|
2003
|
|
|
Bilkura horretan entzun ziren solasen artetik bereizten ditut lehenik Europa berriaren aitak berak, hots, Robert Schumanek bota zituen hitz hauek, adierazten baitute, argi eta garbi,
|
nola
gerlaren esperientziak erakuts diezaiokeen gizonari bakearen bidea: Ezin du nehork zaindu bere burua gerlabidez; atzoko etsaiekin bakea behar da eraiki.
|
|
2013
|
|
|
Ingeles giristinoek eta frantses erretoreek Fochen xedeetarat jaunartzea eman zutela gehitu zuen, espero izanez Euskal Herriko haurrek ere beste hainbeste eginen zutela. Beste batean ere goraipatu zuen Foch, hala
|
nola
gerla bururatu ondoan:
|
|
|
Egin dugun eduki azterketa zabalak balio izan digu gerlaren inguruan ager zitezkeen gaien ezaugarri ezberdinen ikusteko, ikertzeko eta hortik ondorioen ateratzeko. Alde batetik, gerlari buruzko ezaugarri orokorrak neurtu ditugu, hala
|
nola
gerlako lekuak berak nola deskribatzen zituzten, gerlako bizipenez zer kontatzen zuten, gerlak soldaduen moralean eragiten zituen gorabeherak nola agertzen ziren eta abar. Baina gerlari buruz egin diren tesietan anitz aztertutako sail orokor horretaz gain, beste batzuetan ere jarri dugu arreta, hala nola euskaldun gisa zer jarrera agertzen zuten, eta baita ere fededun gisa.
|
|
|
Lehen Mundu Gerra anitz ikertu da, eta ikertuko da oraino ere. Gure kasuan, oraino gutxi ikertu den ikuspegi batekin ibili gara, hala
|
nola
gerla hori Euskal Herritik begiratuz ikertu dugu. Hainbat ezaugarri orokorren gainetik, interesgarria da ikustea euskaldunen kasuan ezaugarri horiek berak nola errepikatzen ziren; baina interesgarria da ikustea ere beste ezaugarri berezi batzuk zein ziren.
|
|
|
azaltzerakoan, xehetasun guti ematen zuten, ez bazen errateko gerlaren erantzule bakarrak alemanak zirela. Lehen egunetan denek ziotena errepikatzen zuen Eskualduna k ere, hala
|
nola
gerla airez aire irabaziko zutela. Zenbait hilabete iragan arte baizik ez ziren hasi onartzen gerlak luze joko zuela.
|
|
|
Gerlako ekintzak berak ere desdramatizatzen zituzten, guduak jolas batzuk izanen balira bezala kontatuz. Halaber, Eskualduna ri eder zitzaion euskaldunek sariak eskuratzea, hala
|
nola
gerlako gurutzeak edo aipamenak. Euskaldunek Frantziaren alde?
|
|
|
Ez da hori, hala ere, Hiriart Urrutiren biografia egiteko arrazoi bakarra: gerla denboran eta handik landa Eskualduna astekarian idatzi zuten idazle gehienen maisu izan zen, eta eragin handia izan zuen garai hartako idazle gazteen belaunaldiaren baitan, hala
|
nola
gerlako tokitik idatzi zuten Jean Saint Pierre, Jean Etxepare eta Jean Elizalde Zerbitzari rengan, baina baita ere Eskualduna ko koordinatzaile lanak egin zituen eta geroago gerla tokira joan zen Jules Moulier Oxobi-rengan, eta beste hainbatengan. Halaber, Iñaki Caminokere azpimarratu zuen Hiriart Urrutik orduko idazleengan «eragina» izan zuela, «batek baino gehiagok aitortu baitzuen Hazparneko apaizaren lanenganako eta idazteko moldeekiko sentitzen zuen mirespena».
|
|
|
Frantziako eta Ipar Euskal Herriko egunkariek eskaintzen zituzten eduki politikoak antzekoak ziren denetan. Lehen aipatu dugu
|
nola
gerlaren hasieran Frantziako eztabaida politikoak izoztu ziren eta batasun sakratua egin zuten. Horren ondorioak prentsan ere nabaritu ziren, denek mezu bakarra zabaldu baitzuten.
|
|
|
Gerla gisa anitzetan aipatu zuen Eskualduna k, eta alde desberdinetatik, politikotik barne. Eta ikuspegi orokorrenetik hasiko gara, hala
|
nola
gerlaren alde politiko, diplomatiko eta estrategikotik.
|
|
|
Ateratako ondorioa zen Euzkadi egunkariarentzat nazio erreferentzia Euskal Herria zela, eta Eskualduna rentzat Frantzia. Gauza anitz utzi zen sakontzeko, hala
|
nola
gerla osoa eta gerlaren alde desberdinak. Tesia egiten hasterakoan, gaia oraino, funtsean, landu gabea zen, eta alor zabal bat zegoen aitzinean.
|
|
|
Gerlaren alde ezberdinak landu dira zati horretan: hala
|
nola
gerlari buruzko gai orokorrak edo politikoak, gerlari lotutako gertakari zehatzak eta gerlako lekuetako bizimodua. Zati honekin, Eskualduna ren bertsioaren argazki orokor eta zehatza eskainiko da.
|
|
2014
|
|
|
Jainkoa eta ni anbiguosoago da. Alde batetik ez du ulertzen, ez du ulertzen
|
nola
gerla aitzin apez batzuek debekatzen zutena orain bilakatzen den haizu. Hots gizon argia da, ikusten du haizearen aldaketa, nigarra begian ikusten ditu pettarra eta bazka lekuak frantsesten, abertzale mugimenduaren kontradikzioak, oihu egile erdaldun horien predikuen ergelkeria, baina Jainkoa eta ni k oportunismo kutsua dauka, bertsolari mota berriari identifikatzeko manifestua dirudi.
|
|
2018
|
|
|
"... Hor aurkitzen dira, jakina, Feltin kardinalea eta Terrier, Theas, Urtasun apezpikuak, hor ere Robert Schuman, Bruno de Solages, Joseph Folliet, Hubert Beuve Mery, Edmond Michelet eta beste zenbat politikari, kazetari, pentsalari ezagun! Bilkura horretan entzun ziren solasen artetik bereizten ditut lehenik Europa berriaren aita berak, hots Robert Schumanek, bota zituen hitz hauek, adierazten baitute argi eta garbi
|
nola
gerlaren esperientziak erakuts diezaioken gizonari bakearen bidea: " Ezin du nehork zaindu bere burua gerlabidez; atzoko etsaiekin bakea behar da eraiki.
|