|
2002
|
|
|
Zalantzarik gabe, animaliek eskura izan dituzte garatzeko mantenugai gehiago. Horrenbestez, kontuan hartu behar da biztanleria orokorra osatzen duten
|
pertsonen
proportzio handi samar batek Salmonella, Campylobacter edo A hepatitisaren birusa bezalako mikroorganismoen eramaileak badira, mikroorganismo horiek haztegiko uretara pasatuko direla eta hortik animalietan metatuko direla. Produktua oso kutsatuta egongo da eta kontsumitzaileek arrisku handia izan dezakete.
|
|
2003
|
|
|
“Ziur egon behar dugu, halaber, gantzaren gaineko zerga batek ez dituela pobreen elikatze ohiturak benetan aldatu gabe zigortzen”, ohartarazi zuen. Diru sarrera txikiak dituzten
|
pertsonek
proportzioan elikagai merke eta koipe gehiago jateko joera dute, esan zuen Linden-ek. Breachek, ordea, esan zuen zergak gogor eragingo ziela elikagaien ekoizleei, eta eragin gutxi izango zuela pobreengan.
|
|
2005
|
|
|
2003an, Ur Gezaren Nazioarteko Urtean, ur geza garbia eskura izatea izan zen gizateriaren arazo nagusietako bat, NBEk onartu zuenez. Hiru urte lehenago, 2000ko irailean, munduko agintariek konpromisoa hartu zuten, Nazio Batuen Milurtekoko Gailurrean, 2015erako edateko urik ez zuten
|
pertsonen
proportzioa erdira murrizteko. Geroago, Johannesburg en egin zen 2002ko Garapen Jasangarriari buruzko Munduko Goi bileran, antzeko helburua adostu zen, hala nola 2015erako oinarrizko saneamendurik gabeko pertsonen ehunekoa erdira murriztea.
|
|
2007
|
|
|
Izan ere, kontsumitzaile gehienek uste dute baserriko animalien baldintzak hobetu egin direla; bostetik batek baino gutxiagok uste du egoerak okerrera egin duela. Baikortasun hori izan daiteke, besteak beste, ikertzaileek ikusi zutelako erosketa ohiturak aldatzen dituzten
|
pertsonen
proportzioa txikiagoa dela gaiarekin kezkatuta daudenen ehunekoa baino. Animalien ongizateaz arduratzen diren kontsumitzaileen proportzioa handiagoa da ongizate arauen arabera ekoitzitako elikagaiak merkatuan izatea baino.
|
|
|
Erresuma Batuko Cardiff Universityk argitaratutako inkestaren arabera, antzeko zerbait gertatzen da britainiarrekin. Nahiz eta adituek emaitzen irakurketa positiboa egiten duten, kritiko agertzen dira, halaber, erosketa ohiturak aldatzen dituzten
|
pertsonen
proportzioa txikia delako, gaiarekin kezkatuta daudenekin alderatuta. Hori guztia azalduko litzateke kontsumitzaile askok ez dutelako jarduteko beharrik ikusten.
|
|
|
Inkestan Balear Uharteak, Nafarroa eta Katalunia nabarmendu dira, ospitaleetako egonaldi tasa handiena duten autonomia erkidegoak baitira. Erikortasuna leku eta denbora jakin batean gaixotzen diren
|
pertsonen
proportzioa da, eta atzo zabaldu zen inkestaren arabera, Espainiako ospitale publiko eta pribatuen %85 eta ospitaleetako alta guztien %90 hartzen dira. Bildutako datuen arabera, haurdunaldian, erditzean eta erditze ondoan izandako arazoen ondorioz ingresatutako emakumeen proportzioa handitu egin zen 2005ean.
|
|
2008
|
|
|
Komunitate horietako gazte asko hirietara emigratzen ari direnez, komunitateen asimilazio tasa altua da eta goraka doa (Beaudin eta Landry, 2003; Forgues, Bérubé eta Cyr, 2007). Adibidez, Saskatchewanen 65 urte edo gehiago dituzten pertsonen eta 15 urte edo gutxiago dituzten
|
pertsonen arteko
proportzioa 0,50 da ingeleshiztunen artean, eta 4,14 frantses hiztunen artean (Marmen eta Corbeil, 2004). Beste era batera esanda, Saskatchewaneko komunitate frankofonoetan 65 urte edo gehiagoko biztanleen kopurua 15 urte edo gutxiagokoena baino lau aldiz handiagoa baino gehiago da, benetan egoera larria.
|
|
|
Halere, ESEMeD/ MEDEA azterketaren arabera azterketak trastorno hauek Europako hainbat herrialdetan duten eragina eta nola tratatzen diren aztertzen du buruko arazoren bat dutelako lehen mailako arreta zerbitzuetan laguntza eskatzen duten
|
pertsonen
proportzioa Espainian, (%17) Belgika edo Danimarka moduko beste herrialde batzuetakoa baino askoz txikiagoa da, horietan familia medikuek atenditzen dituzten pazienteen ia erdiak buru osasunarekin lotutako Gaixotasunen Nazioarteko Sailkapenean ezarritako irizpideak betetzen du.
|
|
|
bat baino gutxiago hartu zutenak (erreferentzia taldea), bat edo gehiago hartu zutenak eta bi edo gehiago hartu zituztenak. Urteetan zehar, edari freskagarri gehien hartu zituen taldean sindrome metabolikoa garatu zuten
|
pertsonen
proportzio handiagoa hauteman zen. Harreman hori light freskagarrientzat ere mantendu zen, eta horrek atentzioa ematen du, kaltegarritzat jotzen baitira.
|
|
2010
|
|
|
Erretiro adina atzeratzeko proposamena, funtsean, datu demografiko batean oinarritzen da, hau da, gazte eta adineko
|
pertsonen
proportzio aldaketa: demografiak behera egin du, beraz, gero eta urriagoa izango den gazte taldeak gero eta ugariagoa den adineko taldearen pentsioak mantendu ditu, eta pentsio sistema hori bideraezina da.
|
|
|
Adinaren araberako populazioaren egitura ere oso desberdina da lurraldearenarabera (1.2 taula). 15 eta 64 urte bitartean dauden
|
pertsonen
proportzioa osoantzekoa da eskualde guztietan, nahiz eta Afrikan txikiagoa izan besteekin alderatuta. Afrikan 15 urtetik beherako populazioaren proportzioa bereziki altua da(% 41,2) eta 65 urtetik gorako proportzioa izugarri txikia:
|
|
|
Horrela, gogoratutako informazio zuzen guztia harturik, informazio nagusiaren proportzioa periferikoaren proportzioa baino handiagoa izan zen (93,13 vs 1,46). Era berean, ekintzen proportzioa
|
pertsonen
proportzioa baino handiagoa izan zen (57,11 vs 21,2; p < 0,001) eta pertsonen proportzioa detaileena baino handiagoa (21,2 vs 16,3; p < 0,001) baita ere.
|
|
|
Horrela, gogoratutako informazio zuzen guztia harturik, informazio nagusiaren proportzioa periferikoaren proportzioa baino handiagoa izan zen (93,13 vs 1,46). Era berean, ekintzen proportzioa pertsonen proportzioa baino handiagoa izan zen (57,11 vs 21,2; p < 0,001) eta
|
pertsonen
proportzioa detaileena baino handiagoa (21,2 vs 16,3; p < 0,001) baita ere.
|
|
|
Hala ere, aurrekontua ez da nahikoa. Gizarte babeseko gastua (BPGaren %20, 9) Europako batez bestekoa baino sei puntu beherago dago, nahiz eta baliabide gutxiko
|
pertsonen
proportzio handiagoa izan (%20 eta %16 Europan). Zifra estatistikoak alde batera utzita, oraindik asko dago egiteke, CONSUMER eroski ren txostenean ageri denez, 18 hiriburutan (A Coruña, Alacant, Bartzelona, Bilbo, Burgos, Kordoba, Granada, Madril, Malaga, Murtzia, Oviedo, Iruñea, Donostia, Sevilla, Valentzia, Valladolid, Gasteiz eta Zaragozan sartu dira azterketa.
|
|
|
“Munduko leku askotan, neskek berehala uzten dute eskola, eskolak ez duelako komunak edo bi sexuentzako komun bereizirik ez dagoelako”. UNICEFeko Ekialde Hurbilerako eskualde zuzendariak, Sigrid Kaag ek, adierazi zuen eskoletan WASH programa gauzatzeak “lagunduko duela Milurtekoko Garapen Helburuetan (MGH) egindako promesari eusten, hau da, lehen hezkuntzarako sarbide unibertsala ematen, haurren heriotza tasa murrizten eta edateko urik eta oinarrizko osasunik ez duten
|
pertsonen
proportzioa erdira murrizten”. Nazioarteko Laguntza Humanitarioaren Konferentzian Dubain aurkeztutako txostenak erabakiak hartzeko ahalmena dutenei eta funtsezko aktoreei eskatzen die eskoletako ur, saneamendu eta higieneko inbertsioa handitzeko.
|
|
2011
|
|
|
Izan ere, beren portaera ez dute arazotzat hartzen (Cottraux eta Blackburn, 2000). Hori dela-eta, nahaste hau duten
|
pertsonen
proportzio handi batek denbora luzez diagnostiko berarekin jarraitzen du.
|
|
|
Betidanik, patologia akutua zuten pazienteak artatzeko antolatu dira ospitaleak, patologia hori baitzen patologia nagusia. Hala ere, eredu hori zaharkituta geratu da, azken urteotan medikuntzan egindako aurrerapenek biztanleen bizi itxaropena handitu egin dutelako, eta, horrekin batera, biztanleriaren zahartzea eta gaixotasun kronikoak dituzten
|
pertsonen
proportzioa; errealitate horretara ez dira egokitu osasun zentro horiek. Orain arte, gaixotasunaren larriagotze (edo okerragotze) bat jasaten zutenean, ospitalera etortzen ziren, oro har, larrialdien bidez, eta han ospitaleratu, egonkortu eta berriz ere alta ematen zitzaien.
|
|
2012
|
|
|
Munduak bete egin du Milurtekoko Garapen Helburuen (MGH) helburua, hau da, edateko urik ez duten
|
pertsonen
proportzioa erdira murriztea 2015erako baino askoz lehenago. UNICEFek eta Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) argitaratutako txosten baten arabera, 1990etik 2010era 2.000 milioi pertsonak baino gehiagok lortu zuten edateko uraren iturri hobetuak eskuratzea.
|
|
|
Pazienteen %80k baino gehiagok 16 eta 40 urte bitarteko adina zuten, eta %9k baino gutxiagok 50 urte baino gehiago. Gainera, gaixotasuna izan zuten
|
pertsonen
proportzioa 44,62 kasukoa zen 100.000 biztanleko, eta gizonen eta emakumeen arteko proportzioa 19 eta 1 artekoa zen. Hala, gizonen epidemiologia 84 izan zen 100.000 biztanleko, eta emakumeen kasuan, berriz, 4,5 100.000 biztanleko.
|
|
2013
|
|
|
Egia absoluturik ez, baina kaloria gutxi jan, eta luzaroan bizitzearen arteko nolabaiteko harremana bilatu dute adituek. Japoniako Okinawa eskualdean dago ehun urtetik gorako
|
pertsonen
proportziorik handiena munduan, eta kaloria gutxiko elikadura dutelako dela uste da. Ehun urtetik gora bizitzeko hiru ezaugarri aipatzen ditu Heiner Maier Max Planck institutuko demografoak.
|
|
|
Hala, herrialdeek uraren kudeaketari buruzko akordioak lortzeko duten garrantzia azpimarratu nahi dute, ingurumenari eta herritarrei mesede egiten dietenak. ...ko gatazkak modu baketsuan konpontzeak ingurumen hobekuntzak, hobekuntza ekonomikoak eta sozialak ekarri ditu guztiontzat» Nazioarteko Urte honen bidez, NBEk uraren gaineko ekimenak sustatu nahi ditu, hala nola, «Ingurumenaren jasangarritasuna bermatzea» helburu duen Nazioarteko Hamarkadaren() eta 7 helburuaren («Ingurumenaren jasangarritasuna bermatzea») artean erdira murriztea helburu duten
|
pertsonen
proportzioa erdira murriztea. Halaber, martxoaren 22an ospatuko den Uraren Nazioarteko Egunean «Uraren arloko lankidetza» izango da goiburu nagusia.
|
|
|
muturreko pobrezia eguneko dolar batetik beherako diru sarrerak izatea. Lehenengo helburuaren arabera, erdira murriztu nahi da ezaugarri hori betetzen duten
|
pertsonen
proportzioa, eta% 50ean lortu du, nahiz eta munduko krisiak prozesua moteldu duen. Gainera, «enplegu osoa eta produktiboa eta lan duina guztientzat», baina argi dago helburu hori lortzetik urrun dagoela.
|
|
2014
|
|
|
Horiek guztiek Gobernuak ematen duen Helduen Elikadura Pentsioa jasotzeko eskubidea dute, baita indarrean dagoen gutxieneko soldata ere. Adineko
|
pertsonen
proportzio handia justifikatuko luketen argudioak bizi maila handitzea eta osasun sistema hobetzea lirateke. Pertsona horietako gehienek osteoartrosia eta hipertentsio sistemikoa dute, baina minbizi kasu gutxi daude, baita arnasketa arazoak, kardiobaskularrak eta anemia eta obesitate egoerak ere.
|
|
|
Gauero, 842 milioi pertsonak baino gehiagok lo egingo dute gosea. Elikadura eta Nekazaritzarako Nazio Batuen Erakundeak emandako datua da (FAO) agerian jartzen du, elikadura egokia izateko eskubidea “ez dela bete” gogorarazteko. 2013 urtean, 38 herrialde onartu zituzten gosea duten
|
pertsonen
proportzioa erdira murrizteagatik. . Txinak, Txilek eta Marokok bat egin dute egoera hori desagerrarazteko hurbileko herrialdeen zerrendan.
|
|
|
Horregatik, baina 842 milioi pertsonak baino gehiagok ezin dute ia janaririk hartu egunean aurrerapen onenak lortu dituzten herrialdeak nabarmentzen dira. Hori dela eta, FAOk 38 herrialde onartu zituen 2013an, eta gosea duten
|
pertsonen
proportzioa erdira jaitsi zuten. k ezarritako helburua bete zuten. Milurtekoko lehen garapen helburua (MGH) 2015erako:
|
|
|
Milurtekoko lehen garapen helburua (MGH) 2015erako: erdira murriztea gosea duten
|
pertsonen
proportzioa. Nazio Batuen arabera, ezin da ahaztu bost urtetik beherako 99 milioi haur baino gehiago «desnutrizionatuta daudela eta normaletik beherako pisua dutela».
|
|
2015
|
|
|
urtean helburu bat jarri zuten 189 herrialdek, desnutrizio egoeran zeuden
|
pertsonen
proportzioa erdira jaistea, baina ez dute lortu
|
|
|
urterako, erdira jaistea gosea pasatzen duten
|
pertsonen
proportzioa".
|
|
|
Gaur egun, hortaz, lautik batekoa da azpielikatuta dauden
|
pertsonen
proportzioa.
|
|
2017
|
|
|
Ikastetxe horietan jatorriz atzerritarrak diren ikasleen ehunekoak Jaurlaritzak gomendatzen duen kopurua (%30) gainditzen du, batik bat sare publikoan. " Kontuan hartuta atzerrian jaiotako
|
pertsonen
proportzio guztia %11, 8koa dela, ez du ematen hiriko kontzentrazioa erabakigarria denik justifikatzeko hain kopuru handiak dituzten ikastetxeak egotea", nabarmendu dute.
|
|
2019
|
|
|
Horretarako, 2011ko erroldako bost adierazle sozioekonomiko eduki zituzten kontuan: langabezian dauden pertsona aktiboen ehunekoa, kualifikatu gabeko eskulangileen ehunekoa, behin behineko soldatapekoen ehunekoa, lehen mailako ikasketak edo gutxiago dituzten
|
pertsonen
proportzioa, eta soilik lehen mailako ikasketak edo gutxiago dituzten gazteen ehunekoa (16 urte). Aldagai nagusien analisia eginda, errolda sekzio bakoitzarentzat indize bat kalkulatu zuten.
|
|
|
Gero eta gehiago entzuten dugu «elikagai bati alergia diot», eta datu ofizialek erakusten dute igoera hori. Alergologia eta Inmunologia Klinikoaren Espainiako Elkarteak egindako Alergologia 2015 txostenean jasotakoaren arabera, Espainian halako arazoak dituzten
|
pertsonen
proportzioa hirukoiztu egin da bi hamarkadatan: 1992an %3, 6 eta 2015ean %11, 4 Gaur egun, 10 espainiarretik batek dagoeneko badu alergia motaren bat Zeliakia, gehien hazten dena Glutenarekiko intolerantzia duten indibiduoen kopurua handitzea da datu aipagarriena.
|
|
2023
|
|
|
Ikerketak dioenez, «gosaltzen ari diren bitartean eguneko kalorien %15 eta %30 bitartean hartzen duten
|
pertsonek
proportzio txikiagoa dute obesitatean, hipertentsio arterialean eta diabetesean». Zergatik?
|
|
|
bertako biztanle gehienak (%79) kontratu mugagabea duten lanpostuetan daude, eta atzerritarren artean, berriz, erdiak baino gehiagok (%57) aldi baterako kontratua dute. Lanaldiari dagokionez, berriz ere, lanaldi osoa kasu guztietan nagusi bada ere, Espainiako nazionalitatea duten eta lanaldi osoa duten
|
pertsonen
proportzioa handiagoa da Espainiako biztanleen artean (%86) atzerritarren artean baino (%79).
|