|
2001
|
|
|
Adineko
|
pertsonak
duintasun eta segurtasunez bizitzeko eskubidea du, esplotaziotik eta tratu txar fisiko zein mentalik nozitzeke.
|
|
|
Adineko
|
pertsona
duintasunez tratatu da, bere adin, sexu, arraza, jatorri etniko, ezintasun eta gainerako ezaugarriak edozein direla ere; era berean, pertsona zaharra, egiten duen ekarpen ekonomikoa kontuan hartzeke balioetsi behar da.
|
|
2002
|
|
|
Gainera, ez dago delitua egin beharrik. Legearen arabera, ordena publikoa edo
|
pertsonen
duintasuna bezalako baloreei eraso egiten dieten edo eraso egin diezaioketen zerbitzuen aurkako neurriak hartu ahal izango dira. Erabakia hartuko duen agintearen inguruan ere bada hainbat eztabaida.
|
|
|
Egia esan, Publizitateari buruzko Lege Orokorra bete besterik ez du egiten. Lege horrek legez kontrako publizitate gisa definitzen du «Konstituzioak onartutako
|
pertsonen
duintasunaren eta eskubideen aurka egiten duena, bereziki haurtzaroari, gazteriari eta emakumeari dagokienez». Publizitatearen zaintzaile horrek bi ekintza adar ditu:
|
|
|
Publizitate motak Legez kanpoko publizitate hori 1988ko lege batek arautzen du, eta, zaharra izan arren, oraindik ere erabilgarri diren kontzeptuak definitzen ditu. Legez kanpoko publizitatea da"
|
pertsonaren
duintasunaren aurka doana edo Konstituzioan onartutako eskubideak eta balioak urratzen dituena, bereziki haurtzaroari, gazteriari eta emakumeari dagokienez", arrisku kolektibotzat jotzen baitira. Legez kanpoko publizitatetzat hartzen dira, halaber," publizitate engainagarria, publizitate desleiala, publizitate subliminala eta produktu, ondasun, jarduera edo zerbitzu jakin batzuen publizitatea arautzen duen araudian xedatutakoa hausten duena".
|
|
|
Izan ere, Frantziako Iraultzaren testuinguruan lehenengo ahots humanitaristak agertzen hasten dira, garaiko eskubide indibidualen aldarrikapenarekin bat eginez(
|
pertsonaren
duintasuna esaterako), espetxeen egoera hobetu beharraz eta boterearen inguruko hausnarketa berriak plazaratuz (demokrazian eta berdintasunean oinarrituko direnak) 3, ordu arteko botere monarkikoak erabilitako mekanismoak errebisatu eta berriak proposatuz.
|
|
2004
|
|
|
" Tribunal bereziak", beti" Ordena Publikoko Tribunala" arbasoa gogora dakarkigunak, gandutu egin nahi izan zuen zu bakezko gizona eta demokraten adibide zinela. Zu, alajaina, horrenbeste irakats diezaiekezun hori, hala
|
pertsonaren
duintasunaz, nola zeure ibilbide politikoaren garbitasunaz eta zeure lanbideko jardunaren humanitate handiaz! Eraso baldar horrek, ezbairik gabe, samin handia sortu zizuen zuri eta zeureei, baina euskal gizartearen erantzunak eman bide zizuen kontsolamendua.
|
|
|
Baina kasu horretan bakarrik? Beste edozer lortzeko zenbait bitarteko, ostera, gezurra edo erdi gezurra, elkartasunik eza,
|
pertsonaren
duintasuna zapaltzea, berbazko bortizkeria, demokraziarik eza, goi mailako inkoherentziak, hainbat indar eta botere motaren eragiteko ahalmen izugarriak »ez naiz betiko indar" faktikoez" soilik ari» barra barra darabilzkigu inongo erreparorik barik. Terreno horietan dantza egiten erabat ohituta daude zenbait politikari, beste hainbat ekonomia agente, buruzagi sindikalista" progre" asko, erlijio ordezkariak, ezer gutxi eginda inoren kolkotik bizitzen dakien makinatxo bat elementu...
|
|
|
Edozein kasutan ere, azterketa judiziala gauzatzean, bermatuko da
|
pertsonaren
duintasunari eta bizitza pribatuari zor zaien errespetua.
|
|
|
1) Altzariak eta etxerako tresneria, baita alderdi exekutatuaren eta beraren familiaren jantziak ere, horiek beharrezkoak diren heinean. Oro har, janariak, erregaiak, eta auzitegiaren iritziz alderdi exekutatuak eta beraren mende dauden
|
pertsonek
duintasunez bizitzeko beharrezko dituzten gainerako ondasunak.
|
|
|
Bideojokoen erdiek giza eskubideen abusuak sustatzen dituzte eta
|
pertsonen
duintasunaren aurka egiten dute, Amnistia Internazionalaren arabera
|
|
2005
|
|
|
Tradizioa omen, ere, etxe barruetan emakumeok ederki egurtu eta gero, familiaren aginte eta etxekoen okerrak zuzentzeko gizonezkoek zuten ahalmen barruan kokatzen zituzten epaiak eta ez hain aspaldian, ni abokatu lanetan hasi nintzenean halakoak irakurrita nago eta.
|
Pertsonaren
duintasunaren aurrean halako traizioarekin bukatzeko bideak irekitzen ea noiz zabaltzen diren zeharo hasiak bagara ere.
|
|
|
Nolako diru sarrerak izan lituzke erretiroa hartutako
|
pertsonak
duintasunez bizi ahal izateko?
|
|
|
Debeku berezi hauek, zehatz mehatz galarazten dute historian erro sakonak egindituzten bereizkuntza batzuen iraunaraztea, kontuan harturik populaziosektore batzuk, Herri Aginteen eraginez edo gizartearen ohiko jardunarenpoderioz, egoera makurragoan ez ezik
|
pertsonaren
duintasunaren aurka argieta garbi datozen neurrien mendean ere ezarri dituztela?. –KonstituzioAuzitegiaren 128/ 27 edo 166/ 88 Epaiak, besteak beste?.
|
|
|
(...) bere horretan, sexua ezin da desberdintasunean oinarrituriko traturako arrazoiaizan, zehatz mehatz xedatzen baitu Konstituzioaren 14 artikuluak bi sexuen artekoberdintasuna. Argi eta garbi debekatzen du konstituzio agindu horrek, historian errosakonak egin dituzten bereizketa batzuen iraunaraztea, kontuan harturik populaziosektore batzuk, herri aginteen eraginez edo gizartearen ohiko jardunaren poderioz, egoera makurragoan ez ezik
|
pertsonaren
duintasunaren aurka. EspainiakoKonstituzioaren 10 artikuluak zehazten duen bezala, datozen neurrien mendean ereezarri dituztela.
|
|
|
c.
|
Pertsonaren
duintasunari ez eragitea; iraingarri edo laidogarria ez izatea.Azaldutako ideia hauen ukazioa ematen ez den bitartean, 2002ko ekainaren 21ekoEAEko Auzitegi Nagusiaren Administrazioarekiko Auzietako Salaren epaiarenarabera, ezin izango dira elkarte pribatuek antolatutako bi Alarde pribatuak diskriminatzailetzat jo (epai hau Auzitegi Gorenaren aurrean errekurritua dago eta epaiaez da oraindik kaler...
|
|
2006
|
|
|
–
|
Pertsonaren
duintasuna jokoan dugu. Adoptatu homoparentalek hazi behardute maitasunezko testuinguru batean, oinarrizko beharrak asebetetzen.Haurrei heziketa onik ematen ez bazaie, familia heteroparentalen ereduabezain desegokia da eredu homoparentala.
|
|
|
arrazionalizazioaren ondorioz arrazionaltasun baloratiboak gizarte bizitzaren ertzetara bidaliak dira. Horren aurrean, Weber-en esfortzua arrazionaltasun baloratibo horiek berreskuratzearen aldekoa izango da, integralagoa edo osoagoa izango den arrazionaltasuna proposatzea,
|
pertsonen
duintasuna baitago jokoan. Izan ere, ekintzari, giza balioen bidez?
|
|
|
Publizitatearen izaera komunikatiboari eta publizitate mezuari begiratuz gero, publizitate ez zilegia eta debekatua pareka daitezke zenbait kasutan. Mota horretakoa izango da, hain zuzen, Konstituzioan jasotzen diren
|
pertsonaren
duintasun, eskubide eta balioen aurkako publizitatea, bereziki emakumeari, gazteriari eta umeei dagokiena (De la Cuesta, 1995: 129; Santaella, 2003:
|
|
|
Pertsonaren oinarrizko eskubide eta balioak honako hauek dira:
|
pertsonaren
duintasuna (EK 10 artikulua), berdintasuna eta diskriminazio eza (EK 14 artikulua) eta pertsonaren eta familiaren intimitatea, ohorea edo norberaren irudia (EK 18 artikulua), azken arau horretan jasotzen diren eskubideen multzoari nortasunaren eskubideak izena ematen zaio eta Pertsonaren Berezko Irudia, Pertsonaren eta Familiaren Intimitate eta Ohorea Babesteko maiatzaren 5eko 1/ 1982 Lege Organi...
|
|
|
Publizitatearen Lege Orokorrak (PLO 3.1.a.)) Konstituzioan jasoriko oinarrizko eskubideen aurkako publizitatetzat hartzen du
|
pertsonaren
duintasunaren eta balioen aurkako publizitate jokaera, bereziki emakumezkoari, gazteei eta haurrei dagozkien jardueretan. Pertsonaren duintasuna eta giza izaeraren babesa Konstituzioan jasotako printzipio orokorra da, eta ordenamendu juridikoan erabat erroturik dago (EK 10.1 art.) (Santaella, 2003:
|
|
|
Publizitatearen Lege Orokorrak (PLO 3.1.a.)) Konstituzioan jasoriko oinarrizko eskubideen aurkako publizitatetzat hartzen du pertsonaren duintasunaren eta balioen aurkako publizitate jokaera, bereziki emakumezkoari, gazteei eta haurrei dagozkien jardueretan.
|
Pertsonaren
duintasuna eta giza izaeraren babesa Konstituzioan jasotako printzipio orokorra da, eta ordenamendu juridikoan erabat erroturik dago (EK 10.1 art.) (Santaella, 2003: 156; De la Cuesta, 1995:
|
|
|
Ez, ordea, publizitate subliminalaren kasuan; publizitate mota horretan erabiltzen diren teknika bereziak direla medio, mezua ezin da kontzienteki ezagutu (Massaguer, 1999: 228), eta lege haustea
|
pertsonaren
duintasunaren eskubidearen aurkako jokaeran oinarrituko da (EK 10.1 artikulua; ikus 2.1 atala, Konstituzioaren aurka doan publizitatea). Publizitate jarduera horrek hartzailearen duintasuna gutxietsiko du, eta, areago, esan genezake pertsona manipulatu egiten duela (De la Cuesta, 2002:
|
|
|
LDLren 9 artikuluaren exceptio veritatis delakoak ezin du horrelako jokaerarik babestu; alderantziz, zigortu egin behar du; EKren 10 eta 18 artikuluetan ere, babestuta daude balio horiek guztiak. Judizio edo iritzi kritikoak desleial bihur daitezke
|
pertsonaren
duintasunaren aurkakoak direnean (Massaguer, 1992: 620; De la Cuesta, 2002:
|
|
|
Lehiakide baten merkataritzako kredituari buruzko adierazpenak ez datoz bat ohore pertsonalari buruz egin ohi direnekin. Dena dela, batzuk zein besteak aldatu egiten dira denborak aurrera egin ahala,
|
pertsonaren
duintasunari buruzko nukleoa izan ezik. Merkatuko lehiakide baten merkataritza kreditua aldatu egiten da, eta, gehienetan, produktuei edo zerbitzuei buruzko modak direla-eta gertatzen dira aldaketa horiek.
|
|
|
39). Horixe litzateke Konstituzioak (10.1 eta 18.1 art.) babesturiko eskubide eta betebeharrak urratzen dituen publizitatearen kasua edo
|
pertsonaren
duintasunaren kontrakoa. Gauza bera gertatzen da subliminala edo debekatua denean (PLO 7 eta 8 art.) (De la Cuesta, 2002:
|
|
2007
|
|
|
Ordena politikoaren eta gizarte bakearen oinarri dira
|
pertsonaren
duintasuna, hari datxezkion eskubide bortxaezinak, nortasunaren garapen askea, eta legeei eta gainerakoen eskubideei zor zaien begirunea.
|
|
|
Egile batzuen ustez, Konstituzioak puntu horretan ez du eskubide bat ezarri, Konstituziotik bertatik ondorioztatzen diren balio, printzipio eta eskubideetatik eratorritako xede bat baino: 10.1 art.(
|
pertsonaren
duintasuna eta nortasunaren garapen askea), 27 art. (hezkuntzarako eskubidea), 39 art. (seme alaben gaineko babes osoa) eta 48 art. (gazteek politika, gizarte, ekonomia eta kulturalaren garapenean parte hartze aske eta eragingarria izateko inguruabarrak bultzatzea). Hala ere, muga horiek, tradizioz, haurren eta gazteen trebakuntza moralaren babesari lotuta interpretatu dira.
|
|
|
|
Pertsonaren
duintasuna Dignidad de la persona
|
|
|
Dignidad de la persona
|
Pertsonaren
duintasuna
|
|
|
Modu honetan arautu dira eskubideak Konstituzioaren lehenengo tituluan: lehenengo tituluko lehenengo artikulua 10.a da,
|
pertsonaren
duintasuna eskubide guztien iturri dela dioena; Espainiako doktrinak eta konstituzio jurisprudentziak etengabe azpimarratu dute ulerkera hori, eredu alemanari jarraituz (otsailaren 28ko 57/ 1994 eta uztailaren 6ko 113/ 1995
|
|
|
Baina aukera horiek murriztu zirenean, euskara bera bizitzarako oztopobihurtu zenean, aldez eta moldez, erdarari eutsi behar izan zioten euskaldunek, norbere buruaren estimu eta besteen ezagutzaren bila. Hizkuntz komunitate horiekbere baitatik atera ahala, bestelako mundu handiago eta erdaldun batean sartzean, bizitasuna, unibertso propioa eraikitzeko ahalmena,
|
pertsonari
duintasun etaosotasunik emateko ahalmena galdu zuten. Gobernamendu Zaharraren eta tradiziogizartearen gainbeherarekin batera suertatu zen euskararena.
|
|
|
Giza eskubideen heziketa. Giza eskubideen heziketak, berriz, haurrek
|
pertsonen
duintasuna aintzat har dezaten du helburu, haien arraza, ideologia, erlijioa, sexua nahiz urritasunak edozein izanda ere (Wahlstrom, 1990).
|
|
2008
|
|
|
Espetxe politikaren helburuak preso dauden
|
pertsonen
duintasuna errespetatzea izan behar duela diote, halaber, legebiltzarkideek. Hala izanik ere, baldintza onartezinak pairatzen dituzten presoak daudela diote.
|
|
|
Ekintzarako premisei dagokienez, berezko filosofiaren interpretazio esparrutzat eta oinarrizko osagaitzat jo lirateke horiek. Honakoak zehazten ditu Planak: 17 kultur aniztasunaren aintzatespena; giza eskubideak, eta
|
pertsonaren
duintasunarekiko begirunea; politika publikoen unibertsaltasuna eta eskubide indibidualekiko begirunea; gizarte katalanaren egonkortasuna eta kohesioa ziurtatzea; katalan hizkuntzaren defentsa, hiritarren hizkuntza gisa; koordinazioa, lankidetza eta erantzukizun partekatua; europar oinarriko integrazio politika.
|
|
2009
|
|
|
Pertsona 20 urtez preso izateak, honegatik edo hargatik, zigor soilaren ikuspegitik bakarrik izan dezake zentzua. Ertz ugarikoa da gaia eta buelta asko eman beharrekoa, baina
|
pertsonaren
duintasunari begira, mendekua eta zigorra ez litzaizkioke bergizarteratzeari gailendu behar.
|
|
|
Hala, Hernaniko alkateak azaldu du berak giza eskubideen defentsan eta
|
pertsonen
duintasunaren defentsan egin zituela.
|
|
|
Eta deklarazioaren genealogia bera Nazio Batuen San Frantziskoko Kartan (1945) kuriosoa da. Gizaki norbanako edo
|
pertsonaren
duintasunaren ukiezintasun horren inspirazioa erlijiotik hartu da, agerian dago. Deklarazioaren zirriborroak gizon emakumearen, sanctity?
|
|
|
–In the realm of value, I admit the significance of religious experience?). Beraz, erlijio lauso bat, bai; balio absolutu batzuk ere bai(
|
pertsonaren
duintasuna eta); jainkozkotasun edo infinituaren desira ganduzko bat ere bai... Alegia, Jainko pixka bat ere bai?
|
|
|
Ba al dago, judu kristautasunak nahi lukeen moduan, balio absoluturik?
|
Pertsonaren
duintasuna, kontzientziaren ukiezina, etab., hots, Sinai mendiko taula edo, eskubide natural, sakraturik, haustezinik?
|
|
|
Orain arte ezin zen arau hausleen aurka jardun, legediak lau arrazoi besterik ez baitzituen jasotzen Sarerako sarbidea murrizteko: ordena publikoa, osasun publikoaren babesa,
|
pertsonaren
duintasunarekiko errespetua eta gazteen eta haurren babesa. Formatu digitaleko legez kanpoko kopiak ez ziren kontzeptu horietan sartzen.
|
|
|
Adimen emozionala ez dela aski uste du Jose Antonio Marina idazle eta pentsalariak;
|
pertsonen
duintasuna helburu, adimen hori etikarekin josi behar dela defendatu du.
|
|
|
Hizkuntzak, herriak eta
|
pertsonak
duintasun berdina dute; horregatik, euskarak, Euskal Herriak eta euskaldunak berdintasunez tratatzeko prozesu demokratikoa eskatzen dugu. Lehendabizi, Euskararen Herri osoan, euskaldunen lurraldetasuna duen hizkuntz eskubide pertsonala lortzeko, tarteko helburu taktiko bezala; ondoren, Euskal Herri Euskaldunaren azken helburu estrategikora iristeko.
|
|
2010
|
|
|
Agiri batean, CONCAPAk
|
pertsonen
duintasunaren aurkako atentatua dela azaltzen du: sexua eta muturreko biolentzia esan dute, bortxaketak eta umeen intzestua tartean, adierazi dute.
|
|
|
Agiri batean, CONCAPAk
|
pertsonen
duintasunaren aurkako atentatua dela azaltzen du: sexua eta muturreko biolentzia esan dute, bortxaketak eta umeen intzestua tartean, adierazi dute
|
|
|
Aintzat harturik, Nazio Batuetako herrialdeek Gutunean euren ustea berretsi dutela, gizakiaren oinarrizko eskubideetan eta
|
pertsonaren
duintasun eta balioan, eta erabaki dutela gizarte aurrerapena sustatzea eta bizitza maila hobetzea, askatasunaren kontzeptua modu zabalagoan ulertuz,
|
|
|
a)
|
Pertsonen
duintasuna, banakako autonomia, barnean dela pertsonei dagozkien erabakiak hartzeko askatasuna ere, eta independentzia errespetatzea;
|
|
|
2.Informazio pertsonala bildu, tratatu, erabili eta gordetzen denean, baita mediku edo genetika datuak ere, horrek ezin ditu, berez edo horren ondorioz giza eskubideak, oinarrizko askatasunak eta
|
pertsonaren
duintasuna urratu.
|
|
|
Tratu berdintasuna Tratu berdintasunerako eskubideak berekin dakar bereizkeriarik eza. Zuzena edo zeharkakoa izan daiteke, eta, egiten denean,
|
pertsonen
duintasunari eraso egiten dio. Legeriak berak tratu berdintasunaren printzipioa onartzen du eta honako hauek bereizten ditu:
|
|
|
Gizakia bizitzako azken uneetan dagoeneko prozesua arintzeko asmoz, NaBaik lege proposamena aurkeztu du Nafarroako Parlamentuan. Heriotza prozesuko
|
pertsonen
duintasunaren eskubide eta bermeen lege proposamenaren bitartez, besteak beste, azkenetan den gaixoak heriotza duina izatea erdietsi nahi dutela aitortu du NaBaiko kide Ioseba Ezeolazak. Heriotza duinaren inguruko eztabaida kalean dago, eta ezinbestekoa da auzi hori argitzea.
|
|
|
Urte andana daramatza lanean mediku gisa lehen mailako arretan Manuel Eziolazak (Aurizberri, Nafarroa, 1957). NaBaik aurkeztu duen heriotza prozesuko
|
pertsonen
duintasunaren eskubide eta bermeen lege proposamena eratzen aritu den lau profesionaletako bat da. Bere lan eremuan aritzen diren profesionalek eriekin erlazio oso zuzena izan ohi dutela azaldu du.
|
|
2011
|
|
|
Goizean eta arratsaldean torturaren inguruko hainbat elementu izan zituzten aztergai: auzi medikuen eta konfiantzazko medikuen zeregina, epaileen eta politikarien ardura, torturaren helburuak, ondorio psikologikoak... Arratsaldean, Pau Perez psikiatrak eta Oihana Barrios psikologoak nabarmendu zuten torturak
|
pertsonaren
duintasuna deuseztea bilatzen duena: «Torturaren ondorio larriena eta krudelena duintasuna galtzea da», zioen Barriosek.
|
|
|
10 artikulua. Oro har aipatzen ditu
|
pertsonaren
duintasuna eta berezkoak dituen eskubideak, eta aipatzen du, halaber, Espainiak berretsi dituen nazioarteko akordioetatik datozela eskubide horiek.
|
|
|
(1) Altzariak eta etxerako tresneria, baita alderdi exekutatuaren eta beraren familiaren jantziak ere, horiek beharrezkoak diren heinean. Oro har, janariak, erregaiak, eta bake epailearen iritziz alderdi betearaziak eta beraren mende dauden
|
pertsonek
duintasunez bizitzeko beharrezko dituzten gainerako ondasunak, (2) alderdi betearaziaren lanbide, arte edo ogibiderako beharrezko diren liburu eta lanabesak, horien balioak proportziorik
|
|
2012
|
|
|
1960ko hamarkadako Argentinako gizartearen eta gazteria progresistaren ispilu da Quino marrazkilari eta pentsalariaren sorkuntzarik arrakastatsuena.
|
Pertsonen
duintasunaz eta bakeaz arduratzen da, eta helduek belaunaldi berriei utzi dieten munduaren aurrean kexu da Mafalda. Arrazakeria eta bortizkeria gorrotatzen ditu, ia zopa bezainbeste.
|
|
|
6) Babespeko edozein pertsonari dagokionez, beraren aurkako arrazazko bereizketa edota,
|
pertsonaren
duintasunaren kontrako idoia dakarten beste bereizkeria batzuetan oinarritzen direla, gizabidezkoak ez diren gainerako jokaerak eta jokaera apalesgarriak egiten, egiteko agintzen edo horiei eusten dienari.
|
|
|
Funtsezko Eskubideei eta Betebeharrei buruzko 1 idazpuruan, 10 artikuluaren lehen atalak dioenez,
|
pertsonaren
duintasuna, berez dituen eskubideak, nortasuna aske garatzea eta legea eta besteen eskubideak errespetatzea funtsezkoak dira ordena politikoa eta bake soziala lortzeko.
|
|
|
Berretsiz herriek duten determinazio askerako eskubidea eta gizakien eskubideak eta askatasunak eta
|
pertsonaren
duintasuna errespetatzeko beharrizana, betiere, aurrerapen zientifikoa eta teknologikoaren baldintzetan,
|
|
|
Erlijioak, Jainkoaren seme alabak garelako, edo Kantek, moralitatearen iturri garelako, indibiduoa sakratua dela ulertzen da.Hortaz, nondik dator gizakiaren duintasunaren ukiezintasuna? «Gizaki norbanakoedo
|
pertsonaren
duintasunaren ukiezintasun horren inspirazioa erlijiotik hartu da, agerian dago. Deklarazioaren zirriborroak gizon emakumearen (ukiezintasuna) eta (balio gorena) z hitz egiten zuen.
|
|
|
Erlijioak, Jainkoaren seme alabak garelako, edo Kantek, moralitatearen iturri garelako, indibiduoa sakratua dela ulertzen da.Hortaz, nondik dator gizakiaren duintasunaren ukiezintasuna? «Gizaki norbanakoedo
|
pertsonaren
duintasunaren ukiezintasun horren inspirazioa erlijiotik hartu da, agerian dago. Deklarazioaren zirriborroak gizon emakumearen (ukiezintasuna) eta (balio gorena) z hitz egiten zuen.
|
|
|
9.1
|
PERTSONAREN
DUINTASUNAREN AURKAKO PUBLIZITATEA EDO KONSTITUZIOAN JASOTZEN DIREN BALIOAK ETA ESKUBIDEAK URRATZEN DITUENA
|
|
|
Publizitatearen izaera komunikatiboari eta publizitate mezuari begiratuz gero, publizitate ez zilegia eta debekatua pareka daitezke zenbait kasutan. Mota horretakoa izango da, hain zuzen, Konstituzioan jasotzen diren
|
pertsonaren
duintasun, eskubide eta balioen aurkako publizitatea, bereziki emakumeari, gazteriari eta umeei dagokiena (De la Cuesta, 1995: 129; Santaella, 2003:
|
|
|
Pertsonaren oinarrizko eskubide eta balioak honako hauek dira:
|
pertsonaren
duintasuna (EK 10 artikulua), berdintasuna eta diskriminazio eza (EK 14 artikulua) eta pertsonaren eta familiaren intimitatea, ohorea edo norberaren irudia (EK18 artikulua), azken arau horretan jasotzen diren eskubideen multzoari nortasunaren eskubideak izena ematen zaio eta Pertsonaren Berezko Irudia, Pertsonaren eta Familiaren Intimitate eta Ohorea Babesteko maiatzaren 5eko 1/ 1982 Lege Organik...
|
|
|
Oinarrizko eskubideek
|
pertsonaren
duintasuna osatzen dute. Hori zioen Konstituzio Auzitegiak 91/ 2000ko martxoaren 30eko epaian.
|
|
|
Eskubide horiek hauek dira:
|
pertsonaren
duintasuna, osasuna eta Konstituzioan babestutako balio eta eskubideak, bereziki, umeei eta emakumeari dagozkienak.
|
|
|
Mezua ezkutuko publizitatearen bitartez jasotzen dutenak ez dira konturatzen publizitate mezu bat denik, bere publizitate izaerari buruzko zalantzak dituzte (PLOren identifikazio printzipioa urratuko luke? 9 artikulua?), baina, berez, mezua ikusi edo jaso egiten dute128 Ez, ordea, publizitate subliminalaren kasuan; publizitate mota horretan erabiltzen diren teknika bereziak direla medio, mezua ezin da kontzienteki ezagutu (Massaguer, 1999: 228), eta lege haustea
|
pertsonaren
duintasunaren eskubidearen aurkako jokaeran oinarrituko da (EK 10.1 artikulua; ikus 2.1 atala, Konstituzioaren aurka doan publizitatea). Publizitate jarduera horrek hartzailearen duintasuna gutxietsiko du, eta, areago, esan genezake pertsona manipulatu egiten duela (De la Cuesta, 2002:
|
|
|
LDLren 9 artikuluaren exceptio veritatis delakoak ezin du horrelako jokaerarik babestu; alderantziz, zigortu egin behar du; EKren 10 eta 18 artikuluetan ere, babestuta daude balio horiek guztiak. Judizio edo iritzi kritikoak desleial bihur daitezke
|
pertsonaren
duintasunaren aurkakoak direnean (Massaguer, 1992: 620; De la Cuesta, 2002:
|
|
|
Lehiakide baten merkataritzako kredituari buruzko adierazpenak ez datoz bat ohore pertsonalari buruz egin ohi direnekin. Dena dela, batzuk zein besteak aldatu egiten dira denborak aurrera egin ahala,
|
pertsonaren
duintasunari buruzko nukleoa izan ezik. Merkatuko lehiakide baten merkataritza kreditua aldatu egiten da, eta, gehienetan, produktuei edo zerbitzuei buruzko modak direla-eta gertatzen dira aldaketa horiek.
|
|
|
Publizitatearen Lege Orokorrak (PLO 3.1.a art.) Konstituzioan jasoriko oinarrizko eskubideen aurkako publizitatetzat hartzen du
|
pertsonaren
duintasunaren eta balioen aurkako publizitate jokaera, bereziki emakumezkoari, gazteei eta haurrei dagozkien jardueretan. Pertsonaren duintasuna eta giza izaeraren babesa Konstituzioan jasotako printzipio orokorra da, eta ordenamendu juridikoan erabat erroturik dago (EK 10.1 art.) (Santaella, 2003:
|
|
|
Publizitatearen Lege Orokorrak (PLO 3.1.a art.) Konstituzioan jasoriko oinarrizko eskubideen aurkako publizitatetzat hartzen du pertsonaren duintasunaren eta balioen aurkako publizitate jokaera, bereziki emakumezkoari, gazteei eta haurrei dagozkien jardueretan.
|
Pertsonaren
duintasuna eta giza izaeraren babesa Konstituzioan jasotako printzipio orokorra da, eta ordenamendu juridikoan erabat erroturik dago (EK 10.1 art.) (Santaella, 2003: 156; De la Cuesta, 1995:
|
|
|
Autocontrol Elkartea Epaimahaiaren erabakia Heineken (Aguila Amstel) delakoaren aurka atera zen. Epaimahaiak jaso zuen iragarkiak
|
pertsonaren
duintasunaren kontra egiten zuela. Izan ere, futbolaz hitz egiten ari ziren gizonezkoen artean, neska bat zegoen gai horretaz haiek baino gehiago zekiena.
|
|
|
Eta orain hobeto sentitzen naiz, erakargarriagoa». Autocontroleko Publizitate Epaimahaiak ez zuen salaketa onartu, estimatu baitzuen gizakiaren gorputz biluziaren edo erdi biluziaren agerpen soila ezin zela ulertu
|
pertsonaren
duintasunaren aurka doan praktika bat bezala. Are gehiago, Epaimahaiak estimatu zuen lotura estua zegoela iragarkian erakutsitako gizakiaren gorputzaren eta sustatutako zerbitzuaren artean, kirurgia eta estetika tratamenduak, alegia.
|
|
|
Baieztapen horren adibide argi bat «Cerveza Águila Amstel»en kasua da. Kasu horretan, Autocontroleko Publizitate Epaimahaiak, 2003ko uztailaren 29ko ebazpenean, ulertu zuen sexu egoeraren arabera (transexuala izateagatik) doako deskalifikazio bat egiten zela,
|
pertsonaren
duintasunaren aurkakoa. Talde edo kolektibo hauek «gutxienenak», emakumearekin eta adingabekoekin alderatuz, ez dira espresuki Publizitatearen Lege Orokorrean aipatzen.
|
|
|
Talde edo kolektibo hauek «gutxienenak», emakumearekin eta adingabekoekin alderatuz, ez dira espresuki Publizitatearen Lege Orokorrean aipatzen. Dena den, publizitate ez zilegiaren aurrean badute babesteko aukera publizitate hori
|
pertsonaren
duintasunaren eta berdintasunaren printzipioaren aurkakotzat kalifikatuz.
|
|
|
Lehiaketa Desleialaren Legeak hori lortu du publizitate ez zilegia jokaera desleialtzat izendatzearekin eta Konstituzioan babestutako
|
pertsonaren
duintasunaren edo pertsonaren eskubide eta balioen kontrako kategoria bezala sailkatzearekin (Publizitatearen Lege Orokorra 3.a artikulua). Beraz publizitate ez zilegia merkataritzako jokaera desleiala izan daiteke, prestazioen eredu ekonomikoarekin bat etorri arren, adierazpen askatasuna edo Informazio Zuzenbideak babesten dituen eskubideak urratuz gero (Tato, Fernández eta Herrera, 2010:
|
|
|
Artikulu horren arabera, 29/ 2009 Legeak sartutako erreforma kontuan izanik, ez zilegia izango da: a)
|
pertsonaren
duintasunaren aurkako publizitatea edo Konstituzioan jasotzen diren balioak eta eskubideak urratzen dituen publizitatea, bereziki konstituzio testuaren 14, 18 eta 20.4 artikuluek ezartzen dituztenak. Erregulazio horren barnean ulertuko dira baita ere emakumeak iraintzen edo diskriminatzen dituzten iragarkiak, alde batetik, haien gorputza edo gorputz zatiak zehazki eta zuzenean objektutzat erabiltzen dituzten iragarkiak, saldu nahi den produktuarekin loturarik gabe; eta, bestetik, emakumeei buruzko irudiak joera estereotipatuekin lotzen dituzten iragarkiak; b) adingabeei zuzendutako publizitatea, zeinak produktu edo zerbitzu bat erostera bultzatzen dituen haien esperientziarik ezaz edo sineskortasunaz baliatuz, edo haiek agertuz gero gurasoak limurtuz produktu edo zerbitzu bat eros dezaten.
|
|
|
39). Horixe litzateke Konstituzioak (10.1 eta 18.1 art.) babesturiko eskubide eta betebeharrak urratzen dituen publizitatearen kasua edo
|
pertsonaren
duintasunaren kontrakoa. Gauza bera gertatzen da subliminala edo debekatua denean (PLO 3 eta 4 art.) (De la Cuesta, 2002:
|
|
|
9.1
|
Pertsonaren
duintasunaren aurkako publizitatea edo Konstituzioan jasotzen diren balioak eta eskubideak urratzen dituena 173
|
|
|
Hau da, ezintasuna aipatu baino lehen, argi eta garbi utzi behar da ezintasuna duen pertsona «pertsona dela»; hori lortzeko «elbarritasuna duen pertsona» perifrasia erabiltzea proposatzen dute People First Language korrontearen aldekoek. Horren haritik, eta elbarritasuna duen
|
pertsonaren
duintasuna eta gizatasuna indartzearen alde, «itsu» beharrean «itsua den pertsona» esan behar da, nolabait, elbarritasuna duen pertsonaren errealitatea ez dela bere ezintasunera mugatzen agerian uzteko. Azken urteotan gure artean ere zabaltzen ari da joera hori, gero eta gehiago hobesten da «elbarritasuna duen pertsona» moldea estilo liburuetan eta beste dokumentu batzuetan (Frutos eta Rodriguez, 2007).
|
|
|
Azken urteotan, eta batez ere herrialde, indarra hartu eta finkatu egin da elbarritasunari buruzko hizkuntza politikoki zuzena. Hizkuntza horrek elbarritasuna duen
|
pertsonon
duintasuna eta gizatasuna indartu nahi ditu; batez ere elbarriok (gu geu), pertsonak garela azpimarratu nahi du, gure ezintasunak alde batera utzita. Hori dela-eta, «elbarritasuna duen pertsona» esamoldea hobetsi du.
|
|
|
Jazartze, gatazka eta konfliktoetan biolentzia eta heriotzaren eginkizuna ezin uler daiteke ikuspegi bakarreko era honetaz. Ikuspegi moral honek leku guztiz handia eta garrantzitsua dauka
|
pertsonen
duintasuna begiratzeko; baina historian eta jendartean ez da inoiz izan baloreak neurtzeko molde bakarra, ez eta nagusia ere.
|
|
|
Agian bai. Baina bihar edo etzi, armak eskuetan, gu edo gure ondorengoak edo besteak jazartzen badira, argia izan bedi, iraun duen zapalkuntzaren aurka eta
|
pertsonen
duintasunaren alde egingo da. Lotsarik gabe.
|
|
|
Haren arabera, kolonizatuen errebolta armatua ez da soilki ekinbide politiko bat: kolonizatuari ukatzen zaion
|
pertsona
duintasuna berreskuratzeko modua da. Ikuspegi horren oihartzunek irauten dute gaur egunean ere; errebolta armatua kontsumo sozietateak irents ez gaitzan bide bakarra dela entzuten dugunean, edota demokrazia parlamentarioaren ustelkeria lotsabakoari min egiten dion mendeku posible bakarra atentatuak direla, sintonia horretan gaude.
|
|
2013
|
|
|
Yanire Moreno, Berdintasun Arloko zinegotziak irakurri eta Abadiñoko Udalak atzo aho batez onartu zuen idatziaren arabera," honelako gertakariek argi erakusten dute zelako indarkeria jasaten duten emakumeek emakumeak izate hutsagatik, giza eskubideen urraketa gordin eta onartezina dira;
|
pertsonaren
duintasuna, osotasuna, intimitatea, ohorea eta irudia kolpatzen dutenak".
|
|
|
Margarita Mariaren printzipioak, espiritualtasuna, helburuak eta lorpenak azaltzea da helburua. Gaineratu dutenez," ebangelizaziotik haratago,
|
pertsonaren
duintasuna aldarrikatzen zuen, emakumeena bereziki".
|
|
|
–Sapere aude? esaten zuen Kantek, Horazioren epistola batean aurkitzen diren hitzak aintzakotzat hartuta?. Pentsa ezazu, izan zaitez ausarta??,
|
pertsonaren
duintasunaren aldeko eta boterearen aurkako jardunean, nik uste, gauza jakina baita botereak bere mendekoak ahalik eta mendekoen nahiko lituzkeela, artaldeko ardiak bagina askoz hobe, bee eta bee. Nik, ordea, hemen eta orain, ausarta izatea erabaki dut, b letra ez ezik, alfabetoko beste guztiak ere erabilita, botere boteretsuak etengabe ezartzen dizkigun etika eta moral kontzeptuak zalantzan jartzeko:
|
|
|
bulegotik kanpo, lanorduetan, helduen lokaletan, zineman, ikasi beharrean, etab. Ez dira gutxi Glas ak debekatutako tabernak. Era berean, helduen aisialdirako lokal gehienak Estatu Batuetakoa, antzoki eta zinemetatik hasi eta kasinoetaraino, hala nola Caesar’s Palace Las Vegasekoa. Bestalde, Glass entzat aplikazio pornografikoak egiteko saioren bat ere egin da, eta horrek
|
pertsonen
duintasuna iraindu lezake, nahiz eta Google izan. ziurtatu du horrelako ap ak debekatuko dituela. Eta haien kontroletik ihes egiten badute?
|
|
|
Haren iritziz, migrazio fluxuen kudeaketa iparraldearen eta hegoaldearen arteko lankidetzaren ikuspegitik egin behar da, giza eskubideak betetzea eta bizitzarena. . migrazioa askotan, lanik eza, dirusarrera ekonomikoak eta, azken batean,
|
pertsonen
duintasuna bermatzen duten bizibideak dira. Horregatik, laguntza eskatzen dugu herrialdeetan beharrezko baldintzak sortzea, migrazioa borondatezko erabakia izan dadin.
|
|
|
" Tratu onak erlazionatzeko era berezi bat da, beste
|
pertsonaren
duintasuna baloratzen den harreman mota bat, bestea kontuan hartzen duena eta besteen beharrak enpatiaz ulertzea". Hala azaldu digu Ainhoa Iparragirrek.
|
|
|
‘Sapere aude’ esaten zuen Kantek, Horazioren epistola batean aurkitzen diren hitzak aintzakotzat hartuta –‘Pentsa ezazu, izan zaitez ausarta’–,
|
pertsonaren
duintasunaren aldeko eta boterearen aurkako jardunean, nik uste, gauza jakina baita botereak bere mendekoak ahalik eta mendekoen nahiko lituzkeela, artaldeko ardiak bagina askoz hobe, bee eta bee... Nik, ordea, hemen eta orain, ausarta izatea erabaki dut, b letra ez ezik, alfabetoko beste guztiak ere erabilita, botere boteretsuak etengabe ezartzen dizkigun etika eta moral kontzeptuak zalantzan jartzeko:
|
|
|
Mardonesek ondo jasotzen duen bezala, postmodernitateak krisi antropologikoa dakar, subjektua guztiz ahulduta geratzen den neurrian. Gure teologoarentzat, kezka da
|
pertsonaren
duintasuna nola salbatu daitekeen postmodernitatearen planteamenduan. Beste aldetik, pentsamendu ahula oso interesgarria da idoloak identifikatzeko eta aniztasuna errespetatzeko.
|
|
2014
|
|
|
Bilduko Urko Lopezen berbetan, “horrelako pintadak ez zaizkigu ondo iruditzen”: “Uste dugu iritziak errespetuz eta
|
pertsonen
duintasuna mantenduz egin behar direla”. Ondoren, Bilduren abstentzioa arrazoitu zuen:
|
|
|
Horiek dira jokoaren arauak". Hau da,
|
pertsonen
duintasuna bermatzea eta sexu bereizketa egitea. Eta esango nuke txanpon beraren bi aldeak direla beretzat:
|
|
|
Eta esango nuke txanpon beraren bi aldeak direla beretzat: hots,
|
pertsonen
duintasuna bermatzeko ezinbestekoa dela gizon edo emakume den zehatz adieraztea, edo, alderantziz, nahasmena sortzeak duintasun hori urratuko lukeela.
|
|
2015
|
|
|
–diamantezko edo kristalezko gazteluaren? alegoria,
|
pertsonen
duintasuna adierazteko (ikus 1 Eg. 1, 1);, zeta har itsusiaren metamorfosia tximeleta zuria bihurturik?, arimen antzaldatzea azaltzeko (ikus 5 Eg. 2, 2? 7);, ezkontzaren?
|
|
|
1997 urtean, Euskadiko osasun antolaketaren legea (8/ 1997) onartu zen. Lege horretan, hiritarren parte hartzea eta osasun eskubidearekin zerikusia duten beste eskubide batzuk bermatzen dira, adibidez, intimitaterako eskubidea,
|
pertsonaren
duintasuna. Lege horrek honako printzipio hauetan oinarritutako osasun eredua jasotzen du:
|
|
|
Hori dela eta, berriki egindako eskaera batek «Ahots eta adiera zaharkituen eta zehaztugabeen» Hiztegia kentzea eskatu du. Baldintzak ez eguneratzeak, mespretxuzkoak direnen erabilera mantentzeak,
|
pertsonen
duintasuna falta izatea eta gizarteratzeko edozein zantzu kontrajartzen ditu. Down sindromea duten pertsonak ezagutzea Down en sindromea asaldura genetikoa da.
|
|
|
|
Pertsonen
duintasunaren aurka doazenean.
|
|
|
|
Pertsonen
duintasunaren aurka doazenean.
|
|
|
FNIk proposatu zuen Eliza Estatua banantzea. Behar omen zen" eskubide zibila onartu eta bermatu, erabateko askatasun erlijiosorako, giza-
|
pertsonaren
duintasunean oinarritua", betiere" behar bezalako adeitasuna edukiko luke espainiar haboroen erlijoak".
|