|
2007
|
|
|
«Ni eta gizaki, bat da; ha eta gizaki, bat da: beraz, ha eta ni, bat gara»310 Fichte-ren
|
ni
eta ez nia bezain famatua bilakatuko da Jacobi-ren hi eta nia. Baina, kasu:
|
|
|
«Über den Dualis»en Humboldt-ek hi eta haren arteko diferentzia lantzen du: biak dira ez niak, baina ni eta hak
|
ni
eta ez ni osoa biltzen dute (ni eta hik ez bezala); nia barne sentsuan eta ha kanpoko sentsuan oinarritzen da, hia norbere gogozko aukera batean339; hia ere ez ni bat da, baina ha izaki ororen izatearen esferan kokatzen den bitartean, hia ekintza komun baten eraginezko esferan kokatzen da, horrela, ni eta hi baino beste esfera batean kokatua, ha ez ni eta ez hi da340 Hizkuntza batzuetan hirugarren pertsona ezin da abstraktuki espresatu ere:
|
|
|
biak dira ez niak, baina ni eta hak ni eta ez ni osoa biltzen dute (ni eta hik ez bezala); nia barne sentsuan eta ha kanpoko sentsuan oinarritzen da, hia norbere gogozko aukera batean339; hia ere ez ni bat da, baina ha izaki ororen izatearen esferan kokatzen den bitartean, hia ekintza komun baten eraginezko esferan kokatzen da, horrela, ni eta hi baino beste esfera batean kokatua? ha ez
|
ni
eta ez hi da340 Hizkuntza batzuetan hirugarren pertsona ezin da abstraktuki espresatu ere: ha etzanik, zut, eserita dago, esan ohi dute; edo ezberdinki izendatzen dute hiztunarekiko urrun edo urrantasunaren arabera341 Edo aditzean marka propio gabe uzten da (euskaraz:
|
|
|
errealitate oro», honezkero subjektu ekinkor itzuliriko Spinoza-ren Substantzia Deus sive Naturaren antzera osoki bera jabetuz errealitate osoaz (izan, Fichte-ren kasuan bederen guztiz halaxe ez bada, Alemanian hala ulertu izan da momentuan, hori da orain inporta diona) 280 Lehenbizi niak nia ipintzen dizu, gero ez nia, etab. Kontzientzia da ni absolutua. Gero, kontzientziatik hara, unibertsoa ni bat da (autosortzaile), gizadia ni bat, banakoa ni bat281, bet betan airea
|
ni
eta ez ni filosofikoz bete da. Goethe gogotik burlatzen da behin baino gehiagotan ni eta ez ni horiez282, eta niaren filosofia horri guztiari buruz inongo ezkorrena Humboldt-ekin izandako gutunketan ageri da283 E. Colomer en Filosofia Alemanaren historian irakurtzen dugunez, «los enemigos del filósofo [Fichte] la presentaban como un solipsismo trascendental.
|
|
|
Gero, kontzientziatik hara, unibertsoa ni bat da (autosortzaile), gizadia ni bat, banakoa ni bat281, bet betan airea ni eta ez ni filosofikoz bete da. Goethe gogotik burlatzen da behin baino gehiagotan
|
ni
eta ez ni horiez282, eta niaren filosofia horri guztiari buruz inongo ezkorrena Humboldt-ekin izandako gutunketan ageri da283 E. Colomer en Filosofia Alemanaren historian irakurtzen dugunez, «los enemigos del filósofo [Fichte] la presentaban como un solipsismo trascendental. Sus amigos, Goethe, Schiller y G. de Humboldt hacían chistes a costa de Su Majestad otomana el «Gran Yo».
|