|
2000
|
|
|
«Amnistia osoa» ikustea normala zaidan bezala «Maite zaitut» ikustea ez da normala. Nahiago nukeen
|
nik
bat edo beste. Nik nahasketak maite ditut, orduan Jaungoikoa banintz eta aukera banu, izango litzateke nahasketa bat, hormak lirateke maitasunerako, borrokarako, eta nahi duzunerako.
|
|
|
Bien ustez, udal bozei begira RPRren eta UDFren artean izanen den nazio mailako akordio batean integratu behar dira 30.000 biztanletako hiriak.
|
Ni
bat nator, eta akordioa Miarritzen ere lortzea espero dut. Kari horretara ba tzorde bat ari da lanean.
|
|
|
" Gure antzera", esan dit Ralphek, eta ez naiz konturatu
|
nire esku
bat heltzen ari zela bere bi eskuekin, eta berbetan jarraitu du: " hala uste dut behintzat".
|
|
|
Segundo batzuk behar izan nituen erreakzionatzeko, ez bainuen ulertzen zer gertatzen zen (beharbada, eta ez da broma, edan nuen guztiagatik), eta zurrunbilo hartara hurbildu nintzenerako denboratxoa zeraman bertan Duncanek, borrokan zebiltzanak banatzeko ahaleginetan. Borroka bat zen, bai, Duncanen lagunetako baten eta
|
nireetako
baten artekoa. Ez dakit zer gertatu zen, ezta jakin nahi ere, baina gehienon mozkorraldia une horretan eten zen.
|
|
|
Nire adinekoa edo zelarik, burutsu eta adimendutsu zen Jesus, sinagogako doktoreen doktore eta jakintsuen jakintsu, baina nago ezen berak ere ez ziola osabari hirugarren lezione hartarik fitsik ere endelegatuko,
|
enekin
batean egon izan balitz; baina nola, alde batetik, ekialdeko leihotik ilargi zuria deika ari baitzitzaigun, bere sekeretutxoak erakutsi nahian, nik uste, eta nola, bertzetik, teleskopiotik behatzea zen ene orduko gutizia gutiziatsua, baietz ihardetsi nion, guztiz ulertu niola. Eta hark, orduan:
|
|
|
Eta, ezinaren ezinean, erori zen belaunen gainean, halako batean, bietarik bat, laxatu zuen eta utzi zuen zigorra alde baterat eta, nola parean egokitu baitzitzaizkidan, begiztatu nuen nik, orduan, bertze penitentaren behako distiratsu hura —irri ezinago zabal batek argitua, dolorearen erdian—, zeinak, ondotik, bertze azote batez zigortu baitzuen bere burua, bertzeari erran nahi balio bezala: " Hik hainbat,
|
nik
bat gehiago..."
|
|
|
Azken xehetasun hori Itxierako erredaktoreak jakinarazi zidan, nik galdetu gabe; arrunt ohiz kanpoko gauza, Juanillo Moxolo morroi ezkibel eta hitz gutikoa baitzen. Une horietan, huraxe zen,
|
nirekin
batean, erredakzioko biztanle bakarra. " Azken ordukoak" izenburuko orrialdearen arduradun, Moxolori min guti ematen zion, itxuraz, ordu tikien joan etorriak.
|
|
|
Goizeko eguzkiak zerbitzuguneko aparkalekua argiztatzen zuen, leihate handitik harata. Lehen planoan, lagunaren Volvoa,
|
nirekin
batean azken orduetan kilometro franko irentsitako ipurtandi muturrandia.
|
|
|
Gainerakoan —eguzkitako luneta handiak, ezker besotik dilindan egiten zion kapazutzarra, sandalia takoidun urrekarak—, hondartzara joaki zela erran zitekeen, ehorzketa batetik etorri baino areago. Eiterik batere ez larunbat arratsaldean
|
nirekin
batean komisaldegitik karrikaratu zen itzal unatu, zikin eta semeaz kezkatuarekin. Hari ere on egina zion bi egunetako atsedenak.
|
|
|
Felicitas/ Amagoiaren mehatxuen jakitun egin nuen: igarleak demanda aurkeztuz gero, berak ere agertu zuen
|
nirekin
batean epailearengana, egunkariko buru izan eta ustezko delituaren egunean. Aukera hori baztertuta —nekagarriegia haren histeriaren lekuko gertatzea—, Anaren etorrerak baizik ez nintzakeen atxiki erredakzioan.
|
|
|
Ttipiren ordenagailuarekin izandako joan etorriak azaldu nizkion laburzki, niri zegokidakeen fitxategia —" karpeta" zaharraren bertsio eguneratua eta, tamalez, irakurrri gabea— ekarri gabe solasera. Unitateak
|
nirekin
batean egina zuen komisaldegiko bidea —horixe, nonbait, Ramirezen eta bertzearen agerpenaren helburua— eta ez nuen nire bizitza utzi nahi Potzolo bezalako morroi baten jakin nahikeriaren menturan.
|
|
|
|
Nireganako
bat bateko interesa eskertzekoa izanen zatekeen, bertze egokiera batean. Abuztuko asteazken horretan, urrun zegoen nigandik azalpenak emateko gogoa.
|
|
|
Sorgin alaena! Ez zien, nonbait, susmo onik hartu
|
nire
bat bateko oporrei.
|
|
|
Hasiera batean, denok taldean abiatu gara, baina ibilbidea aski luzea baitzen, konturatu gabe elkarrengandik urrunduz joan gara.
|
Ni
batez ere Karmelo eta Rubenekin ibili naiz; badirudi bidaia honetara bakarrik etorri izanak gure artean sintonia berezia sortzen duela. Eta hain zuzen ere bakarrik bidaiatzearen onura eta desabantailez mintzatu gara:
|
|
|
Rakeli zer edo zer idaztea pentsatu al duzu?
|
Nik
batez ere eta, sans détour, maitalearekin hautsi duzula oroitaraziko nioke. Hemengo Visitor Center etik, eguerdiko hamabi eta erdiak direnean, kuraia on eta à demain.
|
|
|
Subjektu bat onartzeak zirkularkerian erortzea ekarriko lioke. Izan ere, subjektua —elementuz osatua— elementuen aurrean jarriko luke, baina hauek nahitaez subjektuaren aurretik egon lukete —hura osatzeko— Hortaz, Machek ez zuen
|
Ni
bat kokatzen munduaren aurrean: Ni-a sentsazio konplexu lez definitzen zuen, ez besterik; eta konplexutasun mailan soilik desberdintzen zen beste gauzetatik.
|
|
2001
|
|
|
Lanak beti esperientzia ematen dizu eta, beraz, aberasten zaitu.
|
Ni
batez ere antzerki munduan aritu naizenez, gauzak proposatzerako garaian arlo honetan irizpide gehiago dut. Baina, egia da, azken urteotan zorte ona izan dut eta baita medio ezberdinetan jarduteko aukera ere.
|
|
|
|
Ni
bat batean sartu ez banintz sei miloi ere kenduko zizkizun alproja horrek. Ez al da hala?
|
|
|
(Serio) 40 urte betetzear nago, badakit neure burua bakarrik zaintzen... (Bizkorri) Bizkor
|
nirekin
bat dator, ezta?
|
|
|
|
Nire
bati senargaiak adarrak jarri dizkio, beste neska batekin dabil eta ez dakit zer egin. Esan ala ez esan, hori da nire zalantza.
|
|
|
Nahiago ditut iritzi bateragarriak, egia ukaezinak baino. Hori bai, nire aburuz, eta honetan
|
nerekin
bat etorriko zarelakoan, iritzi guztiek ardatz baten inguruan bira emango dute: giza eskubideak.
|
|
|
Armendarizek, baina, ez zuen horrelakorik espero. Gustura nengoela uste zuen berak, eta
|
nire
bat bateko jauziak autoaren kontrola galarazi zion. Ezer egin ahal izan aurretik, bidetik irten eta alboko zuhaitz baten aurka jo genuen bete betean.
|
|
|
Atzetik, Inazito, Itoa eta Beixama zihoazen.
|
Nirekin
batera etorri ziren Emilio eta Juanjo, atzetik beste hiru eta, bere mugikortasun mugatuagatik beranduago, Zumalde.
|
|
|
–Ba hori dioxu, xure denboran matematiketan, hutsaren azpikoa xinelakoan; badakit biderketa taulak eta zatiketak
|
enekin
batean ikasi xinituela, lehen mailan nintzelarik oraino. Bederatzi bider sei:
|
|
|
Gauzak honela, uste dut
|
nirekin
bat egingo duzuela esaten badut ez dela batere burubero baten burutazioa pentsatzea ezen, indio haien sinbologian behintzat, cocuyo delako honek irmoki lotuta egon behar duela euren iruditeria sexualarekin; tropikoko gauetako jaian, danborrak eta xirulak euren soinua barreiatzen dutela, tribuko gazteak landare haluzinogenoren baten eraginpean daudela, neskatxak ageri dira ileak intsektu argi emai... Uste dut zeuen arteko hotzenak ere ulertuko duela zer esan nahi dudan.
|
|
2002
|
|
|
Baina nire barruan jende asko bizi gara, hiru edo lau ni bai, behintzat: badago idazten ez duen
|
ni
bat, familian bizi den beste bat, prosa idazten duen ni bat, eta poesia idazten duen ni bat ere. Denak oso ezberdinak dira, eta nik ere ikusten dut ezberdintasun izugarri bat poesia eta prosaren artean.
|
|
|
Baina nire barruan jende asko bizi gara, hiru edo lau ni bai, behintzat: badago idazten ez duen ni bat, familian bizi den beste bat, prosa idazten duen
|
ni
bat, eta poesia idazten duen ni bat ere. Denak oso ezberdinak dira, eta nik ere ikusten dut ezberdintasun izugarri bat poesia eta prosaren artean.
|
|
|
Baina nire barruan jende asko bizi gara, hiru edo lau ni bai, behintzat: badago idazten ez duen ni bat, familian bizi den beste bat, prosa idazten duen ni bat, eta poesia idazten duen
|
ni
bat ere. Denak oso ezberdinak dira, eta nik ere ikusten dut ezberdintasun izugarri bat poesia eta prosaren artean.
|
|
|
Eredutzat ixango zarie gure gomutan. Eta ona orain, irakurle,
|
neugaz
batera oldoztu dagixun, baserritar zarrak erantzun ebana eskarrak emotian: " Ez, eskarrik, ez.
|
|
|
landa inguruan bizi da, zorrotza eta are gogorra da bere buruarekin, ezkondu zen eta bi seme izan zituen.
|
Nik
bat hartu nuen neure semetzat, nagusia alegia.
|
|
2003
|
|
|
Aurrekontu arazoa da. Ez dakit
|
nirekin
bat etorriko zaren horretan baina...
|
|
|
Astean behin egiten neban nik. Zu zeu be, Ander, mezemoileetarikoa izan zinan aldi baten,
|
neugaz
batera. Orain gu barik be ondo jarraitzen dau goizeko irratsaio horrek zorionez, Bizkaiko hainbat fededunen mesederako.
|
|
|
Eta orain, itaundu deustanan horrezaz, beraren etxera joaten hasiko nazala esan behar deunat. Aurrerago, beraren ama
|
neugaz
bat baletor, neure etxera eroango jonat.
|
|
|
Bihotz handia daukazu gero, hainbeste maitasun sartzeko gai bada.
|
Nik
baten bat maite izan dot, baina orain ez dakit zer sentitzeko gai nazan.
|
|
|
Herriko festak iritsi, eta berdin.
|
Ni
baten atzetik, besteari galdezka, zer egin behar dugu, zer ordutan geldituko gara... Eta erantzunik ez.
|
|
|
Koldo medikua; Luis Koldo medikuari, Miren psikologoa; Miren psikologoari, Pablo apaiza; Pablo apaizari, Izaskun, Koro eta Miren.
|
Niri
batez ere Koro gustatzen zitzaidan, Miren ere bai, eta ez nintzen inoren gustuko.
|
|
|
Uda honetan, suerte handia ukan dut saint Pierre et Miquelon uharteetara joateko, hango Kontseilu oroko rrak antolatu ikasketa bidaia baten bitartez.
|
Nirekin
batean, bazen ere ekonomia, turismoa eta prentsa ordezkatzen duten jendea.
|
|
|
Hau da
|
nire
bat bateko ekarpena zuretzat, Fedro, Maitasunari buruz.
|
|
2004
|
|
|
ETAren adierazpenak ezin dira aintzakotzat hartu azterketa politikotik.
|
Ni
batek mehatxatzen nauen bitartean, horrek berak ezin dit aldi berean elkarrizketa proposatu arazoa konpontzeko. Demokrazian hori ez da posible, elkarbizitzan ezin dira bi jokamolde horiek josi.
|
|
|
Hau da, ideia eta sentimenduen zurrunbiloa sistematizatzen jakitea baino, hura deskribatzen iaioa izatean datzala, horretarako ditugun lehengaiak behar bezala ordenatuz. Hein batean kontrajarriak izan arren, bi teoriok badute funtsik, eta ez noa
|
ni
bata ala bestea aukeratzeko apetan inor jartzera, azken finean inporta duena emaitza bera baita: artelana, kantua, poema.
|
|
|
Orain kritika zabaldu da, jende askok hitz egiten du irratian.
|
Ni
bat gehiago naiz beste piloaren artean. Ziur aski badago disgustatu dudan jende asko, eta beste asko ere laketu dut.
|
|
|
Nik nire ideologia daukat, eta ez da EAJrena. Baina, uneon, herri honen etorkizun hurbilean, EAJren proiektuak eta
|
nireak
bat egiten dute. Baldintza objektiboak ematen dira koalizioan aurrera egiteko.
|
|
|
Akitan bizi nintzela, aurkitzen nuen
|
nik
bat edo beste.
|
|
|
Izuaren izuz, Lantza Santua lurrera botatzeko puntuan egon nintzen, baina ez nuen halakorik egin. Arma Santuak
|
nirekin
bat egiten zuela sentitu nuen, nire arima besarkatu eta indar itzel batez betetzen zuela. Eta jakin nuen huraxe zela Patuak ekarri behar zidana.
|
|
|
Gainerako ahalmenak, berez, higidura mekaniko baten erara funtzionatzen dute, odolak zirkulatzen duen modu berean, eta hortik ezin kontzientziarik, ezagutzaren subjekturik, sortu eta, beraz, ez legoke inolako argitasunik eskuratzerik bakarrik euretaz baliatuz. Ezagutza argi, bereizi eta seguruak
|
Ni
batengan, autokontzientzia razional batengan, behar du oinarria izan —berdin da autokontzientzia hori Jainkoarena edo gizabanakoarena izan—, eta ahalmen horiek biak ezinbesteko baldintza izango dira benetako autokontzientzia eratzeko eta arrazoitzeko gaitasuna izateko. Izan ere, ba al dago inoren buruan Ni autokontzientea bururatzerik nahimen askerik gabe, askatasunik gabe?
|
|
|
Jainkoari buruzko hausnarketa honetan giltza Jainkoaren ideian bilduta dagoen perfekzioa izango da, eta suposatuko da perfekzioa bururatze hutsak eskatzen duela, derrigor, perfektua den gaiaren existentzia. Pentsamendua eta neure existentzia
|
Niarengan
bat eginda agertzen ziren bezala, Jainkoaren (izaki perfektuaren) ideia eta Jainkoaren existentzia lotuta agertuko dira. Jainkoa zer den esatea eta Jainkoa existitzen dela esatea aldi bereko baieztapenak izango dira, gauza bera esatea izango da; eta, jakina, behin hori baieztatuta, gainerako guztiaren existentzia Jainkoaren esku egongo da, Jainkoaren baitan, izaki absolutuan, perfektuan, emango da.
|
|
2005
|
|
|
Nik ez dut ikusiko hori, baina egun batez pentsatzen dut dutela onartu euskara hizkuntza ofizialtzat Iparraldean, pentsatzen dut beharbada euskal departamendu bat ere emanen dutela, horretakoz naiz
|
ni
Batera plataformaren alde. Enetzat interesgarria da ikustea nola sortu den Seaska, nola sortu diren ikastolak, zer jasan duten, zer pairatu duten anitz urtez, eta nola gero ezagutuak izanak diren.
|
|
|
Urbeltzek «errebindikazio kutsuko festak ez direla festak» esan du. Tira,
|
ni
bat horrekin, baina interesgarria da azpimarratzea Euskal Herriko festetan errebindikazioa elementu garrantzizkoa dela. Oso garrantzizkoa izan zen batez ere frankismoaren bukaeran eta trantsizio garaian.
|
|
|
Roldanek aipatu duenez, Nafarroako erromesaldietan mezara joan ez den jendea dabil.
|
Niri
batek baino gehiagok esan dit: " Guk errituala egiten dugu apaizari gustatu edo ez».
|
|
|
Behin betirako belarri mintzetan grabatuta geldituko jatan hotsak, bere bidea egina eban belarri barnean belarri bikorrez belarri bikor burmuinetara heldu arteraino. Arrotzentzat doinu gozakaitza eitekeana, doinu ederra, doinu gozoa zan niretzat,
|
nigaz
batera joian doinu lagungarri konpasatua. Maite ez ninduenen belarrietara doinubakar urratzaile emoten ebanak, doinurik harreratsuena irudian maite ninduenen belarrietan.
|
|
|
Koadernoa hartu eta zabaldu hain zuzen be. Aspaldi aspalditik
|
nigaz
batera, batera eta bestera ebilen koadernoa, edota mutu eta ixilik apaletik niri begira eta deika egoan koadernoa, hartu eta zabaldu egin dabe nire esku dardartiek.
|
|
|
Ez daukat igesbiderik. Ustez nire atzean itxitakoa
|
nigaz
batera etorri da, nigaz bat eginda, nire itzal banaezinaren antzera.
|
|
|
Ez daukat igesbiderik. Ustez nire atzean itxitakoa nigaz batera etorri da,
|
nigaz
bat eginda, nire itzal banaezinaren antzera.
|
|
|
Oraintxe, egun hauetan Madrilen PPk eta PSOEk darabiltzaten borrokatxoak, bueno, hori da konflikto bat. Sistemarena,
|
nik
batez ere historikoki pentsatuz. Monarkia zegoenean?
|
|
|
Jesuita sartu zara jendea Jaungoikoarengana eramateko.
|
Niretzat
batez ere euskal kulturaren inguruan dabiltzanei laguntzea izan da horretarako bidea.
|
|
|
Pozo del Tío Raimundo izena du geltokietako batek. Horrekin geratu naiz
|
ni
batez ere. Pozo del Tío Raimundo.
|
|
2006
|
|
|
oinez gentozen, Dionisio lehengusua, osaba eta neu. Hiru behi kontserbatu genituen, beraiek bi eta
|
nik
bat. Osabak burdia eta dena zeuzkan.
|
|
|
Jokabide etikoaren oinarrian arrazoian funts harturiko balio judizioak egiteko ahalmena dugu; ongiaren eta gaizkiaren artean aukeratzea eta erabakiaren arabera jardutea esan nahi du. Arrazoia erabiltzeak nortasun baten,
|
ni
baten presentzia suposatzen du; beste horrenbeste gertatzen da jokabide eta judizio etikoekin(?) Kontzientzia, bere izaeragatik, adostasunaren aurkakoa da, gainerako guztiek baiezka dihardutenean kontzientziak ezezkoan agertzeko aukera izan behar du; eta ezezko hori eman ahal izateko, ezezkoak funtsa daukan judizioaren zuzentasunaz ziur behar du izan» (Fromm, 1990: 147).
|
|
|
Fede berriari esker, superstizio mota orotarik libre behar genuen. Alabaina nik, abaurretarren artean istorio bat baino gehiago aditua nuen oihanaren itzalpean bizi omen diren zerez, eta
|
nirekin
batean heldu zirenek ere bazekiten zerbait horretaz. Handia ere bada:
|
|
|
Han ziren Amikuzeko fedekide gehienak, Etxeberriren tenpluko ardiak. Han, orobat, Garrüzeko setioan
|
nirekin
batean izan ziren batzuk, Larrea haste, eta, haren itzalpe, Piarres Arburua ere bai, aitaren bigarrena izana. Mehaineko bizkondea horiekin batean zegoen, baita Makaiako bizkondea ere, Joanes Beltzuntze, 1568ko otsailean Mauleko gazteluan errezibitu ninduena.
|
|
|
Noski ez zuen etsiko, bilatuko zuen bere seme Filibertoren zauria ordainarazteko manera. Arrangura hori
|
nirekin
batean partitu zen bidaian, baina berehala ahantzarazi zidan Normandoaren jarioak. Ez baitzen isiltzen madarikatua!
|
|
|
Handik goiti, zuzen ala oker, euskalduntasunaren lokarriak bertze edozein arrazoinamendu baino sendoagoak izanen ziren, zuberotarrak nahiz baxenafartarrak beti
|
nirekin
bat egiteko tenorean. Nik, bistan dena, sentimendu horri haize ematen nion.
|
|
|
|
Nirekin
batean, lau mutiko gehiago biltzen ziren Etxeberriren mahaira. Bat, François, artzainaren beraren semea zen.
|
|
|
Are gehiago, erran zitekeen ni nintzela begi horien jomuga.
|
Nirekin
batean heldu zirenek ere noizbait lagun egin zieten:
|
|
|
Nahikoa, zoritxarren zerrenda luzea izateko. Baina
|
nirea
bat zen beste milaka zerrendaren artean.
|
|
|
Total, berdin zaizu. Jarri
|
nireetako
bat, motel.
|
|
|
Nik geldirik jarraitzen nuen, gertatzen ari zitzaidana sinetsi ezinik. Halako batean,
|
nire esku
bat hartu eta bere sexura eraman zuen. Epel epela zeukan, usain sarkor hezea zerion.
|
|
|
Ez luke ezer arrarorik horrelako heriotza batek, xume eta arrunta litzateke, eguneroko kontua, ohikoa. Neuri horrelakoetan iruditzen zaidan bezalaxe, nire bizitzaren gidoian horixe zela logikoena irudituko litzaieke denei
|
nire
bat bateko eta ezusteko heriotza ergelaren berri jakitean.
|
|
|
Zu eta ni, biok ditugu txermenak, nik zuri bat ematen badizut kopuru bera dugu, zuk
|
niri
bat ematen badidazu nire erdiarekin gelditzen zara.
|
|
|
Begiratzen diet plazako puta horiei guztiei, joyaz beterik, autoan ibili eta, ni kabroi baten alaba bezala... Zin egiten dizut, pultsera hori izatearren
|
nik
baten bat hilko nuke!
|
|
|
Bertan idatzi diat behar duan guztia: helbidea, telefonoa eta
|
nire
baten izena. Gimnasioa ez duk berea, baina berak eramaten dik alde teknikoa... entrenatu, borrokak lortu eta hori guztia.
|
|
2007
|
|
|
Eraikinean gora egiteko igongailuan sartu naz, eta
|
nigaz
batera mormoi bi. Uste dot Euskal Herritik urten nebanetik eurok dirala ikusi dodazan lehenengoak:
|
|
|
–Kaka zaharra ez, haren hurrengoa. Beste pailazo hori ikustea aski izan zenuen
|
nitaz
bat batean ahanzteko. Eskerrak ez nintzen kaka zaharra!
|
|
|
Hizkuntzak aiurri bat duelakoak esan gura du,
|
ni
bat dela, nortasun bat, indar iturri bat bere barrutik. XVIII. mendearen karakterizazio saioan Humboldt gazteak ongi erakutsi du. Leibniz-en tradizio dinamistan?
|
|
|
Komunikazioinstituzionala, erakunde publikoen gaineko ezagutza zabaltzeko eta herritarren partaidetza sustatuko duen gizarte proiekzioa eskaintzeko dela baliagarria aipatzendu.
|
Ni
bat nator ideia horrekin, oinarrizkoa izango baita herri administrazioarenzenbait jarduerei buruzko adostasun soziala.
|
|
|
James-en aburuz, gizabanakoek Selfa beste pertsonekin dituzten eragintrukeetan oinarrituz eraikitzen dute (Pervin, 1998). Eragin truke horiek aldatuegiten dira, bai testuinguruaren, bai horietan parte hartzen duten pertsonen arabera.Ondorioz, uste zuen pertsona berak
|
Nire
bat baino gehiago izan ditzakeela etahoriek bateraturik nahiz gatazkan egon daitezkeela. Pertsonak Nire horiekbateraezinak direla uste badu (heldu batek bete beharreko rolen artean sordaitekeen bateraezintasuna, adibidez), berarentzat egokienak direnak aukeratu, etaNire horietarako helburu batzuk jarri behar ditu.
|
|
|
– Eta, kasualitatez, besteak ez baletoz
|
nirekin
bat? –galdetzen didazu.
|
|
|
Pentsamendua «nik pentsatzen dut» batek lagun eginda hasten bada, nia pentsamendua baino lehen badago. Bestetik, nik ezin dut pentsatu ene burua
|
ni
bat bezala, aldi berean hi edo ha (hura) bat pentsatuz ez bada; edo ta, ezin dut pentsatu ni= gizaki, gizaki denak pentsatu gabe aldi berean. «Hi gabe, ni inposible da»309 Edo:
|
|
|
Jacobi-k hi eta nia, subjektua, nolabait metafisikatik errealitatera ekartzen zuen. Baina, bestetik,
|
ni
bat arrazoimenari kontrajarria, onartezina zitzaion Humboldt-i. 1812an berriro ni eta hi ren gaira itzuli denean («Ankündigung einer Schrift über die Vaskische Sprache und Nation» testuan, hain zuzen), Humboldt-ek, Fichte-ren metafisikatik adina Jacobi-ren irrazionalismotik aldenduz, errealitatean bai, bizitzan, pentsamenduan, esperientzian, historian?, baina, oposatu beharrean, arrazoimenarekin bat etorriz, niaren lekua hizkuntzan ipiniko dizu.
|
|
|
«Über den Dualis»en Humboldt-ek hi eta haren arteko diferentzia lantzen du: biak dira ez niak, baina ni eta hak ni eta ez ni osoa biltzen dute (ni eta hik ez bezala); nia barne sentsuan eta ha kanpoko sentsuan oinarritzen da, hia norbere gogozko aukera batean339; hia ere ez
|
ni
bat da, baina ha izaki ororen izatearen esferan kokatzen den bitartean, hia ekintza komun baten eraginezko esferan kokatzen da, horrela, ni eta hi baino beste esfera batean kokatua, ha ez ni eta ez hi da340 Hizkuntza batzuetan hirugarren pertsona ezin da abstraktuki espresatu ere:
|
|
|
iraunkorra ere fikziozkoa da265, fikzio pragmatikoa den arren gure artean elkar ulertzeko. Ez du balio, ordea, handik substantzia bat asmatzeko, bakuna, hilezkorra266, etab. Zuzenean honelako
|
ni
baten inpresiorik, informaziorik, inondik ez dugu; sentsazio iragankorrena baino ez dugu informazioa, eta horiei subjektu bat eta lotura bat «pentsatzen» diegu:
|
|
|
Usaimenetik hara jalgia omen dugu hori, Sentsazioen Traktatuko I. VI. kapituluan irakurtzen dugunez («Du moi, ou de de la personnalité d, un homme borné à l, odorat») 267 Sentsazioen Traktatuko apologo famatuaren arabera, gizon emakumea berez eta hasieran ez da marmolezko (pasibitatezko) estatua bat baizik, sentsuekin dotatua ordea, eta inbaditzen duten sentsasizoak dira, haren baitan bai fakultateak berak eta bai ezagutzak piztuz joango direnak. Gure (hau da, estatuaren) existentziako estreinako momentuan ezin dugu ezer pentsatu, ezta geuk deus nahi ere, oraindik ez baitago
|
ni
bat
|
|
|
errealitate oro», honezkero subjektu ekinkor itzuliriko Spinoza-ren Substantzia Deus sive Naturaren antzera osoki bera jabetuz errealitate osoaz (izan, Fichte-ren kasuan bederen guztiz halaxe ez bada, Alemanian hala ulertu izan da momentuan, hori da orain inporta diona) 280 Lehenbizi niak nia ipintzen dizu, gero ez nia, etab. Kontzientzia da ni absolutua. Gero, kontzientziatik hara, unibertsoa ni bat da (autosortzaile), gizadia
|
ni
bat, banakoa ni bat281, bet betan airea ni eta ez ni filosofikoz bete da. Goethe gogotik burlatzen da behin baino gehiagotan ni eta ez ni horiez282, eta niaren filosofia horri guztiari buruz inongo ezkorrena Humboldt-ekin izandako gutunketan ageri da283 E. Colomer en Filosofia Alemanaren historian irakurtzen dugunez, «los enemigos del filósofo [Fichte] la presentaban como un solipsismo trascendental.
|
|
|
Dena den, Kant-engan, dio Uribarri-k, autokontzientzia edo ni hori, subjektu hori, ezagutza ororen oinarrizko baldintza da, baina bera zer den, ez dago garbi. Izan ere, ez da adimena, adimena baino haragokoa da; ez da arima bere fakultateekin, ez da nia ere (enpirikoa), ni enpiriko edo psiko soziologiko ororen haragoko
|
ni
bat baino, ni logiko transzendentala. Hau da, ez da ezer, bera zerbait izanez bezala pentsa litekeena, ezer pentsatu ahal izateko aurrebaldintza gisa suposatu beharra dagoena baino; hastapen absolutua, bera ezin litekeena pentsatu zerbait determinatu gisa, ezin dena objeku bihurtu, objektu bihurtuz haren izaera iruntziratzen baita.
|
|
|
Kant-ekin, bat, munduaren lekuan, lehentasuna niak hartzen dizu, objektuaren lekuan subjektuak, errealitate oro eta ezagutza oro subjektuan orpotua aitortzen dugu; bi, dena da, ezagutza, mundua? subjektu edo
|
ni
baten baldintzek araberatua; hiru, ni edo subjektu hau ez da, munduaren aurrean, birproduktibo soila, ispilu bat?, baizik eta bere baitatik sortzaile; baina kreatzaile ez, lau, adimen mekaniko matematiko baten moduan soil288, baizik eta azken finean subjektu (ia ahalguztidun, baina) izendagaitz hori libertatea da, irudimena.
|
|
|
Fichte-rekin nia, kantismoak eraginiko mugimendu guztia irentsiz, aldagai akademiko bat bilakatu da, moda filosofiko eta literari berrienen hautu nagusi. «Munduaren antzaldaketa
|
ni
batean, Fichte-k egin duena, hori izan da, izpiritu modernoen jarraigoa irabazi dion egitandi heroikoa»291 Ni bat bihurtuta, Fichte-k mundua itxuraldatu du. Bestalde, Fichte-ren nia oso pertsonala ere bada, gizaki bakoitza da (eta, gehiago, filosofiatik kanpora batik bat hala ulertu da):
|
|
|
Fichte-rekin nia, kantismoak eraginiko mugimendu guztia irentsiz, aldagai akademiko bat bilakatu da, moda filosofiko eta literari berrienen hautu nagusi. «Munduaren antzaldaketa ni batean, Fichte-k egin duena, hori izan da, izpiritu modernoen jarraigoa irabazi dion egitandi heroikoa»291
|
Ni
bat bihurtuta, Fichte-k mundua itxuraldatu du. Bestalde, Fichte-ren nia oso pertsonala ere bada, gizaki bakoitza da (eta, gehiago, filosofiatik kanpora batik bat hala ulertu da):
|
|
|
eta ene nia solaskide bilakatu gara; azkenean, natura nigan, ni naturan?
|
ni
bat bera. «Batek erreusitu du, beloa jaso dio Saisko jainkosari?,/ Baina zer ikusi zuen?
|
|
|
naturan bi plano bereizten du: kanpokoa, kausalitateak hertsiki gobernatua, natur zientziena, eta barnekoa, poesia eta artearena, mitoarena,
|
ni
bat, nire niaren analogoan bakarrik atzeman nezakeena. Kausalitatearen munduaren ezagutza, soil azaleko ezagutza da, ez munduaren barnebarneko izaera biziarena298 Fichte-ren Jenako periodoan, eta haren entzulerian, altxatu da unibertsitate horretan mugimendu erromantiko alemana, A. W.
|
|
|
Aurkakotasun haren egiazko askaera giza naturaren batasunean datza. Funtsean
|
nirekin
bat den zeretik sortua den hartan, batean urtzen dira subjektu eta objektu, menpekotasun eta menpegabeziaren kontzeptuak. Hizkuntza nire jabegoa da, nik egiten dudan eran, nik sortzen dudalako; eta horretarako oinarria aldi berean giza belaun guztien hizketan eta hitz egin izanean datzanez gero, haien artean hizkuntzazko komunikazioa etenik gabe egona izan dadin bestean,
|
|
|
Nazioa hizkuntzaren subjektu kolektiboa da: indibiduo bat,
|
ni
bat, bera ere666 Kapitulu honetan eta hurrengo bietan gai hau jorratuko dugu.
|
|
|
errealitate oro», honezkero subjektu ekinkor itzuliriko Spinoza-ren Substantzia Deus sive Naturaren antzera osoki bera jabetuz errealitate osoaz (izan, Fichte-ren kasuan bederen guztiz halaxe ez bada, Alemanian hala ulertu izan da momentuan, hori da orain inporta diona) 280 Lehenbizi niak nia ipintzen dizu, gero ez nia, etab. Kontzientzia da ni absolutua. Gero, kontzientziatik hara, unibertsoa
|
ni
bat da (autosortzaile), gizadia ni bat, banakoa ni bat281, bet betan airea ni eta ez ni filosofikoz bete da. Goethe gogotik burlatzen da behin baino gehiagotan ni eta ez ni horiez282, eta niaren filosofia horri guztiari buruz inongo ezkorrena Humboldt-ekin izandako gutunketan ageri da283 E. Colomer en Filosofia Alemanaren historian irakurtzen dugunez, «los enemigos del filósofo [Fichte] la presentaban como un solipsismo trascendental.
|
|
|
Iraultzako egunak dira eta liberalismoa, gazte eta kementsu oraindik, mundu berriarentzat formulazio teoriko berri baten bila dabil, nola kokatzen den banako nia kolektiboan, ni kolektiboa nola gizadian, gizadia nola unibertsoan.
|
Ni
bat gizon emakume bakoitza, ni bat gizadia: ni bat unibertso osoa bera?
|
|
|
Iraultzako egunak dira eta liberalismoa, gazte eta kementsu oraindik, mundu berriarentzat formulazio teoriko berri baten bila dabil, nola kokatzen den banako nia kolektiboan, ni kolektiboa nola gizadian, gizadia nola unibertsoan. Ni bat gizon emakume bakoitza,
|
ni
bat gizadia: ni bat unibertso osoa bera?
|
|
|
Ni bat gizon emakume bakoitza, ni bat gizadia:
|
ni
bat unibertso osoa bera? (Yahwe ren antzera eta ordez).
|
|
|
Hizkuntzak aiurri bat duelakoak esan gura du,
|
ni
bat dela, nortasun bat, indariturri bat bere barrutik. XVIII. mendearen karakterizazio saioan Humboldt gazteak ongi erakutsi du. Leibniz-en tradizio dinamistan?
|
|
|
Kant-en subjektu (izpiritu) transzendentala, ezagutzailea, bera ezin baita hori zuzenean ezagutu ahal (ezaguketaren objektu bihurtzea litzateke!), Fichte-k Ni absolutu bihurtu badu, ezagutzaile ezezik bera naturaren ezarle ere (natura Nia n hurrupatuz nolabait), Schelling-ek Ni absolutua natura bihurtu du, natura eta izpiritua bat eginez bere Identitatearen Filosofiarekin. Natura ez da ikusten honezkero subjektuari edo Nia ri oposatua bezala, Ez nia, baizik eta
|
Ni
bat da bera ere; ez da makina hilotza, organismoa da, biziduna eta biziemailea, kreatzailea, hots, izpiritu materializatua. Gauzak guregandik (kontzientziatik, izpiritutik) kanpora ez dira materiazko hutsak; izpirituarenak dira sorkariak, izpiritua dute euren barruan.
|
|
2008
|
|
|
Beraz, berria erabili egin behar da.Musika gustuko duzu, jotzeaz gain entzun ere egiten duzu. Bai, baina gehiengoa akordeoi musika da, adibidez, Kaxiano, Tapia eta Leturia, Kepa Junkera, Iker Goenaga eta Iñaki Bizkai, azken honen musika zoragarria da.Abesti bat aukeratu bazenu... Ez nuke jakingo... bat aukeratu banu Iñaki Bizkaien bat aukeratuko nuke. Oso politak dira,
|
ni
baten bat jotzen ikasten ari naiz.Beste zaletasunik ba al daukazu. Bai, akordeoiaz gain bizikletan ibiltzea gustatzen zait. Bizikletan asko ibili izan naiz.
|
|
|
Edozein eratara, nik banekien ere zein garrantzitsua zen norbere proiektua epaimahaiaren aurrean defendatzeko ematen duten hamabost minutuko tartea. Marraren alde hori nuen
|
nik
batez ere ezaguna. Urteak neramatzan taldeko proiektuak defendatzen.
|
|
|
Ezkerreko jendeak irabazi behar ditugu horretarako. Nahiz ni abertzalea izan, pertsona horiek onartu dute
|
nirekin
batean aritzea. Ez da irabazi pertsonala, gizarte eredu bat ezkerretik irabaztea baizik, euskal eta frantses ezkerra lotuko dituena.
|