|
2007
|
|
|
Pedro Cormenzana Gipuzkoako Poliklinikako aditua da eta, haren esanean, botoxa probatu duten
|
pertsonen
% 90ek berriro egiten du tratamendua. A. Galarraga
|
|
|
Normalean, gizonezkoetan emakumezkoetan baino dosi handiagoak behar izaten dira. Nolanahi ere, Cormenzanaren paziente gehienak emakumezkoak dira, nahiz eta gero eta gizonezko gehiago animatzen ari diren azkenaldian, estetikako beste tratamenduetan gertatzen den bezala. Botoxaren erabilera hazi egingo dela uste du; gainera, haren esanean, probatu duten
|
pertsonen
% 90ek berriro egiten du.
|
|
|
Autoaz gain, autobusa erabiltzen dute gehien. Hala ere, mugitzeko arazoak dituzten
|
pertsonen
% 65ek dio ez duela inoiz metroa ez trena hartzen, igotzeko eta jaisteko zailtasunak direla eta.
|
|
|
Espezialistak gero eta konbentzituago daude lehen mailako gibeleko minbiziak lotura estua duela B edo hepatitisaren birusak eragindako infekzioarekin. Kalkuluen arabera, hepatitisaren birusa duten
|
pertsonen
% 10 gibeleko minbizia garatzen dute. Antzeko zerbait gertatzen da zirrosia duten pertsonen% 5ekin eta% 10ekin.
|
|
|
Kalkuluen arabera, hepatitisaren birusa duten pertsonen% 10 gibeleko minbizia garatzen dute. Antzeko zerbait gertatzen da zirrosia duten
|
pertsonen
% 5ekin eta% 10ekin. Bizi estiloari lotutako faktoreak, hala nola alkohol kontsumoa edo elikadura ohitura txarrak, kasu askoren atzean daudela kalkulatzen da.
|
|
2008
|
|
|
Adineko
|
pertsonen
% 85ekin lan egiten dute, eta% 70entzat, kutxak dira lehentasunezko erakunde.
|
|
|
Halako hausturak izaten dituzten
|
pertsonen
% 20 mugitu ezinik geratzen dira, eta ezin izaten dira eurak bakarrik moldatu; gainera, goiztiar hiltzeko arriskua ere badute.
|
|
|
Alde bakarreko laxotasuna sarriagotan gertatzen da lesioa eskuin hemisferioan dagoenean. Eskuin hemisferioan lesioa duten
|
pertsonen
% 40 inguruk du alde bakarreko laxotasuna, eta ezker hemisferioan lesioa duten pertsonen% 10 inguruk. Eskuin hemisferioak bi hemikanpoetako kinadetan jartzen du arreta; ezker hemisferioak, berriz, eskuineko hemikanpokoetan.
|
|
|
Alde bakarreko laxotasuna sarriagotan gertatzen da lesioa eskuin hemisferioan dagoenean. Eskuin hemisferioan lesioa duten pertsonen% 40 inguruk du alde bakarreko laxotasuna, eta ezker hemisferioan lesioa duten
|
pertsonen
% 10 inguruk. Eskuin hemisferioak bi hemikanpoetako kinadetan jartzen du arreta; ezker hemisferioak, berriz, eskuineko hemikanpokoetan.
|
|
2009
|
|
|
Oro har, erretiroa hartu duten
|
pertsonen
% 11 eta 30 inguruk eduki dute edo daukate sindrome hori, eta erdiek baino gehiagok bi hilabetetik gora behar izaten dituzte gainditzeko.
|
|
|
Minbiziaren Aurkako Nazioarteko Batasunak haurtzaroan gehiegizko pisua ekiditeko kanpaina bat jarri du martxan. Amerikan bizi diren
|
pertsonen
% 40k ez dakite gehiegizko pisuak minbizia izateko arriskua areagotzen duela.
|
|
|
Companionable ekimenean ikertutako teknika horiei guztiei esker, adineko pertsonen autonomia areagotu daiteke, eta beren etxeetan denbora luzeagoan bizi daitezke beren kabuz. Ikerketa Zientifikoen Zentroak (CIS) egindako inkesta baten arabera, Espainian 65 urte baino gehiagoko
|
pertsonen
% 80k baino gehiagok nahiago dute beren etxeetan bizitzen jarraitu, nahiz eta horretarako laguntza behar izan.
|
|
|
Baina ez gaitezen ezkorregiak izan, tximista ez baita beti hilgarria. Oro har, tximista batek jotzen dituen
|
pertsonen
% 30 hil egiten dira. ala hiltzea deskargaren tentsio mailaren eta barneratzearen araberakoa izaten omen da.
|
|
|
Aurrezten ez duten
|
pertsonen
% 58ak pentsioen sisteman konfiantza duelako ez du dirurik etorkizunerako gordetzen. Hala ere,% 70aren ustez Gizarte Segurantza desagertu egingo da edo etorkizunean ez da oraingoa bezalakoa izango.
|
|
|
Hiru talde kulturalen artean ezkonduen eta ezkongabeen portzentajea gehiengoa da, nahiz eta Ekialdeko Europako populazioan bananduta dauden pertsonen portzentajea gailentzen den. Familia egoerari dagokionez, bikotea daukaten
|
pertsonen
% 75 bere bikotekidearekin batera dago, eta seme alabak dauzkatenen erdiak elkarrekin daude (lehengusuak, lehengusinak eta anai arrebak). Beste familiakideen presentzia handiagoa da latinoamerikarren populazioan.
|
|
|
% 36k dio ez duela ariketa fisikorik egiten, eta% 25ek onartu du ez duela betetzen eguneroko pasealekua ere”, esan zuen Paula Sáizek, nutrizio aplikatuan adituak. Inkestaren arabera, bestalde,
|
pertsonen
% 35ek aitortu zuen estresa izan zuela. Emakumeek, ahal dela, botikekin egiten dute borroka, eta gizonek, berriz, ariketa fisikoa aukeratzen dute hori arintzeko.
|
|
2010
|
|
|
50 urte baino gehiago izatea, eguneroko bizitzan eragiten duten oroimen kexasubjektiboak adieraztea, oroimen probetan adin bereko pertsonek baino errendimendu baxuagoa adieraztea, gainerako gaitasun kognitiboak normalak izatea etadementzia bat izateko irizpide diagnostikoak ez betetzea (ikus 2.3 azpiatala). Halaere, oroimen kexa subjektiboak dituzten
|
pertsonen
% 51k ez ditu oroimen arazoakazaltzen proba neuropsikologiko klasikoetan, alabaina, aldarte depresiboa aurkezten dute (Bolla, Lindgren, Bonaccorsy eta Bleecker, 1991). Badira ere, gaitasunkognitiboen errendimenduan eragin dezaketen hainbat faktore.
|
|
|
2.2.01 taulan ikus daitekeen bezala, dementziaren maiztasuna adinak aurreraegin ahala modu adierazgarri batean areagotzen da. Dementzia edozein adinetanager daitekeen arren, ez da ohikoa pertsonak 70 urte bete baino lehen agertzea.Nolanahi ere, adineko
|
pertsonen
% 80k ez du dementziaren sintomarik adierazten.
|
|
|
Dementzia motei dagokienez, dementzia pairatzen duten
|
pertsonen
% 50ekAlzheimer gaixotasuna du,% 25ek gaixotasun baskularra,% 15ek Alzheimerrareneta dementzia baskularraren arteko konbinazio bat (dementzia mistoa) eta gainerako% 10ak beste dementzia mota batzuk (Parkinson, Pick, etab.). Portzentajehauek 2.2.01 irudian ikus daitezke.
|
|
|
Hala, errepide bidezko garraioaren hegemoniaren (salgaien% 73 eta
|
pertsonen
% 85 garraiatzen dira horrela) eta aire bidezko garraioak azken urteetanizandako hazkunde izugarriaren ondorioz (eraginkortasun txikiena duten, baliabidegehien kontsumitzen duten eta ingurumenean inpaktu handiena duten garraiobideak), garraioak ingurumenean, gizartean eta ekonomian dituen eraginak ugalduegin dira. Herrialde industrializatuetan ohikoak diren eragin horiek Euskal Autonomia Erkidegoan larriagoak dira, bere ezaugarri berezi batzuk direla medio, esaterako:
|
|
|
Aztertu eta gosarian arrautza hartu zuten pertsonek askoz kaloria gutxiago hartu zituzten buffet libre bat eskaintzen zitzaienean kaloria kopuru bereko karbohidrato ugariko gosaria egiten zutenean baino. Ikerketa horrek aldez aurretik egindako beste azterketa batzuen arabera, kaloria gutxiko dieta gisa gosarian arrautzak jateak gehiegizko pisua duten pertsonei lagundu egiten die, dieta egiten duten
|
pertsonek
% 65 pisu gehiago galdu eta energia gehiago sentitzen baitute. “Gero eta nabarmenagoa da kalitate handiko proteinak osasunerako duen garrantzia, eta, bereziki, proteinak gosariko bazkarian duen garrantzia”, esan du María Luz Fernández doktoreak ikerketaren egile eta Connecticuteko Unibertsitateko Nutrizio Zientzien saileko irakasleak.
|
|
|
Londresen (Erresuma Batua) 10.000 funtzionariok baino gehiagok parte hartu duten azterlan baten emaitzen arabera, egunean hiru aparteko ordu baino gehiago lan egitea kaltegarria da bihotzarentzat. Ikerketa “Revista Europea del Corazón” aldizkarian argitaratu zen, eta, haren arabera, zazpi orduko lanaldi arrunta baino hiru ordu gehiago lan egiten zuten
|
pertsonek
% 60 arrisku handiagoa zuten bihotzarekin lotutako arazoak izateko, hala nola bihotzeko gaixotasunagatiko heriotza, bihotzekoak eta bularreko angina, beren ordutegia betetzen dutenen aldean. Marianna Virtanen doktoreak azaldu zuenez, ordu asko lan egitearen eta gaixotasun koronarioaren arteko harremana beste faktore batzuetatik independentea da.
|
|
2011
|
|
|
Kalkuluek diotenez,
|
pertsonen
% 70ek hortz haginak estutzen dituzte beren bizitzako boladaren batean
|
|
|
Kalkuluek diotenez,
|
pertsonen
% 70ek hortz haginak estutzen dituzte beren bizitzako boladaren batean.
|
|
|
Espainian, 65 urtetik gorako
|
pertsonen
% 10ek daukate dementzia, eta 85 urtetik gorakoen% 30ek.
|
|
|
65 urtetik gorako
|
pertsonen
% 10ek daukate dementzia eta 85etik aurrera, hirutik batek
|
|
|
Galdegindako pertsonen adinaren arabera, mota bateko edo bestelako emaitzak daudela nabarmendu du ikerketak. 18 urte arteko
|
pertsonen
% 72k ingelesez hitz egin eta idazten dakitela diote, zehaztasun gehiagorik eman gabe; baina ehunekoa gutxitzen doa adinak aurrera egin ahala: 30 urte artekoentzat% 37, 46 urte arteko taldearentzat% 14 eta 65etik gorakoentzat% 5.
|
|
|
Gaur egun, ospitaleratutako
|
pertsonen
% 5etik% 10era bitartean jasaten dituzte erietxeetan hartutako infekzioak. Aldatu egiten dira ehuneko horiek erietxe beraren zerbitzu batetik bestera.
|
|
|
duten
|
pertsonen
% 43k
|
|
|
Fobia sozialaren maiztasunari buruzko adostasunik ez badago ere, ikerketen emaitzek datu desberdinak eskaintzen dituzte. DSM IV TRaren (APA, 2002) arabera, beren bizitzaren uneren batean fobia soziala jasan duten
|
pertsonak
% 2 dira. Espainiar Estatuan Olivares ek (2005) egindako ikerketa batek aditzera eman duenez, 14 urte bitarteko nerabeen artean% 8k fobia soziala aurkezten du eta horien artetik% 3k fobia sozial orokortua du.
|
|
|
Depresioa eta barne herstura dira mendeko nortasunaren nahastearekin elkartuen ikusten ditugun sentimenduak. Deprimitutako
|
pertsonen
% 54k mendeko nortasunaren nahastearen diagnostikoa merezi du (Reich eta Noyes, 1987).
|
|
2012
|
|
|
gibeleko ehun normala pixkanaka suntsituz doa eta organoaren funtzio normalak egiteko gai ez den beste ehun gogortuago batek ordezten du (fibrosia). Erasandako
|
pertsonen
% 5 inguruk minbizia garatuko dutela kalkulatzen dute adituek. Zirrosiaren arrazoiak asko eta diferenteak izan daitezkeen arren, nagusia alkoholaren gehiegizko kontsumoa izaten da.
|
|
|
IHS erakundeak dioenez, hiperhidrosia duten
|
pertsonen
% 63k diote ez direla zoriontsuak edo deprimituta daudela, eta% 74ri gutxitu egin zaiela autokonfiantza.
|
|
|
EROSKI CONSUMERek 900 etxeetan egindako galdeketak erakutsi du 65 urtetik gorako
|
pertsonen
% 81 autonomoak direla.
|
|
|
Estatuan, egun, 18 urte baino gehiago dituzten
|
pertsonen
% 13,8k du diabetesa, eta% 15ek odoleko azukre maila okertuta du. Gainera, 65 urtetik gorakoen artean, hirutik bat diabetikoa da.
|
|
|
Ikerketen arabera, langile batek lanpostuan segitzeko arrazoiak hertsiki loturik daude lankideak bere gaineko karguarekin edo buruzagiarekin daukan harremanarekin; zenbait ikerketek diotenez, pertsonak konprometituago sentitzen dira buruzagiarekin, enpresarekin baino. Era bertsuan, Saratxagak (2007: 140) dio lanez aldatzen diren
|
pertsonen
% 75ek buruzagiarengatik egiten dutela.
|
|
|
Azterketa asko egin dira, eta erretzaileen %50 baino gehiago urtebetera iristen da, eta batzuek ehuneko hori %50 eta %70 artean aurkitzen dute. Guk inkesta bat egin dugu hamabi hilabeteren buruan, eta emaitzek erakusten dute
|
pertsonen
% 42 eta% 43 artean erre gabe daudela. Zein da hori lortzen duten pertsonen profila?
|
|
2013
|
|
|
Euskararekin euren inguru hurbilean duten harremanaz galdetuta, esan beharra dago galdetutako
|
pertsonen
% 41ek euskara dezente erabiltzen dela perzibitzen duela;% 55ek, ordea, apur bat erabiltzen dela edo ez dela ia erabiltzen pentsatzen du. Erabilera datu ofizialik ez dugunez, ezin dugu konparaziorik egin.
|
|
|
65 urteko
|
pertsonen
% 18k,
|
|
2014
|
|
|
Glaukomaz gainera (aurreko gaian aipatu dena), makularen endekapen senila agertzen da, eta haren ezaugarri da erretina hondatzea. Begi lauso larrienak bezala, zaila da gaixotasun hori klinikoki tratatzea, eta 66 urteetatik 74 urteetara bitarteko
|
pertsonen
% 1i erasaten die.
|
|
|
Esan daiteke, lehen mailako arreta zerbitzuetara joaten diren pertsonen ehuneko handi bat oinarri fisikorik gabeko kexuengatik joaten dela. Horrela, kirurgia estetikoko edo dermatologiako kliniketara joaten diren
|
pertsonen
% 6 gorputz dismorfikoaren nahastea du (Pavan et al., 2008). Era berean, lehen mailako zainketa zerbitzuetara joaten diren pertsonen% 16,1ek nahaste somatomorforen bat du.
|
|
|
Horrela, kirurgia estetikoko edo dermatologiako kliniketara joaten diren pertsonen% 6 gorputz dismorfikoaren nahastea du (Pavan et al., 2008). Era berean, lehen mailako zainketa zerbitzuetara joaten diren
|
pertsonen
% 16,1ek nahaste somatomorforen bat du.
|
|
|
Konbertsio eta somatizazio nahasteak ugariagoak izaten dira maila sozioekonomiko baxukoen artean (Swartz, Blazer, Woodbury, Georges eta Landerman, 1986), klasemaila horietan egoera estresatzaile gehiago gertatzen delako. Konbertsio nahastea duten
|
pertsonen
% 44,7k abusu fisikoren bat jasan izan du haurtzaroan (Sar, Akyüz, KundakÇi, Kiziltan eta Dogan, 2004). Gertaera edo egoera estresatzailea desagertzean, nahastea ere desagertu egiten da sarritan.
|
|
|
Estatu Batuetan depresio nagusiaren nahastea eta distimia gutxiago gertatzen da beltzen artean, hispanoen eta zurien artean baino (Kessler et al., 1994); lurralde horretako egoitzetako zaharren bosten batek depresio nagusia du (Rockwood, Stolee eta Brahim, 1991); batzuetan depresio sintomak dementziari egozten bazaizkio ere, oro har, zahartzaroan ez dago helduaroan baino depresioaren maiztasun handiagorik, adin horretan estres gutxiago dagoelako (Kessler et al., 1994). Hori bai, depresio nagusia duten
|
pertsonen
% 15ek bere buruaz beste egiten du.
|
|
|
nahaste depresiboak, alkoholismo kronikoa, nortasunaren nahasteak, eskizofrenia, gaixotasun fisiko kronikoak (minbizia, giltzurruneko gaixotasunak). Suizidatu diren
|
pertsonen
% 90ek nahaste psikiatrikoren bat du, baina depresioa da nahasterik hedatuena. Depresio pasarteak edo depresio pasarteetatik irteteko unea dira suizidioaren kausarik ezagunenak (Stolberg, Clark eta Bongar, 2002).
|
|
|
Suizidatu diren
|
pertsonen
% 40k modu argian agertu du bere suizidio asmoa, suizidioa gertatu baino aste edo hilabete batzuk lehenago (Clark, 1995). Asmoen berri lagunei eta senitartekoei ematen zaie eskuarki, eta ez osasun zerbitzuetakoei.
|
|
|
Alde batetik, min kronikoa duenak lo gutxiago egingo du; beste alde batetik, lo gutxiago egiten duenak minarekin sentikortasun handiagoa edukiko du. Minagatiko nahastea duten
|
pertsonen
% 84k loaren nahasteren bat ere agertzen du (Aigner eta beste, 2003).
|
|
|
Droga mendetasuna duten
|
pertsonen
% 50ek depresioa ere izaten du, eta% 70ek nortasunaren nahasteren bat ere badu (Grant eta beste, 2004a); droga mendetasuna duten pertsonen% 43k barne hersturako nahasteren bat ere badu (Grant eta beste, 2004b).
|
|
|
Droga mendetasuna duten pertsonen% 50ek depresioa ere izaten du, eta% 70ek nortasunaren nahasteren bat ere badu (Grant eta beste, 2004a); droga mendetasuna duten
|
pertsonen
% 43k barne hersturako nahasteren bat ere badu (Grant eta beste, 2004b).
|
|
|
Hirurogeita hamarreko hamarkadaren amaieran egindako eta bi milagarreneko hamarkadan errepikatutako ikerketa baten arabera, Mendebaldeko herrialdeetan% 0,5 maiztasuna du anorexiak (Crisp, Palmer eta Kalucy, 1976; Bulik et al., 2006). AEBko Psikiatria Elkartearen arabera ere, bizitzan zehar
|
pertsonen
% 0,5ek agertzen du anorexia (APA, 2000). Bulimia kasuak, berriz, ugaldu egin dira.
|
|
|
Libragarrietara jotzen duen anorexiak bulimiaren antz handia du. Horregatik, anorexia nerbiosoa duten
|
pertsonen
% 50ek bulimia nerbiosoa garatzen du gero.
|
|
|
– Minbizia duten
|
pertsonen
% 50ek baino gehiagok loaren nahasteak agertzen ditu (Maté, Hollenstein eta Gil, 2004). Hasieran, minbizia diagnostikatu izanak eragiten duen barne herstura da loa galarazten duena; geroago, tratamenduaren efektu sekundarioak eta mina agertzen dira.
|
|
|
Depresioari dagokionez, oso gutxi dira ondo lo egiten duten pertsona depresiboak. Depresioa duten
|
pertsonen
% 80k loaren alterazioak ditu (Medina, Sánchez, Conejo, Fraguas eta Arango, 2007). Depresio aldietan loaren arazo hauek aurki ditzakegu:
|
|
|
Gaixotasun hau bizitzaren erdialdera agertzen da, eta zahartu baino lehen hiltzen dira pertsona gehienak, gaixotasuna agertu eta handik 10 urtera. Gaixotasun hau duten
|
pertsonen
% 6 suizidatu egiten da, eta% 20 dementzia agertzen du. Munduan zehar duen prebalentzia 100.000 pertsonako 2,7 ingurukoa da.
|
|
|
Parkinsonen gaixotasuna duten
|
pertsonen
% 75ek garatzen du nahaste neurokognitibo larria. Agertzeko probabilitate handiagoa dago adin aurreratua dutenetan.
|
|
|
Gauez lan egiten dutenek eta lan txandak sarri aldatzen dituztenek denbora gutxiagoz egiten du lo eta kalitate gutxiagoko loa egiten dute, egunez lan egiten dutenekin alderatuta. Erritmo zirkadianoaren nahastea jasaten dute gauez lan egiten duten
|
pertsonen
% 32k eta errotazio usuak dituzten langileen% 26k.
|
|
|
pertsonaren portaeran, aldartean, nortasunean eta emozioetan (barne herstura, depresioa, asaldua?) aldaketa sakonak eta azalpenik gabeak gertatzen dira. Adibidez, alzheimerra duten
|
pertsonen
% 30ek izaten du depresioa (Strauss & Ogrocki, 1996).
|
|
|
Dementzia duten
|
pertsonen
% 60 inguruk alzheimer motako gaixotasuna du. 2000 urtean, 8.000.000 inguru ziren Europan, eta 400.000 inguru Espainian gaixotasun hau zutenak.
|
|
|
Epidemiologiari dagokionez, Europan 65 urtetik gorako
|
pertsonen
% 10ek dementzia motaren bat du (Sevilla, Corrales eta Ortiz, 2007). Etorkizunean maiztasun handiagoa izango dute dementziek, bizitza luzatzen ari delako.
|
|
|
– Alkoholaz abusatzen duten
|
pertsonen
% 37k nahaste mentalen bat ere badu (Lapham et al., 2001).
|
|
2015
|
|
|
Hiriek denbora luzea daramate lehenengo lerroan HIESari erantzuna emateko orduan eta orain posizio paregabe batean daude ekintza bizkorren aitzindari izateko, 2020 urtean 90 helburuak lortzeari begira: GIBarekin bizi diren
|
pertsonen
% 90ek beren egoera serologikoa ezagut dezatela; beren egoera serologikoa ezagutzen dutenen% 90ek tratamendua jaso dezatela; eta tratamenduan dauden pertsonen% 90ek karga birala ken dezatela.
|
|
|
Hiriek denbora luzea daramate lehenengo lerroan HIESari erantzuna emateko orduan eta orain posizio paregabe batean daude ekintza bizkorren aitzindari izateko, 2020 urtean 90 helburuak lortzeari begira: GIBarekin bizi diren pertsonen% 90ek beren egoera serologikoa ezagut dezatela; beren egoera serologikoa ezagutzen dutenen% 90ek tratamendua jaso dezatela; eta tratamenduan dauden
|
pertsonen
% 90ek karga birala ken dezatela.
|
|
|
Hautaketa prozesuan parte hartu nahi duten lagunek Lanbiden izena emanda egon dute. Gainera, kontratatutako
|
pertsonen
% 40 emakumeak izango dira,% 15ek 55 urte baino gehiago izan dituzte, eta gainerako% 30ak Diru sarrerak Bermatzeko Errentaren jasotzaileak izan dira.
|
|
2016
|
|
|
4
|
pertsona
% 37,5
|
|
|
5
|
pertsona
% 41,17
|
|
|
6
|
pertsona
% 35,00
|
|
2017
|
|
|
Euskaldunen gehiengoa erdiko balioetan dabil: % 45,6k euskara denboraren% 25 bitarte erabiltzen du,
|
pertsonen
% 39,8k% 50 bitarte.
|
|
|
Modu erritual batean deabrua gurtzeaz akusatzen zituzten juduak orobat, eta adar eta atzaparrekin irudikatzen zituzten askotan. Baina nabarmendu beharra dago XVI. eta XVII. mendeetan sorginkeriaren akusaziopean auzipetu eta exekutatu zituzten
|
pertsonen
% 80 emakumeak izan zirela. Egiaz, garai hartan emakume gehiago pertsegitu zituzten sorginkeriagatik bestelako krimenengatik baino, haur hilketa salbuespentzat hartzen badugu, betiere; adierazgarria da.
|
|
|
Hala ere,
|
pertsonen
% 10ari baino gehiagori kosta egiten zaie dolua igaro eta gainditzea, pertsona hauek dolu konplexua edo patologikoa jasango dute.
|
|
|
Negozio horien zati handi bat gazteek bultzatutakoak dira. Bilboko Udalak Lanbiderekin elkarlanean abiatutako Enplegu Planean kontratatutako
|
pertsonen
% 48,93 gazteak dira, hau da, sortzea aurreikusitako 515 lanpostuetatik 252 kolektibo horretakoak dira().
|
|
|
Erabiltzaileek zerbitzuaren bilakaera hautemateko moduari dagokionez, inkestatutako
|
pertsonen
% 61ek zerbitzuak kalitateari eutsi diola adierazi zuen; eta% 29k, aldiz, 2016 urtean zerbitzua nahikotxo edo asko hobetu zela adierazi dute. Inkestaren arabera, linea hauetan hauteman da hobekuntza indizerik handiena:
|
|
2018
|
|
|
Esan bezala, denbora luzean zehar zitokinak administratuz gero, portaera asaldura nabarmenak eragiten dira gizakietan. Horren froga da minbizia edo gaixotasun infekzioso bat pairatzen duten gaixoak tratatzeko interferoi alfaren (IFN?) administrazio kronikoa jasaten duten
|
pertsonen
% 20 klinikoki esanguratsua den depresioa garatzen duela (20). Zehazki, IFN, arekin tratamenduan zeuden hepatitis C dun gaixoetan eginiko azterketa batean,% 40k DSM V ren arabera sailkatutako depresio nagusia pairatu zuela deskribatu zen (21).
|
|
|
Gainera, farmakoak anhedonia eragin du, estresaren norabide berean. Emaitza honen harira, aurreko lan batean benlafaxinak arratoietan janari kontsumoa murriztu zuela aurkitu zuten (20) eta benlafaxina hartzen duten
|
pertsonen
% 11k apetitu galera pairatzen du (21). Hala ere, farmakoagatiko apetitu galera hori nozitzen duten gehienek ez dute pisu galerarik izaten.
|
|
|
Ikerketa horren bidez, 4.435 indibiduo artatu ditu, hamar urtez. «Felinoekin bizi ez diren
|
pertsonek
% 40 arrisku gehiago dute miokardio infartua jasateko», dio Qureshirek. Atipgradua, hirukia, beltza edo tuxedo (zuri beltza), katuek gizakiei ez ezik, minino batekin bizitzea ere bihotza babesten dute.
|
|
|
Elkar ulertzeko, sarkopeniak hezurretan eragiten du osteoporosia. Oxfordeko Unibertsitateak (Erresuma Batua) egindako azterlan baten arabera, baldintza horrek 60 urteko
|
pertsonen
% 13ri eragiten dio, eta 80 urte bete dituztenen ia erdiei. Baina muskulu galeran ere eragin handia du bizimoduak:
|
|
2019
|
|
|
Eta horien artean, emakume obesoek, oro har, gizonezkoek baino zailtasun gehiago, gainera. Irudiak erakusten duenez, 50 eta 59 urte bitartekoen artean, obesitatea zeukaten
|
pertsonen
% 59k zeukan lan bat 2013an; ez obesoen artean, aldiz,% 72k (Europako 14 herrialdetako datuen batez bestekoa). Aztertutako herrialde guztetan ikusi da sistematkoki enplegu tasak txikiagoak direla obesitatea daukaten pertsonen artean.
|
|
|
Horren harira eta adituen aburuz, adineko pertsonek pairatzen eta deskribatzen dituzten portaera aldaketa ohikoenak usadiozko adinekoentzako egoitzetan bizi duten bakartasunari, gelditasunari eta isolamenduari egotz dakizkieke, bertako zentzumen gabetze nabaria dela-eta (17). Izan ere, egiaztatuta dago adineko
|
pertsonen
% 97ren bizi kalitatea esanguratsuki okerrera joaten dela adinekoen etxeetan barneratu ondoren, hots, instituzionalizatu ostean (18). Gizakion zahartzea eta pixkanakako bost zentzumenetan bistaratutako narriadura zuzenki proportzionalak eta aldi berean gertatzen diren bi prozesu paralelo dira.
|
|
|
Valènciako Unibertsitateko 2013ko azterketa batean, nerabeen bosten batek aitortu zuen online apustuak egin zituela adin nagusitasuna bete aurretik. Bestalde, «Espainiako populazio klinikoan, joko nahastearen arrisku faktoreen azterketa eta analisia 2017» izenekoan, 36 punturaino igotzen zen ehunekoa; Espainiako 2015eko ausazko jokoen erabiltzaileen prebalentzia, portaera eta ezaugarriei buruzko azterketan nabarmentzen zen, bestalde, patologia duten
|
pertsonen
% 44,8k ausazko jokoetan egin zutela. Zer ari da gertatzen?
|
|
|
«Gaixotasun kutsakor batekin, hala nola sarampioiarekin, ezin da inoiz guardia jaitsi» Gaixotasun birikoa da, eta bere gordailu naturala gizakia da, eta «oso kutsakorra: 100 pertsonako talde batean, pertsona batek aire bidez kutsa dezake harremanetan jartzen diren
|
pertsonen
% 90», dio adituak. Txertoak oso eraginkorrak dira, eta ez dago ia albo ondoriorik.
|
|
2020
|
|
|
Erretzaile askok tabakoari agur esatea proposatzen dute egunero, baina hori egitea ez da erraza laguntzarik ez badute. Osasun, Kontsumo eta Gizarte Ongizate Ministerioaren datuen arabera, erretzeari uzten saiatzen diren
|
pertsonen
% 5ek bakarrik lortzen du hori laguntzarik gabe;% 30, berriz, bai, berariazko tratamendu farmakologiko bati jarraituz eta laguntza psikologikoa jasoz lortzen dute. Izan ere, urtarrilaren 1etik aurrera, errazagoa da ohitura txar hori uztea.
|
|
|
Txostenaren arabera Migrainaren eragina eta egoera: 2018ko atlasa Migrainaren eta Zefalearen Espainiako Elkarteak (Aemice) sustatu du, eta migraina duten
|
pertsonen
% 75ek bi urte baino gehiago behar ditu diagnostikatzeko; zehazki, 6,4 urteko atzerapena izaten dute, batez beste, gotzainek, eta 7,3koa kronikek. Hain zuzen, SENen datuen arabera, migraina duten pazienteen %25ek ez du inoiz kontsultarik egin medikuarekin duen gaixotasunagatik, eta %50ek jarraipena utzi du lehen kontsulten ondoren.
|
|
|
|
Pertsonen
% 44k oilaskoa urarekin, ozpinarekin edo limoiarekin garbitzen du prestatu aurretik. Praktika hori ez da eraginkorra eta ezta gomendagarria ere, sukaldea bakterioz bete baitezake
|
|
|
Badirudi hori ez dela oraindik populazioaren zati handi bat ezagutzen. Fabrikatzaileen eta Banatzaileen Elkarteak (AECOC) argitaratutako txosten baten arabera, 2019an, inkestatutako
|
pertsonen
% 43k(% 51 urtetik gorako pertsonak badira) uste du elikagaiak seguruak direla iraungita egon arren, eta% 73k iraungitze data igaro ondoren kontsumitzen dituela. Iraungitze datarekin ez dago zalantzarik:
|
|
|
Patologia horiek, oro har, oso ohikoak dira gure populazioan. Espainiako Erreumatologia Fundazioaren datuen arabera, 20 urtetik gorako
|
pertsonen
% 25ek pairatzen dituzte. Paziente erreumatikoek arreta berezia jarri behar dute konfinamenduan?
|
|
|
Beste azterketa batek, SARSren koarentena esperientziaren inpaktu psikologikoari buruzkoak, ondorio hau atera du: koarentenan jarri ziren
|
pertsonen
% 54k saihestu egiten zuen eztul edo doministiku egiten zuen jendea,% 26k alde batera uzten zituen leku itxiak, eta% 21ek eremu publiko guztiak berrogeialdiaren ondorengo asteetan berregiten zituen. Bestalde, arreta berezia jarri behar da adineko pertsonekin, izan ere, pertsona horiek sendoago sentituko dute kutsaduragatik hiltzeko beldurra; beldur horrek zaurgarritasunari aurre egitea ekarri die, bereziki hain errepikatuak diren mezu arriskutsuengatik.
|
|
|
“Sindrome kliniko isolatua” (AZZ) deritzonak gainerako motetara eraman dezake edo ez: Igorle errepikaria (EMRR)
|
Pertsonen
% 85i eragiten dio, eta emakumeetan ohikoena da. Kimuak ezin dira aurreikusi, eta haien sintomek egun edo aste batzuk irauten dute, eta ondorioren batekin desagertzen dira.
|
|
|
Gehiegizko pisua arnas aparatuko gaixotasunekin (loaren apnea, asma eta BGBK) lotutako osasun arazoa izaten da. Pisu txikia izatea arnas gaixotasun larria duten
|
pertsonen
% 20 izaten duen konplikazioa da. Adibidez, BGBK duten pazienteetan, GMI 21 bat pronostiko txar batekin erlazionatzen da.
|
|
|
Zuzendariek haiekin gehien konektatzen zuten pertsonak aukeratu zituzten, aldez aurretiko esperientzia ez zuten gehiegi baloratu. Vorágine ekoitzi duten
|
pertsonen
% 80 emakumeak izan dira. Hiru protagonistak emakumeak dira, adibidez.
|
|
|
Herrialde industrializatuetako prebalentzia% 0,1 artean mantentzen da eta, adinak gora egin ahala, PGaren arriskua ere gorantz doa. Horrela, 60 urtetik gorako populazioan% 1eko, eta 80 urtetik gorako
|
pertsonetan
% 3ko prebalentzia estimatzen da (5). Meta analisi batek zehaztu du PGk emakumezkoengan dituen intzidentzia eta prebalentzia gizonezkoengan duena baino zertxobait altuagoa direla (16,17).
|
|
|
Herrialde industrializatuetako prebalentzia% 0,1 artean mantentzen da eta, adinak gora egin ahala, PGaren arriskua ere gorantz doa. Horrela, 60 urtetik gorako populazioan% 1eko, eta 80 urtetik gorako
|
pertsonetan
% 3ko prebalentzia estimatzen da (5). Meta analisi batek zehaztu du PGk emakumezkoengan dituen intzidentzia eta prebalentzia gizonezkoengan duena baino zertxobait altuagoa direla (16,17).
|
|
|
2009ko martxotik 2019ko irailera bitartean, GIBaren 28.368 eta 2290 sifilisaren test azkar egin dira Euskadiko farmazietan. Farmazietara testa egitera joaten diren
|
pertsonen
% 22,4 gizonekin sexua duten gizonak dira (HSH),% 43,8 gizon heterosexualak (HTX) eta% 25,4 emakumeak. Testa botikan egiten duten gehienek emaitzaren azkartasunagatik(% 40,7) edo irisgarritasunagatik(% 36,1) egiten dute.
|
|
|
Gehien ikertutakoa depresioa izan da, eta nahasmendu horren inguruko datu epidemiologikoek aldakortasun handia azaltzen dute. Gallagher eta Thompson en (1983) ekarpen klasikoaz geroztik, adineko
|
pertsonen
% 7 nahasmendu depresiboren bat pairatzen duela uste izan da. hñiguez i (2009) jarraikiz, ordea, hizpide den adin taldeko nahasmendu depresiboen prebalentzia% 30 artean legoke. Azken hamarkadan Espainiako Estatuan egindako zenbait ikerketaren emaitzak ere tarte horretan kokatzen dira (adib., Damian, Pastor Barriuso eta Valderrama Gama, 2010; Sarro et al., 2013).
|
|
|
Antsietateari dagokionez, denboran zehar adostasun handia egon da adineko
|
pertsonen
% 10 sintomatologia antsiosoa pairatzen duela baieztatzean (Sheikh, 1996); are gehiago, hainbat ikerketak tarte horretako ehunekoak aurkitu dituzte (adib., Andreas et al., 2016; Beekman et al., 2000; Montorio et al., 2001; Norton et al., 2012). Sintomatologia antsiosoaz landa, Cisneros eta Ausm en (2019) arabera, antsietate nahasmenduen prebalentzia% 20,8koa litzateke lagin adierazgarriak eta ebaluazio tresna egokiak erabiltzean.
|
|
|
Gainera, euskal hiztunen hazkundea adin talde guztietan gertatu da, 65 urtetik gorako adin taldean izan ezik. Hala ere, oraindik ere adineko
|
pertsonen
% 20,4 euskal hiztuna da, eta etorkizun hurbilean ehuneko horrek modu esanguratsuan gora egitea aurreikusten da (Eusko Jaurlaritza, Nafarroako Gobernua eta Euskararen Erakunde Publikoa, 2016).
|
|
2021
|
|
|
Hauek dira lo faltak eragiten dituen ondorioak eta ongi lo egiteko jarraibideak. Pisu baxuak arnasketan nola eragiten duen Arnasketa gaixotasun larriren bat duten
|
pertsonen
% 20 ere pisu txikia du (GMI: 18,5); beraz, horri buruz ere hitz egin behar da.
|
|
|
erauzteko bidean 1, 2 eta 3 poliobirusek nerbio sistema zentrala inbaditzen dutenean sortzen da poliomielitis paralitikoa. Infekzioen% 90 asintomatikoak dira, baina 200 pertsonatik batean paralisiak jarraitzen du hanketan, eta
|
pertsonen
% 5 hiltzen da. Infekzio gehienak 5 urtetik beherakoetan gertatzen ziren arren, paralisi arriskua pertsona zaharragoetan dago.
|
|
|
60 urtetik aurrera, hipertentsioa duten pertsonen ehunekoa normotsarena baino handiagoa da. 70 urtetik gora,
|
pertsonen
% 80k edo% 90ek arteria tentsio altua dute. Arestian aipatutako beste faktore batzuek ere eragina dute, hala nola obesitateak, familia aurrekariek, ariketa fisikorik ezak edo gatz, alkohol edo bestelako drogen gehiegizko kontsumoak.
|
|
|
Baina kronifikatu ere egin daiteke, eta are okerragoa ere izan daiteke: fobia bihurtzea, injekzioei (tropanofobia) edo orratzei, zulaketei edo beste objektu ebakitzaile batzuei (baleofobia) beldurra izatea,
|
pertsonen
% 10ek jasaten duena, eta osasun sistemarekiko kontaktua baztertzera eraman dezakeena. Izan ere, lehenengo zulaketen esperientzia haurren oroimen emozionalean grabatzen zen, eta, etorkizunean, helduek ez dute odol analisirik egin behar, dentistarengana joan behar dute, txertoa hartu behar dute edo orratz bat erabiltzea eskatzen duten tratamenduei jarraitu behar diete; esate baterako, egunero intsulina injektatzen dute odoleko azukre mailak kontrolatzeko diabetearen kasuan, adrenalina injektagarria alergia kronikoetan edo kimioterapian.
|
|
|
3.000 euro lanaldi osoko hiru hileko kontratuetan, eta 1.500 euro lanaldi erdiko hiru hileko kontratuetan. Kontratatutako
|
pertsonen
% 40 emakumeak direla bermatzeko, lehenik eta behin, zortzu emakume kontratatzeko diru-laguntzak emango dira, eta ondoren, gainerako eskaerak artatuko dira, sarrera hurrenkeraren arabera. Enpresek zortzi emakume kontratatzeko diru-laguntza eskatzen ez badute, diru-laguntza kopurua proportzionalki murriztuko da kontratatutakoen% 40 emakumeak izan arte.
|
|
|
Aquavox San Agustín kirol guneak, bestalde, abonatu iraunkorraren figura du, eta, horretarako, matrikula bat ordaindu behar da hasieran, eta hortik aurrera hileko kuotak ordaintzen dira. Urtarrilean ordaintzen diren
|
pertsonek
% 75eko deskontua izango dute hasierako ordainketan (41,49 eurotik 10,37 eurora).
|