2003
|
|
Izan ere, normal normala ere ez da etxe partikular batean hilarriak egotea; are anormalagoa da hilarri horien azpian hilobiak egotea. Eta inoren buruan ez da sartzen hilobien barruan –pentsio baten atzealdean, partzela batean–
|
pertsonak
egotea; hau da, hezurrak, ile batzuk, zapata pareak, larruzkoak, eta hildakoaren keinu karakteristikoren bat, hala nola, sorbaldaren postura edo behatz lodiaren okerdura, 41 gradukoa.
|
|
Eta iruditu zitzaidan oso sari txikia izan behar duela Nobel sariak. Izan ere, bost
|
pertsona
zeuden komite horretan eta bati baino ez zioten Nobel saria eman, eta bost zatitan banatu ezin den sari batek sari txikia izan behar du derrigor. Eta sari ziztrina izan behar du derrigor.
|
|
Manikiak arropa dendetan behar izaten zituztela. Baina arropa denda modernoetan benetako
|
pertsonak
zeuden, modeloak. Azken moda omen zen.
|
2006
|
|
San Bartolome egunean egindako bileran, beraz, sei
|
pertsona
zeuden: hiru inuit (Ayako, Inukitsupaluk eta Bosum Porsimat), Knud (espedizioko arduraduna), Wulff (botanikari suediarra) eta Koch (geologo daniarra).
|
2008
|
|
Aquitania bapore hau herri oso bat bezalakoa da, Madrilgo Palace hotela baino askoz handiagoa. 1.000
|
pertsona
daude marinel eta zerbitzarien artean. Saloi ikusgarriak ditu, eta galeriak paseo luzeekin.
|
2009
|
|
–Ezin duzu, ezin duzu, Jainkoaren baitan hiru
|
pertsona
daude-eta: Aita, Semea eta Espiritu Santua, eta zu alaba bakarra zara!
|
|
Gela hartan, baina, lau
|
pertsona
zeuden, gurasoez eta haurraz gain hantxe baitzegoen, halaber, neskamea. Rakel?, Nazario Orbek atzean zuena, baina aurrean balu bezala sentitu zuena une hartan: iritsia zen, bada, goikoak behekoari bere nagusitasuna erakusteko mementoa, bai emaztearekiko harremanetan bai neskamearekikoetan, eta iritsia zen, beraz, nagusiak bere ahulezia estaltzeko mementoa; eta, orduan, emazteari begietara zuzen so eginik, honela mintzatu zitzaion senarra ahots sendoz eta erabakitasun handiz, neskameari ere zeharka zuzendutako hitzetan:
|
|
–Ospitaletik eta Vera Brenten etxera, sei
|
pertsona
egon ziren injekzioen ondoan. Badakizu nortzuk diren, miss Albret?
|
|
–Ezin duzu, ezin duzu, Jainkoaren baitan hiru
|
pertsona
daude-eta: Aita, Semea eta Espiritu Santua, eta zu alaba bakarra zara!
|
|
Gela hartan, baina, lau
|
pertsona
zeuden, gurasoez eta haurraz gain hantxe baitzegoen, halaber, neskamea –Rakel–, Nazario Orbek atzean zuena, baina aurrean balu bezala sentitu zuena une hartan: iritsia zen, bada, goikoak behekoari bere nagusitasuna erakusteko mementoa, bai emaztearekiko harremanetan bai neskamearekikoetan, eta iritsia zen, beraz, nagusiak bere ahulezia estaltzeko mementoa; eta, orduan, emazteari begietara zuzen so eginik, honela mintzatu zitzaion senarra ahots sendoz eta erabakitasun handiz, neskameari ere zeharka zuzendutako hitzetan:
|
2011
|
|
Bertan, bere irudimenak barrura eramandakoan jakin zuen? bederatzi eri bizi ziren, bost neska eta lau mutil, denak oso gazteak, denak oso aurpegi eroriekin, eta haiei laguntzeko, berriz, beste lau
|
pertsona
zeuden, begi berdeekiko moja, moja zaharra, erizaina zen gizon bat eta bera.
|
|
Garañok garbi azaldu du: . Bi
|
pertsona
gaude pentsatzen eta oso zaila da denean iritzi bera izatea. Momentu oso frustranteak daude, nahi duzuna ezin delako beti egin eta desadostasunak dauden uneak txokanteak dira gainerakoentzat, bi zuzendariak ero moduan diskutitzen, kar, kar, kar.
|
|
Hotz egiten zuen eta jende gutxi zegoen kanpoaldeko igerilekuetan, dibertigarrienak bestalde; miretsiena barandaz inguratutako goranzko zorrotada lodi eta indartsua izaten da, ondoan jarrita presioaz barandaren kontra estutzen zaituena. Hotzarekin ere, hiruzpalau
|
pertsona
zeuden zangoak uraren bultzadaz aurrerantz, bizkarra zorrotadarantz, barandan plegaturik biribilean. Elisa barruan geratu zen.
|
2012
|
|
1945 urteko ohar batek eman dizu atentzioa, lehenengo
|
pertsonan
dauden hitzak irakurri dituzu autoanálisis dioen hitzaren ondoren: –
|
|
–Hiru
|
pertsonarekin
egon naiz... alferrik!
|
2013
|
|
Gurbistondo kaleko 7 zenbakia daraman atarian hiru
|
pertsona
daude, euripean geldi. Begoña eta Iratxe azken animoak eta maitasun adierazpenak ematen ari zaizkio Josuri.
|
|
Mahai inguruan, bost
|
pertsona
zeuden bilduta, bi gizonezko eta hiru emakumezko?, baina lehen hamar minutuetan gizonezkoek bakarrik egin zuten berba: hura, baina, larregi zen doña Klotilde lako emakume batentzat, eta arbitroarena entzun ez beste esan zuen:
|
|
Usaian aski begi zorrotza izan dut atentatuak saihesteko, salbu Consolationeko atentatuan. Baina egun horretan ikusi nuen nola bi
|
pertsona
zeuden han etxebizitzaren azpian. Ramon Basañezen zain zeuden.
|
|
«Antxon Etxebestek hala esan zidan behin, ezagutzen zuen pertsonarik onena zela. Gehiago egongo dira agian, baina niretzat bi
|
pertsona
egon dira nabarmen ezker abertzalean ETAren aurrean prestigio handikoak, eta biak hilak izan dira: bata Santi [Brouard] zen, eta bestea Jabier.
|
|
Mahai inguruan, bost
|
pertsona
zeuden bilduta –bi gizonezko eta hiru emakumezko–, baina lehen hamar minutuetan gizonezkoek bakarrik egin zuten berba: hura, baina, larregi zen doña Klotilde lako emakume batentzat, eta arbitroarena entzun ez beste esan zuen:
|
2014
|
|
Gero liburua imajinatzen hasi zen, bere orrialde, letra eta esaldi guzti guztiekin. Ez zuen sorpresa hartu nobelaren protagonistetako baten izena Elena zela irakurtzean, ez eta konturatu zenean bestea bera baino ezin zitekeela izan; ezta ere, egia esateko, narrazioa hirugarren
|
pertsonan
zegoela ohartu zelarik, halako zerbaitez ohartu bazen behintzat. Alabaina, talde armatuaren inguruko nobela irakurtzen ari zen narratzailea, haur desagertuaren aita alegia, harritu zen horretaz, bai.
|
|
Arauak ikasi eta betetzen dituzten horietakoa. Eta orduan, berrogeita piko urte dituzu eta horrelako
|
pertsonak
daude, bizitzan zerbait eraiki dutenak: dirua, familia edo dena delakoa; eta zu, handik eta hemendik sos batzuk biltzen, eguneko lehenengo droga emango dizun kafeontzi zahar bat berotuko duen gasa ordaindu ahal izateko.
|
|
Kontuan harturik Estatu Batuak aitzindariak direla tendentzia askotan, kartzelatuen kopuruan besteak beste, ez du ematen jendearen kartzelaratzea gutxituko denik. 1991n 1,2 milioi
|
pertsona
zeuden Estatu Batuetan kartzelan; gaur egun 2,2 milioi, hau da, 7.160 preso milioi biztanleko. Kartzelan preso daudenez aparte, ia 5 milioi dira Estatu Batuetan fidantzapean edo behin behineko askatasunean.
|
|
Ingurura begiratu duzu. Beste bi
|
pertsona
daude. Bata zuriak.
|
|
Enkarguak barra barra egiten zizkiguten, proiektu eta programa anbiziosoak borobildu genituen, etengabe. Boladarik onenean, ia hirurogei
|
pertsona
egon ginen kontratatuta. Laster ez da bat bakarra geratuko.
|
2015
|
|
Zer egingo dugu zurekin? Txorientzako trena da hau, ezin da
|
pertsonarik
egon?
|
|
Berez hitz gutxi ditu letrak, baina zer esan ugari eman du. Hasteko, kantan aipatzen diren bi
|
pertsonak
daude, Antero eta Singer. Jon Elordi adiskideak eman dizkit haien bizitzen zertzeladak.
|
2016
|
|
–Jaun honek kea ikusi du leiho batean, azaldu zien?. Hiru
|
pertsona
egon daitezke etxe barnean. Haietako bat, haurra.
|
|
nabaritu zituen, EAren, Aralarren eta Geroa Bairen artean. . Makropolitikaren gainetik,
|
pertsonak
daude, pertsonen ilusioa eta konpromisoa?. Eta zauriak ere bai.
|
|
Ospitaleetarantz zihoan aldapa hasi zen igotzen autobusa. Anoetako gasolindegien artetik iragan zen jarraian, eta, goiko zuzengunera iritsi ostean, bide arteko pasabide batean, ehun eta laurogei graduko bira egin zuen, ospitaleko ateen aurrean gelditzeko, non hiru
|
pertsona
zeuden jadanik zain, ohatila batekin, udaltzaingoak aldez aurretik abisatuta dudarik gabe. Autobusa ongi galgatu ondoren, ate guztiak ireki zituen txoferrak.
|
|
20 milioi
|
pertsona
egon zirela uste da.
|
2017
|
|
Beyonce ia zorabiatu zen casting gelara sartu zenean. Mahai baten atzean hiru
|
pertsona
zeuden eserita. Batek irribarrea eskaini zion, baina beste biek oso serio begiratu zioten.
|
|
–Zerbitzuen? trukeko ordainketak eta esku hartzen zuten
|
pertsonei
zegozkienak, epailea, zirujaua, torturatzailea, idazlaria, guardiak?, haien jan edanak barne, inolako lotsarik gabe jasotzen ziren epaiketen agirietan, bai exekuzioen eta sorginak kartzelan edukitzearen kostuak ere. Honako hau 1636an Eskoziako Kirkcaldy hirian izandako epaiketa bati dagokion faktura da:
|
|
Hortxe dago koxka! Armada osoan zenbat
|
pertsona
daude nik daukadan kemena dutenak. E?
|
|
–Jo, enpresa bat daukazu??. Niretzat oraintxe bertan gogorragoa litzateke proposamen berrietarako oztopoak jartzen dituen enpresa batean lan egitea edota kuriositate falta eta apatia duten
|
pertsonekin
egotea?.
|
|
Gauzek ondo funtzionatzeko, arau eta irizpide batzuek egon behar dutela uste du. ? 4.000
|
pertsona
zeuden elkarte bat baino gehiagotara joaten zirenak. Inork ez zien esan ezin zutenik egin.
|
|
Hura bai ezustekoa. Une hartan ikusi nahi zuen azken
|
pertsona
zegoen ermitan: Andrea.
|
|
–Tira, badirudi bi
|
pertsona
daudela ordezkari izateko prest, jakinarazi zuen tutoreak, Beire eta Lindari begiratzen zien bitartean.
|
|
–Zenbat
|
pertsona
daude etxean? –galdetu zion Gorraizi.
|
|
Talanek sarritan pentsatzen du planeta hau zuzen zuzenean suntsipenera doala. Zazpi mila milioi
|
pertsonatik gora
daude munduan sakabanatuta, ez dago hainbeste gizakirentzako lekurik. Erdia paretik kentzeko, laster guda unibertsalak eztanda egingo du, hala uste du berak behintzat.
|
2018
|
|
Minutu batzuen ostean, ehun metro goragoko prentsa bulegoan, auto baten zain ikusten dut neure burua. Beste hiru
|
pertsona
daude irteteko zain. Orduak igarotzen dira.
|
|
Esref da. Beste bi
|
pertsona
daude lurrezko teilatuan etzanda; handik beste teilatu batzuk ikusten ditugu, denak berdinak. Jende gutxi dago.
|
|
Jon Indakoetxeak sentipen antzekoa du Irungo egoeraz: . Orain dela hamabost urte, zenbat
|
pertsona
zeuden guri bizkarra emanda. Eta orain lau lagun dira?.
|
|
Ez dira gutxi, euren patu gaiztoaren errua euren jokabide gaitzesgarriari egotzi beharrean, euren biktimei egozten dietenak eta, hedapenez, pertsona horrengan gorrotatzen zuten ezaugarrian bat datozenei. Uste dugun bezala hilketa matxista izan bada, arrazoia generoa izan bada, genero bereko edozein
|
pertsona
egon liteke arriskuan haren ondoan, destainaz hil bailezake genero bereko edonor, bere zoritxarraren errudun genero osoa bihurtuta. Beraz, neurri eskuzabalegia deritzogu zaintzapeko pisu batean bizitzeari.
|
|
Une batez alde egiteko tentazioa izan zuen baina orduan Bala etxe barrura sartu zen eta Beirek berehala ulertu zuen zakurra laguntzen ari zitzaiola. Etxea oso handia zen, leihoz betetako egongela erraldoia zeukan, sofa zuri erraldoi bat, tximinia, koadro koloretsuz betetako hormak eta bospasei
|
pertsona
zeuden bertan. Guztiak Martinen inguruan.
|
|
Orduan irudi hau fortunatu zitzaidan egunkari batean, Euskal Herriari eta bere konplexutasun politikoei erreferentzia egiten ziena, baina gehien harritu ninduena informazio hura guztia izan zen, emakume bat eta gizon bat hilda agertzen ziren irudi harekin lotutakoa, eta desagertutako hirugarren baten seinaleak. Niretzat, irudi hark amodiozko triangelu baten indarra zeukan; egoera tragiko bat zen, hiru
|
pertsona
zeuden tartean, baina melodrama halako bat ere bazen. Nire Euskal Herriarengatiko isolamendu egoeran, derrepente irudi hori datorkit, zeinetan nahastuta dauden aldi berean tragedia guztia eta melodrama guztia; irudi horrekin lana egin behar nuela iritzi nion, eta nire piezetan sartzen hasi nintzen.
|
|
Mitxelena izan nuen aholkulari horretan. Baina auzia ez zen erraza; izan ere, Euskerazaintzan ere itzal handiko
|
pertsonak
zeuden, benetako euskaltzale eta abertzaleak. Hor erabaki bat hartu beharra zegoen, eta ondorio guztiekin hartu nuen, ondorioak, betiere, handiagoak ziren Bizkaian?.
|
2019
|
|
Adar batetik zintzilik? bi
|
pertsona
zeuden, urkatuta.
|
|
Deialdi honetan onartua izan zela adierazten zion maila jasotzean Beak sentitu zuen ilusioa azkar itzali zitzaion, ireki eta halako zerrenda amaigabe batetik begirada irristatu ahala. Bostehun
|
pertsona
zeuden aukeratuen barruan. Orain ere, lehen bi filtro haien ostean, zenbat lerrotan laburtu da lehen zerrenda hura?
|
|
–Esaterako, Euskadin, NANa aldatu bitartean, badago trantsiziozko txartel bat zuk aukeratutako izena azaltzen dena, eta Euskadiko leku ofizialetan (anbulategian, liburutegian, institutuan?) eragina du, eta horrek egia da asko errazten duela bizitza. Hala ere, aurrean duzun
|
pertsonaren esku
dago; esaterako, nire tituluak nik lortu dut nire izenean egotea, baina argi daukat administrariari esker lortu nuela hau, mugitu zelako eta borrokatu zuelako. Hala izan ez balitz, ba ez dakit, agian hor konpon?.
|
2020
|
|
Koordinadora Feminista Martxoak 8 edo Azaroak 25 antolatzeko erabiltzen den esparru bakarra dela ohartu gara. Beraz, lan horretarako, lau
|
pertsona
gaude bakarrik eta mobilizazioetan, aldiz, milaka lagun[?] Kontu bat gehituko nuke: bizitzen ari garen feminismoa despolitizatzeko eta merkantilizatzeko joera.
|
|
Fenomeno hau kokatzeko zenbait datu: EAEn 65 urtetik gorako 476.705
|
pertsona
daude, horietatik soilik %22, 5 bakardade egoeran bizi da (INE, 2017). Azken hau kopuru oso txikia da eta Europako estatuen artean, soilik Zipreko adinekoen artean ematen da bakardade fenomenoaren presentzia txikiagoa.
|
|
Zalantzarik gabe, honek zerikusi handia dauka adin batetik aurrera emakumezkoen artean ematen den inaktibitate maila handiarekin: 2017 urtean, etxeko lanetara dedikatzeko inaktibitate egoeran 175.800
|
pertsona
daude, eta horietatik 159.300 emakumezkoak dira (INE. Encuesta de Población Activa.
|
|
28an bilera bat dugu [Gipuzkoako Ahaldun Nagusiarekin] eta datuak eskatu nahi dizkiogu, bai zenbat
|
pertsona
gauden 65 urtetik gora eta hortik zenbat pentsiodun eta zenbat pentsiorik gabe, eta beti datuak generoarekin eskatzen ditugu. Baita ere 65 urtetik beherako datuak ere.
|
|
Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako datuak eman ditu errealitate jakin hori frogatzeko: 2019an, 16 eta 64 urte bitarteko tartean 455.000
|
pertsona
zeuden soldatapeko enplegurik gabe, ia ia 65 urtetik gorako biztanleria –476.000 pertsona– bezainbeste. " Hori ez bada kontuan hartzen, bakarrik gastuen atalean zentratzen da pentsio sistemaren bideragarritasunaren arazoa, 65 urtetik gorakoetan, eta horien gainean eragiteko tartea txikia da.
|
|
Bereziki mobilizazioen gidaritzan erretiratuak eta pentsiodunak ikusteak liluratzen du Aramendi, Ipar Euskal Herriko protestetan edadekoek oso parte hartze txikia daukatelako. " Hemen ere pentsiodun horiek guztiak eduki genituzke kalean, erakutsiz gobernuari milaka
|
pertsona
gaudela erreformaren kontra".
|
|
Oin hotsak entzuten dira eskaileretatik behera. Teresa lurretik giltzak jasotzen ari da eta ez da ohartu eskaileraburuan bi
|
pertsona
daudela.
|
2021
|
|
Txabolak eraitsita eta biztanleak Otxarkoagara lekualdatuta, etxolen arazoari amaiera ofiziala eman zitzaion. Hala ere, Caritasen txosten baten arabera, 1965ean 15.000
|
pertsona
zeuden Bilbon etxoletan bizitzen. Hau horrela izan zen?
|
|
Lehenengoan 238
|
pertsona
zeuden egurrezko 51 etxolatan bizitzen. Auzo estigmatizatua zen, nolabait, zortzi familiaren kasuan ijito etiketa azpimarratu baitzuten udal langileek.
|
|
Biztanleen %65ek etxolen gaineko jabetza zuten, eta gainerakoek alokairua ordaintzen zuten. Familia bakoitzeko 4,29
|
pertsona
zeuden, etxebizitza bakoitzeko 5,29.
|
|
Ingurura begiratu du, ez ote dago zutik eusten lagunduko dion inor? Aretoan hamabi bat
|
pertsona
egongo dira. Ez du Lukas ikusten.
|
|
Botoia norbaitek sakatu ote duen galdetzen du berak egin behar duela aurretik badakien emakume batek. Gauza txikienean ere ezinbesteko sentitzea bilatzen duten
|
pertsonak
daude. Guztia zor zaiela uste duten horietarikoak.
|
2022
|
|
Baina ekonomia kapitalistek ez dute lana bermatzen. 1970eko hamarkadako beheraldi ekonomikoaren ondorenetan, zenbatetsi zen 30 milioi
|
pertsona
zeudela lanik gabe OCDE (Ekonomia Lankidetza eta Garapenerako Erakundea) herrialdeetan. Langabezia edo azpienplegua kronikoak dira garapen txikiagoko ekonomietan.
|
|
Txinan, Pakistanen, Indonesian, Argentinan, Txilen eta Afrikako lurralde askotan, teknologikoki ez horren aurreratuak diren armadak oraindik ere funtsezkoak dira haiei dagozkien estatuaren politikagintzan. Une honetan hogei milioi
|
pertsona
daude mundu osoko indar armatuetan, horietako gehienak gizonak, eta erakunde horiek Atlantikoaren iparraldeko potentzien armaden ereduari jarraiki taxutu dira.
|
|
Deus ere ez. Erditze planarekin joan ginen, baina bagenekien ospitalean artatuko gintuen
|
pertsonaren baitan
egonen zela hein batean.
|
|
Berokia sarreran erantzi eta egongela nagusira joan zen. Ordurako hamabost bat
|
pertsona
zeuden bertan, mahai luze batean eserita, bazkaltzen. Hizketaren hotsa eta mahai tresnen txilinarena entzuten ziren.
|
|
Maxen hitzei erreparatuz gero, oso sinplea ematen du. Haragi sintetikoaren proiektuan, adibidez, denetariko
|
pertsonak
egon dira lanean: 3D diseinuaren oinarriak ikasi nahi dituzten hasiberrietatik nutrizioan adituetaraino.
|
2023
|
|
Kafetegian hamabi
|
pertsona
geunden, tenperatura ederrean, jazz musikak giroturik. Gehienek enpresari bakartiak ziruditen eta, plateraren aurrean, pantaila zuten begien bistan, izan smartphonearena izan tabletarena.
|
|
Edozein izanik ere mugitzen gaituen motibazioa, gaur egun komunitatearen sustapenak errekurtsoak behar ditu, hala izan dadin. Egon badaude, oraindik ere, elkarrekikotasunean oinarritzen diren harremanak, baina, hauek sustatu eta indartu nahi baditugu, honetan jardungo duten
|
pertsonak
egotea ezinbestekoa da. Aurrera eraman ditugun proiektu esperimentalek (LkaleaK edo Auzotu bezalako proiektuak10) zerbait erakutsi badigute, hau da:
|
|
Zaintzari dagokionez, dagoeneko ez dago zertan errepikatu badakiguna: bizi itxaropenaren luzatzeak eta gure lehentasunen aldatzeak lehen lerroan jarri duten gizarte beharra, batez ere adineko
|
pertsonei
dagokienez. Orain dela berrogei urtekoarekin alderatuta, oso posizio diferentean dagoena.
|
|
Egunero ren esperientziaren kontakizuna hirugarren
|
pertsonan
zegoen eraikia jatorrizko testuan, eta lehenengo pertsonara ekarri ditut pasarte batzuk bertsio berri honetan, ni ere tartean bainintzen. Ez da nire esperientzian eta nire oroitzapenetan oinarritutako istorioa, 2010ean elkarrizketatu nituen zazpi lankideen testigantzen bidez eraikitako kontakizuna baizik.
|
|
Aaiun metro koadroka kasko urdin gehien izango dituen hiria izango da. Gaur egun, 469
|
pertsona
daude lanean, militar eta zibilen artean, eta 71.014.300 dolarreko aurrekontua du, hau da, eguneko 173.152 euro gastatzen ditu nazioarteak bere eginkizuna betetzen ez duen misio batean.
|
|
Mendebaldarren aburuz, ohore hilketa" atzerriko" kulturen ezaugarri endemiko bat da, eta haien basakeriaren froga; aldi berean, baina, oraindik ere onartzen dute pasio zoroaldia defentsa gisa erabiltzea zenbait hiltzaile matxistaren kasuan. " Beste" herrialdeetako emakumeen aurkako indarkeria erlijioari, kulturari eta herritarren lizunkeriari egozten zaio; AEBn, berriz, aberraziotzat hartzen da indarkeria mota berbera, baina krimena egiten duen
|
pertsonari
dagokio soilik, eta ez da lotzen misoginiaren eta maskulinitate toxikoaren eredu endemiko nazional batekin. Izan ere, onartuz gero" ohore hilketa" alderagarria dela munduko hainbat tokitan emakumeen aurka egiten diren indarkeriazko krimenekin, kolokan geratuko litzateke irmotasun inperialaren zimendu moral nagusietako bat.
|
|
Amagoiak beti esaten du edozeinen aurrean gure etxean dena partekatzen dela, hori da justua eta nire alabek ere hori ikusten dute. Etorkizunean, dauden
|
pertsonarekin
daudela, partekatu egingo dute, hori delako ikusi dutena. Nik gura dudana da eurak libre izatea nahi dutena aukeratzeko, argi izanda ze inportantea den maite duzun jendea zaintzea.
|