|
2007
|
|
|
Proposogra, a lan honen bidez emaitza berri bat gehitu nahi izango litzaieke orain arteko ikerlariek buruturiko ikerkuntzei. Orain arte egin diren proposogra, a lanetan pertsonak edota taldeak aztertu dira, bakoitza besteengandik erlazionatu barik; ostera, gure lanak bereziki
|
pertsonen
eta taldeen arteko harremanak aztertu ditu. Gu geu, ostera, ahalegindu gara geure ikerketa osatzen, lagunarteak islaturiko harremanetan oinarrituta.
|
|
|
Lacrambe 4 bileratan baino ez zen agertu, Lavigne 11tan eta Camguilehm 18tan. Aipatu duguna aipatu dugula, baiezta genezake Boissel, Camguilhem, Grimard, Hoym de Marien, Nogaret,
|
Personaz
eta Ribetonek aukera izan zutela elkarren arteko harremanak sustatzeko (bileretatik %60tan? 18 bilera, edo gehiagotan izan ziren).
|
|
2008
|
|
|
hots, latinez idatziriko epigrafeetan agertzen diren
|
pertsona
eta jainko izenak, Mitxelenak 1954an eta nik neuk 1984an ikertu genituen, orduko argitalpenen gaine an. Harrezkero ez da Akitanian bertan datu asko gehiagorik azaldu, ezta ezagutzen zirenak ere berriro editatu. Datu berrien faltan beharrezkoa zaigu epigrafe zaharren edizio gaurkotua, oso ugariak baitziren galdutako edo ondatutako harrien gainean egindako irakurketak.
|
|
|
Erizek dioen legez (1997: 402), tradizionalismoak, berez, ez zuen bermatzen euskara sustatzeko jarrera (are gutxiago modernitatera hedatzea), eta «erabakigarriena
|
pertsona
eta taldeen herri hizkuntzekiko sentiberatasuna izaten ze [n], ez erreferentzia ideologiko hutsak.» Ikus ere karlismoaren euskaltzaletasun mugatuaz Narbaiza (2004: 31).
|
|
|
Akademiak ezin bazituen bere arauak argiro eman, agian egunkari baten bidez zabal zitzakeen. Baina, proiektuan inplikatuko ziren
|
pertsonen
eta finantza baliabideen faltan, ezin lortu izan zuen. Azkenean erdarazko egunkariei astean behin euskarazko artikuluak eskaintzera mugatu zen asmoa354.
|
|
|
Komunikazioa eragingarria izan dadin, hizkuntzaren erabilerarako arauak, halako edo bestelako forma linguistikoak halako egoeretan, halako
|
pertsonekin
eta komunikazio xedea kontuan izanik, erabiltzen jakitea behar beharrezkoa baita.
|
|
|
–
|
Pertsonen artekoa
eta subjektiboa.
|
|
2010
|
|
|
Beraz, testuaren eta komunikazioedo ekoizpen egoeraren arteko erlazio hau azal daiteke esanez gizarteak moldatzen duela diskurtsoa baina diskurtsoak, era berean, egiten ere duela gizartea: egiten du jakintzagaiak definitu, pertsonen identitate soziala sortu eta mamitu, eta baita
|
pertsonen
eta taldeen arteko erlazioak eratu ere. Diskurtsoa praktika soziala da.
|
|
|
interpretatzeko eta erakusteko), zentzu juridiko batean egin ere. Haren
|
pertsona
eta diskurtsoa onartzen eta aitortzen dute publikoarekin duen hitzarmen gisa. Horrela, osagai axiologikoei esker, sermoiak homologatu egiten dira, subjektuari erantsitako balioespena medio.
|
|
2013
|
|
|
Informazioaren bideaz baino gehiago, armadaren antolaketaz eman zituen xehetasunak, armadaren barneko hierarkia biziki argi azalduz. Frontearen egitura osoaren arteko loturak eta eraikuntza lanak egiten zituzten
|
pertsonak
eta haien lana xeheki deskribatu zuen Etxeparek beste artikulu batean. Egun horretako kronikako beste atal batzuetan, xeheki esplikatu zuen soldaduen aterpeak nola eraikiak ziren, nola lurpean eginak zituzten lo egiteko tokiak.
|
|
2014
|
|
|
dia zuela aurkikuntzak, baina ez zuela berak egin. Puntu honetan, nork berea esan dezala. niretzat
|
pertsona
eta idazle funtsezkoa izan zen, oteiza baino hamaika aldiz gehiago: Borobila> eta> Pun > > obrari buruzko gutun hura bidali zidalako, aurrena, kritika eginez baina idazle izan nintekeela adieraziz; bigarren, euskara zama ideologiko itogarri batetik libratu zuelako gehienek baino indar eta irizpide hobeaz, eta guretzako, hurrengo belaunaldien tzako, prest utzi.
|
|
|
Bi ezaugarri nabarmentzen dira, besteak beste, ziklo honetako liburuetan: lehen
|
pertsonatik
eta Bilbotik idatziak direla: >. Joxepe/ nire> laguna/ hurrun> dago,/ han> goian,/ zerutik> hurbil,/ eta> ni> berriz/ hemen> behean,/ osin> ilun> honetan,/ Bilbo> deritzan/ infernu> honetan?/ > Hura> han> goian,/ Arantzazu deritzan/ gailur> haretan/ paradisu> haretan...?. >...
|
|
|
Maiz aipatzen da sinbolismora itzuliko zela poesian, t.s. Elioten itzulpena aitzakia hartuta, ala/ Edo prosan emango zituela geroztik bere ahalegin handienak; nork jakin. Goiz hil zitzaigun poeta eta, damurik, gure belaunal diak ez du Aresti bizian ezagutu. idazlearen ezaguera izan badu gu baina ez
|
pertsonarena
eta Franko hil baino pixka bat lehena go zendu zen olerkaria bere figuragatik ezagutu genuen lehendabizi; bere idatziengatik jakin genuen haren berri baina, halaber, bere irudi publikoarekin sortu zen mitoa zela eta. Mito txikia, gure herriaren neurrikoa, baina mitoa haatik.
|
|
2016
|
|
|
Horregatik oinarrizko elementua iruditzen zitzaigun euskal antzerkiaren historia orokorraren azalpena egitea, hain zuzen historia anitza eta luzea baitzen. Aniztasun hori sartua zen eremu pribatuan, antzerkian
|
pertsona
eta belaunaldi anitz ibiliak ziren eta ohitura, praktika eta esperientzia hori transmititu egin zen. Horrek egin zuen Larzabalen antzerkia ez zela hutsean erortzen.
|
|
|
Testua, hitza bera, ez da ikusleari heldu zaion mintzaira bakarra. Baita taularatze lan baten ondotik heldu zaion mezua ere, une berezi batean bai antzezleentzat, bai ikuslearentzat, espazio berezian eta
|
pertsona
eta pertsonaia diferenteen bitartez. Parametro asko daude antzerkiaren eta publikoaren arteko harreman horren ulertzeko.
|
|
2021
|
|
|
Baskoien lurraldean hizkuntzaren aldetik ezberdinak ziren hiru barruti bereizten dira erromatarren garaian:
|
pertsonen
eta haien lurren izenetan eragin indoeuropar nabaria erakusten duen alderdia (Lizarrerria), hizkuntza iberiarra zuen eta idazkera iberiarra zerabilen Ebroren erdiko eta beheko arroko jendearekin kultur harremana zuen beste eremu bat, eta, azkenik, erdiko gunean batik bat, mintzairaren aldetik euskal sustraikoa zen hirugarren barruti bat (cfr. Gorrotxategi 2002b:
|
|
|
Aurreragoko beste lan batean (2018: 270), Eibarko irakasleak azpimarratzen du Pirinioen hegoaldeko
|
pertsona
eta jainko izen batzuek dituzten osagai eta atzizkiak nahiz guztiek erakusten dituzten ezaugarri fonetikoak akitaniar corpuseko izenetan antzematen direnen parekoak direla eta, besteak beste, bel, bels, hori, illun, narhuneta umme (cfr. akit. ombe) osagai onomastikoak eta har, so, se, atzizkiak jartzen ditu etsenplutako.
|
|
|
Atzo arratsean, seiak eta zazpi minutu gutxitan hain zuzen, aintziraren ertzean paseatzen ari ginen, zuk ondo dakizunez (Jon Muñoz). c) Birformulakizunak gertakari, objektu, hipotesi, pertsona bat edo batzuk aipatzen ditu modu zehaztu gabean —enuntziatu ataleko bat edo batzuk determinatzaileak dira horren erakusgarri—, eta atal birformulatzaileak zehaztu egiten du zein den gertakari, objektu, hipotesi edo pertsona hori.
|
Pertsonak
eta objektuak identifikatzeko balio du: Produktu horien sorrera Estatu Batuetako mediku ospetsu bati zor diogu, John Harvey Kellogg jaunari, hain zuzen ere (Lorenzo eta Uranga). d) Enumerazioa ere izan daiteke birformulakizunak adierazitakoa zehazteko bidea, aurreko atalaren edukia zein elementuk osatzen duen zerrendatzea:
|
|
|
Horregatik, eratorpena hiztegiarekin lotzen den bezala, flexioa sintaxiarekin berarekin harreman estuagoa daukala pentsatzen da. Flexio morfemak dira kasu marka guztiak, denbora, aspektu, modu,
|
pertsona
eta numero komunztadura morfemak eta lexema baten funtzio sintaktikoarekin zerikusia duen morfema oro.
|
|
|
Aditzen eta izenen arteko alde hori euskarara ekartzea interesgarria da. Izan ere, euskal adizki jokatu gehien gehienak analitikoak dira halabeharrez, eta aditzak ez du denbora,
|
pertsona
eta numero flexiorik eramaten.
|
|
|
Beste izen batzuek, ordea, ez dute mugatzailerik hartzen:
|
pertsona
eta leku deiturak (Andoni, Eider, Agirre, Ataun, Anboto, Luzaide, Ainharbe...). Mugatzailea hartzea edo ez hartzea da marka morfologiko argiena izen arruntak eta bereziak elkarren artean bereizteko, baina batzuetan ez da betetzen arau hori, ikusi dugunez.
|
|
|
Ur sakonetan murgildu gabe, aski dugu onartzea gramatikak sortzen duen sintagma nagusia, perpausa, InflSa dela. Eta Infl horretan biltzen direla, nolabait, aldia, aspektua, modua eta
|
pertsona
eta numero komunztadura.
|
|
|
2 Erakusleak seinalatzen duen
|
pertsona
eta erakuslea perpaus desberdinetan azaltzen direnean. Kasu honetan bestalde, bi egoera bereiz ditzakegu:
|
|
|
Nahiz haunditu eta gaur kale etxe bezela jarria dagoan arren, garai hartan etxe koxkor bat zan (S. Salaberria);
|
Pertsonen
eta animalien bizitzarako derrigorrezkoa degu ura, nahiz eta merezi duen ixtimaziorik ematen ez diogun arren (Lasarte); Zugatz zahar bati nahiz ta adarrak hasi arren igartuten, ekaitz artian ibilia da bere frutuak emoten (B. Enbeita).
|
|
|
26.0b Euskararen adizki jokatua morfologia konplexukoa dela erran ohi da, aditz erroaz gain, denbora eta modu markak, eta
|
pertsona
eta numero (sing., pl.) komunztadura markak biltzen dituelako. Kapitulu honen lehen atalean, adizki jokatuaren egitura deskribatuko dugu eta zenbait kontzepturen definizioa emanen (§ 26.1).
|
|
|
26.1.1a Adizki jokatuaren oinarrizko osagaia aditzaren erroa da; hari lotzen zaizkio perpausaren egiturarekin zerikusia duten komunztadura markak —hau da,
|
pertsona
eta numero markak—, eta aldiaren eta moduaren adierazle direnak (ikus ondoko atalak). g a bil tza pertsona aldia ERROAaldia aldia ERROAmodua aldia ERROAaldia
|
|
|
Gorago ikusi dugu adizki jokatuek aldi eta modu markez gain
|
pertsona
eta numero komunztadura markak ere hartzen dituztela. Esandakoa errepikatu gabe, alde batetik aldia eta aspektua (§ 26.2.2), eta bestetik modua eta modalitatea (§ 26.2.3) ardatz harturik, ohar zenbait eginen ditugu adizki sintetikoen berezitasun zenbait agerian emateko.
|
|
|
Esandakoa errepikatu gabe, alde batetik aldia eta aspektua (§ 26.2.2), eta bestetik modua eta modalitatea (§ 26.2.3) ardatz harturik, ohar zenbait eginen ditugu adizki sintetikoen berezitasun zenbait agerian emateko.
|
Pertsona
eta numero komunztadura ez ditugu aipatuko adizki sintetikoek ez baitute adizki analitikoetako laguntzaileetatik bereiziko luketen berezitasunik ez beren osaeran, ezta beren erabileran ere (ikus § 26.1.6 eta § 26.1.7).
|
|
|
Oro har, esan daiteke aditzoin bera behar dugula, eta aspektuak ere gutxienez bera izan behar duela.
|
Pertsona
eta numero komunztadura, ostera, desberdina izan daiteke: aurreko adibidean, ezkerreko perpausean aditza joaten naiz da, eta eskuinekoan joaten zara izan luke.
|
|
|
Atal honetan, adizki nagusiak (§ 26.3.2) eta laguntzaileak (§ 26.3.3) deskribatu ondoan, alde batetik aldia eta aspektua (§ 26.3.4), eta bestetik modua (§ 26.3.5) izanen ditugu aipagai.
|
Pertsona
eta numero komunztaduraz, ikus gorago § 26.1.6 eta § 26.1.7.
|
|
|
Eta, azkenik,
|
pertsona
eta numero komunztadura adierazten duten morfema funtzionalak ere beharrezko zaizkigu perpausa osatzeko. Izan ere, egiturazko kasu deitu ditugunek —absolutiboak, ergatiboak eta datiboak— komunztadura egiten dute aditzarekin, hau da, pertsona eta numero ezaugarriak" kopiatzen" dituzte aditzean:
|
|
|
Eta, azkenik, pertsona eta numero komunztadura adierazten duten morfema funtzionalak ere beharrezko zaizkigu perpausa osatzeko. Izan ere, egiturazko kasu deitu ditugunek —absolutiboak, ergatiboak eta datiboak— komunztadura egiten dute aditzarekin, hau da,
|
pertsona
eta numero ezaugarriak" kopiatzen" dituzte aditzean: nik liburua erosi dut/ nik liburuak erosi ditut/ zuk liburua erosi diozu aitari/ zuk liburuak erosi dizkiozu aitari eta abar.
|
|
|
Adizki horietan, e tor i, i bil i, e go n eta e kar i aditzen erroak dira, hurrenez hurren, tor, bil, go, edo kar. Erro horiei lotzen zaizkie denbora eta
|
pertsona
eta numero komunztadura atzizkiak. Baita solaskidea adizkian txertatzeko atzizkiak ere:
|
|
|
Liburutegira joango naizela agindu diot; Liburutegira joatea gustatzen zait. Gorago eman ditugu adibide gehiago (§ 30.1.2.1a) eta hor argi ikusten da perpaus jokatuetako aditzek agerian dituztela subjektu objektuen
|
pertsona
eta numeroarekiko komunztadura adierazten duten indizeak; jokatugabeetan, aldiz, aditzak ez du horrelako indizerik. Denborazko kategoriak ere falta dira perpaus jokatugabeetako aditzetan:
|
|
|
/ garrasika hasi zitzaigun isil gintezela esanaz). b) Jatorrizko perpausa zehar estilora pasatzeak egokitze deiktiko bat egitera behartzen du hiztuna; ikuspegi deiktikoa jatorrizko hiztunarena ez, baina hiztun berriarena izango da. Eta horrek aditzaren
|
pertsona
eta aldia aldatzea, edo erakusleak aldatzea eskatuko du askotan: Herrira noa/ Herrira zihoala esan zidan; Hemen ondo al nago?
|
|
|
Inflexioan jasotzen den beste informazio nagusia
|
pertsona
eta numero komunztadura da: Pozik joango naiz (ni)/ Pozik joango gara (gu)/ Pozik joan haiteke (hi)/ Pozik ikusten zaituztet (nik zuek)...
|
|
|
Egitura zurruna da, inongo aldaketarik ez jokorik onartzen ez duena: ezin dugu ez baiezko moldean jarri, ez eta izan aditza ez beste bat erabili ere;
|
pertsona
eta denbora ezaugarriek ere, adibide horretan ditugun horiexek behar dute izan: ezin dugu erabili ez hirugarrenaz beste pertsonarik, ez eta indikatiboko orainaz beste aditz formarik.
|