|
2000
|
|
|
eztarria, oroimena... baina bizi duzun hura landu egiten da.
|
Nik
bertsolari gazteengan ikusten ditut molde edo neurri berri batzuk eta arreta pizten didate. Horrela beharbada ikastera iritsi ez, baina beti jantzi egiten du pertsona.
|
|
2002
|
|
|
Eskaini izan didate Euskal Telebistako hainbat programatan lan batzuk betetzeko aukera. Ezetz esan diet.
|
Ni
bertsolaria naiz, ni ez naiz polifazetikoa eta telebistan bertsotan atera nahi dut. Bestela ez.
|
|
2008
|
|
|
|
Ni
bertsolari nintzanik ere inork ez zuen pentsatzen; hasita dago jente guztia sorpresa handi bat hartzen.
|
|
|
Barka diezadatela, orduan, amari euskara jakin gabe
|
ni
bertsolari izateko egin duen lan izugarria eskertu nahi izana.
|
|
2011
|
|
|
Ni ez nintzen poesiara etorri eskolatik hasita edo gaztarotik hasita, poeta sotilak eta sofistikatuak irakurriz, baizik, ni poesiara eta hitz neurtuetara eta ez hain neurtuetara etorri nintzen gaztetako nire esperientzietatik, bereziki bertsolaritzatik Oiartzunen, eta gero Juan Mari Lekuonaren inguruan ba jasotzen nituen mezuetatik eta aldarrikapenetatik etorri nintzen hitz neurtuetara eta poesia baloratzera.
|
Ni
bertsolariak entzunez sentitu nintzen interesatua, hunkitua, eta bertsolariengandik jasotako taxuak ditut nik poesia egiterakoan, eta hori alde batetik ona da, eta bestetik pixka bat... Niri iruditzen zait poesian itzalean gelditzen diren gauza horiek, oso ondo ulertzen ez dituzunak, nik uste dut poesian plus bat direla, beharrezkoak ere badirela, gauzak hor lanbro artean gelditzea, sujerentzia bezala, irudikeria bitxi bezala.
|
|
2013
|
|
|
Hizkuntza jokoak asko erabiltzen ditu.
|
Ni
bertsolari bizia izan naiz beti, zirikatzaileagoa. Berak ironia dotoreagoa erabiltzen daki.
|
|
2014
|
|
|
Gizon berriak eta emazteak ez dira hobeak, ez ditugu eginen, kapitalismoaren gozamenak jastatzen dituzte txinatarrek. eskasean. Baina
|
niretzat
bertsolari, koblakari hitz horiek daukate herrian esanahi oso azkarra, ez baita baliatzen ahal nola nahika. Iragan bat daukate hitzek, eta harritzekoa bada ere, hizkuntza higatua den tokietan kulturaren etorkiz diraute.
|
|
2015
|
|
|
"
|
Ni
bertsolaria naiz" hasi zen Xabier esaten," batez ere rik gabe, bertsolaria naiz". Gero, jarraitu zuen" tarteka, noizean behin, ogibidez, beharrez etab., horrela tokatu zaidalako, idatzi ere idazten dut; beste bertsolari askok baino gehiago".
|
|
2016
|
|
|
Eta bai, 15 urterekin bertsolari sentitzen hasi, eta iruditzen zait sentipen horrekin hilko naizela. Bertsolari izatea sentimendu bat da, nortasun zeinu bat;
|
ni
bertsolaria naiz, edozein egoeratan bertsoa kantatzeko kapaz naizelako, hasteko. Eta beste alde batetik, hainbat egoeratan, oraindik ere, bertsoak irteten zaizkidalako, eta nire adierazpide artistiko nagusia bertsoa delako; eta neure baitan bakarrizketan ari naizenean askotan bertsotan ari izaten naizelako:
|
|
|
1976ko udaberri hartan Gernikan kantatu nuen kartzelatik atera ostean, lehenengoz. Hain zuzen, saio horregaz dauka lotura
|
nire
bertsolari bizitzako gomutarik politenetako batek: han kantatu nuen agurra gogoratzen zuela esan zidan, orain urtebete inguru, bertsozale batek.
|
|
2017
|
|
|
nik logelako horma zurian Bertsolari aldizkarian agertutako argazkiak nituen itsatsita. Nire gelakideek urruneko aktore gazte ederren argazkiak zituzten bezala,
|
nik
bertsolarienak neramatzan. Eta ez prezisamente fisikoki erakartzen nindutelako.
|
|
|
Eliminatzen duanarekin sortzen du infinitua eta ez duana jartzen da ematen diona indar hori bertsoari, neretzako.. Ez dauka musikarik, bere ahotsa besterik, ez dauka inolako gauza espektakularrik, ez dauka inolako tramoiarik, da bere gorputz biluzia, bere aho biluziarekin, eta biluztasun horrek ematen dio, ez edukitze horrek ematen dio iñolako poderioa
|
niretzako
bertsolariari.
|
|
|
Ez daiala iñok pentsa,
|
ni
bertsolarien kontra nagoana. Ez.
|
|
2018
|
|
|
Besteek nirekiko ordura arte eraikitako begirada erabat baldintza zezakeen eta ez zen hura horretarako eguna. Egun horretan entzuleek, epaileek,
|
ni
bertsolari gisa juzgatzea nahi nuen, bestelako distortsiorik gabe, gainerako zazpiak bezalaxe."
|
|
|
Denetarik izan dut
|
nire
bertsolari izan nahi eta iritsi ezinean egindako ibilbidean, baina azkenean, eta horrekin gelditzen naiz, “Bertsoak entzunez gozatzen ikasi dut”.
|
|
2019
|
|
|
Neu ito nintzaten baino lehen, beste guztia lehertzeko prest nengoen: baina
|
nik
bertsolari izan nahi nuen. Eta egiari zor, mahai buelta asko lehertu ditut, baina neu ere askotan heldu naiz etxera itota.
|
|
|
" Emakume bertsolari zaharragoak lehenengoz diskurtso feminista egiten entzun zintuztedanean, sentitu nuen horiek lehengo emakumeen esperientziak zirela, guk gaindituta geneuzkanak, garapena esponentziala balitz bezala eta guri dagoeneko eragingo ez baligute bezala. Nik uste nuen
|
ni
bertsolari gisa ikusten nindutela, baina segituan ohartu nintzen ezetz, lehenengo ikusten zena ez zela bertsolaria, ezpada neska, eta hortik abiatzen nintzela kantuan".
|
|
|
" Hiru garai bereiziko nituzke
|
nire
bertsolari ibilbidean: lehenengoa, kontzientzia feministarik gabea; bigarrena, kontzientziaduna baina isilik (kantatu gabe) eta, hirugarrena, kontzientziaduna eta kantari.
|
|
|
Eta talde horrekin kantatzen nuen bakoitzean kontziente nintzen ez nintzela taldeko parte, eta etxetik irteten nintzen bakoitzean esaten nion neure buruari sekulako saioa egin behar dut onartu nazaten. Ze
|
nik
bertsolari izan nahi nuen eta non edo non kokatu behar nintzen".
|
|
|
"
|
Nire
bertsolari lanean ez dut gorputza batere presente sentitzen, eta uneren batean sentitzen baldin badut indar sentsazioa ematen dit. Lepotik gorakoa daukat presente guztiz, gorputza ahaztuta, baina momenturen batean nire pentsamendua gorputzera pasatzen baldin badut indarra ematen didan zerbait da, osotasun bat.
|
|
|
Angustia bizi izan nuen. Ez zuzenean emakume izatearekin bakarrik lotuta,
|
nire
bertsolari izate osoarekin baizik".
|
|
|
"
|
Nik
bertsolari izan nahi nuen, eta haiei begira nengoen; aitari begira, azken batean. Haien aprobazioa inporta zitzaidan, eta beti bilatu izan dut salbuespentasun horretatik nire burua eraikitzea.
|
|
|
Hori, Lankuko saioei dagokienez, baina kontratazio zuzeneko beste hainbat saiotan ere (batez ere herrigintzari, euskalgintzari... lotutakoetan) kontraesan handiak bizi izan ditut. Militantzia moduan ulertu izan dut beti
|
nire
bertsolari jardunaren parte bat, eta dirua eskatzeko konplexu handiak izan ditut. Eskaintza ez duinak egin izan dizkidatenean, askotan pentsatu izan dut gure jarduna (saioaz beraz gain, joan etorriak eta horretarako hartzen dugun denbora) ez dela behar bezala baloratzen, baina ez naiz inoiz ausartu ezer esaten.
|
|
|
X k merezi zuen! ”.
|
Nire inguruko
bertsolari batzuek arrazoia eman zidaten eta esan zuten X k merezi zuela, indartu egin zuten nire ez merezimendua. Orduan, amaierako agurrean txapela X horri eskaintzea erabaki nuen, eta hala egin.
|
|
|
"
|
Nik
bertsolari izateko erabakia hartu dut, eta txapelketa garaian adibidez, kontzienteki baztertzen dut bide horretan oztopa nazakeen guztia. Ez da emakume batengan ondoen ikusita dagoena".
|
|
|
Baina ez da hain erraza neska itxurari ihes egitea. Prozesu hori guztia bizi bitartean,
|
ni
bertsolaria nintzen eta oholtza gainean kantatu behar nuen noizbehinka. Adibidez, Gipuzkoako Txapelketan.
|
|
2020
|
|
|
|
Nire
bertsolari izana ezin izango nuke ulertu Joxemari Aranalderen figurarik gabe. Harekin batera, familia bat izan da niretzat gako, beste inoren eta ezeren gainetik:
|
|
2021
|
|
|
"[...] behin aittari hauxe entzun izan nion: ‘herriko pestarik ederrenak —berak esaten zuen— neretzat meza nagusi eder bat, haren ondotik pelota partido polit bat, bazkari on bat eta arratsaldean bertsolariak’ Eta
|
nik
bertsolariak entzun nittuen eta gustatu ere bai, ez nekien zergatik gustatzen zitzaidan baina aittaren bultzadak asko egin zidan." (Oh! Euzkadi, 1982ko otsaila, 14 zk." Manuel Lekuona").
|
|
|
Eta Sukiak, bertsolari kazetari gisa, antzeko gogoeta egiten du: "
|
Nire
bertsolari karrera beste askorena bezala ez da oso urrutira iritsi, baina balio izan dit mundu hori barrutik ezagutu eta ulertzeko. Gaia asko sentitzen dut, eta baita bertsolariek eurek bizi duten momentua ere." (X. Sukia, elkarrizketa pertsonala, 2017/VII/14).
|
|
|
Maialen Akizuk ere berretsi egiten du: " Nik uste nuen
|
ni
bertsolari gisa ikusten nindutela baina segituan ohartu nintzen ezetz, lehenengo ikusten zena ez zela bertsolaria, ezpada neska, eta hortik abiatzen nintzela kantuan" (ibid.: 48).
|
|
2022
|
|
|
Bada dioenik bertsolariak" komunitatearen ahotsa" direla, eta txapelketa nagusia zilegitasun edo aitortza kontua ere badela, nor izendatzen duen bertsozaleen komunitateak ordezkari sinboliko.
|
Niri
bertsolariak herriaren sabeliztun begitantzen zaizkit, eta bertso saioa konstelazio familiar bat iruditzen zait: hor ateratzen dira guztion aurrera eta egunerokoan bizi ditugun gaiei, egoerei, jarrerei, kontraesanei, pentsamenduei, sentimenduei... jartzen diete ahotsa.
|
|
|
Eta hitz egiteko amatasunak eta beste prozesu batzuek nola eragiten duten gorputzean, eta gorputza oholtzan jartzen duzun momentuan ere beste zer faktore gurutzatzen diren hor. Eta hori
|
niri
bertsolari bezala ere asko interesatzen zitzaidan. Aspaldi ari gara horretaz hitz egiten, eta uste dut badela egoera bat zeina nabarmena eta saihestezina den.
|
|
|
Ez dut uste bertsolari izatera iritsiko nintzenik, ezta gutxiago ere. Norberak beretik ere jarri behar duen arren, bertso eskolak egin ninduen
|
ni
bertsolari. Egia da nolabaiteko tradizioa bazegoela etxean, izan ere Miel Frantzisko Zubeldia Artxanberri bertsolaria eta artzaina nire birraitonaren anaia zen.
|
|
|
Saioz saio jarraitu du Muruak aurtengo Txapelketa Nagusia, eta «egundoko maila» dagoela nabarmendu du. «Bertsotara ederki ekarritako elementu zinematografiko asko ikusi ditut
|
nik
bertsolari guztiengan. Saio guztietan gozatu dut, eta zoragarria izan da haiek entzutea».
|
|
|
Kontua da Claudiok nonbaitetik arrastoa atera zuela
|
ni
bertsolaria omen naizela, eta bukaeran harekin zerbait partekatuko ote nuen galdetu zidan etorri aurretik. Ilusioa zuen, kreolearen eta euskararen arteko lotura egiteko modu sinbolikoa litzateke, eta tira, saiatuko nintzela esan nion emailez.
|
|
2023
|
|
|
A.K.
|
Ni
bertsolaria pentsatzen ari den bitartean jendeak gordetzen duen isitasunak harritu nau gehien. Kuban musika instrumenturen batekin betetzen dira tarte horiek eta horrek nolabait jendearen arreta desbideratu egiten du musikariarengana.
|