|
2010
|
|
|
Globalizazioaren dimentsio sozialak segurtasuna (edo egonkortasuna) aztertzerakoan, berau ongizatea erdiesteko prozesu bat bezala ulertu behar du. Bera gabe,
|
pertsonak
beren bizitzan kalte larriak izatera bideratuta daude. Segurtasunarekikokezka hain zuzen ere, hegakortasuna eta ziurgabetasuna garapen bideko herrialdeen ezaugarri bereizgarriak zirela ohartzean jaio zen, eguneroko ongizatearenbilaketari eragiten ziola baieztatu zenean.
|
|
|
Bestetik, ezin da baieztatu globalizazioaren jarduera ekonomikoaren hedapena eskualde etaherrialde guztietan eman denik. Haren ezarpenak desberdintasun asko izan ditu eta, zentzu askotan, mundua globala izatetik urrun dago eta mugek erabakigarriak izatenjarraitzen dute
|
pertsonek
beren bizitzan espero dezaketen etorkizuna ezagutzeko8.Etorkizun horrek aukera erabat ezberdinak izaten ditu pertsonaren jaiolekua edobizilekuaren arabera. Gizarteek ez dute legitimazioa eraginkortasunaren bitartez soiliklortzen (eraginkortasuna beharrezkoa izan daitekeen baldintza bat izan arren), baiziketa batez ere bidezkoak edo justuak izateak ematen die ezaugarri hori.
|
|
2011
|
|
|
|
Pertsonek
beren bizitzaren laurdena ohean ematen dute eta lo orduetan ongizatea oinarrizkoa da. Egunerokoaren zati handi bat hartzeaz gain, atseden eskasa hartzeak osasunean aldaketa handiak eragin ditzake.
|
|
|
Antolatzaileek jardunaldi hori baliatuko dute giza eskubideak defendatzeko, eta, horien artean, adierazpen askatasunerako eskubidea, zeren eta, AIren arabera, “2011n gehien jaitsi den eskubidea da”. Erakunde horrek gogorarazten du “milaka
|
pertsonak
beren bizitzak arriskuan jartzen dituztela bidegabekeria ugari salatzeko”, eta herritarrek lagun ditzaketen ekintzen zerrenda bat duela. Giza eskubideak 2010ean Amnistia Internazionalak “Giza eskubideen egoera munduan” gaiari buruz urtero egiten duen txostenaren azken edizioan nabarmentzen da 2010 urtea “urte erabakigarria” izan zela, teknologia berriak “giza eskubideekiko errespetu handiagoa lortzeko” erabili zirelako.
|
|
2012
|
|
|
Munduarekiko harremanetarako muturreko ezintasunari buruzko mito faltsuari dagokionez, erakundeak dio gehiegizkoa dela; izan ere, TEA duten pertsonak gai dira afektua sentitu eta adierazteko, eta komunikazio gaitasunak hobetzeko gai dira, laguntza egokia emanez eta komunikazio sistema alternatiboak erabiliz. Horregatik guztiagatik, FEAPSk eskatzen du beharrezko laguntzak eman daitezela AEAko
|
pertsonak
beren bizitzako eremu eta fase guztietan gehiago sartzeko, benetako eskubide berdintasuna bermatzeko, Pertsona Ezinduen Eskubideei buruzko NBEren Konbentzioak (2007) eta Autismoa duten Pertsonen Eskubideei buruzko Europako Gutunak (1996) eskatzen duten bezala.
|
|
|
Irudia: Karamellzucker Biomekanikako Institutuak (IBV) egindako «Hautemandako bizi kalitateari buruzko azterlanean», gure herrialdean adineko
|
pertsonek
beren bizitzako zenbait alderdirekin duten adostasun maila aztertu da. Ondorioek piramidearen erpinean jartzen dituzte helduak.
|
|
|
Arazo nagusia, higiezina galtzeaz gain, maileguaren kuotak ordaintzen jarraitu behar dutela da. Hori dela eta, zenbait
|
pertsonak
beren bizitzarekin amaitu dute, berehala hipoteka lanak eginez. Gertaera lazgarri horien ondoren, Kutxabank eta Euskadiko Kutxa bezalako finantza erakunde batzuek lehen urratsa eman zuten eta martxan zeuden prozesuak bertan behera utzi zituzten, gaiari buruzko araudi berri baten zain, gaur iritsiko den araudia.
|
|
2013
|
|
|
1990etik, muturreko pobrezia erdira murriztu da. Hala ere, gaur egun ere, munduko zortzi pertsonatik batek gosea pasatzen du. Urteko balantzearen aurkezpenean, Alboanek adierazi zuen aurten 58 proiektu bakarrik hasi ahal izan dituela, «aurreko urteko 71ren aldean, eta horrek esan nahi du milaka
|
pertsonak
beren bizitza hobetzeko aukerak izugarri mugatuko dituzte«. 2012tik 2013ra, proiektu kopuruak behera egin arren, zuzeneko onuradunen kopurua handitu egin da, programek eragin handiagoa izan baitute.
|
|
2014
|
|
|
Maiztasun tasa garaienak 45 urtetik gorako pertsonetan gertatzen dira (Wittchen, Zhao, Kessler eta Eaton, 1994). Adinarekin, pertsonen osasuna okerragotuz doan neurrian, eta
|
pertsonek
beren bizitza kontrolatu ezin duten neurrian, ugaldu egiten da nahaste hau (Rodin eta Salovey, 1989).
|
|
2022
|
|
|
«Pertsona guztiek dute heriotza duin bat izateko eskubidea. Konstituzioak ziurtatzen du
|
pertsonek
beren bizitzaren amaieran beren zaintzaz eta tratamenduez erabakitzeko eskubidea».
|
|
|
Bi urte gure sistema ekonomiko eta sozialean aldaketak gertatu direnetik, kili kolo zegoen osasun sistemari izugarrizko danbatekoa eman eta egoera tamalgarri batean utzi duenetik. Milaka
|
pertsonak
beraien bizitza galdu eta beste hainbestek ondorioak dituztenetik. Ehundaka bizitza salbatu dituen bakuna kontrobertitua azaldu eta zientzialariak gizartearen ikuspuntuan jarri ditugunetik.
|
|
2023
|
|
|
Helburu hori lortzeko, Federaziorako inspirazio iturri garrantzitsu bat hartutako kalte zerebrala duten pertsonen Galiziako elkarte mugimenduaren barruan dauden partaidetza taldeak izan ziren. Espazio informal horien helburua da, izen eta eredu desberdinekin, herritarren eragina eta parte hartzea sustatzeko ekintzak diseinatzea, identifikatzea eta horietan lan egitea, hartutako kaltea duten
|
pertsonek
beren bizitzako dimentsio guztietan aktiboki parte har dezaten. Hala ere, tresna horiek ez daude orokortuta kolektiboaren artean, eta ez dute, martxan daudenen artean, elkarrekin lan egiteko mekanismorik.
|
|
|
" Milioika
|
pertsona
beren bizitzak bizitzen, kontzientziarik gabe".
|