|
2007
|
|
|
Lehenengoa 1950ekoa da; Alan Turing matematikari ingelesak test bat proposatu zuen
|
pertsonak
eta makinak bereizteko, Turingen testa. 2000 urterako makina adimentsuak egotea espero zuen Turingek, hau da, hainbat makinak bere testa gainditzea.
|
|
|
Horietako batzuk desagertzen ari dira, gasolinarekin gertatu zen bezala, arriskutsuak direla frogatu dutelako. Esaterako, asko erabili zen pigmentuak edo ur hoditeria egiteko; baina orain leku askotan debekatuta dago, horietatik erraz igarotzen baita
|
pertsonetara
eta ingurumenera. Dena den, oraindik berun asko izaten dute, adibidez, Txinan ekoitzitako zeramikak, letoiak eta biniloak (elektrizitate kableen estalkietarako).
|
|
|
Bestalde,
|
pertsonen
eta makinen arteko komunikazioa hizkuntza naturalean izateaz gain, modu intuitibo eta atseginean egitea da xedea. Desafio zientifiko teknologiko handia da hori lortzea, lengoaiaren alderdi guztiak integratzea eskatzen baitu horrek:
|
|
|
Desafio horri ekiteko sortua da AnHitz proiektua, helburu honekin: euskarazko hizkuntza teknologietan ikerketa eta garapena sustatzea,
|
pertsonen
eta gailuen arteko interakzioa eta jakintzaren kudeaketa naturala, intuitiboa eta atsegina izan dadin. Hona hemen proiektuan zehaztutako ikerketa ildoak:
|
|
|
Ura garraiatzeko ubideak luzeak izan ohi dira, eta gehienetan ez dira estalita egoten. Horregatik, alde batetik bestera mugitu nahi duten
|
pertsona
eta animalientzat hesi efektua sortzen dute. Hegaztiek ez dute normalean arazo handirik izaten alde batetik bestera pasatzeko, baina ugaztunen, narrastien edo anfibioen kasua erabat desberdina da.
|
|
2008
|
|
|
Osasun publikoan arazo gehien dakarren droga alkohola da.
|
Pertsona
eta familia asko suntsitzen ditu, eta argi dago gure indar guztiekin egin behar dugula gehiegizko kontsumoaren aurka. Osasun zientzietan adituak garenok ardura garrantzitsua daukagu borroka horretan, eta alkoholaren inguruan idaztean kontu handia izan behar dugu.
|
|
2009
|
|
|
Izan ere, litekeena da etorkizunean beste zenbait ezagutza eremutan ere, turismo bulegoetan esaterako, aplikatu ahal izatea, bilaketak beste ezagutza base batzuetan eginez, noski. Halaber, AnHitz en atzean dagoen teknologia guztia hobetzen jarraituko dugu, eta
|
pertsonen
eta gailuen arteko komunikazioa errazten jarraituko dugu dio Leturiak.
|
|
|
Hain zuzen ere, horixe da AnHitz proiektuaren helburua:
|
pertsonak
eta gailuak elkarrekintzan aritzeko behar diren euskarazko hizkuntza teknologiak ikertzea eta garatzea, eta ezagutzak modu naturalean, intuitiboan eta atseginean kudeatzea. Komunikazio maila ona eta atsegina lortzeko, hizkuntzaren erabilera komunikazioaren alor guztietan sartu behar da:
|
|
|
|
Pertsonak
eta gailuak elkarrekin hizketan
|
|
|
|
Pertsonen
eta gailuen arteko elkarrizketa posible izateko, batetik, erabiltzaileak hitzez dioena entzun eta deskodifikatzeko (ulertzeko) gai izan behar du gailuak. Bestetik, emititu nahi den informazioa birkodifikatu (esaldiak sortu) eta erabiltzaileari helarazteko (hitzen bidez esateko) gai ere izan behar du.
|
|
|
Izan ere, erabiltzaileak erabiltzen duen hizkuntza ulertu behar du gailuak, eta horrez gain, bueltatu beharreko informazioa ere hizkuntza batean edo bestean eman behar dio erabiltzaileari gailuak. Horregatik,
|
pertsonen
eta gailuen arteko komunikazioan hizkuntzarekin lotuta sor daitezkeen arazoak konpondu ahal izateko, hizkuntza teknologiak hartzen dituzte oinarri adituek.
|
|
|
Hain zuzen, sari sistemaren bitartez, indartu egiten da alkohola edateko bulkada, eta antzekoa gertatzen da mendekotasuna sortzen duten beste substantzia batzuekin ere. Horrenbestez, uste dute ikerketa hori baliagarria izan daitekeela alkohol mendekotasuna tratatzeko bide zehatzak bilatzeko, garuneko eremu hori oso antzekoa baita
|
pertsonetan
eta arratoietan.
|
|
|
Horrenbestez, apustu tinkoa egin behar dugu, eta lan egin, 2 urteko epean Leioak munduko besteen parekoa den protoien azeleragailu bat izan dezan. Urtebete barru protoi sorta batek argia ikus dezan beharrezkoak diren
|
pertsonak
eta baliabideak, izan, baditugu.
|
|
|
Web semantikoan, sare paralelo bat eraikitzea proposatzen da, esanahia adierazteko formatu egituratuetan kodetutakoa, eta, sare paralelo horretan, bestean aipatzen diren objektu,
|
pertsona
eta abar guztiak eta euren arteko erlazioak deskribatuko lirateke. Mikroformatuen mugimenduan, aldiz, kontzeptu jakin batzuk soilik etiketatzen dira semantikoki, erabilienak eta praktikoenak alegia, eta HTMLn dagoen egungo webaren baitan.
|
|
|
Hauek dira garrantzitsuenetako batzuk: hCalendar, ekitaldientzat; hCard,
|
pertsona
eta erakundeen kontaktu informaziorako; adr, posta helbideentzat; geo, koordenatu geografikoentzat; hResume, curriculumentzat; hReview, kritika, aipamen, komentario eta puntuazioentzat; hRecipe, errezetentzat; hProduct, produktuak deskribatzeko; VoteLinks: bozketentzat; rel license:
|
|
2010
|
|
|
Bi metroko diametroa zuen, eta 3,5 mm-ko aluminiozko pareta. Barruan bi
|
pertsona
eta beharrezko tresneria guztia eramateko adina leku zegoen, eta zortzi leihotxo borobil zituen behaketarako. Esfera hura estratosferara igoko zuen globoa ere diseinatu zuen; izugarri handia zen.
|
|
|
Madrilgo Unibertsitate Konplutentseak egindako ikerketa batzuen arabera, azken lau hamarkada hauetan gure herrialdean etengabe ari da hazten argiztapen publikoan egiten den energia kontsumoa
|
pertsonako
eta urteko; are gehiago, Europako batez besteko balioetatik hala nola Frantzia edo Alemaniakoetatik baino askoz gorago gaude. Euskal Autonomia Erkidego osoan, urteko 280 milioi kilowatt ordu kontsumitzen dira argiztapen publikoan.
|
|
|
Beste filosofo batzuek oso bestelako ikuspuntua dute gaiari buruz. Alvaro Moreno zientziaren filosofiaren irakaslea da EHUn, eta haren esanean ez dago zalantzarik
|
pertsonok
eta animaliak desberdinak garela; erabat diferenteak gara. Bereizten gaituzten ezaugarrien artean, zibilizazioa, kultura, gure eboluzioaren abiadura ez baitago soilik biologiari edo genetikari lotuta, hizkuntza, garunaren garapena eta gainerako espezieen gaineko nagusitasuna aipatzen ditu Morenok.
|
|
|
Erlazionatuta dago
|
pertsonen
eta txakurren obesitatea?
|
|
2011
|
|
|
Horraino, ez dago inolako alderik
|
pertsonek
eta gainerako animaliek sentitzen dutenaren artean, eta oinarrizko plazeraren eta plazer landuagoen artean. Alabaina, Bergaretxeren iritziz, izan, bada diferentziarik:
|
|
|
Hori bai, AnHitz ek Zientzia eta Teknologia alorretako galderak soilik erantzuten ditu, eta asmatze tasa ez da ziurrenik Watsonena bezain ona. Normala da, euskararentzako hizkuntza teknologietan ikertzen ez baitago ingelesarentzat adina
|
pertsona
eta diru.
|
|
|
Gainera esan du Callolek, horri esker jende gehiagok eskura ditzake behar dituen kaloriak eta proteinak. Hori bai, erabat ziur egon behar dugu
|
pertsonentzat
eta ingurumenarentzat segurua izango dela, eta ez duela monopolio bat eragingo.
|
|
2012
|
|
|
Kepa Altonaga ikertzailea da, zoologoa. Baina, haren esanean, gai bati buruzko ikerketa bera bezainbeste interesatzen zaio ikerketa jakin horren inguruko garaia,
|
pertsonak
eta pentsaerak ikertzea. Eta horixe frogatzen dute idatzi dituen liburuek.
|
|
|
Teknika ezberdinak erabiltzen dira tximistak detektatzeko, kokatzeko eta haien ezaugarri fisikoak neurtzeko. Ekaitzei buruzko ezagutza asko hobetu da, eta
|
pertsonen
eta ondasunen babesak gaurkotasuneko gaia izaten jarraitzen du.
|
|
|
Guk orain dugun kutsatzaile mailak badu eraginik haurren garapen fisikoan eta psikologikoan?; izan ere, kantitate handiak erabili ohi dira konposatuen toxikotasuna neurtzeko laborategiko probetan, baina ohiko kantitatean kaltegarriak diren jakitea da benetan interesatzen zaiguna. Horretarako, laborategiko esperimentuak hartu beharrean, bizitza errealeko laginak hartu behar dira,
|
pertsonak
eta bizi diren inguruneko laginak, alegia.
|
|
2013
|
|
|
|
Pertsonak
eta ekosistema helburu
|
|
|
Edo eskumenen jokoan, uholde arriskuaren ikuspegitik eraikitzeko erabili ez liratekeen lurrak eraikitzeko erabili nahi dituztenak. Ondorioz,
|
pertsonentzat
eta ekosistemarentzat konponbide egokiak emateaz batera, ezinbestekoa izango da mitoak hautsi eta pedagogia egitea, eta araudiak errespetatuko direla ziurtatzeko neurriak ezartzea, ez ditzan inork arriskugune berriak sortu denon kontura.
|
|
|
Kutsatuta egon daitezkeen hormen erradioaktibitatea neurtzea da roboten eginkizuna. Vandellosen,
|
pertsonekin
eta aldamioekin egin zuten lan hori. Orain, robotek egiten dute, sentsoreekin, eta guztia aplikazio informatiko baten bidez kudeatzen da.
|
|
|
Aholkuak zentzuzkoak eta jakinak diren arren, San Marko Mankomunitatekoen ustez, komeni da gogoraraztea, krisiak krisi, oraindik ere janari asko botatzen baita etxeetan. Zehazki, Eroski Consumer aldizkariak urtarrilean argitaratutako azterketa baten arabera, bataz beste 32 kilo janari botatzen dira
|
pertsonako
eta urteko. Gehien bat, ogia, zerealak eta gozogintzako beste elikagai batzuk(% 19); frutak eta barazkiak(% 17); esnea eta esnekiak, eta pasta, arroza eta lekaleak(% 13) botatzen dira zaborretara.
|
|
|
Gaur egungo ekonomia sistemak
|
pertsonak
eta ingurumena baztertzen dituela salatzen du Felberrek, eta enpresa baten arrakasta neurtzean ez direla aintzat hartzen langileen eskubideak, herrialdearen sistema politikoa, bakean ala gerran dauden...
|
|
|
Autismoa duten
|
pertsonei
eta haien senideei zerbitzuak eskaintzeaz gain, Gautenak" gizartea autisten berezitasunez eta beharrez jabetzea" ere bilatzen duela aitortu du Ramon Barinaga zuzendariak.
|
|
|
Espektro autistaren nahasteak dituzten
|
pertsonei
eta haien senideei laguntzeko, funtsekoak dira zenbait elkartek eskaintzen dituzten zerbitzuak. Gipuzkoan, esaterako, Gautena elkarteak 35 urte daramatza autistei eta senideei laguntzen, erakunde publikoekin elkarlanean.
|
|
|
Espektro autistaren nahasteak dituzten
|
pertsonei
eta haien senideei laguntzeko, funtsekoak dira zenbait elkartek eskaintzen dituzten zerbitzuak. Gipuzkoan, esaterako, Gautena elkarteak 35 urte daramatza autistei eta senideei laguntzen, erakunde publikoekin elkarlanean.
|
|
2015
|
|
|
Nire eskerrak Inaziori eta Joxerrari, lan hau aurrera ateratzea posible egiteagatik, eta baita lantalde osoari ere behar izan dudanean hor egoteagatik; bereziki, Anttoni. Azkenik, eskerrik beroenak lau urte hauetan tesi honetan parte hartu duzuen
|
pertsona
eta erakunde guztiei, asko izan baitzarete! Ikerketa hau Eusko Jaurlaritzak (BFI), UPV/EHUk (INF09/ 15) eta Ministeritzak (CGL2009) finantzatu dute.
|
|
2020
|
|
|
Oraingoan ere azkarregi plazaratu dela dirudi. Baina, bestalde, komeni da adi egotea,
|
pertsonen
eta katuen arteko transmisioa egonez gero lehenbailehen hautemateko. Hortaz, ez da erraza zuhurtziaren eta urgentziaren arteko orekari eustea.
|
|
|
Hain zuzen, giza gorputzaren tenperatura egokia 37 C-koa dela XIX. mendearen erdialdean ezarri zuen Carl Reinhold August Wunderlich mediku alemaniarrak, 25.000 pazienteri besapeko tenperatura hartu ondoren.Urte hasieran argitaratutako azterketa batek, ordea, erakutsi du AEBetan gizon osasuntsuen batez besteko tenperatura 0,6 C jaitsi dela azken 160 urteetan; emakumezkoetan, berriz, jaitsiera pixka bat txikiagoa izan da. Ondorio horretara iristeko, 1860 23.000 pazienteren, 1970eko hamarkadako 15.000
|
pertsonaren
eta azken hamarkada honetako beste 150.000 pertsonaren datuak alderatu dituzte, sexua, adina, pisua, garaiera eta jatorri genetikoa aintzat hartuta. Jaitsiera pixkanakakoa izan dela ikusi dute, eta azalpena ere eman dute:
|
|
|
dokumental eta saioen azpitituluak, elkarrizketen grabazioen transkripzioak Administrazio publikoa: udalbatzar edo bestelako bileren aktak jasotzeko
|
Pertsonen
eta makinen arteko elkarrekintza: 4.0 industriako hizketaz gidatutako makinak, domotika, elkarrizketa agenteak eta laguntzaile birtualak, dei zentroak Irisgarritasuna:
|
|
|
Ez dakigu nola eragiten duten mikroplastikoek
|
pertsonetan
eta, are gutxiago, maila zelularrean. Baina animalia itsastarretan dagoeneko frogatu da mikroplastikoak hesteetan xurgatu egiten direla eta ehunetara eta zeluletara sartzen direla ohartarazi du Boyerok.
|
|
|
Erabilera ugari izan ditzake sektore askotan: ...iluari diktatzeko edo aginduak emateko; ikus entzunezkoen enpresek, telebistak eta irratiek dokumental eta saioen azpitituluak automatikoki jartzeko balia dezakete; kazetariek elkarrizketen grabazioen transkripzioak egiteko; administrazio publikoak udalbatzarren edo bestelako bileren aktak jasotzeko edo saio publikoetan azpitituluak zuzenean jartzeko; hitzaldi edo ikastaroen azpitituluak sortzeko;
|
pertsonen
eta makinen arteko elkarrekintzan ere erabilgarria da (4.0 industriako hizketaz gidatutako makinak, domotika, elkarrizketa agenteak eta laguntzaile birtualak, dei zentroak).
|
|
|
Datu basearen tamaina eta aniztasuna azpimarratu dute egileek: asiar jatorriko 25.000 pertsonen datuak ditu, latindar jatorriko 18.000
|
pertsonenak
eta afrikar edo afro amerikar jatorriko 12.000 pertsonenak.
|