|
2002
|
|
|
Galdatuak izan diren
|
pertsonek
gaiari buruzko gogoeta egina zuten engoitik. Alta, erantzun duten pertsona batzuek bai departamenduaren ideia errefusatzen dutenek bai desiratzen dutenek ez zekiten oso ongi departamendu baten lehentasunak zeintzuk diren.
|
|
2004
|
|
|
Auzitegiak ofizioz izenda dezake aditua, baldin eta aditu lana egoki bada, prozesua seme alabatasun, aitatasun etatasunari buruzkoa izanik, edo ezkontza amatasunaren adierazpen edo aurkarapenari buruzkoa izanik,
|
pertsonen
gairen ingurukoa izanik.
|
|
2005
|
|
|
Liburu honen xedea azterketa dibulgatibo izatea da; horregatik, aukeratu dadiziplina arteko gerturatzea, hain zuzen ere. Bidasoako biztanle batentzat liburuanagertzen diren zehaztasun eta argipenak oso baliagarriak izan daitezke, sarritan ezkutaturik gelditzen diren elementu eta ezaugarriak plazaratuko baitira; era berean, bertakoa ez den
|
pertsonarentzat
gaia eta gatazka hobeto ulertzeko tresna egokiaegin nahi izan dugu, horretarako auzia testuinguruan kokatzeko egokiak izandaitezkeen artikulu eta aipamenak barneratu dira liburu honetan.
|
|
2007
|
|
|
Arretaz entzuten denean, gainera, gorputz osoarekin entzuten da. Enpatia gaitasun handia duten
|
pertsonak
gai dira beren hitzik gabeko hizkuntza solaskidearenarekin sinkronizatzeko. Hitzezkoak ez diren adierazpenak interpretatzeko gai dira, oharkabean egiten ditugun baina informazio ugari ematen duten ahots, keinuak edo mugimenduak aldatuz.
|
|
|
Nabigatzaileentzako beste osagarri bat da iIrakurlea, haren funtzionamendu sistema beste bide batzuetatik bideratzen da. Hala, irekitzen den leihoan, orrialdearen eduki nagusiak lotura, analisi semantiko bat egin ondoren ordenagailuz, erabilgarria izatea nahi duten
|
pertsonentzat
gai batean azkar sakontzea. Honen arabera:
|
|
2008
|
|
|
Azken finean, batzordeak dagokion lana egiten duela ziurtatu behar da. Horretarako, ziurtatu behar da pertsona egokiek osatzen dutela batzordea,
|
pertsonok
gai egokietan zentratzen direla, eta dituzten egitura eta eginbideak gai egiten dituztela galdera egokiak egiteko eta erantzun egokiak lortzeko. Hauxe da agentzia kostuak sortzen dituen kostuen arazoei erantzuteko dagoen erarik eraginkorrena, bazkideek zaintza maila egokia egikaritzeko biderik eraginkorrena (Monks eta Minow, 1995:
|
|
|
Erretiratuek ez dute gidari profesionalen lana ordezten, haien ekintza iristen ez den tokietan osatzen dute. Museoko zuzendariak edo programaren arduradunak ulertzen badu
|
pertsona
gai dela bere funtzioa betetzen hasteko, parte hartzaileari jakinaraziko dio, eta, une horretatik aurrera, eskubide osoko boluntario gisa hartuko da. Erretiratuak kultur boluntarioa dela ziurtatzen duen txartela jasotzen du.
|
|
|
"
|
Pertsona
gai da edozer gauza egiteko". Mundua pentsamendu positiboaren koilaratik irensten duenak esaldi hori era batera hartzen du, eta, kontsolamendu gisa, lagundu egiten omen du gizamundua bere hartan jasaten.
|
|
2009
|
|
|
Metodo hori hizketa zeinuak aldi berean sortzean oinarritzen da, eta azken 25 urteetan frogatu du eraginkorra dela. Gaur egun, mundu osoko milaka
|
pertsona
gai dira berari esker pentsatzen eta sentitzen dutena transmititzeko.
|
|
2010
|
|
|
Bestetik, norberak nahi izan behar du ezkondu, ezkontza bizitza osorako dela eta bikotekidearekiko leialtasuna gorde behar dela jakinda. Eta, azkenik,
|
pertsonak
gai izan behar du ezkontza bizitza egiteko. Horiek betetzen ez badira, aukera dago ezkontza desegiteko, edo ezkontza gezurraren gainean eraiki bada.
|
|
2011
|
|
|
Kontratuak deuseztatzeko akzioa egikari dezakete kontratu horien ondorioz betebeharpeko nagusi edo subsidiario direnek. Hala ere,
|
pertsona
gaiek ezin dute alegatu eurekin kontratatu zutenen ezgaitasuna, eta larderia edo indarkeria eragin, doloa erabili edota okerra sorrarazi zutenek ezin dute euren akzioa oinarritu kontratuaren akats horietan.
|
|
|
Krisia da pertsona bati eragiten dion desoreka mota bat, eta bere gaitasun propioak martxan jartzea oztopatzen dion estres egoera bat eragiten diona. Ondorioz, baliteke krisi egoeran dauden
|
pertsonak
gai ez izatea eta arazoari konponbide bat aurkitzeko aukera eman diezaioketen baliabideak eta beren gaitasun propioak abian jartzeko. Une horretan dute beren egoerari aurre egiten lagunduko dien kanpoko esku hartze bat.
|
|
|
Krisi egoeretan, ezinbesteko baliabidea da ingurura jotzea (senideengana, lagunengana, gizarte eta osasun zerbitzuetara?) laguntza bila, eta inguru horrek laguntza ematea. Lagundu dezaketen pertsonengana jo ahal izatea oreka egoeraren seinale izan ohi da; izan ere, horrek esan nahi du
|
pertsona
gai izan dela ondo eusteko une zailetan elkarrenganakoa izan daitekeen laguntza emango dioten harremanei. Alderantzizkoa gertatzen denean, hau da, laguntzarik bilatzen edo aurkitzen ez denean, pertsonak erraz buka dezake desoreka eta krisi egoera larrietan.
|
|
2012
|
|
|
Arlo jakin batean esperientzia eta kualifikazio handia duten
|
pertsonak
gai espezifikoak lantzeko elkartzen dira.
|
|
|
Ez da gomendagarria dokumentua bilatzen ari den
|
pertsonak
gaiak ezagutzen ez baditu.
|
|
|
Eskolak, era berean, esperientziak bizitzeko eta bere buruaren irudi positiboa egitea ahalbidetuko dioten proposamenak egiteko aukerak eman behar dizkio haurrari, bere gaitasunetan konfiantza izanik,
|
pertsona
gai gisa eta ikasteko aukerak dituen ikasle gisa ikusteko eta aintzakotzat hartzeko bere burua.
|
|
|
Elkarrizketak. Alderdi zehatz bat aztertzeko erabil daitezke, hainbat
|
pertsonari
gai horri buruzko zuzeneko galderak eginda.
|
|
|
Ikerketa alor horrek komunikabideek jorratzen dituzten gaien eta pertsonok garrantzitsu kontsideratzen ditugun gaien arteko erlazio kausalak daudela aditzera ematen du. Horrela, ikerketek frogatu dute komunikabideek jorratzen ari diren zenbait gai aztertzeko enfasia aldatzean,
|
pertsonek
gai horiei ematen dieten garrantzi maila ere aldatzen dela.
|
|
|
Geroago baina, ikuspuntu horri agendaren lehen maila izendatuta, teoria berak azaldu zuen agendaren bigarren maila bat zegoela (McCombs, 2004; Shah et al., 2009). Bigarren maila horren arabera, komunikabideek albisteak plazaratzean erabilitako atributuek
|
pertsonek
gai horiei buruz egin duten ebaluazioan eragina dute. Beraz, gertakizunei buruz gizarteak zer pentsatzen zuen, alegia, nola interpretatzen zituen gertakizunok?
|
|
|
Hala ere, errealitatean, FEAPSren arabera, “autismoa duten jenioen” prebalentzia oso txikia da TEA duten biztanleen sektore horretan, eta %75ek adimen urritasuna dute”. Munduarekiko harremanetarako muturreko ezintasunari buruzko mito faltsuari dagokionez, erakundeak dio gehiegizkoa dela; izan ere, TEA duten
|
pertsonak
gai dira afektua sentitu eta adierazteko, eta komunikazio gaitasunak hobetzeko gai dira, laguntza egokia emanez eta komunikazio sistema alternatiboak erabiliz. Horregatik guztiagatik, FEAPSk eskatzen du beharrezko laguntzak eman daitezela AEAko pertsonak beren bizitzako eremu eta fase guztietan gehiago sartzeko, benetako eskubide berdintasuna bermatzeko, Pertsona Ezinduen Eskubideei buruzko NBEren Konbentzioak (2007) eta Autismoa duten Pertsonen Eskubideei buruzko Europako Gutunak (1996) eskatzen duten bezala.
|
|
2014
|
|
|
Azkenik, eragiketa konkretuen pentsamendua gai da entitate beraren eraldatzeen jarraipen bat egiteko. Alegia, estadio horretan,
|
pertsonak
gai dira imajinatzeko, potentzialki edo egiazki, egoerak eta eraldatzeak beren artean erlazionatuak daudela. Beste modu batera esanda, eraldatze guztiek aldaketa prozesu bat dakartela ulertzea lortzen dute, eta, arreta hasierako eta amaierako egoeran soilik jarri ordez (eragiketa aurreko estadioan dauden umeengan berezkoa den ekintza), gai dira prozesuari jarraitu eta gaurko egoera lehenaldiko edo etorkizuneko beste batzuekin lotzeko.
|
|
|
Aldaketak eremu «sozial eta interaktiboago» batean egin dira, pertsona guztiek informazio praktikora iritsi ahal izateko. COCEMFEren web orriak irisgarritasunari buruzko araudia betetzen du eta espazio «sozial eta interaktiboa» da Konfederazioari buruzko informazioaz gain (misioa, ikuspegia, printzipioak eta balioak), lan memoriak ere sartzen dira, bai eta lan egiten duten erakundeak ezagutu nahi dituzten
|
pertsonentzako
gai praktikoak ere. Helburua da sarbide oztopo guztiak ezabatzea, eta, beraz, WCAG 2.0 irisgarritasunari buruzko araudia betetzen da, erabiltzaile guztientzat egokia izan dadin web edukia sortzeko.
|
|
|
Gainera, adineko pertsona baten lagunen eta senideen zirkulua gazteena baino txikiagoa izaten da, jende asko hil delako edo alde batera utzi direlako, bizitzako etapa desberdinak betetzen diren heinean. Zailtasunak gorabehera, adituek diotenez, sei hilabete eta urtebete arteko duelu baten ondoren, adineko
|
pertsonak
gai dira trantze hori gainditzeko. Baina nola egin?
|
|
2015
|
|
|
Hain zuzen ere, poetak Bizkaitarra liburuan erabili zuen, lehen aldiz, gerora behin eta berriro hartuko duen joera tematikoa: gizarteak arbuiatzen duen
|
pertsonaren
gaia. Gabriel Aresti bere emaztegaiaren familiakoek, Zubiritarrek, arbuiatu egin zuten.
|
|
2016
|
|
|
Izan ere, lengoaia, gure kulturaren parte eta gizon emakumeen jaraunspen kulturalaren transmisiorako eta asimilaziorako eragile nagusia da. Lengoaiaren erabilpenaren ondorioz, pertsonen arteko interakzioa sortzen da eta
|
pertsonok
gai gara gure lengoaia inguru sozialera moldatzeko. Esaterako, helduen eta haurren arteko interakzioa sortzen denean, helduak gai izan behar du bere lengoaia testuinguru sozial horretara moldatzeko, kasu honetan, haurraren ulermen gaitasunera.
|
|
2017
|
|
|
Estrategia eta laburpena (S trategy and summary). Minutu batzuen ondoren,
|
pertsonak
gai izan luke egoera berrian zer egingo duen pentsatzeko, gai medikuei dagokienean edo orokorrean. Azkenik, komunikatutakoa laburbiltzeak pertsonak ongi ulertu duela baieztatzen lagunduko digu, eta geratu zaizkion zalantzak argitzeko balioko dio.
|
|
|
Berokuntzari eta aire girotuari ere aplika dakieke hori. Duela urte batzuk pentsaezina zen
|
pertsonak
gai izatea etxeko tenperatura telefono mugikor batetik erregulatzeko. Erabiltzaileak gero eta ahalmen handiagoa du, eta gela batzuetan bere beharretara egokitzeko gai da.
|
|
2019
|
|
|
Baina, gainera, beste batzuk ere gerta daitezke, hala nola lesioen delitua (pertsona batekin istripua izanez gero), kalteak (altzari publiko edo pribatuekin istripua izanez gero), ausarkeriaz gidatzea, etab. Arrisku abstraktuaren delitua da, eta horrek esan nahi du ez dela beharrezkoa pertsona baten bizitza arriskuan jartzea, jokabidea zigortu dadin. Eta, gainera, dolosotzat hartzen da, «jaten duen
|
pertsonak
gai horien eraginpean dagoela edo aurki dezakeela jakinda egiten duelako», argitu du abokatuak. Nola zigortzen da alkoholemia delitua?
|
|
2021
|
|
|
Janariaren eta janariaren artean lau ordu pasatzen uztea. Elikagaien konbinazioari buruzko uste faltsuak
|
Pertsonak
gai gara janariaren mantenugaiak aldi berean eta inolako arazorik gabe digeritzeko. Baina horrela ez dela dioen mitoak bere horretan jarraitzen du, eta horregatik, Alain Golay suitzar doktoreak eta haren laguntzaileek dieta mota hori ebaluatu zuten International Journal Of Obesity and Related Metabolic Disorders zientzia aldizkarian.
|
|
|
Hona hemen eztabaidarako gure proposamena. Beste eragileek zein
|
pertsonek
gai honen inguruan pentsatzen dutena esatea espero dugu, denon artean eraiki dezagun gure Euskal Curriculuma; hitz hutsetan gera ez gaitezen.
|
|
|
Hau da, kanpotik zetorren edozein
|
pertsona
gai izango litzateke ate hori irekitzeko, giltzak eskuratu gabe?
|
|
2023
|
|
|
Matthew Lipman filosofoak Pentsamendu kritikoa definitu zuen: " Helburu bat dugunean,
|
pertsonak
gai gara pentsamendu kritikoa erabiltzeko eta, horren arabera, helburu hori lortzeko ze informazio den garrantzitsua eta zein ez jakin dezakegu. Adibidez, pentsamendu kritikoak babestu egiten gaitu norbaitek gugan eragin nahi duenean.
|
|
|
Irudikapen sozialak aztertzeko aurrez baliatutako teknikei jarraituz (Joffe eta Elsey, 2014), elkarrizketari lehendabizi galdera ireki eta ez zuzentzaileen bitartez hasiera eman zitzaion. Teknika horrek aukera eskaintzen du
|
pertsonek
gaiaren inguruan naturalizatua eta errotuta zituzten pentsamenduak aztertzeko (Adib. Zer datorkizu burura mendekotasunaz pentsatzean?
|