|
2000
|
|
|
Nire lehen ipuinak kasualitatez iritsi ziren bere eskuetara, nik ezer jakin gabe. Egun batean emazteak euskaltegira deitu zidan Xabier Mendigurenek
|
nirekin
hitz egin nahi zuela esanez. Ipuin bat oso ona zela esan zidan.
|
|
|
|
Nire
hitzez baino Xabier Kintanarenez baliatu nahiago dut, auzi hau zinez ongiazaldu baitu berriki (ikus Gara, 2000ko otsailaren 16a). Merkataritzaz ari zaigula, honela dio:
|
|
|
–
|
Nirekin
hitz egin nahi omen duzu, historiako lan batzuk direla-eta. Barkatukodidazu baina, ahaztu egin zait zure izena.
|
|
|
Moduak eta manerak aipatu dizkizut arestian, eta haiei buruzko xehetasun tipi bat baizik ez dizut emanen, hau guztia hobeki argituko dizuna, ikus dezazun zein diferentak ziren jaun Marcel eta aita Bartolome: Jaun Marcelek mahai baten inguruan emaiten zuen eskola, eta bera alde batean paratzen zen, ni bertzean; eta nahi izaiten zuen, bertzalde,
|
nik
hitz egitea eta ene zalantzen azaltzea eta guztian parte hartzea, kasik berdinetik berdinerat ariko bagina bezala; eta zuka mintzatzen ginen, eta ez zuen boza goratzeko ohiturarik. Aita Bartolomek, ordea, lehen egunetik beretik, ene mahaiaren aitzinean, bere mahai partikularra ipinarazi zuen, oholtza baten gainean —oholtza baten gainean, bai, jaun André! —, ene behakoa beheiti goitikoa izan zedin beti ere, eta jakin nezan nor zen nor, eta hargatik eginarazten zidan, amaren kontsentimenduarekin, berorika ere, gela hartan geunden bitartean; eta bera zen, bertzalde, eskola haietan kasik beti mintzatzen zena, ozentki, halako tailuz non neke eta gaitz baitzen jakitea enekin ari zenetz, edo bere buruari aditzen ari zitzaionetz.
|
|
|
Eta erran dit: " Jaun Martin, ni noblea naiz eta ez ditut nobleen gonbitak baizik onartzen; ordea,
|
nik
hitza eman dizut markes eginen zaitudala, eta, nola bainaiz hitzeko gizona, halatan egiten zaitu ene hitzak oraindanik markes, enetzat bai bederen". Eta galdetu diot ondoren ea noiz etor daitekeen gurerat, eta hark ihardetsi dit ezen ezin izanen zuela abuztuaren lehen egunetarat arte, Hondarribian geratu behar zuelako, Manti lla na ko kondearekin baterat, Espainiako armadaren hornizoinekin loturikako bertze hainbat konturen aitzinatzeko.
|
|
|
...primua eta herederoa, eta ni kateko bigarrena, eta bazirudien ezen naturaleza bera ere ados zegoela ordenamendu harekin, nor bere mailarako eta bere gradurako predestinaturik balego bezala, zeren mutil sendoa baitzen hura, harroin baten antzekoa, ni mehea eta arina nintzen bitartean; edo, bertzela erranik, enborra eta zentroa zen Mattin, eta ni adaska eta bazterra; hark zituen indarra eta boterea,
|
nik
hitza eta behakoa; hark bere bizia bizi zuen eta begi guztiak zituen gibeletik, eta ni begi haiei beha eta bizitzari beha bizi nintzen. Baina, naturalezaren partehartze badaezpadako hartaz gain, aitak edo amak, edo etxetik iragan ziren hiru prezeptoreek ere —don Frantziskok, jaun Marcelek eta aita Bartolomek, nork bere denboran— noiznahi den oroitaraziko ziguten, bertzenaz ere, ezen moduak eta moldeak zaindu eta guardiatu beharra zegoela, eta tratu hartan beti emanen zioten anaiari lehentasuna, bietan lehena zelako, Urbiain go hurrengo jaun eta markes balizko.
|
|
|
Handik atera ginenean, ordea, gizon bat atera zitzaigun biderat, eta, so ere egiten ez zidala, Mignon besarkatu eta zaflako amoltsu bat eman zion ipur-masailean. Eta, bat batean, ene anaiarekin gertatu zitzaidan bezala Elbira zela kausa, jeloskor sentitu eta besoa tinkatu nion, frantsesez erraiten niola, haserre, ezen utz zezala Mignon bakean; gizonak ez zuen
|
nik
hitzez adierazia ulertu —zeren eta holandarra baitzen, berehala jakinen nuen bezala—, baina bai keinuz adierazia, eta, hala, hark ni paparretik atxiki, eta ulertzen ez nizkion hitzak erran zizkidan. Eta, noiz eta baitzirudien ezen muturka hastera gindoazela, Mignon tartean sartu eta ene alde atera zen, erraiten ziola gizonari ozentki nik ez dakit zer, holandesez segur, zeren eta Mignonek holandesez eta frantsesez baitzekien eta nik ez nion ulertu.
|
|
|
Haren oroimen zehatza goraipatzearren zerbait errateko egokiera nuen, baina hark, begitarte zeremoniatsua berreskuratuz, lehengo eguneko itxarongela berberean sarrarazi ninduen,
|
nik
hitz doiak aurkitu baino lehen. Kanporatu zelarik, belaunetarainoko gonaren azpiko aztal beteen ikuskari iheskorrak agurtu ninduen.
|
|
|
|
Nire
hitzek beren baitan gordetzen zuten mendeku tikiak ezusteko erantzuna bildu zuen.
|
|
|
|
Nire
hitzen ondoko isiltasunak Kristinaren duda mudak agerian utzi zituen, entzungailuaren bertze aldean. Istant bat geroago, atari barnean nintzen.
|
|
|
Ondoko isilunea
|
nire
hitzak mamitzen ari zelako marka zen.
|
|
|
Damutuxea, nire haurretako atso oihukariaren berri eman nion. Txantxetan hartuko zuela uste nuen, baina, niretako harrigarri, paper oraingoan zuri batera eraman zituen
|
nire
hitzak.
|
|
|
Edurne!, Migel! deiadar egin nuen bigarren aldiz, eta itsasoak olatu bakoitzaren aho luzeetan ekarri zituen atzera
|
nire
hitz izuak.
|
|
|
Honetaraino iritsi gara, eta zu hor zaude, ama, lehendabiziko aulkian, orain zutik, orain eserita, orain belauniko. Eta
|
nire
hitzak, nirekin batera esaten ari zara, eta zureak zuretzat gordetzen dituzu. Gogoratzen al zara, ama?
|
|
|
Loak itzali zituen
|
nire
hitzak. Eta beldurrak.
|
|
|
|
Nik
hitzik ez.
|
|
|
Beldur nintzen
|
nire
hitzak aipatuko ote zizkion amari, baina oso isilean gorde zuen. Bazekien, begiratu eta erori gabe ere, bere oin azpiak arratoiak eta arrautzak eta platanoen azalak eta gure barreak zapaltzen zituela.
|
|
|
larunbat batez Teresarekin telefonoz hitz egin eta gero, dutxa bat hartu, eta apain apain prestatu nin  tzen Dabidekin irteteko; baina Teresari zerbait esatea ahantzia nuelako, oraingoan Dabid dutxatzen ari zen bitartean, berriro ere telefonoa hartu eta, haren zenbaki guztia markatu beharrean, DE tekla sakatu nuen, alegia, aurreko zenbaki berera deia errepikatzeko. Eta deitu banuen, deitu nuen, zeren,
|
nik
hitz erditxorik esan aurretik ere, Teresaren ahots bihurriaren ordez, ahots sentsual eta jostarin bat entzun bainuen: " Ezin zara ni gabe bizi, ezta Dabid?
|
|
|
Nahi baduzu gera zaitezke, gure artekoan zuk ere zeresan handia duzu.
|
Nire
hitzekin neure burua bera ere harriturik nuen arren, hitz horiek, zergatik ez badakit ere, adoretu egin naute. Orduan ulertu dut Dabidengana ez naizela joan besterik gabe bakezkoak egitera eta, lehen bezala, amen, amen esatera.
|
|
|
Hara, Dabid, nik barkatu behar bazaitut, barkatu egiten zaitut, baina onartu beharra daukagu gure harremana" impasse" handi batean dagoela. Beharbada zure harreman berri horren beharra genuen non geunden argi ikusteko adierazi diot, eta
|
nire
hitzetan Teresaren hitzen oihartzuna antzeman dut. Ez dakit.
|
|
|
Eta
|
nik
hitz egin ahala, Rubenen irribarre gero eta zabalagoari erreparatu diot.
|
|
|
Bada, berriro, ‘ mundu az’ (eta ez zuhaitz honetaz edo mahai honetaz) mintzatzen hasi nintzenean, zer zen zerbait goren eta sorgindua
|
nire
hitzetan mantentzea baino?
|
|
|
–
|
Nirekin
hitz egin. Orain?
|
|
2001
|
|
|
«Baina UEU ondo egoteak bere helburua urrun dagoela esan nahi du, ez horren ondo beraz». Jakina,
|
nire
hitzetara ekarri dut aspaldiko UEUko zuzendari ohiaren esana, baina, ulertu nion ideia, funtsean, hori zen; alegia UEU zenbat eta indartsuagoa izan «Euskal Unibertsitatea» lortzetik orduan eta urrunago geundela.
|
|
|
Horregatik esaten dut euskaldunok patetikoak garela, gu garelako benetan egoera sufritzen dugunak. Hori dena gutxi balitz, biharamunean, prentsa probintzialek, sinpatikoak omen direnek, erdaraz ematen dute hitzaldiaren berri, eta
|
nire
hitzetan jartzen dituzte aipamen literalak omen direnak, komila artean, erdaraz, hain justu nik hitzaldia euskaraz eman dudanean!
|
|
|
Mundua ez da, Sokrate maitea, atzo goizekoa, ezta bihar artekoa ere. Baina denbora ez denez geldituko, harengan erreparatu arren, hobe dut
|
nere
hitzen bitartez itsasontziaren lema zuzentzea eta abian jartzea gure xedearen hila, ez zoriontsuen irletara, baizik, hain zuzen ere, zalantzaren irlarantz erreztasunez lotzen zituen esaldiak. Ez dakit ezagutuko duzun; agian entzugo zenuen noizpait gaur kontatzera noakizun istorioa, Tximuaren alegoria deitua izan dena.
|
|
|
Eta politikoen ezpainetan, ehunka kazetariren artean nire grabagailua sartu beharra izaten nuen bakoitzean, hantxe bertan hil behar nuela iruditzen zitzaidan, elefante izugarrien azpian kokiltzen den inurri baten antzera sentitzen nintzen. Horregatik, erredakzio buruak etxera deitu eta
|
nirekin
hitz egin nahi zuela esan zidanean, txarren artean txarrena izango zela espero nuen: kalera.
|
|
|
Baina nik, guretzat ez, erantzun diot, lasai agertu nahian, eskuak dardarka nabaritu arren. Eta bera, Arrillaga, berehala ohartu da
|
nire
hitzen arrazoiaz. Medikuren bat iritsi eta heriotza ziurtatu arte guretzat inor ez baitago hila.
|
|
|
Telebista piztu du eta, Sidney 2000, joko olinpikoei begira geratu da.
|
Nik
hitzez hitz gogoratu ditut bere berba hautatuak: muskulatura, dirua, nazionalismoa, errekorrak, publizitatea, loria, pastillak, espektakulua.
|
|
|
Urrats hori Euskaltzaleak bazkunak egin zuen, Aitzolen eskutik, bai, baina Lizardi zuela tronpetari. Aldakuntza hau da, noski, egungo ezker eskuineko dialektikoek" nolakotasunean jauzia" dei lezaketena, eta barka biezadate bai Osak eta bai Iralaren segiziokoek
|
nik
hitzak, ezjakinaren poderioz, behar bezala erabiltzen ez baditut: ni, lege zaharrekoa izanik, harako San Tomas nahiz Quine ren" ez (P eta ez P)" hari natxekio.
|
|
|
ea unificación eta unidad ez ote ziren desberdinak, izan zen haren argudioa. Baina, euskaraz ari banaiz, zer axola zait
|
nik
hitz bakar baten bitartez adierazten dudana, edozeinek uler dezakeelarik, erdarazko batez, biz ala ehunez ematen den aditzera?
|
|
|
Hortik dator askatasun mota asko daudela baiestea, gizakiaren izaerari ez baino gizakiaren egoerari dagozkienak.
|
Nik
hitz biak erabiliko ditut, baina, zehaztu behar izanez gero, hautamena hobetsiko dut gizakiaren izanarentzat.
|
|
|
arkatzaren dardara direla
|
nire
hitzak ere
|
|
|
hain dira apalak
|
nire
hitzak...
|
|
|
mezurik badelako
|
nire
hitzetan
|
|
|
|
Nire
hitzok atezuan jarri zuten azeri zaharra.
|
|
|
– Atzo telefonoz deitu zidan,
|
nirekin
hitz egin behar zuela esanez. Ez zen inor azaldu.
|
|
|
Egia esan, harrituta geratu nintzen komisarioak
|
nire
hitz parrastada guztia botatzen utzi zidalako. Niri begira zegoen, zirkinik ere egin gabe goiko ezpaina doi bat altxatuta, hortzak agerian uzteko hainbat.
|
|
2002
|
|
|
Haurrak konturatzen dira liburuak esaten duenak badaukala bere niarekin edo barruko sentimenduekin loturarik. Literaturari zentzua ikusten badiot, gure
|
niari
hitz egiten diolako da. (...) Askotan liburu bat irakurri eta ondo pasatzen dugu, besteetan liburu bat irakurri eta barrua ukitzen digu.
|
|
|
Telefonoz deitu zidan.
|
Nirekin
hitz egin nahi omen zuen. Nik, baietz, nik ere nahi nuela.
|
|
|
Bere barka eskatzeko modua zela ulertu nuelako. Gaizki zegoen, eta
|
nirekin
hitz egin nahi izan zuen.
|
|
|
–Arantxa. Arantxa, faborez, utzi
|
niri
hitz egiten, bai?
|
|
|
Edurekin hanka sartu huen, eta geroztik ez dun besterik egiten, hanka bat sartu eta bi hankak sartu, behin eta berriro! Nahi dunana egin ezan, beti nahi dunana egin izan dun-eta, baina ez etorri gero enegana laguntza bila... ’ Ama haserre zegoen, baina are gehiago haserretu naiz
|
ni
hitz haiek entzutean, eta esan ere, halaxe esan diot, ez nuela laguntza eskatzeko asmorik bera bezalako ama gaizto bati. Eta, handik aurrera, berak handiagoak bota dizkit, haren etxetik negar batean atera behar izan dudan arte.
|
|
|
Zailena estigma hori kentzea da. Hala ere, pozik nengoke
|
nire
hitz hauek ezertarako balioko balute, kalteak kalte: kanpaina negargarri hau bukatzeko, adibidez...
|
|
|
Ateraldiak ez dit grazia zipitzik egin, eta hala adierazten diot. Aita urduri jartzen da, bistan da
|
nire
hitzak gaitzitu zaizkiola. Erdi desenkusaka erdi erasoan hasten da:
|
|
|
" ez dago beste erremediorik, gaixo hori". Nik esandako guztia esaten ari zi  tzaion aitari, xehetasun guztiak gogoratuz eta ia
|
nire
hitz berak erabiliz, baina amaren kontakizuna arrotza zitzaidan. Hotza.
|
|
|
Oso petral jokatzen zuela kontra egiten ziotenekin, ezin zituela ikasleen guraso arduratuegien seme alabak begien aurrean ikusi. Ez dakit
|
nire
hitzak oso eraginkorrak izan ziren, baina kontua da aitak, pare bat madarikazio marmarka esan eta gero, azeleragailuari sakatu eta ni paseoan ibilitako parke ondoko errepidetik hartu zuela. Ibaiertzetik hiruzpalau minutu egin ondoren, erietxeetako zubitik muino batean gora hartu zuen autoak, bihurguneari bihurgune, kamino malkartsu batetik, eta ugalduz joan ziren pentzeak eta lursail landuak.
|
|
|
Berriketan hasten da ama, nondik norako argirik gabe, batzuetan aita interpelatuz, besteetan
|
niri
hitz eginez:
|
|
|
egindakoa" guri baimenik eskatu gabekoa"," isiltasun horrek berak onartutzat emandako baldintza Elhuyarek bete ez duela" da eta" Kultura Sailak emandako dirulaguntzari esker ELHUYAR Kultur Elkarteak eraturiko datu basea da hitzartutako hiztegi proiektua xede ez duen beste edozeinetarako erabili Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailaren baimen espresurik gabe delako oinarrizko baldintzari[...] Elhuyar estu estu lotuko zitzaiolako gure erabateko ustea ustel geratu da".
|
Nire
hitzetan jartzeko, orain artekoak gutunetik hartuak baitira: engainatu gaituzte baina ezin dugu ezer egin.
|
|
|
Zure ahoan
|
nire
hitzek beste doinu bat hartuko lukete,
|
|
2003
|
|
|
Indar handiko eta kontuzko lehergailu kulturalak dira mitoak. Eta nola
|
nik
hitzaren, adimenaren eta literaturaren indarrean sinesten dudan, Euskal Herriak dituen mitoetatik batzuei egiten diet aurre 60 euskal belaunaldiaren biografia heterodoxoa osatzen saiatu naizen nobela honetan.
|
|
|
Ez nekiela, esan omen nion, zergatik egiten zitzaidan bera hain erakargarri eta horrek erakargarriago egiten zuela oraindik eta misterio guztiak erakargarri zaizkigun neurrian ez nekiela dagoeneko, jarraitu omen nuen, zer egiten zitzaidan erakargarriago, bera ala bere misterioa. Monikak bere beso biluziak igurtziz jarraitzen omen zituen
|
nire
hitzak, fresko egiten baitzuen gau hartan, eta nik erakargarritasunekin segitzen omen nuen esaldiak gero eta gehiago trabeskatuz, ideien anabasa bat egiteraino. Berak esan behar izan omen zidan hotz egiten zuela, berriro besoak igurtziz, eta orduan nik jaka erantzi eta zerbait baliozkoa biltzen den eran bildu omen nuen, trakets eta baldar baina aldi berean amultsuki, eta zerbait oso baliozkoa balitz bezala estutu omen nuen nire kontra, galtzeko beldur garen gauzak estutzen diren bezala, apurtzeko beldurrarekin.
|
|
|
Barraskiloak bezala, uzkurtu egiten naiz gertakarien aurrean. Bainugelara sartu zen, atea zabalik utziz,
|
nire
hitzen bat espero zuelako beharbada edo han jarraitzen nuela segurtatzeko, eta ispiluaren kontra ezpainak margotzen hasi zen. Lilura puntu batekin geratu nintzaion begira.
|
|
|
Niri nire adinekoak ez zitzaizkidan interesatzen. Berari
|
nirekin
hitz egitea gustatzen zitzaion. Nik berari begira inoiz ez nintzela aspertuko pentsatzen nuen.
|
|
|
–Etxera iritsi eta Romainek
|
nirekin
hitz egin nahi zuela esan zidan, eskuan zintzilik neraman maleta lurrean uzteko betarik gabe. Egongelako sofan eseri nintzen ezer esan gabe.
|
|
|
–Neuk egin nuen soineko hau –Marlene
|
nirekin
hitz egiten ari zela iruditu zitzaidan. Ezinezkoa zen besteek ezer entzutea– Oskar, mesedez, ekarriko al didazu zure eskumatara dagoen ileordea?
|
|
|
Orain jabetzen naiz zenbaterainoko mina egin genizun, baina oraindik konpondu gaitezke.
|
Nik
hitz egingo dut koadrilakoekin, eta uste dut ez dela arazorik izango. Nik behintzat asko nabari dut zure falta.
|
|
|
Berak esan zuen dena. Barkatzeko eta barkatzeko, nirekin oso gogorra izan dela, damututa dagoela, zuk ireki dizkiozula begiak,
|
nirekin
hitz egin behar duela, Josebak ere nirekin egon nahiko lukeela... Azkenean uztailaren 10ean jarri zuen eguna.
|
|
|
Ez zitzaizun gustatzen haur konturik hizpidera ekartzea. Nago
|
nik
hitz egitea ere ez zenuela oso gogoko.
|
|
|
–Nik uste Erregetan ez dugula sinesten urtero ikatza ekartzen digutelako, bota zuen Gabon zaharrean, afaritakoan, Germanek,
|
nik
hitza unetxo batez hartu ostean.
|
|
|
–Ez zuen
|
nirekin
hitz egin nahi, nonbait.
|
|
|
|
Nire
hitzek izan zuten eraginik; irainzaleak isildu egin ziren behinik behin. Gizon segailak, isilune eder hura aprobetxatuz, berriro esan zuen:
|
|
|
antzu dira
|
nire
hitzok".
|
|
|
antzu dira
|
nire
hitzok".
|
|
|
— Eriximako, zuri dagokizu edo nire zotina geldiarazi edo
|
nire ordez
hitz egin ni gelditu artean.
|
|
|
— Biak egingo ditut bada; zure partez hitz egingo dut eta zuk nire partez gelditzen zarenean. Eta
|
nik
hitz egiten dudan bitartean agian geldituko zaizu zotina arnasa hartu gabe luzaro egonda, eta ez badu nahi, urarekin gargarak eginez. Baina guztiz gogorra baldin bada, sudurra kilimatzeko moduko zerbait e hartu eta usin egin ezazu, eta hori behin ala bitan egiten baduzu, oso gogorra izanda ere, geldituko da.
|
|
|
|
nire
hitzak jasoko dituen irakurlea
|
|
|
|
Nire
hitz askoren botere izugarriarekin
|
|
2004
|
|
|
Dagoeneko badakit »43 urte ez dira-eta alferrik pasa» senarrak pentsatu duela, horrelakoetan,
|
nirekin
hitz egitea alferrik dela. Tant pis.
|
|
|
Doktoradutzaren defentsa egin berri berria nuen 1985eko urtarrilean, Estrasburgoko Louis Pasteur unibertsitatean, eta irakasle nintzen Donostiako Elizbarrutiaren Irakasle Eskolan. Zer izango eta urte hartan, ikasturtearen bukaeran, Ardanza lehendakariaren deia,
|
nirekin
hitz egin nahi zuela. Nik ez nekien zer nahiko ote zuen, ez nuen uste nire berri zuenik, ezta gutxiago ere, eta Hizkuntza Politikarako ardura nire gain hartuko nuen galdetu zidan.
|
|
|
|
Nire
hitza duzue. Agur eta eskerrik asko guztiagatik!
|
|
|
|
Nire
hitza ematen dizut ez nauzula sumatu ere egingo.
|
|
|
|
Nire
hitzen eta iritzien berresle, hona, beste behin ere, Orixe zena: Arana gabe edo Aranaz leku ari izanak eta ari direnak badituzu, baino aren aldekoak naiz aitzikoak, naiz bitartekoak, naiz Arana kukuak, ua dute eragile nola edo ala (10).
|
|
|
Ondoren argazkian ageri den anaiarena atera du eta, aitona, amona, osaba izebenak... eskuartean dituenean fotokopia bana atera du. Isilik jarraitu ditut bere ekintzak,
|
nire
hitzen batek bere lana oztopatuko zuen ustea nuelako.
|
|
|
Gure harremana ez zegoen momenturik onenean, baina pixka bat harritu ninduen alabaren jokaera hark. Deitu eta berak edo bere senargai hinguingarri hark hartzen bazuen telefonoa, eskegi egiten zidaten ezer esan baino lehen, eta Mikelek, nire bilobak, hartzen bazuen, berriz, nire alabaren presentzia sumatzen nuen bere ondoan eta ez zioten
|
nirekin
hitz egiten uzten.
|
|
|
Nire alemaniera arraroa (edo, okerrago, susmagarria) gerta zitekeelako kezka zebilkidan gogoan. Hala ere, laster ohartu nintzen ez zerbitzari izerditsuek ez inguruko bezeroek ez zutela inolako harridurarik azaltzen dardarka erraniko
|
nire
hitzak entzunda. Sauerkraut ez lagunduriko bi saltxitxa gozoei gogoz ekiten nien bitartean, pentsatu nuen Munich bezalako hiri handi eta industriaz josi batean ohiko gauza izanen zela jite askotako mintzairak entzutea.
|
|
|
Bai, banuen delikadeziazko ukitutxo eme hori, gero futbol zelaietan batere igartzen ez zitzaidana –edo agian bai, bai baitzirudien, baloia ongi kontrolatzen nuenean esate baterako, zetazko eskularru batez ferekatzen nuela, baita ferekatu orduko lotaratzen ere, kirol kazetariek esaten zutenez–, baina jenio eta nerbio handia nuen, aldi berean... bai bainintzen oldarkorra ere, funtsezko une erabakigarrietan batik bat. Eta zalantza izpirik ere izan ez nezan,
|
nire
hitzak zeuden, aitari garai hartan jaurtiak, errabia handiz eta konbentzimendu osoz –errabiak bideratutako eta baldintzatutako konbentzimenduz, beharbada, aitor dut–, amarekin hizketan ezkutuan harrapatu nuen hartan: " Marikoia, zu!
|
|
|
Handik gutxira, berriz, etxekoak eta gonbidatu txit agurgarria afaltzen hasi ginen, eta orduan R. jaunak ahaleginak egin zituen
|
nirekin
hitz egiteko, baina nik" futbol" eta" futbol", ez nion besterik ulertzen, eta noiz edo noiz Platini, eta, irribarrea behin eta berriro behartuz, baietz eta baietz esaten nion konplitzeko, buruari gora eta behera eraginik: halako batean, ordea, afaltiarrek barre zaratatsua egin zuten; galdetu nion Montseri zergatik egiten zuten barre, eta honek ihardetsi zidan Kimikako Nobel saridunak honako itaun hau egin zidala, ea erdiko aurrelaria ote nintzen, buruz ongi errematatu behar nuela iruditzen baitzitzaion, goitik beherako eta behetik gorako buru mugimendu haiekin, eta nik beste burukada azkar batekin erantzun niola, aurrean Arkonada banu bezala, eta guztiei egin ziela grazia...
|
|
|
Gauzak eta hitza, diferenteak dira. Nik zerbait nahi izan badut,
|
nire
hitza beti gauzen artean, ahalik eta gauzei berdinena izan zedila izan da.
|
|
|
La Vachek burua altxa zuen. Gustatu egiten zitzaion
|
nire
hitz egiteko modu hura.
|
|
2005
|
|
|
Badakit mintzatzen ari naizela txiki eta ahul izatezko eskema mugatu eta laburretik, baina egun ez da ezelako estatu zeharo unibertsala. Eta ez dut uste inoiz egongo denik, batasuna nahiz eta
|
nire
hitzak gogorrak irudi daitezkeen inoiz inon ezarri ahal izango ez delako, ez politiko ezta ekonomikoki ere; komunitaterik txikienak izan arren, batasuna kontzeptu helezina baita. Zorionez, denak desberdinak gara.
|
|
|
" Narrazio guztiak errealitatetik aterata daude, munduan barrena egindako bidaietan izan ditudan bizipenetatik. Urteetan zehar makina bat egoera bitxi, hunkigarri, arriskutsu, pozgarri nahiz tristetatik pasatu naiz eta, halaber, hamaika pertsona ezagutu ditut zerbait kontatzeko beharra zutenak, edo zerbait erakusteko gogoa, edo, nahiz eta
|
nirekin
hitzik ere ez trukatu, zerbait berezia adierazten zutenak euren begirada hutsaz. Pertsona eta egoera horiek ezagutu ditut eta liburu honetan egoera horiek berreskuratu egin ditut eta liburu honetan sartu.
|
|
|
–Urdanga deitzen didazu, eta edukazioaz hitz egitera zatozkit?, esan zuen amona Kontxik?. Ez diezadala
|
niri
hitz egin edukazioaz frankista baten seme are frankistagoak!
|
|
|
|
Nik
hitzak ipintzen ditut eta entzuleari laguntzen
|
|
|
Badakit ez daukazula belarririk niri entzuteko, ez begirik ni ikusteko, ezta sudurrik ni usaintzeko, ez daukazu ahorik ni dastatzeko eta ezta ere eskurik ni ukitzeko, baina espero dut seigarren zentzumen batek lagunduko dizula
|
nire
hitzak ulertzen eta era honetan nire egoera apur bat samurtzen.
|
|
|
Hala ere, egilearen beraren esaldi bat ekarri du gogora minduta senti daitekeenarentzat: " Zaude pixkatean eta
|
utziezu
nere hitzei atrebentzia puskat hartzen eta zure bihotzondo adabakitu horretan aztarrika aritzen".
|
|
|
Aspaldiko partez lana erruz egin behar izan nuen, baina, bajan egon arren, Mateo ez zen sukaldetik apartatzen. Normalean nire alboan egoten zen, niri laguntzen edo
|
nirekin
hitz egiten, eta Itziarren ahizpa –Itziarren ordez etorritakoa, hura bajan zegoen bitartean– edo Aratz gurutzatzean irribarre egiten zien, elkarrizketa erabat moztuz.
|
|
|
–Ez zekiat ulertu diadan; dena den, honekin lehenbailehen bukatu behar diagu. Itziarrek ez dik
|
nirekin
hitz egin nahi, osatu arte bakean uzteko eskatu zidak, hausnartu egin behar omen dik, eta amak ere galderez josi naik; ikaratuta zegok, eta ez duk erraza gure ama ikaratzea.
|
|
|
Praka ilunak eta loredun blusa zeramatzan jantzita; kaletik betaurrekoak zeramatzan, baina
|
nirekin
hitz egiteko kendu egin zituen eta mahai gainean utzi. Ilea motots batean bilduta, nik espero nuena baino betazpi arinagoak.
|
|
|
–Ez nuen zure senarra ezagutzen; berak deitu zidan,
|
nirekin
hitz egin beharra zuela esanez. Bera gelditu zen berriro deitzekotan, baina ez zuen deitu, eta orain badakit zergatik.
|
|
|
–Ez nuen ezer txarrik esan nahi –eskuak aurreratu nituen eta arreba
|
nire
hitzen zain gelditu zen–, baina bestela zergatik ezagutuko zuen Gasteizko mutil atzeratu bat. Ba al duzu beste azalpenik?
|
|
|
Hil baino egun batzuk lehenago jatetxean egon zen. Ez zen sekula handik agertzen eta hil baino lehen, egun batzuk lehenago, jatetxean egon zen,
|
nirekin
hitz egitera etorrita. Baina zer esan zuen?
|
|
|
Badakit behin eta berriro entzungo nauzula, eta errepikapen batetik bestera ez ditudala hitzak aldatuko, ez naizela erratuko. Beti irmo mantenduko naizela
|
nire
hitzetan.
|
|
|
Gero merkromina botatzen da, baina merkrominak ez du minik ematen eta litroak bota ahal dira, ze ez du minik ematen, baina oso gorria da. Antitetanikoa da injekzio bat, eta asko akordatzen naiz
|
ni
hitz horrekin: antitetanikoa.
|
|
|
Bad Religion taldeak indar gehiago eman nahi izan zien
|
nire
hitzei.
|
|
|
|
Nik
hitz egiten jarraitu nahi nuen, barruko mataza korapilatsuaren haritik tiratu oso osorik desegin arte, gutaz mintzatu hain zuzen, geure gauzez: haren nahi eta gustuez, haren orainaldi eta iraganaz –Kixmi ezizenaz, esate baterako–, etorkizunerako zituen planez..., eta, nola ez, sabelaldiaz.
|
|
|
Haur guztiak, batik bat txikiak, eserlekuetan uzkurtzen dira,
|
nire
hitzek otsoa aipatu izan balute bezala; hantxe dago otsoa, atearen beste aldean, benetan, eta amak ez dio ixten sarbidea, hanka erakuts diezaiola eskatzeko. Adela eserlekutik altxatu, eta kanpora irteten da.
|
|
|
" Ni zaharra naiz eta poztu egiten naiz zuoi euskaraz entzunda". Ni poztu eta
|
nire
hitzak entzunez beraiek ere poztu egiten dira.
|
|
|
Ez nuke esango zakurra alegera ez zegoenik, ez nuke esango hark ere, bataio berriaren graziaz, nik deskribatzen nizkion okin, sonbrailu saltzaile eta kalean barrena zihoazen gainerakoei,
|
nire
hitzekin eraiki berri nituen mamu haiei, diosal egiten ez zienik. Jauzi eta zaunka akonpasatu alaien bozkario hura nola interpretatu behar nuen, bestela?
|
|
2006
|
|
|
«Musika taldea izateaz gainera beste zerbait ere bihurtu garela sentitzen dugu eta, jakina, horrek erantzukizun bat sortzen digu. Idazten dudana neurtu egiten dut, badakit ezin dudala edozer gauza idatzi jende gazteak
|
nire
hitzak irakurri egingo dituelako. Agian bai, musika taldea izateaz gainera, fenomeno sozial bilakatu gara».
|