|
2001
|
|
|
Oker joz gero, zuzenketak eman lituzke ezagu  tzera, eztabaida sorturiko albistea, argitara ematerakoan, nabarmendu zen modu berean. Horrez gainera, araua eta ez salbuespena izango da iturriak identifikatzeko bidea, iturri sinesgarri batek diskrekzioa eskatzen ez duen bitartean edo
|
pertsona
mailako segurtasun arazoak edo bestelako arrazoi bereziak azaltzen ez diren bitartean.
|
|
2002
|
|
|
Proiektuaren zuzendariak, Mari Ángeles Pastor Psikologiako titulazioaren koordinatzaileak, zehaztu zuenez, «ez dugu desberdintasun garrantzitsurik aurkitu bere osasun egoeran, bere egoera funtzionalari edo eragin emozionalari dagokienez; izan ere, asistentzia maila horietara iristen direnean osasun arazo larriak izan ditzakete, eta beste azterketa batzuetan probatu da». Hala ere, Artzainek azpimarratu zuen aztertutako aldagai psikologikoetan desberdintasunak hauteman zirela bi taldeen artean, adibidez, autoefikazia itxaropenetan, Lehen Mailako Atentzioko zerbitzuetan arreta jaso zuten
|
pertsonengan
maila altuagoekin. «Hau hobetu beharreko puntuetako bat izan liteke, emakumeei lagundu egin litzaieke egunero, beren osasun egoera eta bizi kalitatea hobetzeko», ondorioztatu zuen.
|
|
2004
|
|
|
Ezinbestekoa dela deritzot, horrelakoetan, gizarte dinamiken norabidea modu dialektikoan determinatzen duten makro botere gauzatuen erreferentzia ere egitea.
|
Pertsonen
mailako hartu eman hutsetan gabiltzan bitartean, gehienez ere, mikro boterez uztartutako gizarte sareetan gabiltza aztarrika, azpirago eta eragingarriago dauzkagun geruza dinamikak aintzat hartu gabe. Beraz, ahal dugun neurrian, eta ahal dugun argitasunez, irudika dezagun aldi berean eta batera maila horien elkarrekiko eragin etengabea, giza mailako hartu eman mikroak eta gizarte eta nazio egitura mailako dinamika makroak euskararen susperraldia pentsatzeko ariketa teoriko honetan.
|
|
|
Orain, halere, tesi horren estrategiari jarraiki lortutako emaitza kaskarrak auzipean jarri ditu euskalgintza mikroaren ikuspegiak, eta testuinguru kontraesankor honetan piztu da batzuen eta besteen arteko kritika jarioa.
|
Pertsona
mailako hizkuntza jokaera zabar nagiak antzeman ditu batek baino gehiagok lurraldetasun printzipioa modu mekaniko eta koherentziarik gabean aplikatu izanean. Ikuspegi mikroaren eztenkada etorri da, beraz; botere baliabideen aldarrikapen zorrotzak ezin duela zuritu, inola ere, abertzale gehiegiren euskarari buruzko utzikeria.
|
|
|
Egia esan, ez da sinestekoa auzi honetan ditugun uste ustelen metaketa. Izan ere, mundu guztiak aitortuko dizu, batetik, hizkuntzaren izaera, ezer izatekotan, soziala dela oroz gain, eta mundu horren zati handi batek aldi berean hizkuntzen politika bideak
|
pertsona
mailako irizpideetan oinarritu behar direla pentsatuko du, bestetik.
|
|
2007
|
|
|
DEMANDT, A. FARRENKOPF, J. (arg.), Der Fall Spengler. Eine kritische Bilanz, Köln 1994, 186
|
Pertsonen
mailan, Hitler plebetar, demagogo, eta, artaburua?
|
|
|
Ikuspegi makro edo zabal honek argudiatzen duenez, beraz, herrialde batenekonomia, zientzia, zientziari dagokion prozesu politikoa, praktika demokratikoaeta heldutasun liberala alfabetizazio zientifikoa promozionatzeari lotuak dira.Horren ondoan, bigarren arrazoiketak maila indibidualari ipintzen dio arreta. Zientziaren eta teknologiaren bitartekotza joera orokor eta definitzailea duen gizartean, ezagutza duen
|
pertsonak
maila sozialean negoziaziorako aukera eremu zabalagoaizango du: osasuna, elikagaiak, bizi eredua aukeratzea nahiz informazio okerraksaihesteko ahalmena izatea dira horren adibide.
|
|
2008
|
|
|
Zalantzarik gabe, hainbat mailatako jardueren bidez egituratu behar da hizkuntza aldatzeko prozesuaren itzulgarritasuna eta, nagusiki, ardura politikoen eremutik. Egia da, halaber, prozesu hori ulertzeko eta prozesu horretan jarduteko mailarik baxuena hitz egiten duen
|
pertsonaren
maila dela. Gobernuen hizkuntza politikak legeetan islatzen dira, eta hizkuntza erabileraren ereduak sortu behar dituzte, eraginkorrak izango badira Azkenean, baina, ekintza horiek guztiek, edozein eremutatik abian jarrita ere, norbanakoen iragazkitik igaro behar dute halabeharrez; izan ere, norbanakoek aukeratuko dute hizkuntza bat edo bestea testuinguru jakin batean.
|
|
|
Gehienetan, lan konkretu bat egiteko beharrezkoa den denbora neurtzen da eta emaitzak nota edo zifra bihurtzen dira. Datu horiek, batez bestekoarekin konparatuta,
|
pertsonaren
maila adierazten dute. Test horietan, test egoera bera ere kontuan hartu behar da, pertsonaren jokaeraz ohartzeko garrantzitsua eta mesedegarria delako.
|
|
2009
|
|
|
Izenburuak berak adierazi nahi izan du, lantzen duen gaia ez dela bakarrik hizkuntza edota euskararen gaia, zabalagoa dela, eta zerikusia duela gurasoek seme alaben eredu izatearen alderdiarekin. Liburuxka gonbite modura aurkezten zaie erabiltzaileei, gogoeta sustatzeko tresna modura, bai aita ama izatearen nolakoaz, bai euskararen erabilera handitzearen aukeraz, eta baita tresna bilduma modura, nork bere bidea aberasteko, bai
|
pertsona
mailan, bai guraso moduan.
|
|
|
Bertan, gonbitea egiten zaie aita amei guraso izatearen inguruan nahiz etxeko euskara erabilera handitzearen aukeraz gogoeta egin dezaten. Gainera, hainbat tresna eraginkor eskaini nahi dituzte nork bere bidea aberats dezan, bai
|
pertsona
mailan, bai guraso moduan egokiago jarduteko, bai eta euskaldun gisa zer gehiago egin dezakeen hausnartu eta praktikara eramaten laguntzeko.
|
|
|
Nik, erantzun publiko bat heldu zitzaielako, eskerrak emanez ehunka herritarren esker gutunak jaso ditut. Eredu honek funtzionatu egin du, baina batez ere behar zuen mailan,
|
pertsonen
mailan alegia. Horrekkorapilo asko, kontzientzia asko, ideologia poltsak askatu ditu eta gaiarentzat justizia oinarria berreskuratu du; horrek ez du esan nahi gauza asko egin gabe ezdaudenik, baina nik balorazioa egiterakoan, kontu hauetan oso pozik nagoela esandezaket.
|
|
2010
|
|
|
• Bestalde, globalizazioarekin batera datoz —ikuspegi psikosoziala gehienbat erabiliz—
|
pertsona
mailako berrikuntzak, gizarteko berrikuntzan txertatzen direnak, hain zuzen ere, horiek ere kontraesanekoak diruditenak. Hemen aipa daitezke honako ezaugarriak:
|
|
|
Aurrekoarekin lotuz, nola bereizi ingelesez euskaraz ‘elebitasuna’ eta ‘elebiduntasuna’ direnak?, edo ‘eleaniztasuna’ eta ‘eleaniztuntasuna’ direnak? Edo komeni al da ‘bilinguality’(
|
pertsona
mailan) eta ‘bilingualism’ (gizarte mailan) bereiztea?, eta antzera ‘multilinguality’ eta ‘multilingualism’ bereiztea. Eta abar.
|
|
|
Protagonistak ezagutu nahi dira, gainera. Jakin gure etxeetatik oso gertu, gure ikerketa zentroetan, izena eta abizena duten
|
pertsonak
maila globalean eragiten duten ekarpen lokalak egiten ari direla.
|
|
|
Voltairek, Orwellek, Camusek, Churchillek... zer pentsatua ematen duten esaldiak josi izan dituzte. Afganistango triskantzaren inguruan, ordea, ez dut ezer borobilik entzun, gaur egun garai bateko
|
pertsonen
mailarik ez dagoelako, akaso. Baina, hala ere, CIAko zortzi lagun hil izanak hildakoak aberritik urrun eta etsaiengandik oso hurbil zeudela esatera behartu du CIAko zuzendaria.
|
|
2011
|
|
|
Kultura identitatearen auzia ez da, guk dakigula, arazo psikologiko hutsa,
|
pertsona
maila soilean sortutako nortasun ahuldadea, eta are gutxiago psikoterapiaren sendabidea aski duen ahuldade bat. Kymlickak zehazki adierazi digun moduan, babesik eta ziurtasun kolektiborik gabeko hiztun herritarrak dira modu dramatiko horretan bizi direnak.
|
|
|
–
|
Pertsonak
maila berean erortzea. Ebakiak egitea?
|
|
|
Lan horiei lotutako arriskuakPrebentzio neurriak?
|
Pertsonak
maila batetik beste maila batera erortzea. Objektuak erortzea?
|
|
|
–
|
Pertsonak
maila berean erortzea. Pertsonak maila batetik bestemaila batera erortzea?
|
|
|
Pertsonak maila berean erortzea?
|
Pertsonak
maila batetik bestemaila batera erortzea. Objektuak erortzea?
|
|
|
–
|
Pertsonak
maila batetik beste maila batera erortzea. Ebakiak egitea?
|
|
|
–
|
Pertsonak
maila berean erortzea. Ebakiak egitea?
|
|
|
–
|
Pertsonak
maila berean erortzea. Pertsonak maila batetik beste maila batera erortzea?
|
|
|
Pertsonak maila berean erortzea?
|
Pertsonak
maila batetik beste maila batera erortzea. Objektuak erortzea?
|
|
|
–
|
Pertsonak
maila berean erortzea. Pertsonak maila batetik beste maila batera erortzea?
|
|
|
Pertsonak maila berean erortzea?
|
Pertsonak
maila batetik beste maila batera erortzea. Objektuak erortzea?
|
|
|
–
|
Pertsonak
maila berean erortzea. Pertsonak maila batetik beste maila batera erortzea?
|
|
|
Pertsonak maila berean erortzea?
|
Pertsonak
maila batetik beste maila batera erortzea. Objektuak erortzea?
|
|
|
–
|
Pertsonak
maila berean erortzea. Objektuak erortzea?
|
|
|
–
|
Pertsonak
maila berean erortzea. Objektuak erortzea?
|
|
|
–
|
Pertsonak
maila batetik beste maila batera erortzea. Ebakiak egitea?
|
|
2012
|
|
|
–
|
Pertsonak
maila batetik bestera erortzea
|
|
|
Komunikazio truke guztiak simetrikoak edo osagarriak dira. Truke simetrikoan, bi
|
pertsonak
maila berean daude (berdinen arteko komunikazioa); aldiz, truke osagarrian, asimetria bat dago (nagusi bat eta horren enplegatua).
|
|
2013
|
|
|
Nire helburu nagusia izan zen:
|
pertsona
maila azpimarratzea, bertan geunden gutako bakoitzari zenbait ideia emanez eta, horiek hausnartu ondoren, bultzatzea gutako bakoitzak Euskararekiko gehiago inplikatzea, bat eginez Jardunaldiaren ikurritza eta helburuarekin; moduren batean, proposatutako hiru ardatzak ere kontutan hartu nituen. Hauxe adierazi nahi dut artikulu honetako ikurritzean ere.
|
|
|
Nire helburu nagusia izan zen:
|
pertsona
maila azpimarratzea, bertan geunden gutako bakoitzari zenbait ideia emanez eta, horiek hausnartu ondoren, bultzatzea gutako bakoitzak Euskararekiko gehiago inplikatzea, bat eginez Jardunaldiaren ikurritza eta helburuarekin.
|
|
|
Bilbo: Ezagutza Klusterra) erabili genuen,
|
pertsona
mailan gehienbat aplikatu nahian:
|
|
|
Nahiz eta AMIA eredua (Ahuleziak, Mehatxuak, Indar-guneak, Aukerak) sortua den lan munduko organizazioetan eragiteko, baliagarria da ere analisi eta aplikazio maila guztietan (gehienbat Psikologia Soziala diziplinatik begiratuta): pertsona+ pertsona artea, taldea+ talde artea, elkarte sozialak, instituzio ofizialak edo erakundeak, erdi erakundeak (erdi sozialak+ erdi ofizialak),... Horregatik, nahiz eta
|
pertsona
mailan orain gehiago kokatu, bestelako analisi eta aplikazio mailentzako ere baliagarria da AMIA eredua; baliagarriaz gain, beharrezkoa ere, gora eta behera beraien artean lotura eginez, artekotasuna erabiliz.
|
|
|
Horrela ba,
|
pertsona
mailan aplikatuz:
|
|
|
Gizakiak produktu kimiko eta toxikoen eraginpean egoten dira kontsumitzen diren elikagaien bidez. Kontsumitzaileak arrisku mota horien aurrean babestea edozein herrialdetako osasun publikoko lehentasunetako bat da, eta, horretarako, dieta osoari buruzko azterketak aplikatzen dira. OMEren aburuz, azterketa horiek dira
|
pertsonak
maila arriskutsuetan ez daudela ziurtatzeko modurik eraginkorrenetako bat. substantzia toxiko kimikoak elikagaien bidez. Herrialde bakoitzeko adin eta sexu taldeetan irentsitako produktu kimikoaren batez bestekoa neurtzeko diseinatuta daude.
|
|
2014
|
|
|
Unitate horiek lortzeko prestakuntza ikastaroak egin dira.
|
Pertsonaren
mailaren arabera hiru mailetako batean hasiko da. 1 mailan ez dago sarrera baldintzarik.
|
|
|
|
Pertsona
mailan txerri zikin bat zara niretzat.
|
|
|
Beste
|
pertsona
maila hori berdintzera behartuta dago.
|
|
2015
|
|
|
Dena den, gaur eguneko mota nagusia dela esan daiteke, eta ez dago zuzenean alderdiren bati loturik. Aitzitik, gai honetan hobe da nazionalistez
|
pertsona
mailan hitz egitea, aukera politiko guztietan agertzen baitira mota desberdinetako jarraitzaileak, hein desberdinez bada ere. Praktika politikoan jarraituz, autonomiaren eta independentziaren aldeko joerak daude, biak indartsuak.
|
|
|
Are gehiago, azaltzen digu zergatik, publikoki jarrera pasiboa hartuta ere, bere burua ezkertiartzat edukitzen jarraitzen duen. Ezkertiartasunaren adierarik zabalena litzateke, ezkertiar guztiei dagokiena eta
|
pertsona
mailako jokaera batzuk azaltzen dituena. Baina ez da osagai bakarra, jakina.
|
|
|
Nazionalismo batek nazio bat eraiki gura duenean, ikuspuntu bitatik begira dezake hura, lurraldeko biztanleen integrazioaz duen asmoaren arabera: biztanle guztiak integratu nahi diren lurralde ikuspuntutik, eta integrazio asmorik ez duen pertsona ikuspuntutik, zeinean nazio batekoa edo bestekoa izateak ez baitauka eraginik
|
pertsona
mailatik at. Lurralde ikuspuntua da, haatik, ia beti jarraitzen dena, nazionalismoak biztanleriaren talde bateraketa bilatzen baitu gehienetan.
|
|
|
Hasteko, gerra arte arrakastatsua izan zen arraza lurralde nazionalismoaren osagarrietako bat izan zen, baina, gerraren ondotik ere, gaur arte heldu zaizkigu haren aztarnak, gerrarekin ez baitzen, logikoa denez, ustekera hau guztiz ezabatu. Aitzitik, 50eko hamarkadaren ondoko inmigrazio uhinek iraunarazi egin zuten, baina
|
pertsona
mailan gehienbat, gaur eguneko nazionalismoetan edo sinbologian ez baita ezelan ere agertzen.
|
|
|
Esan dugunez, hizkuntza nazionalismorik ez dago gaur egun Euskal Herrian,
|
pertsona
mailan ez bada. Noizbait aipatua izaten da, ordea, euskararen iraupena bermatzeko oraingo hizkuntza lurralde nazionalismoak eskaintzen duena baino adore gehiago behar delakoan, eta, hasteko, euskaraz egiten den lurraldea gotorleku bihurtzeko helburuz.
|
|
|
Emakume bat, Hadley Richardson, izugarri ari zen aspertzen Neguko Belodromoan. Ez zitzaion batere gustatzen boxeoa, nazka ematen zioten borroka madarikatu horiek, kolpeek, odolak, eskularruak aurpegian talka egitean eragindako hots izugarri horrek... hori guztia nobleziarik gabeko zerbait egiten zitzaion, gizakiarentzat duina ez zen zerbait,
|
pertsona
maila bat beherago jaisten zuena animalien pare jarriz. Senarrarentzat, aldiz, guztiz kontrakoa zen boxeoaren arte noble hori, edertasunaren, esfortzuaren eta jainkoen areriotasun mitikoaren sublimazioa, gizakia jainkotasunaren parean ezartzen zuena.
|
|
2016
|
|
|
Transformatu egiten da. Indibiduoaren mailatik
|
pertsonaren
mailara pasatzen da. Haren duintasuna, misterioa, beste inor ez bezalakotasuna, haren errealitate kontzeptu eta eskema prefabrikatuetara bihurrezina deskubritzen dugu; deskubrimendu horrek geu betetzen eta transformatzen gaitu.
|
|
2017
|
|
|
emakumea gizonaren desiren menpe dago. Prostitutarengana jotzen duen gizonak ez dio
|
pertsona
maila ematen emakume horri, ez du harekin ados jarri nahi. Menderatu egin nahi du, hark nahi duen guztia egin dezan.
|
|
|
Nazio mailako lehenengo funtzioak betetzen dituzte hiztun horiek (politika, irakaskuntza, administrazioa, osasungintza.) eta horrela beren hizkuntzaren beharra zabaltzen dute. Auzokoak ez du eraginik niregan
|
pertsona
mailan, Alemanez edo Txineraz mintzaturik ere, baina badauka, baldin eta nazio mailari dagokion funtzio bat betetzen badu.
|
|
2019
|
|
|
Lortutako emaitzei so eginez, Gipuzkoan tuberkulosiaren intzidentzia ekologikoki esleitutako gabezia mailarekin elkarturik dagoela ondoriozta daiteke. Izan ere, maila sozioekonomiko baxuenean kokatzen diren
|
pertsonek
maila altuenean daudenek baino tuberkulosia izateko arrisku handiagoa dutela ikusi da; arriskuaren igoera estatistikoki esangarria izanik gizonetan (tasa estandarizatuaren arrazoia: 2,15, konfiantza tartea:
|
|
|
Lan honetan lortutako emaitzei begiratuta, Gipuzkoan ere egoera hori ematen dela ondoriozta daiteke. Izan ere, maila sozioekonomiko baxuenean kokatzen diren
|
pertsonek
maila altuenean daudenek baino tuberkulosia izateko arrisku handiagoa dutela ikusten da, arriskuaren igoera esangarria izanik gizonezkoetan, baina ez emakumezkoetan. Azken horren arrazoia emakumezkoetan dagoen kasu kopuru txikia izan daiteke.
|
|
|
Oro har, jakinez ulermen on batek konfiantza lagunduko duela, eta ADaz hunkituak diren pertsonakama hizkuntzara berriz itzultzeko joera luketela, ergoterapeutak, baita medikuntzako diziplina guztiekere (pertsonaren eguneroko usaietan parte hartzen baitute) haien gaitasunen arabera, haien hizkuntza etahitz egiteko usaiak
|
pertsonaren
maila gizarte kulturalean egokitu behar dituzte.
|
|
|
Gainera, ardura tarta handi bat izaten da eta bakoitzari zati bat, handiagoa ala txikiagoa, dagokio. Nork bereari ekin ahala hasiko gara egoerak konpontzen, helduak moduan jokatzen eta
|
pertsona
mailan hazten.
|
|
2020
|
|
|
Horretarako bi arlo bereizten genituen: batetik, hezkuntza munduan zebiltzanak; izan ere, irudien alfabetizazioa eta begiraden heziketa gero ikasguenetan zabaldu eta lantzeko gaiak baitira; bestetik, gidoigintza lantzea oinarria izan liteke lanen bat egin nahi duen ororentzat, saiakelak idazteko edo
|
pertsona
mailan edota bai eskola munduan ere.
|
|
|
Azkenean, laurak batu ziren, bertsio originala eta prozesuaren amaierako bertsioa konparatzeko eta euskarazko bertsioaren egokitasuna ebaluatzeko. Azpimarratu nahi da ahalegin berezia egin zela itemen hizkuntza erregistroa adineko
|
pertsonen
mailara egokitzeko (batzuk eskolatuak izan ez diren heinean), bai eta eremu soziolinguistiko ezberdinetan ulerterraza izateko.
|
|
2021
|
|
|
Eta ahots horiek laguntzen diote urratsak aurrera ematen, bizidunen bozak baino areago. Bakardadeak behartu egiten du ez dauden horien konpainia izatera, aspaldi ikusi ez dituzunak, hildakoak, hortxe bertan daude, egunero kaletik gurutzatzen dituen
|
pertsonen
maila berean, beraiek bezain benetakoak dira. Urteetan aurrera egin ahala antzeko zerbait gertatzen da, bizi direnenak eta hildakoenak, horien guztien ahotsak izaten ditu norberak gomutan.
|
|
2022
|
|
|
Galdetegiaren bigarren faseari dagokionez, 5 pertsonak(% 21) lortu dituzte antsietate maila esanguratsuak eta 6
|
pertsonak
maila ertain edo zalantzagarriak(% 25). HADD alderdiari dagokionez, maila baxuagoak aurkitu dira, soilik 3 pertsonak(% 12,5) aurkeztu dute sintomatologia maila ertain bat.
|