|
2000
|
|
|
Munduaren ikusmolde zientifikoaren dibulgazioa eta proposamenen aurrera egitea 1928an gorpuztu zen sendo Ernst Mach Elkartearen sorrerari esker. Ikusmolde zientifikoaren patroiak batzen zituzten taldeek, irizpide etiko eta epistemologiko antzekoek gidatuta,
|
ontzat
eman zuten elkartea. Presidente Schlick izendatu zuten, eta Carnap, Neurath eta Zilsel zuzendari.
|
|
2001
|
|
|
Horrela, denboraren segida objektibo baterako erregela lortzen da, esperientzia baliodunaren baldintza beharrezkoa dena. Eta gainera Humek kausalitatearen legeari egindako kritika gainditzen da, kausalitatea ez baita gauzen arteko elkarketa subjektibo soil bat, ohituraz edo
|
ontzat
ematen dena. Erregela honek, gainera, denbora berean gertatzen diren gauzentzako ere balio du.
|
|
|
Logikatik esperientziara (denborara) igarotzen gara, eta osotasun absolutuaren ideia esperientzian aplikatu nahi da. Batean baldintzen ilara osoa
|
ontzat
ematen da, bestean etengabeko bilaketa gisa onartzen da. Emaitzan bi eremuak nahasten dira, baldintzatugabea eta aldi berean enpirikoa litzatekeen zerbait lor daitekeela suposatuz.
|
|
|
‘Hemen bai, hor aldean zergatik ez? ’, besterik gabe, ez da galdera zientifikoa. Galdera horri eutsiz egiten diren ahaleginak erantzun baieztakor bateren baten bila,
|
ontzat
ematen ditut nik ere. Baina, oraingoz, gizakiaren ase ezinezko jakin minaren alde egotea da, ez zientziagintza; ez dagoelako inolako datu izpirik galdera horren erantzunari babesa emango dionik.
|
|
|
adaequatio intellectus cum re". Tesi haren arabera —Kantek ere jaso eta aldi batean
|
ontzat
ematen duena107—, bi zerbaiten arteko konparaketa egiten dugu. Nolabait esateko, esku batean gauzaren intelekzioa daukagu, eta bestean gauza, objektua; eta bien arteko konparaketa egiten dugu, gure gauzaren intelekzioa egokia —egiazkoa— den ala ez erabakitzeko.
|
|
|
Argi bereizten du arima eta potentzien artean, potentziek parte hartu gabe ere (dormidas, muertas, suspension de, esSan Ignacio, aldiz, bere praktikazko erakustaldietan da gure tesiaren aitzindaria. Bere idazki nagusiaren asmoa ez da adimena (saber) lantzea, gogoa (anima) baizik, bien arteko diferentzia azpimarratuz27 Eta adimena gogoaren esanera erabili behar dugula baietsi zuen, ‘obediencia de entendimiento’ goretsiz bai bere Ordenaren barruan nagusiei eta baita ere Elizari; nik nire bizitza osoan —baita ere agnostizismo ilunean nintzenean28—
|
ontzat
eman izan dudan adimenezko obedientziaren eskaintza, egiaren maitasuna gogoan baitago, adimenaren jaun, epaile eta gidari den gogoan, eta ez norberaren adimenezko iritziari atxikiduran.
|
|
|
Eskalada asko
|
ontzat
ematen dugun bezala, nahigabe batzuk izan arren; horrela Jaungoikotasunera egin zuen igoera miragarria, eta gurea Berarekin, ontzat eman behar dugu, nahiz eta sarritan nahigabeek jota ibili eta bere soka lagata —maitatzeari uko eginda— amildegira jausteko zorian izan. Hau da, nahiz eta atsekabeak izan eta bekatuak egin.
|
|
|
Eskalada asko ontzat ematen dugun bezala, nahigabe batzuk izan arren; horrela Jaungoikotasunera egin zuen igoera miragarria, eta gurea Berarekin,
|
ontzat
eman behar dugu, nahiz eta sarritan nahigabeek jota ibili eta bere soka lagata —maitatzeari uko eginda— amildegira jausteko zorian izan. Hau da, nahiz eta atsekabeak izan eta bekatuak egin.
|
|
2003
|
|
|
Horiek horrela, zientziagintza normaldua paradigma baten baitan dagoen komunitate bateko zientzialarien gehiengoaren jarduera dela esan genezake —aipatutako hiru esanahiak aintzat hartuz— Zientziagintza normalduaren garrantzia, Kuhnen arabera, erabatekoa da, zientzialariak maneiatzen dituen arazoak garrantzitsuak direla onartzen laguntzen baitu, baita horiei irtenbidea emateko behar diren baliabideak justifikatzen ere. Ondorioz, zientzialari ‘normalduak’ bere paradigmaren baitan
|
ontzat
ematen diren postulatuen araberako emaitza erdietsi behar du. Kuhnek zientziagintza normaldua definitu lez, horrek interesatzen zaigun gertakaria, garrantzizko auzia, zein den finkatuko digu; azken buruan, gertakariak eta teoria elkar egokitzen ditu (Kuhn 1962:
|
|
2004
|
|
|
Kantekin batera," ona" eta" txarra" beste balio guztietarik bereizten ditu, baina, Kanten kontra, balio estatutua ematen die" ona" ri eta" txarra" ri," legala" eta" ilegala" kontzeptuekin identifikatzen ez dituelarik. Bestalde, ez du
|
ontzat
ematen Kantek" ona" eta" txarra" beste balio guztietarik at eta lokabe utzi izana, horiekin guztiekin zerikusirik ez bailuten. Zoriontasuna, noblezia, ongizatea, onura... eta berauen balio kontrajarriak edo antagonikoak ez dira indiferente" ona" eta" txarra" balioekiko, Kantek uste zuen edota ulertarazi zuen bezala.
|
|
|
Geuk ere bereizketa egiten dugu beharrezko denean, argigarri eta aberasgarri delakoan. Hartara, etika adigaiaz baliatuko gara" on denari buruzko ikerketa orokorra" izendatzeko, G. E. Moore-ren definizio ezaguna
|
ontzat
emanez lehen hurbilpen gisa. Moralaren kontzeptua, berriz, erabiliko dugu betebeharreko arau, obligazio eta debekuen eremu praxikoa adierazteko.
|
|
|
Hori gabe ezin daiteke bizitza moralaz hitz egin. Izan ere, autoestimurik gabe gizakia elbarriturik aurkitzen da, psikoafektiboki eta existentzialki ezindua, bere burua errealizatu ezinik eta, ondorioz, gizarteari bere
|
onenak
eman ezinik. Gizakiaren errealizazioaren aurreneko baldintza eta eginbeharra subjektuaren autoestimua eta autobalioespena lortzea da.
|
|
2005
|
|
|
Hau da, hain zuzen, J. G. Herderrek onartzen ez duena eta aipatutako bere idatzian zorrotz kritikatzen duena. Hizkuntzaren jatorriari buruzko gure autorearen erreflexioa, esan bezala, hemendik abiatzen da eta, gure aldetik, beronen bi aspektu kritiko bakarrik ekarriko ditugu gogora74 Batetik, ez zaio kontsekuentea iruditzen aipatutako idazle frantziarren planteamenduen oinarrizko ideia bat, hain zuzen, hizkuntza berriagoak hizkuntza zaharragoak baino perfektuagoak eta osatuagoak direla
|
ontzat
ematen duen premisa:
|
|
2007
|
|
|
Azken batean, euskal lurraldeak, puntu honetan ikusi bezala, aniztasun soziolinguistiko sakon eta zabala erakusten du, zeinak hezkuntza antolaketa izugarri baldintzatzen duen eta, gainera, hezkuntza politikari irizpide argiak eskatzen dizkion. Lopez Adanek dioen bezala, baina, aniztasun hori ezin da bere horretan
|
ontzat
eman:
|
|
|
kontua da, aurrekoa oinarritzat eta erreferentziatzat hartuta ere, euskal hezkuntzak ezin duela ahaztu egungo euskaldunen egoera diglosiko glotofagikoa —ez bakarrik funtzionala—, zeinaren arabera euskal hiritar askok ez dakien euskaraz baina euskal hiztun orok erdaraz ere dakien. Euskal hezkuntzak, horrenbestez, aipatutako egoera eleanitza hartu eta onartu behar du abiatu aurretik, baina ezin du berori behin betiko egoera bezala
|
ontzat
eman; egiaz, bere gain hartu behar du euskararen normalizazioaren inguruan egiteko duenaren erantzukizuna. Horren arabera, beraz, euskal hezkuntzak badu zereginik erdal elebakarrak elebiduntzerakoan —elebitasun indibidualaren maila igoz bakarrik lor daiteke egiazko elebitasun soziala—, eta, jakina, horretarako ezinbestekoa dirudi euskararen aldeko diskriminazio positiboa.
|
|
2010
|
|
|
San Isidororentzat, berriz, bi osagai horiek bateraezinak dira. Baina horrek ez du esan nahi legea erkidego osoarentzat ezarri behar denik, baizik eta jasotzailea edonor izanda ere, legea guztion
|
onerako
eman behar dela.
|
|
|
Hala ere, erkide adierazmoldea zalantzagarria da, Jasonek pasarte honen hasieran edota Fulgosiok adierazi bezala, legeari erkide ezaugarria aplikatzean, hiru esanahi desberdin ekar daitezkeelako hizpidera: lehenik, adostasun edo agintaritza erkide baten ondorioz aldarrikatzen da; bigarrenez, guztiontzat izan behar da; eta, hirugarrenik, guztion
|
onerako
eman behar da. Zernahi gisaz, Digesto lanean aipatu legearen kasuan, ez da esaten bigarren esangura hori ezinbestekoa denik, lege edo manu erkidearen izaerari begira.
|
|
|
1 Legeari berezko zaio guztion
|
onerako
emana izatea
|
|
|
6 Legeen kontra eragozpena jartzea, lege horiek pertsona pribatuen
|
onerako
eman direnean
|
|
|
boterea horrexetarako emandako itun baten ondorioz sortzen denean, esaterako, botoaren ondorioz zor den obedientziaren kasuan. Jurisdikzio boterea, ostera, zein erkidegori ezarri eta horren
|
onerako
ematen da, botere horren izaera eta jatorria kontuan izanda, aurreko kapituluan azaldu bezala.
|
|
2012
|
|
|
Teoria Kritiko klasikoa egungo baldintza sozio-politikoetara estrapolatzea posible den ala ez ondorioztatu nahian, eztabaida ugari izan dira. Gehienetan emantzipazio sozial baten inguruko haren bilaketa
|
ontzat
eman ohi da; ez, ordea, haren garaiko egoeraren garapenaren gainean egiten duen diagnosia. Kapitalismoa ez da Adornok eta Horkheimerrek aurreikusi zuten moduan garatu; pizgarri komunistak erabiliz masak bereganatzearen bidez mehatxagarria zen komunismoari gainjartzea helburu zuen kapitalismoaren forma (ondoren ikusi den moduan, horixe da kapitalismoaren forma bakarra) ezagutzen zuten, eta horretan oinarritu ziren beren iragarpena egiteko orduan.
|
|
2016
|
|
|
Eta horiek eragin dute Darwin eta A. R. Wallaceren artean diferentzia nagusia (azken horrek ez zuelako
|
ontzat
ematen ‘espirituaren’ bestelakotasun erabatekoa eboluzio naturalaren jarraikitzan jartzea).
|
|
|
H. Huxley zientifikoki darwinismoaren baiesle eta erlijiosoki agnostiko paratu da. Hainbat teologo garaikide manifestatu da pro nahiz contra; darwindarren herrixkako erretore anglikanoak ez zuen arazorik eboluzioaren tesi zientifikoa eta irakaspen biblikoa biak
|
ontzat
emateko bakoitza bere zentzuan. Darwinek berak" ez dut arrazoi baliozkorik ikusten deklaratu duliburu honetan azalduriko iritziek inori bere erlijio sentimenduetan min degioten"(" I see no good reason why the views given in this volume Espezieen jatorria reneanshould shock the religious feelings of any one").
|
|
2021
|
|
|
Dualismo horren baitan, emakumeak lurrera eta ingurura begira egoteari utzi eta berak ere zeruari desafio egiteko apustua egin zuen, giza kondizioa, transzendentzia eta unibertsaltasuna lortzeko bidetzat hori joz. ...emakumea dependentzia, animaltasun, natura, partikulartasun, gorpuztasun, pasio, immanentzia eta lan erreproduktiboetatik askatu eta norbanako burujabe gisa askatasun, gizatasun, kultura, unibertsaltasun, gogo, ekitea transzendentzia, sorkuntza eta produkzioaren eremura salto egiteko proiektuan, giza kondizioa eta transzendentzia ulertzeko era patriarkalak eta horri lotutako dualismoak inplizituki
|
ontzat
eman zituen. Gainera, eredu horren bitartez, bazter utzi zituen emakume ugariren errealitate, nahi eta beharrak.
|
|
|
Natura eta beharren erreinu partikularretik kultura eta askatasunaren erreinu unibertsalera, emakumea dependentzia, animaltasun, pasio, immanentzia eta lan erreproduktiboetatik askatu nahi zuen, norbanako burujabe gisa askatasun, gogo, transzendentzia eta produkzioan txertatzeko. Hala, inplizituki
|
ontzat
eman zituen giza kondizioa, burujabetza eta transzendentzia ulertzeko era patriarkalak eta horri lotutako dualismoak. Gainera, eredu horren bitartez, bazter utzi zituen emakume ugariren errealitate, nahi eta beharrak.
|
|
|
Giza balio gorenak horiek izanik, horiek bere egin behar zituen emakumeak ere. Hala, giza kondizioa eta transzendentzia ulertzeko era patriarkalak inplizituki
|
ontzat
eman zituen:
|