|
2010
|
|
|
Horixe baita kontua, Damaso: munduaren aurrean euskaldun gisa agertu nahi duen euskalduna debekatuta dagoela gaur egun ere, oraindik ere!?,
|
nire
lagun poetak Madrilera egin zuèn bidaia lekuko?. Euskaldunok jende gisa/ atsegin gara Madrilen,/ baina ez euskaldun gisa;/ ta hala haserretu ginen/ euskal arazoz larriki/ mintza bainintzaien. // Harrez gero agurra/ ukatu zidaten/ lehenengo eskuinekoek,/ ezkerrekoek ondoren.
|
|
|
Orain artekoan argi geratu da zenbat gustatzen zitzaizkidan, umetan eta, fosilak; bada,
|
nire
lagun poetak ere maite du arkeologia; gainera, gauza horietarako begi zolia da, hark tokiren bat seinalatzen duen bakoitzean, oso litekeena baita aztarnategiren bat edo topatzea handik ez oso urruti; batzuetan, gehienetan?
|
|
|
besarkatzen ari baikinen: Euskal Herriko jende xume hura,
|
nire
lagun poetak eta nik neuk ere hainbeste maite genuena; Elorrieta ez zen, beraz, toki urrun bat, Garibayk esan zuen bezala: –profundo y inhabitable yermo?
|
|
|
jainko minak eta jainko goseak munduan ezagun diren izen handiko mistiko haietara eraman ninduten; bertan, baina, ber bertan, alegia?, banituen bi eredu, etxe etxekotzat eta bihotz bihotzekotzat nituenak:
|
nire
lagun poeta komentukidea eta Orixe, biak hain diferenteak eta hain eredu kontrajarriei atxikiak?
|
|
|
|
Nire
lagun poetak, izan ere. Handiaga handiak?, zabalik zituen eta zabalik ditu zentzuak: ikusmena, entzumena, usaimena, ukimena eta dastamena, absolutura zabaldutako bost ate bezala?
|
|
|
–Begiak geldi amiltegira,/ euria geien dan arte,/ aske laga dot neure arima/ arratsalde ta eurite. / Gaixoa pozez galduta dabil/ usa kuma bat legetxe?; askotan ikusi izan baitut
|
nire
lagun poeta euriaren kontenplazioarekin bere baitan bilduta, gogosoraiotuta bezala, gora begira, zeru zabalera, besoak are zabalago, masailak uretan blai, edo behera begira, putzu bati, non ur tantek uhinezko zirkulu miragarriak eragiten baitzituzten, poeta eta jainkozko ura, begian begi?, erori eta urgaina zulatu ahala; bost ate, beraz, eta nota bat, entzun orduko poeta beste dimentsio batean sartzen zuena, baita hari oharkabean ohartarazi ere bost ate zeudèn tokian bakar bat zegoela jada, zeren begiak belarriak entzuten zuena entzun baitzezakeen eta belarriak begiak ikusia ikusi, baita sudurrak ikusi eta entzun ere, biak batera?; horregatik, beharbada, lagunaren poesiak, bihotzaren lurrezko labeetan sortua dirudienak, suaren urduritasuna duen heinean?
|
|
|
Eta zergatik aipatu ote dizkizut
|
nire
lagun poeta eta Orixe?; bada, bion arteko norbait ere sentitzen naizelako?
|
|
|
/ Lur ta miñez nago? dio beste poema batean
|
nire
lagun poetak?, krisialdiak eta haustura batzuk ere eragin izan dizkidatenak; esan nahi dizudana da, garai batean bat eta oso sentitzen nintzena ez naizela bat eta oso sentitzen jada, bikaina iruditu zait hiriko areto batean izan zenuèn esperientzia, pintura modernoko erakusketa bat ikusgai, hasieran txantxatzat hartu zenuena, baina azkenean kubismoa (baita gure psikearen barne haustura ere ondor... ni ere ez naiz ni gisa sentitzen, neure puskak gisa baizik, ezusteko ederra hartu nuen Zapiain estimatuak jakinarazi zidanean garunean bi zati bereizi behar zirela (ezkerreko aldea eta eskuinekoa), bakoitza bere funtzioarekin, zeren eskuinekoak irudi sintetikoak eraikitzen dituen bitartean(, dogmatikoak?, alegia, Kantekin mintzatzeko), ezkerrekoak (eszeptikoa eta analitikoa denak, nolabait esatearren) alderantziz, eskizofrenia moduko bat ondorio?; horregatik maite eta miresten ditut, menturaz, bi euskal poetok, bi leiho bezala ere agertzen zaizkidanak, nondik, aldika, argi izpi batzuk iristen baitzaizkit, batean leiho batetik, bestean bestetik; are gehiago:
|
|
|
Horixe baita kontua, Damaso: munduaren aurrean euskaldun gisa agertu nahi duen euskalduna debekatuta dagoela gaur egun ere —oraindik ere! —,
|
nire
lagun poetak Madrilera egin zuèn bidaia lekuko —" Euskaldunok jende gisa/ atsegin gara Madrilen,/ baina ez euskaldun gisa;/ ta hala haserretu ginen/ euskal arazoz larriki/ mintza bainintzaien. // Harrez gero agurra/ ukatu zidaten/ lehenengo eskuinekoek,/ ezkerrekoek ondoren.
|
|
|
Orain artekoan argi geratu da zenbat gustatzen zitzaizkidan, umetan eta, fosilak; bada,
|
nire
lagun poetak ere maite du arkeologia; gainera, gauza horietarako begi zolia da... hark tokiren bat seinalatzen duen bakoitzean, oso litekeena baita aztarnategiren bat edo topatzea handik ez oso urruti; batzuetan —gehienetan— bakarrik joaten da hura (haren pausoa jarraitzea ez da gero lan erraza, ikusi nahi bainituzke antzinako jentilak ere haren atzetik...!), baina ni ere eraman izan na... " Hantxe!"; joan ginen, bada, berak esan zuèn tokira —toki aski gorde bat zen, harkaitz eta pago batzuen artean—, eta bizpahiru zeramika puska ikusi genituen hantxe, lur biluziaren gainean, auskalo noizkoak; eta lagun poeta bat batean ahuspez jarri, lurra besarkatu eta Lizardiren poema errezitatu zuen:
|
|
|
hain hunkituta, non bere hunkiduraz hunkitu eta ni ere barrez eta barrez hasi bainintzen —barre hura baino gauza liberatzaileagorik...! —, harik eta nik ere, halako batean, lurra besarkatu nuen arte; istant magiko bat izan zen, zinez... lurra besarkatzearekin batera antzina hartan inguru haietan bizi izan zirèn artzain euskaldunak —harrespiletako gizon emakume haiek, azken batean, Oteizak bere teoria estetikoak eraikitzeko hain present izan zituenak— besarkatzen ari baikinen: Euskal Herriko jende xume hura,
|
nire
lagun poetak eta nik neuk ere hainbeste maite genuena; Elorrieta ez zen, beraz, toki urrun bat, Garibayk esan zuen bezala: " profundo y inhabitable yermo", euskal jende xumearen bizilekua baizik:
|
|
|
jainko minak eta jainko goseak munduan ezagun diren izen handiko mistiko haietara eraman ninduten; bertan, baina —ber bertan, alegia—, banituen bi eredu, etxe etxekotzat eta bihotz bihotzekotzat nituenak:
|
nire
lagun poeta komentukidea eta Orixe, biak hain diferenteak eta hain eredu kontrajarriei atxikiak...
|
|
|
|
Nire
lagun poetak, izan ere —Handiaga handiak—, zabalik zituen eta zabalik ditu zentzuak: ikusmena, entzumena, usaimena, ukimena eta dastamena, absolutura zabaldutako bost ate bezala... edo pentagrama baten bost lerroak bezala, non, aldian behin, nota baten musikak —ikustaldi batek edo entzunaldi batek edo usainaldi batek edo ukialdi batek edo dastaldi batek— absolutuarekin harremanetan jartzen baitzuen —baitu—, hegaldiaren antzeko sentipen batean, naturarekin bat, naturaren baitan urtuta; adibide asko aurki daitezke haren poemetan, eta hauxe izan daiteke bat:
|
|
|
" Begiak geldi amiltegira,/ euria geien dan arte,/ aske laga dot neure arima/ arratsalde ta eurite. / Gaixoa pozez galduta dabil/ usa kuma bat legetxe"; askotan ikusi izan baitut
|
nire
lagun poeta euriaren kontenplazioarekin bere baitan bilduta, gogosoraiotuta bezala, gora begira, zeru zabalera, besoak are zabalago, masailak uretan blai... edo behera begira, putzu bati, non ur tantek uhinezko zirkulu miragarriak eragiten baitzituzten —poeta eta jainkozko ura, begian begi—, erori eta urgaina zulatu ahala; bost ate, beraz, eta nota bat, entzun orduko poeta beste diments...
|
|
|
Eta zergatik aipatu ote dizkizut
|
nire
lagun poeta eta Orixe?; bada, bion arteko norbait ere sentitzen naizelako...
|
|
2011
|
|
|
Badatoz erizaina eta bi zomorroi. Bunkerrera eramanen dute
|
nire
lagun poeta, eta gogor egiten baldin badie lo terapeutikoan murgilduko dute injekzio gozo bat emanda.? (80 or.)
|