|
2003
|
|
|
Nire ama zela uste dut. Amonak ama
|
ni
jaio eta gutxira hil zela esan zidan. Baina nik badakit bizirik dagoela.
|
|
|
Amona Sarak kontatu zidanez,
|
ni
jaiotzean hil zen bera. Emakume polita omen zen, polita eta azkarra.
|
|
2005
|
|
|
|
Ni
jaio baino lehen egon zen aita Afrikan. Orain ez.
|
|
|
1949an ikusi genuen guk eta gero jakin genuen 1918an hil zela, Vienan.
|
Ni
jaio baino urte bi lehenago hil zen Klimt, baina Pragan ikusi genuen guk gero. Pragan ikusi genuen hil eta 31 urte geroago.
|
|
|
Eta erregistroan ere ez nago. Erregistro zibilean ez dago
|
nire
jaiotzako dokumenturik. Galdetu erregistroan.
|
|
2007
|
|
|
Ene aita Habanara joan zen
|
ni
jaiotakoan; eta hantxe eman zuen hiru urte.
|
|
2008
|
|
|
Baina hain ziur hitz egiten badizut, ideia bikain bat dudalako da: nire jaioterrian badago, izan ere, sutegi bat,
|
ni
jaio nintzèn urtean itxi zutena, eta hura berregokitu nahi nuke, modernizatu, zure lehengusuak ere asko daki horretaz, eta ez dit aholkua ukatuko, nik uste.
|
|
|
Liborio Uribe.
|
Ni
jaio nintzenerako hila zegoen eta aitak ez zuen gauza handirik kontatzen bere aitaren gainean. Ez zen hura iragan zale.
|
|
|
Baina hain ziur hitz egiten badizut, ideia bikain bat dudalako da: nire jaioterrian badago, izan ere, sutegi bat,
|
ni
jaio nintzèn urtean itxi zutena, eta hura berregokitu nahi nuke, modernizatu... zure lehengusuak ere asko daki horretaz, eta ez dit aholkua ukatuko, nik uste. Baina gauza bat utzi nahi dizut garbi:
|
|
2009
|
|
|
hiriko hiltegian lana eskaini, eta hirira etorri ziren. Gero, handik urtebetera edo,
|
ni
jaio nintzen, gurasoek askotan kontatu izan didatenez. Bestela, nire aitak juxtu daki irakurtzen.
|
|
|
Maritxuk bederatzi urte zituen, Koldok zazpi.
|
Ni
jaio berria nintzen eta amarekin geratu nintzen. Lehenago jaio izanez gero, ziurrenez neu ere Argentinara bidaliko ninduten.
|
|
|
Berandu jaiotako umea naiz.
|
Ni
jaio nintzenerako nebak zazpi urte zituen, eta neba arrebez dudan oroitzapena eskutitzak eta argazkiak dira. Euskal Herrira bueltatu zirenean, Koldo gurean geratu zen, baina Maritxuk jada bere bizitzaren zati bat zuen han.
|
|
|
Baina orduan, nire aitari –seme bakarra naiz– hiriko hiltegian lana eskaini, eta hirira etorri ziren. Gero, handik urtebetera edo,
|
ni
jaio nintzen, gurasoek askotan kontatu izan didatenez. Bestela, nire aitak juxtu daki irakurtzen.
|
|
2011
|
|
|
Baserrira txikitan joaten nintzeneko garai hura, esaterako, usainek berritzen didate askotan: mandioko belar onduaren sarkorrak; edota pastillako xaboiaren gezak, harraskako ur xirripa mehe bezain kiskalgarri haren azpian eskuak garbiarazten zizkigutelarik; edo txabola aurreko erromeroarenak, edo laranjondo osabak aldatuaren loreenak?. Laranja arbola hau kuarentainuebean aldatua den?,. Berrogeita bederatzia da
|
ni
jaio nintzen urtea, osaba!??. Arbolak aldatzeko ohitura zuen osabak, baina ez zituen inguruko baserritarrek landatu ohi dituzten klasekoak landatuko:
|
|
|
Kale nagusiko hiru solairuko etxea da gurea. Gure aita
|
ni
jaio eta gutxira hil omen zen, eta, bizitza aurrera atera beharrez, amak etxea pentsio bihurtzea erabaki zuen. Aspaldiko kontuak dira hauek, ni haurra nintzenekoak, eta niretzat pentsioa izan da beti gure etxea.
|
|
2012
|
|
|
Hori esan ondoren, benetan eskatu zidan, eta modu maitakorrenean, ez egiteko umekeriarik, ez amiltzeko neure burua Izadiak eta
|
ni
jaio nintzen mailak galarazten zidaten zoritxarrera. Ez nuela ogi bila joateko premiarik, berak ahal zuena egingo zuela niri laguntzeko, eta saiatuko zela goraipatzen zidan bizimodu horretan era erosoenean ni sarrarazten.
|
|
2013
|
|
|
–Amona Terexak ia ez zekien gaztelaniaz, eta
|
ni
jaio nintzenean oso polita omen nintzen, ilehori ilehoria. Amonak besoetan hartzen omen ninduen eta hala esaten omen zuen bere gaztelera xelebrean:
|
|
2014
|
|
|
Ikertzen hastea erabaki nuen.
|
Nire
jaiotze agiriak esaten zuen Basurtoko Ospitaleko maternitatean etorri nintzela mundura, mila bederatziehun eta hirurogeita lauko urriaren hamaikan. Baina Basurtoko Ospitaleko artxibategiak eta erregistroak miatu nituenean, ez nuen nire jaiotza horren inolako arrastorik aurkitu, ez data konkretu horretan eta ezta aurreko eta ondorengo egunetan ere.
|
|
2015
|
|
|
–Bereziartua nire amaren abizena da. Eta
|
niri
jaiotzean, ez zidaten Jone izena jarri. Nire nortasun agirian oraindik lehengo izen zaharra daukat...
|
|
|
–Auto istripu batean hil zen aita,
|
ni
jaio aurretik, baina ez dut inoiz haren falta sentitu. Nazkagarria naiz hori esateagatik?
|
|
|
Eta nork esan zizun zuri
|
nik
jaio nahi nuela. Nork esan zizun zuri bizi egin nahi nuela?
|
|
|
–
|
Ni
jaiotzerakoan, amari infekzio batek erasan zion eta nire bataioa atzeratu behar izan zuten, ospakizunean denok egon ahal izateko. Hogeita hemeretzigarren egunean, azken azkenean, korrika eta presaka bataiatu ninduten, ze koptoen artean esaten da bataioa berrogeigarren egunetik aurrera eginez gero, ume hori itsua izango dela.
|
|
|
|
Ni
jaiotzerako zahartua zinen...
|
|
|
Orduan nere bisabuelua eta, nere amandria eta sasoikuak. Ni ez artian,
|
ni
jaiotzeke.
|
|
|
Gazteagoa ematen baldin badut ere, aspaldikoa naiz, ez pentsa.
|
Ni
jaio nintzenean oraindik elizpean egiten zen azoka. Nolako hotza!
|
|
2017
|
|
|
Ea zer derizkiozuen.
|
Ni
jaiotzearekin bateratsu hil zen nire ama, beraz inude beltz bat jarri zidaten. Titia eman izan ez balit, ez nintzateke bizirik egongo gaur.
|
|
|
Pentsakor geratu naiz une batez, mila gauza nituela buruan bueltaka: Michele Marineaurekiko maitasun platonikoa, Zaratiegi aluaren ziriak, Euskadiko Orkestraren kontzertu zikloak, aita zenaren irribarre inozoa, erresistentziaren garai urrunean poliziaren eskuetan eroritako lagunak,
|
ni
jaio aurreko garai urrunagoetan fusilatu zituzten herritarrak...
|
|
|
Baina ez zen izan
|
ni
jaio nintzen gauean egin zenuen negarra lakoa. Bestelakoa baino.
|
|
|
–Ama
|
ni
jaio nintzenean hil zen. Aita mozkor bat da.
|
|
|
Aspaldi aspaldiko kontuak dirudite. Hain aspaldikoak, ezen 32 urtez azpiko gazteek ez baitute ezagutu
|
ni
jaio nintzeneko klima. Era berean, hemendik hiru hamarkadara, gaur egun jaio direnek ere nabarituko dute garai horretako klima oso ezberdina dela jaio zirenekoarekin alderatuta.
|
|
2018
|
|
|
Lehengusuari ipini eta gero, Mikelek beretzako prestatu eta mihiari eragiten jarraitu zuen, hortzak zarratuta eduki arren ezker besoan jarritako goma estutzeko. «Ba hori,
|
ni
jaio nintzen urtean munduko bi potentzia nagusiak espazioa konkistatzeko karreran zebiltzala, bete betean». Eta ni jaio nintzen urtean, ilargira ailegatu zen Apolo, papardo, pentsatu zuen Gaizkak.
|
|
|
«Ba hori, ni jaio nintzen urtean munduko bi potentzia nagusiak espazioa konkistatzeko karreran zebiltzala, bete betean». Eta
|
ni
jaio nintzen urtean, ilargira ailegatu zen Apolo, papardo, pentsatu zuen Gaizkak. Mikelek bere bikotekide Mirenen aita imajinatu zuen Kofradia aldean, itsasontziak berdela deskargatzen ikusten zituenez.
|
|
|
|
ni
jaio ninduenean
|
|
2019
|
|
|
XX. mendea gerraz oparoa izan zen, eta, tamalez, erretiro hartu aurretik beste bi gudate latz ezagutu zenituen, oraindik ontziratuta zinelarik. Hala ere, zuk beti esaten zenidan gaztaroko gertaera haiek,
|
ni
jaio aurretiko bizipen haiek hain zuzen ere, gogoratzen zenituela bizien. Eta horrexegatik ausartu naiz ni orain zuri entzundako haietako bat berritzen, zure memorian eta blokeo egun gaitz haien oroigarri.
|
|
|
Behin ere ez nuen pentsatu zentzurik eman ziezaiokeenik nire bizitzari[...] Haren izatea nigan ernatu zen, eta aurrera eraman behar izan nuen, gerta ahala gerta, azken bururaino, gauzak bizkortzeko modurik gabe, ezta hil behar izanez gero ere. Gero, hantxe zegoen,
|
nigandik
jaioa; hala, nire bizitzan egin ahal izango nuen obraren antza zuen[...] baina ez zen hori.
|
|
|
Kate horretan bizirik geratu den azkena. Hogeita hamazortzi urte zituen aitak
|
ni
jaio nintzenean, laurogei amonak. Duela ehun eta hirurogeita sei urte jaioa, beraz.
|
|
2020
|
|
|
Menturaz, aita pentsatzen hasita egongo zen beregandik hartu nuela oinordetzan mututasuna. Baina bera hiritik etorri zen,
|
ni
jaio ondoren.
|
|
|
|
ni
jaio orduko aitona bat hila zen,
|
|
2021
|
|
|
Donostian jaiotakoa naiz, Amara auzoan, eta
|
ni
jaio nintzenean, Amara eraikitzen ari zen auzo bat zen. Hiri espazio publikoak ondo definitu gabe zeuden, jende asko mugitzen zen bertan.
|
|
|
Orain begiratuta, Eguneroko honetakoak idatzi ondoren, liburu hartako tesia askoz ere egokiagoa litzateke beste honetara laburtzea: amesgaiztoa, hots, nazionalismo baskoa, zirkulu bitan jaio zen;
|
ni
jaio nintzen etxea zentrotzat hartuta hiru lau kilometroko zirkuluaren barruan eta handik berrogei kilometrora dagoen Abando inguruko zirkuluan. Horra!
|
|
|
Francoren kriptonita.
|
Ni
jaio eta bera hil.
|
|
2022
|
|
|
Askotan pentsatzen dut nire amak zer jasan ote zuen
|
ni
jaio nintzenean. 22 urterekin izan ninduen.
|
|
|
Ez nago ziur...
|
ni
jaio baino lehenago gertatu zen hura guztia. Esango nuke auzotik alde egin zuela.
|
|
2023
|
|
|
–Beno, bazeuzkeat urte batzuk, ez diat gezurrik esango –esan zion barrezka–, baina
|
ni
jaio baino askoz ere lehenagoko kontuak dituk hauek.
|
|
|
Ez nuen jakin nola bereizi ohore hilketarekin loturiko kontuak haien gailentasun feminista zuriaren ikuspuntutik, eta aktiboki berretsi nituen emakume zuriek emakume marroi eta musulmanez zituzten estereotipoak. Feminista zuriek tokia egin zidaten, hitz egiten utzi zidaten, baina betiere
|
nire
jaiotzezko kultura gogor gaitzesten banuen eta zeharka bada ere goraipatzen banuen AEBren, emakume zurien eta Mendebaldeko zibilizazioaren supremazismoa. Garaipen bat izan zen feminismo zuriarentzat, neuk bultzatua.
|
|
|
Berak kontatu zidan hori: "
|
Ni
jaio nintzen egun berean jaio ziren Mickey Mouse eta Linda Evans".
|
|
|
Mallabian jaio zen," baserria ez den baserri batean". Ama Historiako irakaslea du," baina
|
ni
jaio nintzenean etxetik kanpo lan egiteari utzi zion eta ez zen itzuli nire ahizpa txikia eskolan hasi arte. Ama gurekin egon izan da beti".
|