|
2010
|
|
|
%21, 4 dira etxean euskara gaztelania adina edo gehiago erabiltzen dutenak. horrek bi gauza jartzen ditu agerian: bata, gaur ere oraindik etxean kalean baino gehiago erabiltzen dela gaztelania beste edo gehiago euskara (hori ez da txarra); eta bestea, etxeko erabileran ez dela hobekuntzarik izan azken hamabost urteotan, erabileran izan ezik. horrek
|
oso
aintzakotzat hartu beharreko bigarren kontuaren aurrez arre jartzen gaitu, honakoaren aurrez aurre: erabileraren gehikuntza ezagutzaren gehikuntzari zor zaiola, gaurko elebidunek ez baitute atzokoek adina edo gehiago erabiltzen, gutxiago baizik kasu askotan eta adin talde batzuetan. erabilera, beraz, esparru publikoan handitu da, herri aginteen arauen eraginpeko esparruan; ez, ordea, esparrurik pribatuenean:
|
|
2019
|
|
|
azpeiti moduko dozena t’erdi arnasgune bagenitu egungo egunean, mila bider osasuntsuago legoke gaur euskara. ez ditugu, ordea: ez dozena t’erdi, ez hamar eta ez bost. demolinguistika
|
oso
aintzakotzat harturik ere, alferrik da negar zotinkako bide itsuetan barrena abiatzea. 60 perspektiba zabal baterako (ez ordea, oro har, arnasguneen egoera xumerako) ikus batetik Nelde, peter, miquel Strubell eta glyn williams 1996, bestetik grin, François 2003 eta azkenik grin, François, Claudio Sfreddo eta François Vaillancourt 2011.
|
|
|
Bai ordea, gorago esandakoez gainera, XXI. mendeko euskalgintza aktibatuak (top down bidetik diharduen esfera instituzionalak zein behetik gorako bottom up eta grass roots moldekoak29) dituen arazo zentral batzuez gogoeta bizi eta sakona eginarazten digulako. arnasguneez hitz egiteak eguneroko mintzajardun arruntaren garrantziaz galde egitea dakar ezinbestean. hiztunon eguneroko jardun arruntaren zentraltasun basikoaz jabetzera garamatzate arnasguneek. mintzoera eta idazkera jaso landu eta formal prestigiodunez bezainbat, edo gehiago, hiztun guztion etengabeko erabilera informal intimoaz arduratzera eta, horren bidez, gure izatearen barne muinetan hain itsatsirik ditugun amets beldurren eta maitasun gorrotoen sostengu dugun mintzoera lasai gozo zabalak hiztun elkarte osoaren espazio fisiko territorialean eta soziofuntzionalean duen eginkizun sakonaz azken aldian baino biziago arduratzera. Idazkera formal landu kultuaz gainera gatzpiperrez oraturiko berbakera gozoan zentratzera. arnasguneez hitz egiteak hizkuntza bizi ororen belaunez belauneko jarraipen transmisioaz arduratzea eskatzen du deblauki. transmisio gune nagusi diren etxea, lagunartea eta kale giro hurbila
|
oso
aintzakotzat hartzea. aspaldidanik (gutxienez kardaberaz eta Iturriaga bidegileen garaitik) izan dugu, aurrez aurre edo bide batez, zentraltasun basiko horren jakitea edo sentiera. azken berrogeita hamar urtean moteldu eta hein batez gesaldu egin zaigu ordea, indartu ordez, jakite sentiera hori. eguneroko mintzajardun arruntaren kezka ez da gure artean inoiz itzali. aldian behin, are, aurrez aurr... ikus, besteak beste, egungo gaztehizkerari (oker ez banago aldizkari honetan bertan) eskainitako saio gogoangarria.
|
|
|
Transmisio gune nagusi diren etxea, lagunartea eta kale giro hurbila
|
oso
aintzakotzat hartzea.
|