|
2001
|
|
|
Airbag ak partzialki(% 70) edo erabat(% 100) puzten dira, pertsonaren tamainaren eta pisuaren arabera. Gainera, segurtasun mekanismo berriek kontuan hartzen dituzte beste faktore batzuk ere, hala
|
nola
emakumeak txikiagoak izaten direla eta bolantetik eta, beraz, airbagetik hurbilago esertzeko joera dutela.
|
|
2002
|
|
|
Idazle zuberotarrak arrazoia du, ziurrenik, kasu askotan, batzuetan gehiegikeriaz jokatzen duela iruditzen zaidan arren. ...badela krisian dagoen gizonezko eredu tradizionalaren kritika zorrotz bat, eta, batik bat, ironia (autoironia) dosi handi batzuk; Andolin Eguzkitzaren Herioaren itzalpeetan lanari buruz (1998), bestalde, neurrigabekeria da esatea bertako pertsonaia emeak ez direla" sinesgarritasunaren hein minimora heltzen", arazo hori, salbuespenik gabe, nobelako pertsonaia guztiena baita, hala gizonena
|
nola
emakumeena.
|
|
2003
|
|
|
Carlos Jiménez Ruiz Madrilgo Osasun Publikoko Institutuko Tabakismo Unitateko zuzendariak esan du erretzaile ohi espainiarren kopuruak erakusten duela “tabakoak dituen arriskuen aurkako informazio kanpainek eragina izan dutela”, eta espainiarrek “osasun hezkuntza handiagoa eta osasunarekiko interes handiagoa dutela”. Hala ere, aditu horrek ohartarazi du “azken urteotako eremu aurreratua galdu egin daitekeela biztanleria sektoreek gero eta tabako gehiago kontsumitzen dutelako”, hala
|
nola
emakumeek, nerabeek eta gazteek.
|
|
2005
|
|
|
Aldaketa sozialak eta elikagaien jaitsiera Europar Batasuneko herritarrek askotariko elikagaiak dituzten arren, guztiak ez daude prest behar adina mantenugai banakako beharren arabera emango dituen dieta egiteko, araudi proposamenean bertan azaltzen denaren arabera. Arrazoiak bilatu behar dira, proposamenak jarraitzen du egoera ekonomiko eta sozialeko aldaketetan, hala
|
nola
emakume langileen proportzioa handitzea eta familia egiturak eraldatzea, eta horrek eragina izatea elikagaiak eskuratzean, janariak prestatzean eta etxean egiten diren janarien kopuru eta izaeran. Ez da ezkutatzen aurrerapen teknologikoaren aplikazioak, bai lanean, bai etxean, eta bizimoduarekin zerikusia duten beste faktore batzuen aldaketek elikatze beharrak aldatzen lagundu dutela eta kaloria beharrak murriztu dituztela.
|
|
2006
|
|
|
Mikrokredituak erabiltzeak iraultza handia ekarri du, pobrezia, analfabetismoa eta gizarte bereizkeria direla eta, negozio txikietarako kredituak ezin zituztenei eman baitzizkien. Horrela, tradizioz baztertuta egon diren gizarte taldeak ahalduntzea posible da, hala
|
nola
emakumeak, horiek baitira mikrofinantza proiektuen onuradun nagusiak. Onuradunek negozio txiki bati ekiteko gaitasuna dute, bizi kalitatea hobetzen dute eta tokiko aberastasuna sortzen laguntzen dute, barne merkatua bultzatuz.
|
|
2007
|
|
|
Euskararen alde 380 euro (edo gehiago) emateko prest dauden denerako erosleak daude Korrikak eman digun zerrendan, hala
|
nola
emakume taldeak, enpresak, elkarte gastronomikoak, kirol elkarteak, erretiratuak, abesbatzak, dantza taldeak, euskara elkarteak, alderdi politikoak, udalak, ikastetxeak, sindikatuak eta gazte asanbladak. Baita anonimoren bat edo beste ere.
|
|
2008
|
|
|
Gaixotasun kardiobaskularren prebentzioa egitate bat dela adierazten dute muga horiek. Azterketa horren bidez, autoreek eragina izan nahi dute gaixotasun nagusi horiek prebenitzearen garrantzian eta estrategia egokiak bilatzeko beharrean, batez ere tradizioz gaixotasun mota horiek jasateko arriskurik ez duten biztanle taldeentzat, hala
|
nola
emakumeentzat. Gaixotasun kardiobaskularrak Europako heriotza guztien %49 eragiten du, eta europarren laurdenak ezgaitasunak izaten ditu heriotza horien ondorioz.
|
|
2009
|
|
|
Sendagile eta kliniketara iristeko gehienez bi ordu behar izatea derrigorrezkoa da. Bestalde, jakina da gainerako osasun neurriek ere garrantzia dutela, hala
|
nola
emakumeen elikadura egokiak, kontrazepzioak, haurdunaldiko eta erditu ondorengo zainketak, eta beste.
|
|
|
Hilekoa ulergaitza izan da jendartearen historiaren hasieratik. Historiaurreanjadanik gizonezkoek harriduraz ikusten zuten
|
nola
emakumeek tarteka eta inongozauririk izan gabe, eta gaixotasunik pairatu gabe, odol-jarioak izaten zituzten (Dalton, 1969). Gertaera hau azaltzeko mito eta sinesmenetara jotzen zuten.
|
|
|
doriana_ s “Medikalizazio prozesu” horretan, beste arlo batzuetako zenbait fenomeno, hala nola hezkuntza, legea edo erlijioa, fenomeno medikotzat hartu dira. Hala, bizitzako prozesu normalek, hala
|
nola
emakumearen ugalketa eta bizi zikloak (hilekoa, haurdunaldia, erditzea, menopausia), eskolako zailtasunek, zahartzaroa edo zoritxarra, jarduera mediko bat eta botika bat dute bere zerbitzura. Mehatxu sentsazioa Gaixotasun berriak sortzeaz gain, arriskua ere osasun arazo nagusitzat hartu da.
|
|
|
–Zeu bertan kabitzen ote zara? Zenbaitzu, hala gizakume
|
nola
emakume, lasai lasai kabi daitezkeenak.... Zintxa lasa samar utzi baitiogu apropos:
|
|
2010
|
|
|
Era berean, subjektu kolektiboari jakintzaren sortzaile eta jabe gisa dagokionbalio guztia ukatuko zaio, eta egungo enpresa kapitalista jakintzaren gainekojabetza hori eskuratzeko legezko ahalmena duen bakarra izango da. Ezagupenindigenaren jabetze prozesua ikusiko dugu, hau pribatizatuz eta merkantilizatuz.Merkantilizatuz, aldi berean, pertsona, landare eta animalien gorputzen barneeremuak, hala
|
nola
emakumeen barne gertatzen den bizitzaren birsorketarensekretuak. Jabetzaren, jakintzaren eta pirateriaren inguruko kontzeptu eurozentrikohoriek zilegitasuna eskainiko diote zientzialariek eta enpresa multinazionalekMendebaldez kanpoko pertsona eta kulturen aberastasun, aniztasun biologiko etajakintzaren gain duten berezko eskubideari.
|
|
|
Halaber, ideologiari eta gizartean daudeen uste patriarkal nagusii egiten diete erreferentzia, eta erasotzaileetan, eta emakume eta gizonen arteko aginte ezberdintasunaren banaketaren legezkotasunean (n= 13;% 10,4). Hala
|
nola
emakumearekiko indarkeriaren erabilera (sinbolikoa barne).
|
|
|
Indarkeria bere modu guztietan aipatzen da; indarkeria fisikoa, indarkeria psikologikoetaaindarkeriasexuala.Horrela, indarkeriafisikoak (n= 35; %28) barne hartzen ditu tratu txar fisikoak (n= 23;% 18,4), non sartzen diren eraso fisikoen modu desberdinak (kolpeak eta jipoiak), hala
|
nola
emakumearen gorputzean min egin dezaketen edo lesio fisikoak sortzen dituztenak (ubeldura, erredura, ondorioak), kasu batzuetan heriotzara ere eramanaz (n= 12;% 9,6) su. Indarkeria psikologikoak (n= 28;% 22,4) tratu txar psikologiko edo emozionalak (n= 10;% 8) barne hartzen ditu, hala nola gutxiestea eragiten duten ekintzak edo sufrimendua dakarten jarrerak.
|
|
|
Aintzakotzat hartzen dute tratu txarrak ematen dituenak ustezko nagusitasun maskulino bat duela, eta emakumeak berezko gutxiagotasun natural bat, emakume askok termino hauek barneratzen dituztelarik. Halaber, aginte banaketaren desberdintasunarekin erlazionatutako ideia batzuk agertzen dira, hala
|
nola
emakumea bere jabe dela uste izatea eta kontrol gaitasuna.
|
|
2012
|
|
|
" Maisuaren amak bere babesean hartu zuen Maria Magdalakoa. Konturatzen zen ama,
|
nola
emakume hura gutxietsi egiten zuten denek; inor ez zen ausartzen handik bidaltzera, denak oroitzen baitziren maisuaren jokabideaz, baina ezikusia egiten zioten gehienetan, eta batzuetan baita itsuskeriak ere, emakumea gogaitu eta bere kasa joan zedin.
|
|
2013
|
|
|
Nunbait guziyak igual orrelako lanak, genduen merezi, gaixtorik eta onik elizara juanak, ezuten berexi;
|
nola
emakumiak alako funziyorik igual gizonak nik ez det ikusi; berexi gabetandik batzuek eskapatu gaixto eta onak ziyoten igesi; artu aurrian eta jakiña inpernuan inpernura denak. etsaya nagusi.
|
|
|
Ohiko mezu moralista, eskandaluzko eta asaldatuaren artean, interesgarriena izan zen
|
nola
emakume batzuek defenditu zuten subjektu izateko eskubidea; alegia, nahi bezala agertu eta irudikatuak izateko eskubidea. " Ez dut artikulu bakar bat ere irakurri emakumeen pozaz" idatzi zuen Alicia Murillok, Pikara magazine feministan.
|
|
2014
|
|
|
Bestalde, eragina ez da bakarrik indarkeria jasaten duten emakumeen aurkakoa: haren ingurukoek ere pairatzen dutela frogatuta dago, hala
|
nola
emakumearen seme alabek edo bertzelako senideek. Emakumeen aurkako indarkeria, ertz ugariko pandemia da.
|
|
|
...iki ostean eta «gizon» eta «emakume» izatetik modu desberdinetan egitera edo antzeztera pasatzeko proposamena ezagutu ondoren, aztertukoditugun narrazioetan agertzen diren «emakume» eta «gizon» izateko eta harremanetan sartzeko modu desberdinak probatzean gertatzen diren leku-aldatze identitarioeierreparatuko diegu orain, bai eta aldaketa eta mugimendu horiek dakartzatenondorioei ere, hala
|
nola
emakumeen agentzia hartzeari3 edota gizonen biolentziaerregulatzaileari.
|
|
|
Ikusi dugu
|
nola
emakumeen gorputza ezinbesteko patu bilakatu zen; are, gorputz horren zati batzuek garrantzi berezia hartu zuten diskurtso zientifikoetan.Zehazki, nerbio sistema, burmuina, antolaketa hormonala eta ugaltze aparatuanatura femeninoaren giltzarri kontsideratu ziren, momentu eta tokiaren araberaenfasi ezberdinarekin. Teoria zientifiko berriek bere kondizio sexualak guztizmenderatutako emakumezko gorputza eraiki zuten.
|
|
2016
|
|
|
Euskal hiztunak boteretzea behar du, euskarak boterea behar du,
|
nola
emakumeak.
|
|
|
Euskal hiztunak boteretzea behar du, euskarak boterea behar du,
|
nola
emakumeak. Horregatik hiztun eta emakume gisa boteretzeak herritar gisa boteretzea dakar gizarte justuago baten bilaketan.
|
|
|
1866an, New York hirian, emakumeen eskubideen biltzar horretako ordezkariek elkarte bat eratzea erabaki zuen, Eskubide Berdintasunaren Elkartea, emakumeen eta beltzen sufragioaren aldeko borroka kanpaina bakarrean batze aldera. Ordezkarietako askok ondo ulertu zuten batasuna behar beharrezkoa zela, zalantzarik gabe, batasun horrek onurak ekarriko baitzizkien biei, hala beltzei
|
nola
emakumeei. Esate baterako, Susan B. Anthonyk azpimarratu zuen beharrezkoa zela?(...) Emakumeen Eskubideen Plataforma zabaltzea, izenez ere ager dezan beti izan dena:
|
|
|
Maiz, kontratuaren iraungitze data formalismo hutsa zen, lur jabeek esan baitzezaketen langileak zorretan zeudela beraiekin, eta adostutako enplegu aldia baino gehiago zor zietela. Askatu ostean, beltzen masak, hala gizonek
|
nola
emakumeek, morrontza mugagabean aurkitu zuen bere burua.
|
|
|
Hala, jaiotza kontrolaren mugimendura sartu ziren klase aurreiritziak eta arrazakeria, isil misil, artean hastapenetan zegoela. Jaiotza kontrolaren aldeko inguruetan, gero eta jende gehiagok ondorioztatzen zuen hainbat jendek, erantzukizun moral bat zeuka [la], beren familien tamaina gutxiagotzeko?, hala
|
nola
emakume pobreek, beltzek eta etorkinek. Pribilegiodunentzat,, eskubide?
|
|
|
Alsinaren gogoetak ari ginen berritzen, bere aita amen bidaldi hartako xehetasunak alabaren irudimenetik jasotzen. Harrigarri samarra gertatzen da alaba batek bere aitari buruz horrelako pentsuak eta juzguak jaulkitzea, egia da hori, baina ez da pentsatu behar haatik emakume gupidagabe eta bihotz gogorra denik; aitzitik, ikusia dugu
|
nola
emakume bihozbera den, bere sentiberatasun hori fikziozko hunkimenduetara lerratuagoa bada ere hezur haragizko (hau bai hitz pare topikoa, zergatik ezin dugu esan, horren ordez, ile hortzezko) errealitatera baino; dena den, esan dugu lehen ere ez dugula eleberri psikologikorik egin nahi, are gutxiago psikoanalitikorik; haurtzaroko balizko traumak eta gabeziak alde batera utzita ere, arrazoi frank... Pentsamenduen jatorriak eta irudipenen iturriak ez zaizkigu gehiegi axola, ordea:
|
|
|
Nigerian, txikien% 40 ezkondu egiten da 15 urte bete baino lehen. 140 milioi emakumek praktika beldurgarriak izaten jarraitzen dute, hala
|
nola
emakumeen mutilazio genitala. Gehienetan haurtzaroan egiten da, edoskitzearen eta 15 urteen artean.
|
|
|
" Daukagu esperantza, arzipreste jaunak, erretore jaunak, eta ekonomo edo aben urrenak, egingo dutela bere gaiñ dagon dena, eragozitzeko jendien joaera mingarrizko au, utzirik gure erriya langillerik gabe atxurkintza eta beste bizibideetako, eta jarririk denak irrisku aundiyan galtzeko duten fedia, erlijiyotasuna eta oitura zar onak, ala gizasemeak
|
nola
emakumeak, eta jakiña da erlijiyo santuba ondo gordetzen dan lur maitagarri ontan, izango dirala gaiñ gañeko kristabak, naiz izan maizter eskasitubak eta langille bakunak".
|
|
|
Emakume Abertzale Batzako kidea izanki, hamaika hitzaldi eman zuen ideia abertzaleak emakumeen artean sendotzeko, hala
|
nola
emakumeak gizartean parte hartu beharra duela aldarrikatuz hainbat artikulu idatzi eta argitaratu zuen garai hartan. Izkiriatu olerkietan ere bere isla izan zuen horrek, eta nazionalismoak eragin ditzakeen topiko arrazistak agerrarazi zituen nonbait, hiria/ baserria, herritarra/ kanpotarra, euzkotarra/ maketoa bereizten zituen banaketa manikeista batik bat:
|
|
2017
|
|
|
Nullo tot diabolus animas rete capit, quod laqueo pessimarum mulierum. Deabruak anitz sare badu ere arimak atzemateko, ez du batez ere hainbat harrapatzen
|
nola
emakume gaiztoez eta haiek hedatzen eta paratzen dituzten arteez, sareez, lakioez eta segadez.
|
|
|
Zaleuko, Greziako parte batzuetako erregeak, ikusirik ezen bekatu honek batbedera bere adimenean barrena itsutzen zuela, kanpoan ere itsutasun hura ager zedin, ordenatu zuen eta ezarri legea nor ere eroriko baitzen adulterioan eta nork ere behar ez zen emakumearekin huts egingo baitzuen, halakoari eta halakoei, hainari eta hainei, hala gizonari
|
nola
emakumeari, justiziak begiak aterako eta iraziko zizkiela, barrenean kulparen beldur gabe itsutu zirenez gero, kanpoan ere penarekin itsu zitezen (Alexander ab Alexandro, Geniales dies, IV, 1 k.).
|
|
|
Nork esango du zenbat atsekabe, zenbat gau eta egun gaizto iragaten duen halakoak, hala gizonak
|
nola
emakumeak. Nola, konpainia prestuak utzirik, bere egitekoei gibela emanik, loa galdurik, bera bakarrik, itzalgaizka, airatua, basatua eta irudikortua ibiltzen den eta esaten duen bere baitan:
|
|
|
Beraz, honelatan, etsaigoan dagoena ere ez, baina guztien gainetik emakumeetan dabilena ez da apaizetarako on. Eta hain da egia hau, non uste baitut ezen emakumeetan faltarik ez duen apaizari, besterik anitz falta izanagatik ere, haiek guztiak hobeki barka, estal eta disimula dakizkiokeela, eta beste guztiek ez dutela hala desitxuratzen eta ez bere ohorean lohitzen,
|
nola
emakumeekin ibiltzeak eta kutsatzeak.
|
|
|
Egunez indartsua nintzen, burua erne neukan eta gauza izaten nintzen emakumea nigandik uxatzeko. Idatzi nuen zein itxuratan agertu zitzaion Tentazioa Budari,
|
nola
emakume baten itxura harturik joan zen bere bular gogor tenteak estutzera aszetaren izterren kontra, nola Budak arriskua ezagutu zuen eta, finean, nola bere espirituaren indar guztiei deiturik jakin zuen tentazioa garaitzen. Eta Budak bere tentazioa garaitzen zuèn bezala, nik neurea garaitzen nuen.
|
|
|
Patriarkatuaren kasuan (hau da, gu geu bizi garen gizarte sistema, nahiz eta autore hauek modu sistematikoan ez aipatu), gizon zuriek soldata handiagoak eta izen ona dauzkate, haiek kudeatzen dituzte sistema politikoa, finantzarioa eta juridikoa, haiek kudeatzen dituzte bankuak eta enpresak, eta ez preseski emakumeak edo beltzak baino trebeagoak, azkarragoak edo arrazoimen handiagokoak direlako, baizik eta zakilarekin eta azal kolore jakin batekin jaio zirelako. Eta zakilak (edo azal kolore jakin batek), sistema patriarkal batean (edo sistema arrazista batean), zenbait pribilegio eskuratzeko aukera ematen dizulako, hala
|
nola
emakumeei baino gehiago ordaindu diezazutela (eta AEBetan beltzei baino gehiago, eta Turkian armeniarrei baino gehiago, eta Espainian eta Frantzian marokoarrei baino gehiago), hala nola herrialdeak eta bankuak goberna ditzazula, bai eta zeu izan zaitezela historiaren, jakintzaren eta zientziaren protagonista, emakumeak ez bezala (edo AEBetako beltzak, edo Turkiako armeniarrak etab. ez bezala).... Izan ere, berriz diogu:
|
|
|
Gaztea baita Eduardo, ez ni baino askoz zaharragoa behintzat (berrogei pasatxo), beraz belaunaldi modernokoa, baina hasieratik nabaritu nion erosoago sentituko zela nire aitarekin edo anaiaren batekin (izango banu) joan izan banintz bankura. Auto saltzaileak ekarri dizkit burura,
|
nola
emakumea izanik azaltzen dizuten zaldiena, kilometroena eta beste hainbat konturena tuntuna bazina bezala, nola paternalismo arraro bat ateratzen zaien, umeei gauzak azaltzen ariko balira bezala, eta horrexegatik nahiago dutela alboan gizon batekin bazoaz. Aldi berean zuk, duinki, autoez zerbait dakizun plantak egin ohi dituzu, barruan sumatuz engainatu egingo zaituztela ziurrenik, baina nahiago duzula engainua zeuk onartu duzula antzeztu.
|
|
|
Hartara, hobeto ezagutu nahi da talde honek pairatzen duen bazterkeria, balizko esku hartze ildoei ekiteko. Proiektu hau beste zenbait proiekturekin lotuta dago, hala
|
nola
Emakumeen Etxearekin, IV. Berdintasun Planarekin eta indarkeria matxista prebenitzeko estrategiarekin.
|
|
|
Taldeko modalitateetan, banakakoetan zein Hezikin, eskaera bakoitzari 15 euro emango zaizkio, gehienez, jokalariko. Kopuru hori %15ean gehitu ahal izango da zenbait irizpideetan oinarrituta, hala
|
nola
emakumeen partaidetza eta %33ko edo hortik gorako desgaitasuna duten pertsonen partaidetza. Aldundiak zehaztu duenez," Herri kirolen edo arraunaren modalitateetan parte hartzen dutenen kasuan ere aplikatuko da gehikuntza hori".
|
|
|
538. Hagitz izengoiti erabilia,
|
nola
emakume hala gizasemeetan. Baina nork goxa gaur epiteto xalo horren ugaritasun poetiko iradokor sekulakoa?
|
|
2018
|
|
|
|
nola
emakumea gizonaren azpian biluzgorririk:
|
|
|
Gaur egun, ia gaizki ikusia ere badago feminista ez zarela esatea, eta edozein ekitalditan edo auzitan emakume bakar batek ere ez parte hartzea. Urte luzez, sentsibilizazio eta formakuntza lanean aritu eta gogor borrokatu behar izan da jendeari ulertarazteko zertan datzan sistema heteropatriarkala, zer lotura duen kapitalismoarekin,
|
nola
emakumeen eta gizonen arteko desberdinkeriaren kausak estrukturalak diren, eta nola erremedio bakar bat duten: berdintasuna txertatzea.
|
|
|
askatasuna eta dominazioa. Hain zuzen, haren bidez sortzen dira hala gizonen askatasuna
|
nola
emakumeen mendekotasuna, eta askatasun zibila zer den ezin da ulertu kontuan hartzen ez bada istorioari falta zaion erdi hori, azaleratzen duena kontratuaren bitartez ezartzen dela gizonek emakumeen gain duten eskubide patriarkala. Askatasun zibila ez da unibertsala:
|
|
|
Indarrak ematen badu zoriontasunerako eskumena, aboli bitez boto emaileei eskatzen zaizkien ezaugarri hauek, besteak beste: irakurtzeko eta idazteko gaitasuna, edo gaitasun intelektuala bermatzen duen beste edozein baliabide zeharkako; eta eskubide politikoez baliatzeko gainditu beharreko proba izan bedi, hala gizonentzat
|
nola
emakumeentzat, 300 librako pisua garraiatzea.
|
|
|
Ezkontza, egiaz, bi ekintzaren bidez gauzatzen da. Batetik, aurrez finkatua dagoen zeremonia batean, bikoteak hitzezko ekintza bat egiten du, hots, hala gizonak
|
nola
emakumeak, nahi dut, hitzak esaten dituzte.
|
|
|
pasatu da. Hala gizonek
|
nola
emakumeek aukera dute erabakitzeko ea ezkonduko diren edo ez, beste kontratu batzuetan sartzea edo ez sartzea erabakitzen duten bezalaxe, baina, ezkontzea erabakitzen badute,, kontratuaren analogiak ez du balio, zeren estatuak ezartzen baitu zein izango diren harremanaren baldintzak. Beraz, ezkontideei estatusaren betiko pribilegioak galarazi dizkiete, eta, era berean, kontratuek eman ohi duten askatasuna kendu diete?.
|
|
|
Lan horretaz arituko naiz aurrerago liburuan. «Andregaia opari gisa» kontzeptua hartzen du Mauss en Essay on the Gift lanetik erakusteko
|
nola
emakumeek, truke objektu gisa, zinez finkatzen eta definitzen duten gizonen arteko lotura soziala.
|
|
|
Dike bat Ozeano Barearen kontra (1950), Txinako Iparraldeko Maitalea (1991), Eden Zinema (1971). Gainera, badira zenbait elementu testu askotan errepikatzen direnak eta, hala, bi aldiak elkarrekin lotzen dituztenak, hala
|
nola
emakume arlotea. Dena dela, azpimarratzekoa da M.D.ren obra guztian genero bereizkuntza zalantzan jartzeko joera.
|
|
|
Liburu horretan kontatzen du lehendabizikoz hiru seme alaba dituen ama alargunaren historia; Indotxinako funtzionario frantsesa zen eta kolonietako administrazioak ezarritako sistemaren arabera eskuratutako lursaila ustiatuz saiatu zen dirua egiten. Bidegabekeriak kontatzen ditu, hala
|
nola
emakume arlote bati erositako neskatxarena, hil ez zedin erosi baitzuten eta oinak handi handi eginik hil baitzen. Behin eta berriro errepikatuko da istorio hori; hala, Kontsulordea liburuan berriro azalduko da.
|
|
2019
|
|
|
Baina kontzeptualismoa atzeraka ari da: biologia eta gizarte zientziek jadanik ez dute sinesten entitate aldaezin finkorik dagoenik izaera jakin bat ematen duenik, hala
|
nola
emakumearen izaera, Juduarena edo Beltzarena; zientzia horien arabera, izaera zera da, egoera batek eragindako bigarren mailako erreakzioa. Orain feminitaterik ez badago, lehen ere ez da izan sekula.
|
|
|
Gauzen barne sekretu ezkutua aurkitzea izaten da bai haurrak eta bai gizonak dituzten desiretako bat; ikuspegi horretatik, materia etsigarria da: panpina bat irekiz gero, tripak airean, ez du barnekorik; are ezagutezinagoa da intimitate bizia; emakumearen sabela immanentziaren sinboloa da, sakontasunarena; partez, agerian uzten ditu bere sekretuak, hala
|
nola
emakumearen aurpegian plazera ageri denean, esaterako, baina gorde ere egiten ditu; gizonak etxean bertan atzematen ditu biziaren pilpira ilunak, eta haietaz jabetzeak ez du hondatzen misterioa. Giza munduan, emakumeak animalia emearen funtzioak hartzen ditu:
|
|
|
Alabarekin itsuki identifikatzen den ama ere tiranikoa da berdin berdin; zera nahi du, gaztaroari berrekin, bere heldu esperientziaz baliaturik: hala, bere burua iraganetik salbatuz, bere iragana salbatuko du; berak nahi bezalako suhia aukeratuko du, sekula izan gabeko senar amestu hura bezalakoa; pinpirina eta samurra denez, askotan imajinatuko du suhiak bera esposatzen duela bihotzaren txokoren batean; alabaren bitartez aseko du aspalditik duen aberastasun, arrakasta eta loria gosea; maiz deskribatu izan dute
|
nola
emakume batzuek gogotsu, bultzatzen, duten alaba sedukzio munduaren, zinemaren, antzerkiaren bidera; alabari kontu egiteko aitzakiaz, haren bizitzaz jabetzen dira:
|
|
|
organo horren bitartez eskuratutako objektu desiragarriek zer balio duten, bada, balio horixe du zakilak gizonarentzat; emakume helduaren gutizia, orobat, gizasemea bezala harrapakin batez jabetu ahal izatea da, ez harrapakina eskuratzeko gizasemeak darabilen tresna edukitzea; haurrak asebetetzen du gizonen besarkadak ezin gogobete duen erotismo oldarkor hori: izan ere, emakumezko maitaleak gizonari eskaintzen dion hori, baina gizonak emakumeari eskaintzen ez diona, horixe da haurra; jakina, ez da zehatz mehatz gauza bera, harreman guztiak originalak baitira, baina haurrak haragizko betetasun bat dakarkio amari?
|
nola
emakume maitatuak gizon maitatzaileari?, ez errendizioan, ezpada nagusitasunean; gizonak zer aurkitu nahi duen emakumearengan, horixe bera atzematen du emakumeak haurrarengan: beste den bat, aldi berean natura eta kontzientzia dena, harrapakin eta doble zaiona.
|
|
|
Emakumea ez da gizon maitearentzat janzten eta preparatzen. Dorothy Parkerrek, bere kontakizunetako batean, deskribatzen du
|
nola
emakume gazte bat irrikaz dagoen senarra noiz etorriko, egun batzuetako baimena eman baitiote, eta nola erabakitzen duen polit polita jartzea hura hartzeko.
|
|
|
Miriam bezala, Gudrun ere okertu egiten da maitalearen edertasunaz liluratzen denean: behatze horrek bereizi egiten ditu maitaleak, hala
|
nola
emakume intelektual hotzen ironiak, zeinek uste baitute zakila irrigarria dela, eta gizonen gimnastika, erridikulua; Lawrencerentzat, gaitzestekoa da plazeraren bila gogotik ibiltzea ere: badago gozamen bizi, bakarti bat, banantzen duena hura ere, eta emakumeak ez du horretara jo behar.
|
|
|
konkistatzea duela zereginik printzipalena. Neskaren begietan, gizonak hezurmamitzen du Bestea, hala
|
nola
emakumeak hezurmamitzen baitu gizonaren begietan: Beste hori, ordea, esentzial gisa agertzen zaio neskari, eta gizonak, aldiz, inesentzial gisa atzematen du emakumea.
|
|
|
utopia sortu zen. Saint Simonen ideia batek, hau da, elkartze unibertsalaren ideiak, esklabotza mota guztiak ezabatzeko eskatzen zuen, hala obreroarena
|
nola
emakumearena; gizonak bezala emakumeak ere gizaki direnez, Saint Simonek haien askapena eskatu zuen, eta, haren ondotik, beste hainbeste egin zuten Lerouxek, Pecqueuxek, Carnotek. Zoritxarrez, tesi arrazoizko hori ez zen izan eskolan gehien zabaldurikoa.
|
|
|
Zer egingo luke Printze Urdinak Loti Ederra esnatuko ez balu, Asto larru opariz beteko ez balu? Artzaintsa batekin ezkontzen den erregearen mitoa lausengu bat da hala gizonarentzat
|
nola
emakumearentzat. Gizon aberatsak emateko premia du, zeren, bestela, haren aberastasun alferrekoa abstraktua izango baita beti:
|
|
|
Errealitate konkretuan, emakumeak askotariko moduz agertzen dira, baina haien inguruan eratutako mito bakoitzak bere osoan laburbildu nahi du emakumea; mito bakoitzak bakarra izan nahi du: horren ondorioz, hainbat mito bateraezin daude, eta gizonek ameskerietan segitzen dute Feminitatearen ideiaren inkoherentzia bitxien inguruan;
|
nola
emakume guztiek parte bat duten askotariko arketipo horietan, eta nola arketipo bakoitzak emakumearen Egia bakarra gordetzen omen duen, gizonek berriro sentitzen dute sofisten harridura zahar hura emakumeen aurrean: gizona aldi berean ilehoria eta beltzarana izan zitekeela ulertzen ez zuten sofista haiena.
|
|
|
dena dela, gerta liteke maitasuna edo estimua limurgarriro adieraziz egoera aldatzea. Ikusi izan dugu
|
nola
emakume batzuk erronkan eta zurrun agertzen ziren maitalearen besoetan, eta nola eraldatzen ziren hatzean ezkon eraztuna jarrita: zoriontsu, lausengaturik, gogoa bakean, erresistentzia guztiak erorian.
|
|
|
emakumearen edertasuna da begirada harrapatzeko egina den bakarra, eta, beraz, harrapaturik gera daiteke zilarbiziaren tranpa geldoan; jarduera eta subjektibitate sentitzen den gizonak, jarduera eta subjektibitate izan nahi duen gizonak ez du bere burua ezagutzen bere irudi finkoan; halako gizon batentzat, irudi hori ez da batere erakargarria, gizonaren gorputza ez baitzaio agertzen desiratua izateko objektu gisa; emakumeak, berriz, objektua dela badakienez, objektu egiten denez, uste du egiaz bere burua ikusten duela ispiluan: pasiboa eta emana izanik, ispiluko isla ere gauza bat da, emakumea bera bezala; eta
|
nola
emakumeak haragi femeninoa gutiziatzen duen, hau da, bere haragia, sustatu egiten ditu antzematen dituen bertute geldoak, mirespenez, desiraz. Madame de Noaillesek honela aitortu zuen, asko baitzekien horretaz:
|
|
|
Emakumea ez da inolako halabehar misteriotsuren biktima; emakumea espezifikatzen duten singulartasunen esanahiak emana da haien garrantzia; singulartasun horiek gainditzeko modukoak izango dira baldin eta haiek beste ikuspegi batetik atzematen hasten bagara; ikusia dugu
|
nola
emakumeak bere esperientzia erotikoaren bidez probatzen duen, eta maiz higuintzen, gizasemearen nagusitasuna:
|
|
|
Bertsolari helduagoek aurrekarien gaineko beste era bateko aitortzak egin dituzte. Hala
|
nola
emakume bertsolariak gaitzat dauzkaten ikertzaileek, Jone Miren Hernández, Estitxu Izagirre edo Uxue Alberdik kasu; baita Itziar Izagirrek ere, Genero Taldean buru belarri ari denak. Bertsoen mikrokosmosetik at feminismoak edo artegintzak ere izan dutela eraginik eurengan baieztatu dute.
|
|
|
Virginia Imazek “Género y humor. La triple transgresión” artikuluan azaldu zuen
|
nola
emakumeei bereziki debekatu izan dizkiguten sexua eta umorea plazer eta, beraz, askatasun iturri gisa. Bertsolaritzaren ikerketa soziologikoa 2005 arabera:
|
|
2020
|
|
|
Babes sare horren helburua, elkarren arteko harremanak sustatzea eta elkar zaintzeko ardura hartzea dela azaldu dute Herri Hezitzaileko kideek. Etxe bakoitzeko egoera nahiz beharrak" desberdinak" direla azpimarratu dute, eta etxeetan bakartzearen ondorioz hainbat egoera" ikusezin" bilakatu direla, hala
|
nola
emakumeen aurkako erasoak eta umeen aurkakoak. Halako egoeretan" jarrera aktiboa" izateko eskatu die Herri Hezitzaileak herritarrei, eta hainbat jarraibide eman dizkie horiei auzokideak babesteko.
|
|
|
Eskuin muturreko alderdien diskurtsoan, zoritxarrez, ohituak gaude beste kolektibo batzuen inguruan dagoeneko oso atzerakoiak diren ideiak entzuten. Hala
|
nola
emakumeen kasuan. Atzerakoiak diot, oro har, gizartea eta berau arautzen duten legedia beste maila batean daudelako egun eta ideia hauek guztiek atzera eramaten gaituztelako eta ez, bereziki, testuinguru inklusibo eta askeetara.
|
|
|
Ez du ematen ikuspuntu txarra inguruari begiratzeko.Denda batetik jende asko pasatzen da eta dendatik gauza asko ikusten dira. Dendari batek ez dizu antropologiaz hitz egingo, ez dizu teoriarik egingo, baina esango dizu adibidez nola gastatzen duten gizonek eta
|
nola
emakumeek. Gauza kuriosoak badaude:
|
|
|
Izan ere, zapalkuntza erresistentzia dinamika bat da nazio auziaren muina, eta zapalkuntzarako erabilitako mekanismoetako bat da genero estigma (batez ere, emakumeengan zamatua). Erresistentziaren parte da estigma horri aurre egitea genero egokitasun eredu berriak eraikiz, eta, abiaburuan eredu hegemonikoaren araberako balioztatzea helburu izan arren, eraikuntza horren emaitza feminitate arau nagusitik aldentzen diren ereduak dira, hala
|
nola
emakume indartsu, erresistente eta beregaina. Nolanahi ere, ezarian eginiko ariketa da, eta askotan emakumeentzako ondorio emantzipatzaile urrikoa.
|
|
|
Antsietate nahasmendu zein sintomak aurkeztea, tradizionalki, zenbait arriskufaktorerekin erlazionatu izan da; hala
|
nola
emakume izatea (Grenier et al., 2019), bakarrik bizitzea (Anton, Galvez eta Esteban, 2006); sare sozial txikia (Beekman et al., 2000); hezkuntza maila baxua (Lowe eta Reynolds, 2005); narriadura kognitiboa (Bryant, Jackson eta Ames, 2008), eta gaixotasun kronikoren bat pairatzea edo muga funtzionalak izatea (Anton, Galvez eta Esteban, 2006; Beekman et al., 2000).
|
|
2021
|
|
|
32.9d Bestalde, konparazioa barik banakaritzako juntadura adieraz dezake forma bi hauekin eginiko egiturak ere, itxuraz konparazio egitura duten beste batzuek bezala: Guztiak ito ziren, hala zaharrak, nola gazteak, hala gizonak,
|
nola
emakumeak (Agirre Asteasukoa); Hitzak nola batzuentzat hala besteentzat izan ziren (Beobide); Kargu handiko lagunkideak, hala bat nola bestea (Xalbador); Agintzen zizkioten gauza denak egiteko gertu, nahiz urian nahiz etxean, nola soroan hala mendian (Agirre); Hala Probintzian, nola Nafarroan, eta ere gehiago Bizkaian[...] hitz asko laburtzen dira (Kardaberaz).
|
|
|
Arrazoiei erreparatuta, Ortegak, Gorostidik eta Santamariak bat egiten dute hainbat gogoetatan. Gorostidik uste du edozein lanetan bezala errazagoa dela «periferietako» esparruetan hastea, are gehiago «erdigunekoak» ez diren subjektuentzat, hala
|
nola
emakumeentzat. Zinemaren industriak «eskuraezinagoa» dirudiela azpimarratu du, eta hor dauden «dinamikek» zailtzen dutela emakumeen sarbidea:
|
|
|
Hasteko, instituzionalki zer eskatzen zen eta zer espero zen bilatzen dugu. Horretarako, lege iturriak daude; hala
|
nola
emakumeen joeraren, sexualitatearen, ondarearen kudeaketaren, amatasunaren eta jokabidearen inguruko legeak. Bestetik, literaturak ere ematen dizkigu zenbait iturri.
|
|
|
⣠A bai, e? â Bai, ba
|
nola
emakumeak diren hor dauden horiek, ba erreginaren titulua emanez bezala... badakin, etor queen, eta holaxe esaten din, erdi olgetan eta erdi benetan. ⣠Joño!
|
|
2022
|
|
|
Gogoan dut
|
nola
emakume batek besoa sartzen zuen esneontzian, hozberoa neurtzeko. Gasnagile zaharrek ez zuten termometrorik erabiltzen, gatzagia ukituz zekiten, uki, usain, beha...
|
|
|
189 herrialdek onartu zuten aho batez. Mugarritzat jo izan da, berdintasunaren arloan nazioarteko agenda bat zabaldu zuelako, eta helburu estrategiko batzuk zehaztu zituelako hainbat eremutan, hala
|
nola
emakumeen giza eskubideetan, hezkuntzan, osasunean, indarkerian, gatazka armatuetan, pobrezian eta hedabideetan. Ordukoak dira, era berean, egun berdintasun politikak gidatzen dituzten bi ildo nagusiak:
|
|
|
...marratu duenez, “aurrekontua% 1,7ko igoerarekin optimizatuko dugu, tasak eta zergak izozteko agertoki batean, 2022an hedatutako politika publikoak sendotuz, herritarrek aukeratutako 5 kultura, kirol eta aisialdi proiektu gehituz; energia eraginkortasuna hobetuz kontsumoak murrizteko, mugikortasun jasangarrian, espazio publikoen kalitatean eta eraikin publikoetan herritarren gozamenerako, hala
|
nola
Emakumeen Etxea, Tangorako Gaztelekua, adinekoentzako tutoretzapeko apartamentuak, Algortako eta Romoko gizarte zerbitzuak edo Ikastetxeetan egindako inbertsio garrantzitsuak. Gizarte Arlotik, apustu garrantzitsua egiten jarraituko dugu pertsonak erdigunean jartzeko, gizarte iraunkortasunaren alde, garapen komunitarioaren bidez, berdintasun politiken bidez (V. Berdintasun Planaren aurkezpenarekin), harreran parte hartzeko plan berriaren bidez etab. Adinekoei lagunduko diegu eta mendeko pertsonak zainduko ditugu, eta gure gazteak eta hezkuntza inbertsioak bultzatuko ditugu”.
|
|
|
Erraza da genero erreformari ikuspegi horretatik erreparatzea; neurri bateraino. Genero desparekotasunak (hala
|
nola
emakumeen diru sarrera txikiagoak, aldian aldiko enpleguen tasa altuagoak, botere eta autoritate eremuetatik kanpo egotea) azpiko interesak definitzen ditu. Feminismoa mobilizazioa da:
|
|
|
Ez ginen jabetzen lan haietako aunitz guk egin genitzakeela". Eta gogoan du
|
nola
emakume bat baino gehiago paratu izan zuten makinaren batean lanean, baina" ez zioten gizonaren soldata ematen. Beti apalago.
|
|
|
Amari whatsappak, deiak, mailak eta Facebookeko mezu publiko eta pribatuak heltzen hasi zitzaizkion: salatzeko ikastola, baten ilobak ere horrelaxe hortzak hautsi zituela eta koinatak 30.000 euro jaso zituela kalte ordainetan; Haurraren gelako amak batek, zehatzago, jantokiko begiralea sala  tzeko gomendatu zion, ea non zegoen bada Haurra txiribuelta ematen hasi zenean; koinatak egunkari bateko albiste baten lotura bidali zion, kontatzen zuena
|
nola
emakume batek udal bat salatu zuen semea saskibaloiko saskitik zintzilikatu ondoren biak, trastea eta semea, erori zirelako eta umeak beso bat hautsi zuelako; animo, beste batek; zer moduz zegoen Haurra, bosgarrenak; konfiantzazko dentista baten telefonoa bidali zion seigarren batek... Denek zuten zer esana.
|
|
|
" Marco, Marco, isil hadi". " Inozo horrek ez zekin nor maitemindu duen", esaten zidan barrez lehertzen, eta ni leihotik begiratzera joan nintzen, kuxkuxean zetozen auzoko andreek egiten zuten bezala, eta ikusi nuen
|
nola
emakume ile horia, etxeratu berria, eztabaidan ari zen Miguelekin. Miguelek keinuak egiten zituen eskuekin eta mugikorrari begiratzen zion behin eta berriz, emakumea seinalatzen zuen, mutikoa seinalatzen zuen eta atzera emakumea seinalatzen zuen.
|
|
|
damutzeko bidean dagoen prostituta baten hitzak, salbazioa idazketa terapeutikoan aurkitu duena, emakume baztertu baten zilbor autoanalisi eta misantropikoa, hau, nolanahi ere, liburua irekitzeko nekea hartu ez duenarentzat diogu, irekiz gero irakurlea ohartuko bailitzateke egilearen paradoxaz, egileak interpretatu nahi ez duen panpina rol horretaz, hoberik ezean interpretatzen duena?. Handik zortzi urtera baino lehen, gorputzaren estatusak hala idazlea
|
nola
emakumea hiltzen lagunduko du.
|
|
|
Anartean, Lesbiana, Gay, Bisexual, Transexual (LGBT) mugimenduak aldarrikatzen dituen eskubideak landu beharrekoak dira. Ez da aise uhartean, homosexualitatea" normal" bizitzea, gizonena
|
nola
emakumeena. Kolektibo horiekiko errespetua gero eta sendoagoa da halere.
|
|
2023
|
|
|
Irungo (Gipuzkoa) V. Berdintasun Plana lantzeko prozesuan parte hartu duten talde feministek haren baliagarritasuna aldarrikatu dute, Jose Antonio Santano alkateak (PSE EE) Emakundera igorri duen testua ikusita. Nabarmendu dute partaidetza prozesua «irekia eta transbertsala» izan dela, «ikuspegi teknikotik akatsik gabe bideratua», eta deitoratu egin dute alkatetza hori «murrizten» saiatu izana «edozein gizarte demokratikotan aitortutako eta babestutako oinarrizko eskubideei eragiten dieten funtsezko alderdietan, hala
|
nola
emakumeen eta gizonen arteko berdintasunerako eskubidean». Hartara, Santanori eskatu diote plana errespetatzeko, eta soilik hura bidaltzeko Emakundera, oniritzia eman diezaioten.
|
|
|
Horrek asko nekatzen du. Horregatik, nabaria da
|
nola
emakumeek askoz ere denbora gutxiago pasatzen dugun politikan gizonezkoek baino.
|
|
|
Horrek asko nekatzen du. Horregatik, nabaria da
|
nola
emakumeek askoz ere denbora gutxiago pasatzen dugun politikan gizonezkoek baino.
|
|
|
Ultraeskuina boterean egoteak dakarren mehatxuaren eta atzerapenaren kontra, erabakigarriak izan dira bai mikromilitantzia eta bai antolaketa eremu formalagoak, hala
|
nola
emakumeenak eta beste batzuenak.
|
|
|
Ohikoa den legez, hainbat mahai inguru antolatuko dituzte egun horietan, hala
|
nola
Emakume biktimak detektibe baino lehen, Genero beltzaren beste ikuspegi batzuk, Nobela beltza eta salaketa soziala eta Emakume inspektore berriak. Besteak beste, Jon Arretxe, Noelia Lorenzo Pino, Alvaro Arbina eta Mari Carmen Sintiren mailako idazleek hartuko dute parte horietan.
|
|
|
Horrekin batera," indarkeriari aurre egiteko bitartekoak erraztu nahi ditugu. Erasotzaile izan daitezkeenei dena libre ez dela eta erasoak dauden kasuetan erantzuna izango dutela ohartarazteko gunea da, hala
|
nola
emakumeek beren burua defendatzeko duten gaitasunaz jabetzen laguntzeko eta bitarteko eta lanabesak eskaintzeko". Usurbilgo Udalaren eskariz egokituko duten gunean, “Emagin elkarteko kideak une oro izango dira gunea dinamizatzen, bertaratutakoei aholkularitza ematen eta zalantzak eta kezkak argitzen”.
|
|
|
Kally Bewahren kasua (goi mailako kasta hindu bateko emakumea; hilda aurkitu zuten txabola batean, etxetik hurbil, Kalkuta kolonialean) adibide ona da ikusteko nola indiar emakume baten gorpua ere erabil zitekeen haren likiskeria moralaren eta ama eta emakume txarraren ebidentzia gisa. Haren istorioak garbi erakusten du
|
nola
emakumeen gorputzak baliatu ziren subjektu moral gisa berezkoa zuten txarkeria aditzera emateko adibide gisa, nahiz gorputzok erditu artean hilak izan, besterik gabe.
|
|
|
Emakume zuriak, itxura batean beren ahizpa kolonialei beren potentziala erdiesten laguntzeko asmoz, berehala hasi ziren zenbait adierazle erabiltzen –arropa eta gorputz jarrera, adibidez– erakusteko
|
nola
emakume marroiek bazuten berezko primitibismo bat mugak ezartzen zizkiena eta hain zuzen ere horregatik zutela premiazkoa zurien laguntza. Bien bitartean, XIX. mendearen erdialderako, Gertrude Bell kolonietara iritsi baino ia 50 urte lehenago, indiar emakumeek jada sortuak zituzten kutsu erreformistako emakume antolakundeak.
|
|
|
Hala idatzi nuen" Women and Islamic Militancy" artikuluan, 2015eko neguan, Dissent aldizkari ezkertiarrean.121 Nire artikuluak azpimarratzen zuen zenbait erakunde musulman militantek" ahalduntzearen" erretorika erabiltzen zutela emakumeak erakartzeko. Hizpidera ekarri nuen
|
nola
emakume musulmanak Mendebaldeko feminismoaren kontakizun nagusitik kanpo uzteak are gehiago indartzen zuen joera hori. Dissenteko editoreek gatazkatsutzat jo zuten nire artikulua, eta" egiazko" feminista baten" erantzun" batekin batera argitaratu zuten; hala, nire argudioak errausten saiatu zen, alferrik saiatu ere, eta, horretarako, Estatu Islamikoak emakumeen aurka egindako bekatuak zerrendatu zituen (jakingo ez banitu bezala), zalantzan jarri zuen ea Estatu Islamikoak errekrutaturiko hamasei urteko pertsonak nahikoa helduak ote ziren erabaki politikoak hartzeko, eta emakumeen mugimenduen aurkako jarrera kontserbadorearen kontakizun historiko bat egin zuen, oro har.
|
|
|
19. art. Pirlo j okoaj okatu nahi duen guztiarentzat izango da, berdin gizonak,
|
nola
emakumeak.
|