|
2001
|
|
|
Guardiako epaitegia eskualdeko gobernuari bidali zaio, epidemiaren aurka hartu diren neurrien berri eman diezaion, bai eta bakterioa emititu ahal izan den guneen berri ere. Osasun egoerari dagokionez, Francisco Marqués Murtziako Osasun sailburuak atzo baieztatu zuen legionellak jotako
|
pertsona
bat hil zela joan den asteazkenean Murtziako Arritxakako Ama Birjina ospitalean. Hildakoak, 67 urteko gizonak, maskuriko minbizia zuen aspalditik.
|
|
2002
|
|
|
|
Pertsona
bat hiltzean bere oroitzapena galduko dela pentsatzea.
|
|
2003
|
|
|
|
Pertsona
bat hil eta ondorengo ordu eta egunak bereziki zailak eta hunkigarriak dira hildakoaren inguruko guztientzat.
|
|
|
Osasunaren arabera, kopuru horiek kezkagarriak dira; izan ere, prebalentzia estatistiken arabera, tabakoa heriotza eragile nagusia izango da laster, hiesa, tuberkulosia, zirkulazio istripuak eta hilketak bezalako gaixotasunen aurretik.
|
Pertsona
bat hiltzen da munduan zortzi segundoz behin tabakismoaren ondorioz. Hori dela eta, Artzainek zuzentzen duen sailak, Tabakorik gabeko Nazioarteko Eguna dela eta, ohar bat helarazi nahi izan die Espainiako biztanleei, batez ere nerabeei, zigarretek osasunerako dituzten arriskuei buruz, eta eskatu die ez dezatela modetan eraginik izan ohitura horretan hasteko.
|
|
2004
|
|
|
Atzo jakin zen Medikamentuaren Agentziak zer alerta bota zuen medikamentu hori gaizki hartzeagatik erreakzio kaltegarriak detektatu ondoren. Jakinarazpena
|
pertsona
bat hil eta beste bat egoera larrian egon ondoren egin zen, bi osasun zentrotan gaindosia oker jaso baitzuen. Metotrexatoa, ordea, botika segurua da, dosi egokian hartuz gero.
|
|
|
Testamentua egitea da
|
pertsona
batek hil ondoren bere ondasunen destinoa erabiltzeko modurik onena. Gainera, dokumentu honen bidez seme alaben tutoretza antolatzeko edo ondasunak administratzeko pertsonak izendatzeko aukera ere badago.
|
|
2006
|
|
|
Epaitutako gertaerak 80ko hamarkadakoak dira, milaka haur hormona horiekin tratatu zituztenean, gaixotasun neurologiko edo kutsakorren ospitaleetako zerbitzu tanatorioetan jasotako hipofisiaren bidez. Hazkundearen Hormona Biktimen Elkartearen arabera, 1989az geroztik 106 gaixo hil dira Creutzfeldt Jacoben gaixotasunagatik, eta beste bik gaitza hartu dute. Bigarren aldia da Frantziako justiziak Pasteur kondenatzen duela hazkunde kutsatuko hormonen ondorioz
|
pertsona
bat hiltzeagatik, 1992an lehertu zen eskandalua. Epaimahaiak baturaren erdia behin behingoz ordaintzeko eskatu du, eta “Pasteur en eta ONIAMen arteko erantzukizunen banaketa, erabaki penal baten zain” geratu da.
|
|
|
Minutu oro, garuneko infartu bat gertatzen da munduko tokiren batean, eta bost minututik behin
|
pertsona
bat hiltzen da arrazoi beragatik. Medikuek oso protokolo espezifikoak egin dituzte gertaera larri horri aurre egiteko modurik onenari buruz.
|
|
2008
|
|
|
Ondorio nagusia hau izan zen: lanean hasi eta 11 urte igaro ondoren, baldintza osasuntsuetako bat ere betetzen ez duen
|
pertsona
batek hiltzeko arrisku bera duela baldintza guztiak betetzen dituen 14 urtetik gorako pertsona batek hiltzeko. Ondorio horrek ez zuen zerikusirik izan klase sozialarekin edo estatus ekonomikoarekin eta parte hartzaileen gorputz masaren indizearekin.
|
|
|
Ondorio nagusia hau izan zen: lanean hasi eta 11 urte igaro ondoren, baldintza osasuntsuetako bat ere betetzen ez duen pertsona batek hiltzeko arrisku bera duela baldintza guztiak betetzen dituen 14 urtetik gorako
|
pertsona
batek hiltzeko. Ondorio horrek ez zuen zerikusirik izan klase sozialarekin edo estatus ekonomikoarekin eta parte hartzaileen gorputz masaren indizearekin.
|
|
|
Botika hori kontsumitu duten 14
|
pertsonetatik
bat hil egin da. Informazio telefonoa:
|
|
|
Metabolizazio sistema aldatzen denean, desoreka bat sortzen da, eta horrek gorputz zetonikoak (zelula barneko gantza metatzea), alanina (hiperalaninemia) eta azido laktikoa (hiperlaktatemia) gehitzea eragiten du. Are gehiago, «laktatoa metatzeak, mitokondrioetatik kanpo gerta daitekeena, azidosi laktiko larria eragin dezake, eta horrek
|
pertsona
bat hiltzea ere ekar dezake», zehaztu du espezialistak. Hala ere, biologoak zehaztu du ez dela alarmismoan erori behar, haur guztiek ez baitute mitokondriopatiak garatu beharrik.
|
|
|
Espainian,
|
pertsona
bat hiltzen denean postako kontuak eta kontratatu zituen zerbitzuetara sartzeko gakoak jaraunsleei pasatzen zaizkie 2005ean, Estatu Batuetako epaile batek arrazoia eman zion Iraken hildako militar baten familiari, Yahoo! rekin gatazka baitzuen. Gurasoek baimena izan nahi zuten militarraren posta elektronikoko kontura sartzeko, gordetako azken mezuak eta argazkiak berreskuratzeko.
|
|
|
Soldaduaren familiak epaitegietara jo zuen eta, azkenean, epaile batek erabaki zuen gurasoek eskubidea zutela semearen mezu elektronikoak irakurtzeko. Espainian,
|
pertsona
bat hiltzen denean, haren dokumentuak eta gutunak oinordekoei pasatzen zaizkie. Posta elektronikoaren kasuan, lomismoa gertatzen da, eta, beraz, ez dago arazorik hildakoaren senitartekoek sarrera eskatzeko.
|
|
|
Larriena, nolanahi ere, ondorioak dira. “Europako istripuak() ” izeneko azterlan baten arabera, bi minutuan behin Europako
|
pertsona
bat hiltzen da istripu baten ondorioz. Adineko jendearen artean, istripuak laugarren heriotza arrazoia dira; baina 50 urtetik beherako haur, gazte eta helduen artean lehen arrazoia izango genuke.
|
|
|
Kanaria Handiko Madril Las Palmas ibilbidea betetzen zuen nabean, 172 lagun zihoazen, eta horietatik 162 bidaiariak ziren, lau tripulatzaile mugitzen eta sei hegaldi tripulatzaile. Álvarezek prentsaurrekoan azaldu zuenez, beste 19 pertsona ospitaleratuta daude Madrilgo Erkidegoko hainbat osasun zentrotan, hasieran lekuz aldatutako 20
|
pertsonetako
bat hil ondoren. Hogeita bost bat urteko gazte bat zen, eta erredurak zituen gorputzaren %45ean, eta La Paz ospitalean zegoen.
|
|
|
10 segundoan behin
|
pertsona
bat hiltzen da munduan, gaixotasun honekin lotutako arrazoiengatik
|
|
|
Diabetes kasuen erdiak baino gehiago ohitura osasungarriak hartuz aurreikus daitezke, hala nola dieta osasuntsua eta ariketa fisikoa, Barne Medikuntzako Espainiako Elkarteko lehendakariorde eta Espainiako Diabetearen Elkarteko kide den Pedro Contheren esanetan. Izan ere, 10 segundoan behin
|
pertsona
bat hiltzen da munduan gaixotasun horrekin zerikusia duten arrazoiengatik. Nahiz eta pertsona batek diabetesa izateko nolabaiteko joera genetikoa izan, edo diabetesaren aurreko fasean egon, biztanleria arruntarenak baino glukosa maila altuagoarekin, gaixotasuna garatzea saihestu daiteke, alkoholaren kontsumoa murriztuz, erretzeari utziz edo dieta osasungarria eginez, besteak beste, medikuak adierazi zuen joan den astean Erroman parte hartu zuela Diabetea Aztertzeko Europako Elkartearen (ED) biltzarrean.
|
|
|
“Mendebaldeko bizimodua, mundu osoan zabaldu dena, kausa genetikoekin batera”, nagusitasuna handitzearen eragileak dira, eta dagoeneko “kutsu epidemikoak” hartzen ari da, ziurtatu zuen Conthek. Hala, Erresuma Batuko Royal Liverpool and Broadgreen University Hospitalseko (Erresuma Batua) Jiten Vora irakaslearekin bat, “10 segundotik behin
|
pertsona
bat hiltzen da munduan, diabetesarekin zerikusia duten arrazoiengatik”. Adituak gogorarazi zuen oraindik ez dakitela ezer gaixotasunari buruz; izan ere, jendeak glukosa maila areagotzen du, eta «ahaztu egiten da diabetesa askoz gaixotasun konplexuagoa dela eta, batez ere, gaixotasun kardiobaskularra».
|
|
2009
|
|
|
Uste da pneumonia epidemia hori izurri bubonikoak eragiten duen bakterio berak eragin dezakeela, Erdi Aroan Europan 25 milioi bizitza baino gehiago kostatu zen gaixotasun beldurgarriak. Hala ere, eta izurri beltza ez bezala, ez da eskumuturraren ziztadatik transmititzen, arnasbideetatik baizik, eta horren ondorio larriak eragiten ditu, eta
|
pertsona
bat hil dezake 24 orduko epean, tratamendurik jasotzen ez badu. Izurri pneumonikoa da bere klaseko birulenteena eta hilgarriena, baina baita gutxien agertzen dena ere.
|
|
|
Arrisku faktoreak zituen gizona Nafarroako Ospitaleko Larrialdietako zerbitzura joan zen irailaren 15ean, eta zentro horretako Zainketa Intentsiboetako Unitatera eraman zuten, eta han egon zen atzo hil zen arte. Gaztela eta Leongo Juntako iturriek ere atzo jakinarazi zuten Valladoliden oinarrizko patologia “larriak” dituen
|
pertsona
bat hil zela A/ H1N1 gripearen ondorioz. Gaixotasun horrekin zerikusia duen hirugarren biktima hilgarria da EAEn.
|
|
|
beilatokia, hileta kaxa eta lore sorta, tokiko egunkarian dagoen eskelaraino. Baina, zenbakirik egiten ez den arren, egiaztatzen da 40 urteko
|
pertsona
batek hilean 6 euro ordaintzen baditu, batez beste, heriotza polizagatik, 80 urte betetzen dituenean (Espainian, gizonezkoen bizi itxaropena 83 urtekoa da) 2.880 euro ordaindu dituela, kopuru hori nahikoa da (herri askotan ez guztietan) gure erabileren araberako ehorzketa egokia egiteko. Kopuru horiek adierazten dute kuota horiekin ez dela beharrezkoa 40 urte bete baino lehen heriotza asegurua kontratatzea, nahiz eta erabakia ez den denbora askoan atzeratu behar:
|
|
2010
|
|
|
Inguruabar pertsonalak, erabakigarriak Biktimaren profila erabakigarria da edozein istriputan, eta faktore erabakigarria da hark edo haren zordunek jasoko duten diru kopurua nabarmen handitu edo murrizteko. Ez da gauza bera 35 urteko
|
pertsona
bat hiltzea, bere kargura bikotekidearekin eta adingabeko seme alabekin, edo agure erretiratu eta alargun bat hiltzea. Era berean, urtean 26.000 euro baino gutxiago irabazten duen norbaiten ezintasun iraunkorra ere ez da berdina, edo horren ondorio bera bere etxean urtean 88.000 euro baino gehiago jartzen dituen norbaiten kasuan.
|
|
|
Horregatik, BOEn argitaratzen den baremoa ez da ez orokorra ez homogeneoa, baizik eta biktimaren inguruabar pertsonalak kontuan hartzen ditu. Lesio eta ezintasunengatiko erreklamazioetan adostasunik ez dagoenean, epaile batek erabakitzen du
|
Pertsona
bat hiltzen denean, lehenengo pausoa bere familia nola osatuta dagoen definitzea da: ezkontidea, seme alabak, gurasoak edo anai arrebak zituen, guztiek baitute kalte ordaina jasotzeko eskubidea, galeraren minagatik eta heriotzak dakartzan ondorio ekonomikoengatik.
|
|
|
Jaiotzetiko kardiopatiak dituzten 441 helduk 2007an “International Journal of Cardiology” aldizkarian argitaratutako azterlan baten arabera, disfuntzio sexualaren sentsazio subjektiboa %10etik %20ra bitartekoa zen. Arazoak gizonengan eta emakumeengan Bikotea ere sexu bizitza berrabiatzeko beldur da, harremana duten bitartean
|
pertsona
bat hiltzeko arriskua baitago. Gizonetan, erekzio disfuntzioa da nagusi infartuaren ondorengo sexu arazo nagusi gisa, baina libidoa gutxitzea eta eiakulazio goiztiarreko nahasteak ere nagusi dira, nahiz eta txikiagoak izan, dio Marotok.
|
|
2011
|
|
|
Hala ere, NASAk dio biztanleriarentzako arriskua oso txikia dela. Alde horretatik, agentziak gogorarazten du espazioko objektu batek
|
pertsona
bat hiltzeko duen probabilitatea 10.000 baino txikiagoa dela. Hain zuzen, dio espazioko aroaren hasieratik ez dela inoiz baieztatu pertsona batek objektu espazial baten zauria izan duenik berriro sartzeko maniobran.
|
|
|
Mellitus diabetesak 366 milioi pertsonari eragiten die mundu osoan, eta zazpi segundotik behin
|
pertsona
bat hiltzen dela kalkulatzen da. Diabetea Aztertzeko Europako Elkarteak (EASD) irailean Lisboan (Portugal) egin duen azken biltzarrean aurkeztu dira datu horiek.
|
|
|
Heriotza bat segundoko Afrikako adarrari laguntzeko arrazoiak soberan daude. Misio Salestarren arabera, “eskualdean lan egitea oso zaila da, segundo bakoitza
|
pertsona
bat hiltzen baita”, baina GKEek bere horretan jarraitzen dute. Errefuxiatu eremuak hainbat jatorritako pertsonez betetzen dira:
|
|
|
Hala ere, 2011ko abuztura arte 177.602 heriotza erregistratu dira Espainian, Osasun, Gizarte Politika eta Berdintasun Ministerioak argitaratzen duen Heriotzen Indize Nazionalaren datuen arabera. Horregatik, komeni da jakitea
|
pertsona
bat hiltzen denean, haren ondasunak eta zorrak, baldin baditu, azken testamentuan adierazitako oinordekoek jasotzen dituztela, edo, testamenturik ez badago, legeak xedatzen duena. Hala ere, izapide batzuk kudeatu behar dira hildakoaren izenean agertzen diren hartzekoak oinordekoen izenean pasa daitezen.
|
|
2012
|
|
|
Irudia: Gabriella Fabbri Psikologoen iritziz, maite duten
|
pertsona
bat hil ondoren izaten den zuloa sei astera hasten da eta dolua sei hilabetera amaitzen da, izaki hori galtzen ikasi ondoren. Pertsona bakoitza desberdina da, eta traumak gainditzeko epe desberdinak behar ditu.
|
|
|
Lagun bat galdu ondoren izaten den hutsunea konpentsatu egin da, txakur berri bat etxean izatearen sentsazioa berreskuratzeagatik. Zakurren tristura Txakurrek ere trauma bat izaten dute maite duten
|
pertsona
bat hiltzen denean. Zalantzarik gabe, harreman estua izan duten izakien falta sumatzen dute; jateari uzten diote, ahulago daude eta ez dira hain aktiboak.
|
|
|
|
Pertsona
bat hiltzear dagoenean, hilzoriaren seinaleak zein diren eta nola arintzen diren jakiteak lagundu egin dezake gaixoaren eta familiaren sufrimendua leuntzen
|
|
|
|
Pertsona
bat hiltzen denean, haren ezkontideak, izatezko bikotekideak edo bikotekide ohiak alarguntza pentsioa jasotzeko eskubidea du, baldintzak betetzen baditu. Baina 2008 urtean egindako lege aldaketek baldintzak zorrozten dituzte, dibortziatuek eta banandutakoek prestazio bat eskuratzeko aukera izan dezaten.
|
|
|
Es más, es posible que no baste con los bienes recibidos y que los sucesores del difunto deban aportar parte de su patrimonio para saldar la deuda. Zer egin Gizarte Segurantzarekiko zorrak herentziaren aurrean Herentzia ukatzen bada, ez zaio Gizarte Segurantzari zorra ordaindu behar Norberaren ondasunen bidez ordaindu beharra ez da hainbeste ordaindu ez izanaren zenbatekoaren araberakoa, ez eta
|
pertsona
batek hildakoaren legatuaz arduratzeko duen moduaren araberakoa ere. Modu soil eta sinplean onar daiteke, inbentarioaren mesedetan, eta baita herentzia errefusatu ere.
|
|
|
Espainian, sei minututik behin
|
pertsona
bat hiltzen da garun hodietako istripuaren ondorioz, gure herrialdeko emakumeen lehen heriotza arrazoia
|
|
2013
|
|
|
banku arazoetatik posta elektronikoko kontuen blokeoraino. Horregatik, testamentugileak pasahitzak gorde eta bere ondare digitala antolatu behar du, jaraunsleei atsekabeak aurrezteko eta aktibo digitalak dituen jaraunspen baten kudeaketa errazteko. Ondare digitala eta Interneteko banku kontuak dituen
|
pertsona
bat hil ondoren, haren oinordekoak kontu horiek izenpetuta zituzten entitateetara joan behar dute, haiek bertan behera uzteko eta pasahitzak eta saldoen banaketa eskatzeko. . Oinordeko direla egiaztatzen dutenei, bankuak heriotza gertatu zenean kausatzaileak zituen posizioei buruzko informazioa eman behar dute, bai eta, hala badagokio, heriotzaren ondoren izandako mugimenduei buruzkoa ere, baita aurreko eragiketa zehatzei buruzko datuak ere.
|
|
|
Tanatorioa: oso praktikoak dira, eta denbora pasatzeko erabiltzen dira,
|
pertsona
bat hiltzen den unetik hilerrira irteten den arte. Baina instalazio horien erabilera ez da nahitaezkoa, eta hileta baten kostuak merkatuko dira hildakoa etxean edo ospitaleetako, egoitzetako eta abarreko beilatokietan badago.
|
|
2014
|
|
|
Zurrumurrua zabaldu zen Espainian
|
pertsona
bat hil zela zigarreta elektronikoekin gehiegikeriak egiteagatik, baina gezurra da.
|
|
2015
|
|
|
Europako Batzordeak kalkulatzen du trafikoko hiru istriputik bi hirian gertatzen direla, eta erdiak oinezkoak eta txirrindulariak dira. Ibilgailu batek 50 km/ h ko abiadura eta 30 km/ h abiadura jaisten duenean, balaztatze distantzia 53 metrotik 36 metrora pasatzen da, eta
|
pertsona
bat hiltzeko aukerak %45etik %5era murrizten dira. 30 zona batean pertsona bat hiltzeko aukera %45etik %5era jaitsi da eremuen helburua hirietako zirkulazioa arintzea da.
|
|
|
Ibilgailu batek 50 km/ h ko abiadura eta 30 km/ h abiadura jaisten duenean, balaztatze distantzia 53 metrotik 36 metrora pasatzen da, eta pertsona bat hiltzeko aukerak %45etik %5era murrizten dira. 30 zona batean
|
pertsona
bat hiltzeko aukera %45etik %5era jaitsi da eremuen helburua hirietako zirkulazioa arintzea da. Joan Estevadordalek, Intra Ingeniería de Trafico enpresako arduradunak eta Oinezko Eskubideen aldeko Elkarteko (Catalunya Camina) presidenteak adierazi duenez, «kalea bizikidetzarako leku gisa berreskuratu dute, eta erabiltzaileen arteko espazio publikoa modu bidezkoagoan banatu dute.
|
|
2016
|
|
|
Sei eta zortzi hilabete bitartean, haurrek «objektu irautearen nozioa» garatzen dute, eta, horri esker, lotura handiena izan duten pertsonarik ez dago (ama, oro har). Ondorioz, oso hurbileko
|
pertsona
bat hiltzen bada, haurrak bere falta sentituko du. Baina hortik haratago, heriotza hitz bat besterik ez da.
|
|
2017
|
|
|
Komunitate askotan deialdiak daude, eta irabazi asmorik gabeko erakundeen artean banatzen dira jasotako herentziak, legezko oinordekoei ezin izan zaizkienak esleitu. Pertsona bat oinordekorik gabe hiltzen denean, autonomia erkidegoa bere azken oinordeko bihurtzen da
|
Pertsona
bat hiltzen denean eta legezko oinordekorik ez duenean, erakunde bat izenda dezake jaraunsle unibertsal gisa. Legezko jaraunsle batzuk egon daitezke (seme alabak eta/ edo gurasoak), baina beti dago libreki erabiltzeko zati bat, testamentuan koherente gisa (ondarearen zati bat emanez) edo legatu moduan utz daitekeena (ondasun jakin bat dohaintzan emanez).
|
|
|
Gaixotasun hau bigarren heriotza kausa da gure herrialdean (lehenengoa emakumeetan), lehen aldiz heldu da helduengan eta bigarrena dementzia. Espainiako Neurologia Elkartearen arabera (SEN), «sei minutuz behin iktusak
|
pertsona
bat hiltzen du Espainian, eta hiltzen duten pazienteen herena hil egiten dela kalkulatzen da». Zifra horiek garrantzitsuak diren arren, kontuan hartu behar dira iktusak eragindako hilkortasunak «azken 20 urteetan murriztu egin dela», dio SEnen.
|
|
2019
|
|
|
Espainian bakarrik gertatzen dira 130.000 iktusa urtean. Horrek esan nahi du 15 minutuan behin
|
pertsona
bat hiltzen dela gaixotasun zerebrobaskular horren ondorioz. Hala ere, zifra horiek ehuneko handi batean murriztu ditzakegu, prebenitzea lortzen badugu. Hori lortzeko gakoetako bat da antikoagulazioa kontrolatzea.
|
|
|
Zein da gaixotasuna? Ez da gaixotasun dramatikoa, baina konplikazio larriak sor ditzake, hala nola entzefalopatiak, pneumoniak eta, kasu berezietan,
|
pertsona
bat hiltzera eraman dezake. Espainian dauden estaldura mailekin, ba al dago kezkatzeko arrazoirik?
|
|
2022
|
|
|
Minbizia diagnostikatu izanak urduritasuna besterik ez dio ekarri, bizia salbatu ez dioten probak egitea. Gaindiagnostikoari buruzko hainbat datu daude, baina uste dut baheketako biriketako minbiziaren tasa hori ez dela %5 baino handiagoa; hau da, detektatuko dituzun minbizien %5ek ez lukete
|
pertsona
bat hilko, zerikusirik ez duen beste gaixotasun batetik hil daitekeena. Eta positibo faltsuari dagokionez?
|
|
|
Azterketa inkesta batean oinarritzen da, eta txertoa jarri eta 14 egunera erregistratu ziren erantzunak. Covid txertoaren eta hilekoaren arteko harremanak AEBetako unibertsitatearen lanak, aldiz, esan dezake kovidaren aurkako txertoaren ondoren sor daitezkeen elkarteak Kontuan hartu beharreko aldagaiak dira ugalketa aurrekariak, hormona egoera, demografia eta
|
pertsona
baten hilekoa aldatzea. Inkestatutako pertsonak haurdun zeuden, eta odol-jario ugariago baten berri emateko joera zuten txertoaren ondoren.
|