|
2000
|
|
|
Aldaketa handiak izan dira gizarte honetan; okerreko aldaketak, jakina. Demokrazia lehen baino urriagoa da, hiltzeko arriskuan bizi garen
|
pertsonak
lehen baino gehiago baikara. Demokrazia falta honen aurrean aldaketa koantitatibo handirik emango ez den arren, aldaketa koalitatibo bat eman dela uste dut, eta aldaketa koalitatibo honek beste alderdi osaketak ekar ditzakeela.
|
|
|
Hau da, narratzaile estradiegetiko batek kanpo fokalizazioa darabil pertsonaia nagusia deskribatzeko. Honela, zenbaitetan hirugarren
|
pertsonatik
lehen pertsonara igarotzen da narratzailea. Lehenengo pertsonan narratzaile estradiegetikoaren beraren gogoetak ezagutarazten zaizkigu eta narratarioari irakurle izenaz zuzentzen zaio, gehienetan atalen hasieretan.
|
|
2002
|
|
|
Marjinalizazioa ulertzeko, enplegu eza eta zuzeneko ondorio materialak ez ezik, sare harremanak ere oso garrantzitsuak direla aipatu da. Horren ildotik, bazterketa oso kontzeptu zabala dela jabetzeko eta
|
pertsonaren
lehen bizipenetan ere pairatzen dela frogatzeko (denborarekin areagotu egingo dena noski), Arartekoaren tesia berretsiz, Euskal Autonomia Erkidegoko (EAE) Eskola Kontseiluak bere azken txostenean esandakoa aintzakotzat hartzekoa da: –Zenbait eskolaren getizazioa erreala?
|
|
2003
|
|
|
Hasiera batean, berezko dardara, espazio eta denbora desorientazioa, eta idazteko zailtasuna, loaren asaldura eta muskulu zurruntasuna eragiten dituena. Portako hipertentsioak, berriz, odoljario handiak eta likido erretentzioak eragiten ditu sabelean, eta hori da, hain zuzen ere, gibeleko gaitzak dituzten
|
pertsonen
lehen heriotza arrazoia. Boschek dioenez, asko aldatu da haren tratamendua azken bi hamarkadetan.
|
|
|
Erabaki horren ondorio fiskalak, jakina, ez dira lehen ministro liberala, Guy Verhofstadt, bigarren exekutiboaren programan legeztatze hori sartzera bultzatu duen arrazoia. Aurreko legegintzaldian, liberalek, sozialistek eta ekologistek Herbehereek eutanasia legea eta sexu bereko
|
pertsonen arteko
lehen ezkontzak egin zituzten. Beraz, prostituzioa legeztatzea, batez ere, beste urrats bat da norabide berean.
|
|
2005
|
|
|
Bestalde, aurkezten diren argazkiak
|
pertsonaren
lehen planoak baldin badira, argazkian agertzen den pertsona horren baimena aurkeztu dute argazkiarekin batera.
|
|
2006
|
|
|
Negua iristean, hotzak eragiten duen arterien basokonstrikzioa agertzean, oso litekeena da ordura arte sintomarik izan ez duten
|
pertsonak
lehen sintomak nozitzen hastea.
|
|
|
egun bat, ordubete… iraun dezakeen lehen proba, edo jarduera horrek behar duen denbora. “Beste boluntarioekin eta proiektuan parte hartzen duten erakundeko
|
pertsonekin
lehen harremana da, eta, gainera, bakoitzak nola defendatzen diren eta nola funtzionatzen duten baloratzen laguntzen du”, zehaztu dute Gurutze Gorriak. Boluntario gisa egin beharreko ekintzak errazak dira, “baina oso aberasgarriak” erakunde honetatik azpimarratzen dute.
|
|
2007
|
|
|
Uste baino hedatuagoa dagoen artritis mota honek gaur Mendebaldean gutxitan eramaten du
|
pertsona
lehen bezalako egoera errukigarrietara: bizkarrezurra osorik gogortuta, gerriz gora okertuta...
|
|
|
Eta honekin haren antropologian sartzen gara.
|
Pertsonak
lehen lehenbizi sentigarritasuna dira: ukimena, begiak, entzumena, sentsuak.
|
|
|
Taldean edo bakarrik bidaiatu duten bisitarien informazio kopurua txikiagoa izan da. Turismo bulegora jo duten
|
pertsonek
lehenik Sakanako ibilbide, interes gune, ekitaldi eta abarren berri eskatu du. Batez ere oinez egiteko ibilbideen berri eskatu dute.
|
|
2008
|
|
|
|
Pertsonaren
lehen hizkuntza erabakigarria da hizkuntza gaitasun erlatibo bat ala beste izateko. Horrela, bada, lehen hizkuntza euskara bakarrik duten pertsonek hizkuntza gaitasun erlatiboa dezentez handiagoa izan ohi dute lehen hizkuntza gaztelania dutenek baino.
|
|
|
Datuak Babesteko Espainiako Agentziak (AEPD), iaz, YouTuben irudiak sartzeagatik edo P2P programen bidez fitxategiak trukatzeagatik (Emule, adibidez) eskubideak urratu zizkioten
|
pertsonen
lehen erreklamazioak jaso zituen. Irudia:
|
|
2009
|
|
|
Espainiako Arte eta Zientzia Zinematografikoen Akademiak eta Espainiako Azpititulu eta Audiodeskribapen Zentroak (CESyA) sinatutako hitzarmenari esker, Goya Sarien XXIII. edizioaren banaketa ekitaldia, atzo egin zena, bere historiako entzumen ezgaitasuna duten
|
pertsonentzat
lehen sarrera izan zen. Hala, ekitaldia azpititulatuta egon zen, bai zuzenean, bai TVEren emanaldian, pertsona horiek gainerako herritarrek bezala jarraitu ahal izan zezaten.
|
|
|
Irizpide horiek Goya Sarien azken edizioan erabili ziren. Zeremonia izan zen entzuteko urritasuna zuten
|
pertsonentzako
lehen irisgarria, Arteen eta Zientzien Akademiak eta Espainiako Azpitituluen eta Audiodekzioaren Zentroak (CESyA) sinatutako hitzarmenari esker. Jardunbide egokiak Hain zuzen ere, Azpitituluen eta Audiodeskribapenen Zentroak jardunbide egokien zerrenda bat prestatu du, “bai grabatutako programetarako, bai zuzenean”, arau horretatik abiatuta.
|
|
|
Gaixotasunaren lehen urratsak hauek izan dira: meniskoaren lesioa, artikulazioa estaltzen duen mintzaren hantura (sinovitis) eta isuri sinobiala, gehiegizko pisua duten
|
pertsonen
lehen zeinu bereizgarriak. Ohitura osasungarriak% 20ko gehiegizko pisuak belaunean artrosia izateko arriskua hamar aldiz handiagoa dela jotzen da.
|
|
|
Hortaz, beharrezkoa da pertsona guztiok, sindikatuak,
|
pertsona
lehen planoan jarri nahi dugun talde eta erakundeok, batzea gure indarrak gure ezberdintasunen gainetik, beste mundu hori posible egiteko.
|
|
|
Lehenalditik orainaldira egiten duen jauzia ere hor dago. Eta baita hirugarren
|
pertsonatik
lehen pertsonara egiten duena ere...
|
|
2010
|
|
|
Munduko potentzia politiko eta ekonomiko indartsuen hizkuntza izanik, ingelesa munduan zehar hedatu da. Zaila da ingelesaren hiztunen kopuru zehatza jakitea, baina gutxi gorabehera 328 milioi
|
pertsonarentzat
lehen hizkuntza da (Lewis, 2009). Horrez gain, munduko leku gehienetan ingelesa gero eta gehiago ikasten da bigarren hizkuntza gisa.
|
|
|
1 Eguneroko bizitzako oinarrizkojarduerak:
|
pertsonaren
lehen mailako jarduerak dira, nork bere burua zaintzera eta mugikortasunera bideratuak, autonomia eta independentzia oinarrizkoena eskaintzen dutenak eta besteenetengabeko laguntza behar izan gabe bizitzeko aukera ahalbidetzen dutenak. Jarduera hauen artean, jatea, esfinterren kontrola izatea, komuna erabiltzea, janztea, bainu bat hartzea, toki batetik bestera mugitzea, paseatzea, etab. aurkitzen dira.
|
|
2011
|
|
|
Eredu biologikoa: nortasun paranoidearen nahastea jasateko arriskua handiagoa da eldarniozko nahastea duten
|
pertsonen
lehen mailako senitartekoen artean, eskizofrenia dutenen edo kontrolekoen senitartekoen artean baino (Kendler, Masterson eta Davis, 1985). Eskizofrenia duten pertsonen ahaideen artean nortasun paranoidearen nahastea gehiagotan agertzen da, eskizofreniarik ez duten pertsonen ahaideen artean baino (Bernstein, Cohen, Velez, Schwab Stone, Siever eta Shinsato, 1993).
|
|
|
talkQtal, adiskidetasuna, lan eskaintzak, terapiak eta ariketak, laguntzak eta diru-laguntzak, etxea oztoporik gabe trukatzea eta entretenimendu eskuragarria. Aurten, jatorri neurologikoko ezgaitasuna duten
|
pertsonen inguruko
lehen sare soziala jarriko da martxan. Jatorri neurologikoko ezgaitasuna duten pertsonentzat, aurten jarriko da abian haietan oinarritutako lehen sare soziala, eta muineko edo garuneko lesioak dituzten pertsonentzako Espainiako erreferentzia zentroetara zabalduko da.
|
|
2012
|
|
|
Goiko horiek adibide bakan batzuk besterik ez dira aditza daramatenetan ere, gutxienez, bi enuntziaturen aurrean gaudela salatzen digutenak: hainbatetan modalitate aldaketa gertatzen da (baiezko deklarazio batetik galderetara pasatuz, esaterako), pertsona aldaketak ere ugariak dira (hirugarren
|
pertsonatik
lehenera, eta alderantziz), aditz aldiak ere alda daitezke (iraganalditik orainaldira, indikatibotik ahalerara70, etab.).
|
|
|
Bi
|
pertsonak
lehen abizena bera badute, bigarrenaren arabera ordenatzen dira. Eta bigarren abizena ere bera badute, izenaren arabera.
|
|
|
Joera horren sorterrian, AEBn, People First Language esaten diote elbarritasunarekin erabiltzen den hizkuntza politikoki zuzen honi: ingelesez,
|
pertsona
lehen lekuan jarriaz elbarriok ezer baino lehen pertsonak garela markatzen dute.
|
|
|
FEAPS Madrid-ek (Adimen Urritasuna duten Pertsonen Aldeko Erakundeen Federazioak) adimen urritasuna duten
|
pertsonentzako
lehen enplegu ataria (“Emplea2.0”) jarri du abian. Esperientzia pilotua da, eta talde hori lan munduan sartzen laguntzea du helburu.
|
|
|
Depresio kasu askok, kaltetuek adin handia dutenean, Alzheimer gaitza eragin dezakete, geroago agertzen dena. 65 urtetik aurrera, depresio aldiekin debutatzeak Alzheimerra izateko arrisku handiagoa dakar “Depresioa duten pertsonen artean, dementzia gehigarria edo predementzia depresiboa izan dezakeen azpitalde bat dago, 65 urtetik gorako
|
pertsonetan
lehen aldiz hasitakoen %15, gutxi gorabehera. Beste batzuetan, alderantziz:
|
|
|
Gai horri lotutako datu deigarri bat agertzen da inkestan: euskara 16 urte edo gehiagoko 429.700
|
pertsonaren
lehen hizkuntza izan da: biztanleriaren %17, 5ek euskara soilik jaso dute etxean (327.775 pertsona) eta %5, 4k euskara eta erdara jaso dute.
|
|
2013
|
|
|
Teknologia mugikorrak hartu duen hedadura handiak, hala ere, ez ditu gauza guztiak aldatu, eta
|
pertsonek
lehen adinako interesa agertzen dute sasoian egoteko, argaltzeko edo elikatzeko ohiturak zaintzeko.
|
|
|
80 errefuxiatu eritrear, etiopiar eta sudaniar baliatu ziren erabaki horietaz, NBEko Agentziak bultzatutako gobernu birkokatze programa baten bidez Espainiara iritsi ondoren. Osasun laguntza jasotzeko aukera Duela urtebete baino gehixeago indarrean sartu zen osasun erreformaren ondorioz, «Espainian bizi diren ehunka mila
|
pertsona
lehen mailako arreta jasotzeko aukerarik gabe geratu dira». Hala gogoratzen du Munduko Medikuak bere kanpainan «Inor ez da baztertu». Erakunde honek «mundu guztiaren kontzientzia piztu» nahi du, 873.000 osasun txartel baino gehiago kendu dira eta izan ere, «egunero, osasun erreformak 2.392 pertsona baztertu ditu». Kanpainaren webgunean pertsona horietako baten historia. Helburua beti kontuan hartzen ez den errealitate bat zabaltzea da, kontzientziak mugiaraztea eta herritarrak animatzea edonori gerta dakiokeen egoera batean laguntzera.
|
|
|
Hezkuntza eta osasuna izorratu ondoren, negozioa egiteko pentsioen bila doazela ziurtatu du. Justizia, duintasuna eta demokrazia, oinarri horiek aldarrikatzeko elkartzera eta antolatzera deitu du. Mobilizazioak Irurtzunen 150
|
pertsonak
lehenik kontzentrazioa egin dute eta ondoren manifestazioa. Inasaren egoera presente izan da.
|
|
2014
|
|
|
Egite modu horrekin, herriko ikuspuntu anitzetako jendea elkarrizketatzeaz gain, udaleko lau talde politikoen prozesuarekiko konfiantza lortu da. Ondorengo hamaika
|
pertsona
lehen taldekoen bidez eta herrian hilabetez izandako ezagutzaren bidetik etorri dira. Sexua, adina, bizitokia, lan egoera eta hizkuntza egoera begiratu dira bereziki pertsona horiek aukeratzeko.
|
|
|
Hori mundu guztiak ulertzen du, buru argiak daudela, inteligenteak, edo buru normalak, edo ezertarako ez direnak ere bai... Hori argiago ikusten da,
|
pertsonak
lehen hitza esaten duenetik, ikasketetan... Bizitzaren laurdena baino gehiago ikasten, ikasketa akademikoa esan nahi dut.
|
|
2015
|
|
|
Muntaiak bideratu egiten du guztiz ikuslearen interpretazioa: bi pertsonaia X pertsonaiari buruz hizketan jartzen baditugu, eta ebaketa azkar batekin edozein
|
pertsonaren
lehen plano bat eransten badiogu sekuentzia horri, ikusleak automatikoki ulertuko du, lehen planoan agertzen den hori dela X.
|
|
|
Irakasle profesionalak eta boluntarioak ONCEren aholkularitzaz prestatzen dira «pertsona horien beharrizan guztiei erantzuteko», dio erakunde honek. Jarduera hori 2005ean antolatu zen lehen aldiz, baina 2013 arte ez zen iritsi gure herrialdera, itsuen edo ikusmen urritasuna zuten
|
pertsonen
lehen taldeak parte hartu zuenean. Helburua da itsutasuna duten pertsonei eta ikusmen urritasuna duten pertsonei abentura bat bizitzeko aukera ematea, ia ezinezkoa dena, ONCEk adierazi duenez.
|
|
2016
|
|
|
Arruntenak dispepsia edo sabelaldeko mina berriz agertzea izango lirateke. Era berean, forma kliniko asintomatikoak (silenteak) ere badaude, arrisku taldeetan bakarrik diagnostikatzen direnak (gaixotasun zeliakoa duten
|
pertsonen
lehen eta bigarren mailako senideak eta 2 urteko zeliakoen senideak). Eta, azkenik, gaixotasun zeliakoaren beste hiru forma deskribatzen dira:
|
|
2017
|
|
|
Lehenik arrisku kritikoen arabera erresilientzia eraikitzeko beharrezkoak diren politikak identifikatu behar dira. Honetarako, lantegien bitartez gaian esperientzia duten
|
pertsonek
lehen politika zerrenda bat garatuko dute. Ondoren, beste adituen iritziarekin egindako politiken bilduma balidatuko da, behin behineko zerrenda bat lortuz.
|
|
2018
|
|
|
Hodi bat izatetik (likidoen iragazle hutsa izatetik) pertsona baten hastapenetarako garaia ekartzen digu orriotara (zentzumenen eta gorputzaren esnaera eta lehen aurkikuntza eta pentsamenduak). Hori hirugarren
|
pertsonatik
lehen pertsonarako saltoa emanez egiten du eta gertaera eta gogoeta esanguratsuak tartekatuz.
|
|
2019
|
|
|
Protagonistak:
|
pertsonak
lehen planoan erakusten dituzten argazkiak, lekua baino garrantzi handiagoa dutenean pertsonek.
|
|
2021
|
|
|
6 Eskola horretan literatur gaiak lantzen ez zirela-eta aipamen hau besterik ez dugu egingo lan honetan. zizkion geletan. Hona hemen 30
|
pertsonetako
lehen ikaslego hark lau irakasleren eskutik ikasi zituen ikasgaien zerrenda:
|
|
|
Osasun digitalak osasun arreta goitik behera alda dezake, eta zaurgarrienak diren
|
pertsonei
lehen mailako kontsulta medikoa eta kalitateko zerbitzuak egiteko aukera eman.
|
|
|
Diotenez, etxealdian arazo berriak sortu bainoago, lehen zeudenak areagotu dira. Izan ere, etxean harreman oso ona ez duten
|
pertsonek
lehen kalera irten eta haizea hartzeko era izaten zuten, baina itxialdian hori egin ezin daitekeenez arazoak areagotu egin dira. Eta buruko osasunean arazoak dituztenen kasuan zer esanik ez, hor ere areagotu egin dira arazoak.
|
|
|
Artisautzari dagokionez, azokatik pasatzen denak zilarrezko bitxigintza, zurezko jostailuak, poltsak, arropa apetatsuak, xaboidun artilezko hodeiak eta abar opatuko ditu. “Udal honek berriro ere gure nekazaritzaren eta eskulangintzaren aldeko apustua egiten du, altsasuarrek eta bisitatzen gaituzten
|
pertsonek
lehen mailako produktuak eskuragai izan ditzaten, horrela, gure nekazari eta eskulangileei ere laguntzeko”, azpimarratu du Altsasuko Udalak.
|
|
2022
|
|
|
Bihar hasiko den kanpaina huntan, ausartak izan gaitezen gurutzatzen ditugun
|
pertsoneri
lehen hitza euskaraz emaiteko, hamabostaldiaz haratago... hitzez egiteko garaia baita!
|
|
|
Etxegabetzearen gaitzaren kontrako borrokari dagokionez, 1989 eta 2021 artean, hiru hamarkadatan, etxerik gabekoen kopurua 17.000tik 4.000 ingurura jautsi da. " Lehenik egoitzak" suposatzen du kanpoan bizi den
|
pertsonaren
lehen beharrak eskaintzea: jendartean berriz integratzeko, etxebizitza duin batean bizitzeko, bizi espazio pertsonala ukaiteko.
|
|
|
Beste edozein osasun egoeratan bezala, garrantzitsua da gaitza garaiz diagnostikatzea eta
|
pertsonak
lehen sintomei erreparatzea. Andropausiaren agerpena ikertzeko galdetegi eta protokolo ugari dagoen arren, errazena eta fidagarriena San Luiseko Unibertsitatearena da.
|
|
2023
|
|
|
Garaipen orokor hauekin beste garaipen anitz izan direla erranan izan da, horietan etxe kanporatzeak trabatzea. Ipar Euskal Herrian etxe baten ukaiteko eskubidearen aldeko borrokan eta jabetzaren eztabaidan eragile berri bezala agertu da, egoitzak alokatzen dituzten
|
pertsonak
lehen lerroan ezarriz. Alokatzeen merkatuan, 110.000 pertsona, Ipar Euskal Herriko populazioaren herena, bereziki langile klaseak eta gazteak dira HLM eta egoitza pribatuak alokatzen dituztenak.
|
|
|
AGa da gaur egun DSa duten
|
pertsonen
lehen heriotza arrazoia eta badirudi epilepsia bera dela DSa duten pertsona helduetan bizi itxaropena murrizteko beste arrazoietako bat, baita AGaren sintomarik ez dagoenean ere (5,10). Edonola ere, 40 urtetik haratago krisi epileptiko bat garatzeak (betiere eragile ez identifikagarririk egon ezean) AGaren fase sintomatikoa izateko% 80ko iragarpen balio positiboa du (57,58).
|
|
|
AGa da gaur egun DSa duten
|
pertsonen
lehen heriotza arrazoia eta badirudi epilepsia bera dela DSa duten pertsona helduetan bizi itxaropena murrizteko beste arrazoietako bat, baita AGaren sintomarik ez dagoenean ere (5,10). Edonola ere, 40 urtetik haratago krisi epileptiko bat garatzeak (betiere eragile ez identifikagarririk egon ezean) AGaren fase sintomatikoa izateko% 80ko iragarpen balio positiboa du (57,58).
|