|
2002
|
|
|
Opor inguru honetan, urtero hitz egiten da bide bazterrean bertan behera utzitako etxe abereez, Gabonetako opari samurrak udarako zama gogaikarri bihurtzen baitira. Baina bada beste arazo bat,
|
niretzat
baserri bizitzaren gainbeheraren ondorio dena: bizi osoko kate zigorra jasaten duten txakurren egoera.
|
|
|
|
Nik
baserrietan 35 urtean ikusi dudanez, garraztuta bizi diren zakurrak behin eta berriz ahalegintzen dira jendeari erasotzen. Eta ahalegindu ez ezik, hozka egin ere bai.
|
|
|
Jabea ez bada etxetik ateratzen, adibidez, zakurraren psikismoa gaizkitu liteke.
|
Nik
baserrietan garbi ikusi dut. Beti loturik dauden zakurrek akats psikologikoren bat edo asko izaten dituzte.
|
|
|
Asko dira zakurrei buruzko atsotitzak.
|
Nik
baserrietan ehun baino gehiago bildu ditut.
|
|
2003
|
|
|
Atsaldeon! Aizue,
|
ni
baserri hontantxe bizi naiz, zatozte nerekin, txukuntzeko behar ederra daukazue eta!
|
|
|
Harrialdera joan behar duzu,
|
nire
baserri aurretik pasatu behar duzu, joango gara elkarrekin?
|
|
2004
|
|
|
Bai, badakit zure itxura ez dudala oso gustuko, baina ni ez nintzen zure janzkeraz maitemindu, zure barruko argiaz baizik, zure irribarrearen distiraz.
|
Ni
baserrikoa naiz, eta ongi dakit lurrak ematen diola loreari kolorea eta usaina. Barruko ederrak zure irribarreari distira eta grazia ematen dion bezalaxe.
|
|
2005
|
|
|
Salbuespenak dira horrelakoak. Oro har, jende jator askoa aurkitu dut
|
nik
baserrietan. Eta ez pentsa, aldrebeskeria hori egin zuten horiek ere, bestelakoan gaiztoak zirenik.
|
|
2006
|
|
|
Oso zalea nintzen ni. Hamasei urte nituenean Santo Tomas lizeoko lagunek «larunbatean elkartuko gara Donostian?», galdetzen zuten, eta nik, «segun, eguraldi ona egiten baldin badu ez,
|
nik
baserrira lanera joan behar baitut, eta eguraldi txarra egiten baldin badu bai, ez dago eta lanik egiterik». Haiek harrituta, hori ezin zuten ulertu, eta halakoxe gauza sinpleak dira gero beste asko esplikatzen dituztenak.
|
|
2008
|
|
|
hipoteka bat, alegia, eta hara: zuk dirua jarri eta
|
nik
baserria eta lurrak jarriko ditut balantzaren beste platerean, ongi iruditzen bazaizu.
|
|
|
Eta duda kasuetan, etxeko euskarara jo, gurasoek esateko modua erabili.
|
Ni
baserrietara, adibidez, ikastera joaten naiz, haiek euskara zoragarria egiten dutelako, eguzkitik eguzkira euskaraz aritzen direlako».
|
|
|
Baina zuk ziurtasuna nahiko duzu... hipoteka bat, alegia, eta hara: zuk dirua jarri eta
|
nik
baserria eta lurrak jarriko ditut balantzaren beste platerean, ongi iruditzen bazaizu.
|
|
2009
|
|
|
Orain 60 urteko
|
nire
baserri miratu haietara joan zait gogoa. Aberea behar baserrian, hainbat lan burutuko bazen.
|
|
2011
|
|
|
Korreoena baserriko Egoitz Zuazubizkarrek beste bi lagunekin batera dauka txerria–Iñaki Etxebeste eta Jon Baltzategi–: "
|
Nik
baserria eta eskulana ipintzen dut eta haiek pentsua, txorizoak egiteko osagai guztiak eta gainontzeko gastuak".
|
|
|
Kamioi osua ekartzen zuten Arcachon eta horrelako tokitik. Gero
|
nire
baserrian utzi eta nik Ibardin ingururat eraman. Handik Juan Luisek 4x4kin Berarat igortzen zuen.
|
|
|
Almejekin aunitz arituak izan gira.
|
Nire
baserrirat ekartzen genituen eta gero txalantan bertze alderat. Kota bat, kilo kopuru bat, bazen zubitik pasatzeko eta kota hortik goiti, guk pasatzen genuen kotxeetan, furgonetan edo oinez eta gero Bidasoatik.
|
|
|
Goizeko sei eta erdietarako Oiartzungo Xagua baserri ondoko bordan geunden, belar gainean. Neska eta
|
ni
baserrira jaitsi ginen eta gosaria prestatu genuen denontzat. Gero pixka bat garbitu, arropa eskuilatu eta atsedena hartu behar zuten.
|
|
|
Karabineroak berriketan eta erretzen ari ziren eta 150 metrora zegoen beste pasabide batetik gurutzatu behar izan genuen errepidea. Eta gutxi ginenez eta
|
ni
baserrian bakarrik geratuko nintzenez, Donostiara joatea erabaki nuen. Amarako geltokian utzi genituen eta ni Arakamaren etxean geratu nintzen lotan arratsaldeko laurak arte.
|
|
2012
|
|
|
Izan ere, helburua, egiten dugun lana jendeari gerturatzea baita. Olgak eta
|
nik
baserrian egiten dugu lan.
|
|
|
Ez aita ez ama ez ziren ageri bertan, eta bai ordea andre beltz bat, Mamoren aurpegia zuena, ni hartu eta bere herrialdera eramaten ninduena. Eta
|
nik
baserriari begiratzen nion, eta gero, izututa, andre beltz hari, bere hortz txuriak erakutsiz irribarre egiten zidanari. Bere beso beltzak luzatzen zituen nigana, kantu kantari ari zela.
|
|
|
monumentu historiko izendatuta dago 2010etik.
|
Nik
baserriari diodan estimuagatik, eta han oso ondo hartu nindutelako, interesgarria iruditu zitzaidan baserriari buruzko historia jasotzea, eta liburu batean biltzea.
|
|
2013
|
|
|
Hori azpimarratu du Ana Isabel Ugalde artearen historian doktoreak: "
|
Nik
baserrietako fatxada nagusien deskribapenak baino ez ditut egin, baina hori bera nahikoa da herrian dagoen altxorra ikusteko; ez dut uste Euskal Herrian horrelako altxorra duten herri asko egongo direnik". Baserri zaharrenetik hasi eta berrienetara" obra bikainak" egin direla nabarmendu du Ugaldek, eta baserri berriztatuak" oso ondo" berriztatuta daudela, gainera.
|
|
|
Iragan latz horrek eta giro sozialean arnasten zen beldurrak eragina zuen etxean, eta semeak babesteko gurasoek nahiago izaten zuten politika ekidin.
|
Ni
baserri txiki batekoa izan ordea, eta esnea banatzen genion inguruko etxe bateko semearen bila joan eta aurkitu ez zutenez arreba biak eraman eta torturatu zituzten. Horrek zein 1970 hasieran Oiartzunen izandako atxiloketa ugariek barrenak mugitu zizkidaten eta kontzientzia baten premisak ernarazi.
|
|
|
Naizen guztia, izan ere, ugazabari zor diot, eta zelan eskatuko diot orain alaba?
|
ni
baserri batean jaio baldin banintzen, eta Pankraxi kategoriako señorita bat bada, lantegi bateko ugazabaren alaba, herriko jauntxo batena! Lehen esan dizut aspaldi hil zitzaidala ama:
|
|
|
AXUN: Eztik batere zentzurik
|
nik
baserriari su emateak! Non biziko nauk orain, e?! Nire bizitza osoa zagok bertan!
|
|
|
don Zeledoniori baimena eskatu eta aurrera egiten saiatu, baina, orain artean, beti kikildu izan naiz, hain da handia sentitzen dudan lotsa. Naizen guztia, izan ere, ugazabari zor diot, eta zelan eskatuko diot orain alaba...
|
ni
baserri batean jaio baldin banintzen, eta Pankraxi kategoriako señorita bat bada, lantegi bateko ugazabaren alaba, herriko jauntxo batena! Lehen esan dizut aspaldi hil zitzaidala ama:
|
|
2015
|
|
|
Eta hortaz, nire lehengo galderara itzultzen naiz?, norentzat ari naiz? Kontuan hartuta Bartzelonako melting pot hau ez dela inondik ere kasu isolatua, ezpada Europa Mendebalde osoko fenomenoa, hiri guztietan gertatua eta herrietan ere, neurri apalxeagoan, sumatzen dena; kontuan hartuta, gainera, joera hori zabaldu eta indartu besterik ezin dela egin munduan batzuk ondo bizi eta besteak goseak dauden artean; hori guztia kontuan edukita, diot, zertan nabil
|
ni
baserri galdu batzuetako kontu zaharrekin, aspaldi hildako mamuen maindireekin, herri xixtrin bateko xixtrinkeriekin?
|
|
2016
|
|
|
–Ama, eztarriko korapiloa askatzen saiatu zen Nestor, azken hogei urteetan eztarria trabatu ziona?: zergatik aukeratu ninduzuen
|
ni
baserrirako. Bazenekiten ez zitzaidala batere gustatzen.
|
|
2017
|
|
|
Baserrian?
|
Ni
baserri hontara iritsi nintzanetik lana besterik ez dinat egin.
|
|
2018
|
|
|
Ignaciok, baserrian bizi denez, bere izena esaten lotsatu egiten dela dio barre artean: "
|
Ni
baserriarekin lotzen naute, izenik ez daukadala ematen du: Samartingo Paco eta Samartingo Inazio gara anaiok.
|
|
2019
|
|
|
Ez eta bai, bai eta ez ibili ginen: nik, etortzeko, konbentzituko nuela amama; berak, ondo zegoela kalean eta ez zuela enbarazurik egin nahi; nik ez zela enbarazua, toki sobera zegoela baserrian eta askoz hobeto egongo zela han, kalean baino; berak, amamak baiezkoa eman arte ez zuela pausorik emango; nik, agertzeko
|
nirekin
baserrian, azalduko niola amamari arazoa eta haren baimena lortuko; berak ezetz, amama estutasun batean jartzea zela. Ez naiz luzatuko, hasieratik esana baitizut orain gurekin dagoela, eta spoilerra bota ondoren hobe dut ingurumariekin ez endredatzea.
|
|
|
Alferrik aritu zitzaizkidan beraiekin joateko erreguka:
|
nik
baserria ez baitut inoiz utziko, ez bizi naizen artean, behinik behin, eta, azkenik, sorbaldak altxatuz?, ordudanik bakarrik bizi naiz baserrian, eta ez naiz damu batere.
|
|
|
Baieztapen honetatik bi ondorio garbi atera nitinan: lehena, Justo errepublikaren aldeko borrokan arras konprometitua zegoela, nahiz eta konpromiso hori zenbaterainokoa zen ezin jakin; eta bigarrena, amak estu harturik zeukala ikazkina
|
nik
baserritik ahalik eta azkarren hanka egin nezan.
|
|
|
Ezta familia eder bateko, seina? izanik umezaroan,
|
ni
baserri giroan bezala, itsas herriko giro euskaldunean zoriontsu bizi izan zinenik. Luis Baraiazarrak 2011ko Bilboko omenaldian argitara atera ondoren (www.Karmelaldizkaria, Hemeroteka, 2011) ezagutu nituen zure bizitzako beste zenbait jakingarri, hots, bihotz bihotzez maite izan dituzula arrauna, pilota, bertsoak, euskal dantza eta kantuak?
|
|
|
Beste denak onak ziren, eta nik neure burua arrimatu behar nuen.Herrian bizi zineten. Bai, Telletxea etxean sortuak gara. Baina
|
niri
baserria gustatzen zitzaidan, benetan pozik joaten nintzen amatxiren eta aitatxiren etxera, herritik 500 metrora bizi ziren, eta maite nuen harat joatea. Gurasoek bertan lan egiten zuten.Eskolara joaten zinen. Ze erremedio!
|
|
2020
|
|
|
Baina lasai hartzea da onena.
|
Nik
baserritik bizitzeko asmoa daukat aurrera begira ere. Gustatu egiten zait.
|
|
|
Nik ez dut ukuiluetan gehiago lo in nahi.
|
Nik
baserri bat izan nahi dut, lau pareta eta sutondoa. Eta emaztia, eta haurrak.
|
|
|
Futbolariok hile dezente daramazue partidu ofizialik jokatu barik. Zelan eusten diozu sasoiari?
|
Nik
baserrian eman du konfinamendu osoa eta han inguruan tokia izan dut korrika egiteko, besteak beste. Ariketa asko egiteko aukera izan dut.
|
|
2021
|
|
|
Baina mendeko perpauseko objektu zuzen funtzioa ere izan dezake bi perpausek komunean duten elementu horrek. Esaterako, Suak erreta aurkitu nuen
|
nire
baserri zaharra adibidean, nire baserri zaharra da predikaziogaia, eta mendeko perpausean objektu zuzen modura ulertu behar da: [suak (nire baserri zaharra) erreta].
|
|
|
Baina mendeko perpauseko objektu zuzen funtzioa ere izan dezake bi perpausek komunean duten elementu horrek. Esaterako, Suak erreta aurkitu nuen nire baserri zaharra adibidean,
|
nire
baserri zaharra da predikaziogaia, eta mendeko perpausean objektu zuzen modura ulertu behar da: [suak (nire baserri zaharra) erreta].
|
|
|
Esaterako, Suak erreta aurkitu nuen nire baserri zaharra adibidean, nire baserri zaharra da predikaziogaia, eta mendeko perpausean objektu zuzen modura ulertu behar da: [suak(
|
nire
baserri zaharra) erreta]. Gauza bera gertatzen da ondorengo adibideetan ere:
|
|
|
Argazkiari begira, hasieran kosta egin zitzaidan ezagutzen, oso aldaturik baitzegoen, burusoil, bibotedun; baina, azkenean, hartu nion traza:
|
nirekin
baserriz baserri toponimia biltzen ibilitako gazte haren hazpegiak zeuzkan, Anttonenak, Gorritiren semearenak, aitaren kontrako bidetik abiatutakoarenak. Zer diren gauzak.
|
|
|
1980ko hamarkadan topo egin genuen itzultzaileon arteko bileretan. Nahiz eta bera itsasaldekoa izan eta
|
ni
baserrikoa, berehala sortu zen gure artean lotura estua(...)
|
|
2022
|
|
|
Bat baino gehiagorentzat irakurzaleak izan garela deskubritzea sorpresa izan da; hori gertatu zitzaion aita Luis Villasanteri egun hartan: «Gutxitan aurkitu izan dut
|
nik
baserriko jende artean euskaraz irakurtzeko zaletasunik. Ez nuen ba uste Garoa nobelaz hark ezer jakin behar zuenik.
|
|
|
|
Ni
baserriko alaba naiz, eta baserrian euskaraz egin dugu beti. Arazoa zen ikasketa guztiak gazteleraz egin genituela, eta hori ez da normala:
|
|
|
|
Ni
baserriko semea naiz; eskolara joaten ginen, baina, eskolara baino gehiago, pilotan aritzeko joaten nintzen. Garai hartan ez zen ez futbola, ez txirrindularitza... orduan pilota zen.
|
|
|
Oso ona.
|
Ni
baserriko semea naiz, baina ez naiz baserriko lanen zalea izan. Erraz ohitu nintzen baserritik fabrikara.
|
|
|
Gasteiztik irten eta Gorbeia mendiaren gainetik igaro ginen aurrena, eta Anbotora joan ginen handik; gogoan dut tontorra zein txikia ikusten zen.
|
Nire
baserria goitik ezagutzera joan ginen gero.
|
|
|
–Barkatu baina hori baino gehiago kontatu didazu zurekin joatea nahi baduzu. Zertara etorri zara
|
nire
baserrira. Tira, ez da nire baserria...
|
|
|
Zertara etorri zara nire baserrira? Tira, ez da
|
nire
baserria... Amonarena da, zen.
|
|
2023
|
|
|
" Otegi Egiguren:
|
nire
baserria zabaldu nien hizketan egiteko. Bi mundu desberdin, mahai batean, hizketan"
|
|
|
Bizitzan gustatzen zaizkit gauza konplikatuak, gauza errazek ez didate ezer esaten, aspertu egiten naute. Nik alde batetik Arnaldo ezagutzen nuen, PSOEko bat ere bai, Paco Egea zena, gerente zen lehen aipatu dudan tailer hartan, gaztetatik ezagutu ginen Elgoibarren, eta
|
nire
baserria zabaldu nien hizketan egiteko. Bi mundu desberdin, mahai batean, hizketan.
|
|
|
Joan zen uda ostean, Eneritzek alta eman zuen autonomoetan, eta forma eman genion proiektuari.
|
Nik
baserritik kanpora lan egiten dut, baina beti gura izan dugu baserritik bizimodua atera. Eta baserriko ogia egitea eta saltzea, diru iturri modura, aukera ona izan zitekeela pentsatu genuen.
|