|
2010
|
|
|
ez baina bidegile izan ziren irakasle eskolak eginbehar horretan; b) Hainbat irakasle eskolak urrats handiak egin ditu gainera, ordutik hona, bide horretan barrena. Horri eskerrak, EAEko eskola munduak behar zuen baino irakasle euskaldun elebidun gehiago sortu izan dute oro har, laurogeiko hamarkadaren bigarren erdialdetik aurrera eta
|
orain
puntura arte, bertako bost (egungo egunean lau) irakasle eskolek275.
|
|
2016
|
|
|
Honek, bide batez esanik, aski datu kezkagarria adieraz dezake:
|
orain
puntura arte gure gurea izan dugun (eta euskararen belaunez belauneko iraupenari gogotik eragin izan dion) jardungunea, lagunartea, ahultzen ari izan liteke Lekeition114 c) Aurkikunde handienetako bat, azkenik, solas taldearen osaerari dagokiona da: solas taldean haurrik baldin bada, edo solas taldeko kideak haurrak baldin badira, gora egin ohi du normalean erabilera tasak.
|
|
|
hain noraezekoa dugun perspektiba soziohistorikoa galtzen dugu horrekin. Hobe dugu beraz, alde horretatik, arnasguneak"
|
orain
puntura arte" zer izan diren aztertzea178 lehenik eta behin. Beraz," arnasguneak zer izan dira orain puntura arte?" galdetzen badigute hamabi ezaugarri azpimarratu behar ditugu.
|
|
|
Hobe dugu beraz, alde horretatik, arnasguneak" orain puntura arte" zer izan diren aztertzea178 lehenik eta behin. Beraz," arnasguneak zer izan dira
|
orain
puntura arte?" galdetzen badigute hamabi ezaugarri azpimarratu behar ditugu. Hamabi ezaugarri hauek markatu izan dute, orain puntura arte, leku bat arnasgune den ala ez den:
|
|
|
Beraz," arnasguneak zer izan dira orain puntura arte?" galdetzen badigute hamabi ezaugarri azpimarratu behar ditugu. Hamabi ezaugarri hauek markatu izan dute,
|
orain
puntura arte, leku bat arnasgune den ala ez den: a) Kontzentrazio demolinguistiko handia:
|
|
|
Egungo arnasgune ustezkoek justu justu edo erdizka betetzen dituzte goiko hamaika ezaugarri prototipiko horiek, edota erabat alboraturik dute dagoeneko ezaugarri horietariko bat baino gehiago. Nabarmenak dira, oro har,
|
orain
puntura arte arnasgune argi izandako udalerri askotan agertuz doazen aldaketa seinale hauek: a) Kontzentrazio demolinguistikoa gainbehera bizian dator arnasguneetan, batez ere azken hamabost hogei urtean:
|
|
|
azken 20 edo 30 urtean oso balio indar ahula izan dute a) eta b) faktoreek, baina ez dira gauza ezezagunak izan orain gutxira arte; c) faktoreaz denaz bezainbatean, euskaldunok jaioterritik kanpora (Espainiara, Frantziara, Ameriketara) joan izana aski fenomeno ezaguna izanik da zenbait mendez, eta kanpotarrak Euskal herrira (batez ere Bizkai Gipuzkoetara, gero Arabara eta Nafarroara) samaldan etorri izana ere bai, 1880tik aurrera bereziki. Mugimendu bortitz haien aldean txikia da oraingo migrazio balantzea, baina herri giro arruntean euskara nagusi den (edota
|
orain
puntura arte hala izan den) hainbat lekutan eragimen bizikoa gertatzen ari da: euskal erdal bikoteak ugarituz doaz, bertako (edo kanpoko) erdaldun jendea dator bertan bizi izatera joaten bertakoak erdara nagusi den esparruetara biltzen ari dira; hots, orain ere aurrera darrai dislokazio demografikoak; zerrendako c) elementu horrekin batera d) eta e) faktoreak dira, egungo egunean, bortizkien eragiten ari direnak215.
|
|
|
Mugimendu bortitz haien aldean txikia da oraingo migraziobalantzea, baina herri giro arruntean euskara nagusi den (edota
|
orain
puntura arte hala izan den) hainbat lekutan eragimen bizikoa gertatzen ari da: euskalerdal bikoteak ugarituz doaz, bertako (edo kanpoko) erdaldun jendea dator bertan bizi izatera joaten bertakoak erdara nagusi den esparruetara biltzen ari dira.
|
|
2019
|
|
|
behar adinako (ez gehiegi eta ez gutxiegi) eta xede zuzeneko (ez norabide okerreko) bideragarritasun sozioekonomikorik gabe arriskua dago arnasguneak husteko edo lo hiri huts bihurtzeko: eguneroko bizimoduaren zati handi bat herritik kanpora egiteko eta, horrenbestez, herri beregain eta" konpleto" zirenak lo gune (edo atseden-leku) bihurtzeko. oso erronka bizia da hau60 Nola lortu, jendeak herrian edo inguruan lana izatea eta, horri eskerrak,
|
orain
puntura arte arnasgune bete izandakoak gero eta hutsago, gero eta barne biziz hutsalduago, ez gelditzea. Nola lortu, orobat, arnasgune horiek eskualdeko herriburu nagusiaren langile iturri eta, maiz, lotarako erretiro gune ez bilakatzea?
|
|
|
Euskarak arnasguneetan, bere eremu geografiko eta soziofuntzional trinkoenetan, atzera egitea gauza larria da, nahiz eta (aspaldidanik edo azken mende erditik hona) berebereak ez dituen ingurumenetan jakite kontuan ezin ukatuzko irabaziak eskuratu dituen. harturik, eta denborazko eta geografiazko aldagaiak gogoan izanik, argi dago batetik Lastur edo ea ez direla tutera edo portugalete, ez orain eta ez une historiko zaharragoetan; bistan da, bestetik, 1940ko hizkuntza politika eta 1985ekoa ez direla gauza bera izan. hizkuntzaren osasuna neurtzeko orduan bi indar horiek nahasteak ondorio okerrak ateratzera eraman gaitzake. oso esanahi diferentea du euskararen gaitasuna igotzeak euskal herrian, oinordetutako euskarari esker, edota igoera berreskuratutako euskarari esker gertatzea. euskararen etorkizuna argiagoa eta baikorragoa da bera nagusi den eremu geografiko eta soziofuntzionaletan euskara transmititzen, ikasten eta erabiltzen denean, batez ere arnasguneetan indartzen denean. portugaleteko gazte batek eskolan euskara (pixka bat) ikasten duenean euskararen egoerak hobera egiten du zerbait, baina irabazi horrek ez du neurri bereko garrantzirik. aipatutako bi kasuok baikorrak dira. Beste kasu batzuetan aldiz, datu demografikoak aztertzerakoan indar batek ezkutatu egiten du bestea; horrek dakar, hain zuzen, ondorio okerrak ateratzeko arriskua. demagun, batetik, azken hamar urtean Barakaldon, portugaleten eta Sestaon 30.000 gaztek euskara ikasi duela hein batez, ikasgelatik kanpora osooso bakan erabiliz halere. demagun, bestetik,
|
orain
puntura arte arnasgune izandako, edota orain bertan arnasgune den, zenbait ingurumenetan (Bermeon, ean, Lekeition, ondarroan eta markinan adibidez) 1.000 gaztek euskaraz egiteari uzten diola, eguneroko mintzajardun arruntean (etxean eta auzoan, kalean eta herri giro zabalean ez zaielako transmititzen ari edo ez dutelako erabiltzen), aldi berean. kuantitatiboki, aski egoera baikorra izango genuke ... 29.000 pertsona" irabazi" ditu euskarak. egoera soziolinguistikoaren azterketa objektiboagoa eginez, halere, laster konturatuko gara eremurik euskaldunenetan, are arnasguneetan, euskararen erabilerak hainbateko gainbehera izatea oso gauza larria dela. euskarak arnasguneetan, bere eremu geografiko eta soziofuntzional trinkoenetan, atzera egitea gauza larria da, nahiz eta (aspaldidanik edo azken mende erditik hona) bere bereak ez dituen ingurumenetan jakite kontuan ezin ukatuzko irabaziak eskuratu dituen.
|
|
|
eskolan, maisu maistren azalpenetatik eta liburuetako (eta datu biltegi elektronikoetako) testuetatik. partez bai, nagusiki ez. Badakigu hori ez dela horrela izan menderik mende,
|
orain
puntura arte: kontuak horrela izan balira, euskara aspaldi galdua zen erdara hutsezko eskoletara joan izan diren (garen) haur gazteon artean. aparteko eragina du eskolak, orain, arnasguneetan ere:
|