|
2000
|
|
|
|
Niaren
eta ingurunearen arteko muga gehiegi azpimarratzean gertatzen daerretroflexioa. Muga hori igaro eta kontaktua ezartzerakoan, gizabanakoa bereburuaren alde edo aurka abiatzen da. Freudek, hain zuzen, norberekiko itzulera mekanismoa deitu zion?, eta besteei egin nahi izango liekeena, norberari egitendio.
|
|
|
5.11.5
|
NI
eta GU izenordeak
|
|
2001
|
|
|
Azalpena hauxe izan daiteke: euskal posesioa askoz erelaburragoa da, gauza gutxiago dira
|
nireak
eta gainera, nireak izan beharreangehienetan konpartitu egiten ditugu, eta gureak dira. Horregatik, en mi casa, gure etxean da, edota mi pueblo, gure herria.
|
|
2002
|
|
|
– Nor naiz
|
ni
eta zerk bermatzen duen neure biografiaren jarraipena, etengabe berriztatu behar dira.
|
|
|
Ekarri Pasifae
|
niregana
eta berehala utziko du zezenarenganako maitasuna;
|
|
|
atsarte auek iainko bati zor dizkiot: beti ere hura, iainko izango da
|
niretzat
eta aren opalarria, maiz, nere artaldeko bildots xamurren odolez zipriztinduko dut. Dakusunez, ari eskerrak, ene idiak lasa bazka ditezke nun nai, eta neonek ere basatxirulaz zernai io dezaket.
|
|
|
Euklion. . Zer gaitz egin nizun nik, gazte, horrela jarduteko
|
nire
eta gure seme
|
|
2006
|
|
|
Begiradak! Zer naizen
|
ni
eta zer diren beraiek! Lezio ederra eman zieat!
|
|
2007
|
|
|
Pertsonalizatutako NI anitzez osatutako endotaldea dugu. Eremupublikoan denok gara
|
NI
eta berdintasuna da lege, «talde barneko adiskidetasuna» da nagusi; eremu pribatuan, aldiz, nork bere gogora egin dezake. Berdintasuna eta autonomia:
|
|
|
Caroline Shantz ek (1982), gizarte ezagutzari dagokion taldearen tamainairizpidetzat hartuta, beste sailkapen bat aurkeztu zuen, honako lau eremu hauekbereizten zituena: (1)
|
Nia
eta beste pertsonak, hau da, gizakia honako elementuhauek dituen organismotzat hartuta: pentsamenduak, sentimenduak, asmoak, lehentasunak, arrazoibideak, jarrerak eta antzeko gertaera psikologikoak?; (2) buruz buruko gizarte harremanak, hala nola, gatazka, autoritate etaadiskidetasun harremanak?; (3) talde barneko erlazioak, taldekideen artekoharremanak?.
|
|
|
James-en (1890) ekarpenik esanguratsuena
|
Niaren
eta Nirearen artekobereizketa da. Nia norberaren osagai aktiboa edota existentziaren esperientziasubjektiboa da.
|
|
|
James-ek
|
Niari
eta Nireari buruz egindako ekarpenek eragin handia izan dutenorberaren ezagutzaren inguruko azterketetan, eta, gaur egun, horietan oinarritutako hainbat teoria aurki daitezke; esate baterako, Lewis eta Brooks Gunn ena (1979).
|
|
|
Lehen urratsak dira gizarte ezagutzaren garapenean. Halaber, objektuak haiengandik bereizirik daudela ikasten dute; hau da,
|
Niaren
eta Ni ezdenaren artean bereizten hasten dira (Durkin, 1995; Shaffer, 2002). 12 eta 18 hilabeteen artean, hirugarren mailako erreakzio zirkularrak garatzen dituzte, eta, horren ondorioz, mundu fisikoa zein soziala esploratzeko jakin mina pizten da (Shaffer, 2002).
|
|
|
Mead ek, James-i (1890) jarraituz (ikus II. kapitulua), pertsonaren baitan
|
Nirea
eta Nia bereizten zituen.Nirea nortasunaren alderdi pasiboa da; hau da, norberaezagutza objektu gisa. Haurtzarotik garatzen da, etahonako elementu hauek biltzen ditu:
|
|
|
Niarenbaitako bi instantzia horiek eta haien arteko harremanek osatzen dute azterbidemoral psikoanalitikoa. Aldi berean, psikoanalisiak instantzia horiek beste instantziekin. Zerarekin,
|
Niarekin
eta Ni idealarekin, dituzten harremanak aztertzenditu.
|
|
|
Horren guztiaren, ispiluzko
|
Niaren
eta amarentzat desiragarri izatearen, emaitza psikologikoa honako hau izango da: haurrarengan Ni idealaren instantziaeratzen da, haurrak uste baitu bera dela amak desiratzen duen gauzarik preziatuena (faloa, hain zuzen).
|
|
|
Batasun hori gizadia da, eta gizadia beste ezer ez da neroni baino.
|
Ni
eta Hi, Jacobi-k beti esan ohi duen eran, bat eta bera da; eta berdin Ni eta Ha/ To, eta Ni eta Ha/ No eta gizaki guzti guztiok. Ispilu artistikoki fazetatu batean fazeta bakoitzak bere burua ispilu banatutzat hartuko balizu bezala da305 Noizpait etorriko da etorri aldakuntza, errore hau desagertuko dena eta gure begietako benda legez eroriko dena306 Ez dago gehiago esaterik horri buruz, eta ezein metafisikak ez luke gehiago esan behar.
|
|
|
Batasun hori gizadia da, eta gizadia beste ezer ez da neroni baino. Ni eta Hi, Jacobi-k beti esan ohi duen eran, bat eta bera da; eta berdin
|
Ni
eta Ha/ To, eta Ni eta Ha/ No eta gizaki guzti guztiok. Ispilu artistikoki fazetatu batean fazeta bakoitzak bere burua ispilu banatutzat hartuko balizu bezala da305 Noizpait etorriko da etorri aldakuntza, errore hau desagertuko dena eta gure begietako benda legez eroriko dena306 Ez dago gehiago esaterik horri buruz, eta ezein metafisikak ez luke gehiago esan behar.
|
|
|
Batasun hori gizadia da, eta gizadia beste ezer ez da neroni baino. Ni eta Hi, Jacobi-k beti esan ohi duen eran, bat eta bera da; eta berdin Ni eta Ha/ To, eta
|
Ni
eta Ha/ No eta gizaki guzti guztiok. Ispilu artistikoki fazetatu batean fazeta bakoitzak bere burua ispilu banatutzat hartuko balizu bezala da305 Noizpait etorriko da etorri aldakuntza, errore hau desagertuko dena eta gure begietako benda legez eroriko dena306 Ez dago gehiago esaterik horri buruz, eta ezein metafisikak ez luke gehiago esan behar.
|
|
|
Gizadiak, hortaz, beste metafisika batzuetan Jainkoak edo, duen lekua hartzen dizu unibertsoaren lehen subjektu eta azken helburu. Gizadia, baina, ezer ez da besterik,
|
ni
eta hi eta ha (hura) baino: banakoak harreman pertsonaletan, eta harremanon garapen eta batura infinitoraino.
|
|
|
«Ni eta gizaki, bat da; ha eta gizaki, bat da: beraz, ha eta ni, bat gara»310 Fichte-ren
|
ni
eta ez nia bezain famatua bilakatuko da Jacobi-ren hi eta nia. Baina, kasu:
|
|
|
Baina, kasu: Fichte-ren nia Kant-en spinozatze bat baldin bada (omen), Jacobi-ren
|
ni
eta hia Descartes edo Kant-en nien zuzen kontrarioa da, errotik antirrazionalista (Jacobi Hume-ren «irrazionalismoaren» eta Eskola Eskoziarraren oso influentziapean dago) 311 Existentziak sentsazio/ sentimenduan ematen zaizkigu, ez kontzeptuan, eta Jacobirena ni eta hi sentitua da, maitatua, adiskidantzakoa, adimenaren artekotza aurretik ebidentziatua: hi, adiskidea da, maite nauena.
|
|
|
Baina, kasu: Fichte-ren nia Kant-en spinozatze bat baldin bada (omen), Jacobi-ren ni eta hia Descartes edo Kant-en nien zuzen kontrarioa da, errotik antirrazionalista (Jacobi Hume-ren «irrazionalismoaren» eta Eskola Eskoziarraren oso influentziapean dago) 311 Existentziak sentsazio/ sentimenduan ematen zaizkigu, ez kontzeptuan, eta Jacobirena
|
ni
eta hi sentitua da, maitatua, adiskidantzakoa, adimenaren artekotza aurretik ebidentziatua: hi, adiskidea da, maite nauena.
|
|
|
Baina, bestetik, ni bat arrazoimenari kontrajarria, onartezina zitzaion Humboldt-i. 1812an berriro
|
ni
eta hi ren gaira itzuli denean («Ankündigung einer Schrift über die Vaskische Sprache und Nation» testuan, hain zuzen), Humboldt-ek, Fichte-ren metafisikatik adina Jacobi-ren irrazionalismotik aldenduz, errealitatean bai, bizitzan, pentsamenduan, esperientzian, historian?, baina, oposatu beharrean, arrazoimenarekin bat etorriz, niaren lekua hizkuntzan ipiniko dizu. Nazioaren ahotik, haurraren zezelkatik bertatik, mirarizko iturri bat halakoa hizkuntza naturalki isur
|
|
|
tzen da, eta hori da frogarik ziurrena, «gizakiak ez duela bere baitan bakanduriko indibidualitate bat,
|
ni
eta hi ez direla, batabestea galdatzen duten kontzeptuak soilik, ezpabere, bien bereizkuntzaren punturaino esetsi ahal izanen balitz, egiazki identikoak direla, eta zentzu honetan indibidualitatearen zirkuluak daudela, banako ahul, behartsu eta erkinetik gizadiaren leinu antigualekoraino, zeren ta bestela betiererainoko guztian ulertze oro ezinezkoa bailitzateke»314.
|
|
|
Hemen, 1) hain zuzen elkar aditzearen, adimenaren? baldintza da
|
ni
eta hia, eta Jacobi-ren ha (hura, berdin gizakia) desagertu egin da. 2) Ni eta hiren sorlekua hizkuntza da.
|
|
|
baldintza da ni eta hia, eta Jacobi-ren ha (hura, berdin gizakia) desagertu egin da. 2)
|
Ni
eta hiren sorlekua hizkuntza da. 3) Nia, bestalde, irlatua edo ni eta hiren harreman adiskidantzazkora mugatua barik, zirkulu geroz eta zabalagoetan gizadi osora hedatua ulertzen da (banakoa, nazioa, gizajendea).
|
|
|
2) Ni eta hiren sorlekua hizkuntza da. 3) Nia, bestalde, irlatua edo
|
ni
eta hiren harreman adiskidantzazkora mugatua barik, zirkulu geroz eta zabalagoetan gizadi osora hedatua ulertzen da (banakoa, nazioa, gizajendea).
|
|
|
Ib., 138 Errepikatua, 201
|
Ni
eta hian sentimenduaren presentzia, eta indarra ere, baztertu ez da inoiz egiten, ik. 140, 483.
|
|
|
Hire hitasuna birrezagutzean ezagutzen diat nire buruaren nitasuna.
|
Ni
eta hia hizkuntzan sortzen da, eta ni eta hia ipiniz, hots, dialogoa inauguratuz, sortzen da hizkuntza bera« (the Urtypus of language is the duality of me and you, of the subject and the other subject, of the speaker and the hearer; that consequently thought is due to the dialogical constitution of language) »333.
|
|
|
Hire hitasuna birrezagutzean ezagutzen diat nire buruaren nitasuna. Ni eta hia hizkuntzan sortzen da, eta
|
ni
eta hia ipiniz, hots, dialogoa inauguratuz, sortzen da hizkuntza bera« (the Urtypus of language is the duality of me and you, of the subject and the other subject, of the speaker and the hearer; that consequently thought is due to the dialogical constitution of language) »333.
|
|
|
«Über den Dualis»en Humboldt-ek hi eta haren arteko diferentzia lantzen du: biak dira ez niak, baina
|
ni
eta hak ni eta ez ni osoa biltzen dute (ni eta hik ez bezala); nia barne sentsuan eta ha kanpoko sentsuan oinarritzen da, hia norbere gogozko aukera batean339; hia ere ez ni bat da, baina ha izaki ororen izatearen esferan kokatzen den bitartean, hia ekintza komun baten eraginezko esferan kokatzen da, horrela, ni eta hi baino beste esfera batean kokatua, ha ez ni eta ez hi da340 Hizkuntza batzuetan hirugarren pertsona ezin da abstraktuki espresatu ere:
|
|
|
«Über den Dualis»en Humboldt-ek hi eta haren arteko diferentzia lantzen du: biak dira ez niak, baina ni eta hak
|
ni
eta ez ni osoa biltzen dute (ni eta hik ez bezala); nia barne sentsuan eta ha kanpoko sentsuan oinarritzen da, hia norbere gogozko aukera batean339; hia ere ez ni bat da, baina ha izaki ororen izatearen esferan kokatzen den bitartean, hia ekintza komun baten eraginezko esferan kokatzen da, horrela, ni eta hi baino beste esfera batean kokatua, ha ez ni eta ez hi da340 Hizkuntza batzuetan hirugarren pertsona ezin da abstraktuki espresatu ere:
|
|
|
«Über den Dualis»en Humboldt-ek hi eta haren arteko diferentzia lantzen du: biak dira ez niak, baina ni eta hak ni eta ez ni osoa biltzen dute(
|
ni
eta hik ez bezala); nia barne sentsuan eta ha kanpoko sentsuan oinarritzen da, hia norbere gogozko aukera batean339; hia ere ez ni bat da, baina ha izaki ororen izatearen esferan kokatzen den bitartean, hia ekintza komun baten eraginezko esferan kokatzen da, horrela, ni eta hi baino beste esfera batean kokatua, ha ez ni eta ez hi da340 Hizkuntza batzuetan hirugarren pertsona ezin da abstraktuki espresatu ere:
|
|
|
«Über den Dualis»en Humboldt-ek hi eta haren arteko diferentzia lantzen du: biak dira ez niak, baina ni eta hak ni eta ez ni osoa biltzen dute (ni eta hik ez bezala); nia barne sentsuan eta ha kanpoko sentsuan oinarritzen da, hia norbere gogozko aukera batean339; hia ere ez ni bat da, baina ha izaki ororen izatearen esferan kokatzen den bitartean, hia ekintza komun baten eraginezko esferan kokatzen da, horrela?
|
ni
eta hi baino beste esfera batean kokatua, ha ez ni eta ez hi da340 Hizkuntza batzuetan hirugarren pertsona ezin da abstraktuki espresatu ere:
|
|
|
biak dira ez niak, baina ni eta hak ni eta ez ni osoa biltzen dute (ni eta hik ez bezala); nia barne sentsuan eta ha kanpoko sentsuan oinarritzen da, hia norbere gogozko aukera batean339; hia ere ez ni bat da, baina ha izaki ororen izatearen esferan kokatzen den bitartean, hia ekintza komun baten eraginezko esferan kokatzen da, horrela, ni eta hi baino beste esfera batean kokatua? ha ez
|
ni
eta ez hi da340 Hizkuntza batzuetan hirugarren pertsona ezin da abstraktuki espresatu ere: ha etzanik, zut, eserita dago, esan ohi dute; edo ezberdinki izendatzen dute hiztunarekiko urrun edo urrantasunaren arabera341 Edo aditzean marka propio gabe uzten da (euskaraz:
|
|
|
dut, duk, du+, absentzia pertsonala markatzen da), edo aurreneko biengandik beste era batera osatzen da haren forma (eusk.: naiz, haiz da) 342
|
Ni
eta hi bezalaxe, ha ere subjektua da, baina ez pertsonalizatua: neutrala da edozerekiko, horregatik gauzakiak adina espresa ditzake pertsonak, baina gauzakiak balira bezalaxe hain zuzen pertsonak ere.
|
|
|
Baina bat berdintasun hori aldarrikatu behar izateak berak adierazten du bestetik faktoaren ebidentzia, gizaki guztien bat berdintasuna gizon emakumeon kontzientzia «naturaleko» datu bat ez dela, onenean helburu bat eta konkista bat izan behar duela. Hizkuntzak, gizonemakumeen kontzientzia naturalak, oso garbi bereizten du bere erroetan batetik
|
ni
eta hi(= gu) ren estatutua eta bestetik ni eta ha/ ek, en estatutuaren artean. Moralki gaizki egiten ote du hizkuntzak?
|
|
|
Baina bat berdintasun hori aldarrikatu behar izateak berak adierazten du bestetik faktoaren ebidentzia, gizaki guztien bat berdintasuna gizon emakumeon kontzientzia «naturaleko» datu bat ez dela, onenean helburu bat eta konkista bat izan behar duela. Hizkuntzak, gizonemakumeen kontzientzia naturalak, oso garbi bereizten du bere erroetan batetik ni eta hi(= gu) ren estatutua eta bestetik
|
ni
eta ha/ ek, en estatutuaren artean. Moralki gaizki egiten ote du hizkuntzak?
|
|
|
Azken batean dialogoak, hots, pentsamendua egiten duen berak, gauzatzen du objektibitatea: izpiritu eta materiaren dialogoak, begiak eta belarriaren arteko dialogoak, gizon emakumearen dialogo isilak bere buruarekin,
|
ni
eta hi artekoak, belaunaldien, nazioen, hizkuntzen artekoak, gizadia eta munduaren arteko dialogoak. Hizkuntza bitartekari da alde guztietara256 E. Cassirer-ek arrazoiz Leibniz-en tradizioan txertatzen du ikusmolde hau:
|
|
|
Espainolaren influentziaz, bi aldiz pentsatu gabe «pentsatzen dut, beraz banaiz» esateko ohitura txar axalgaina hartu dugu. Descartes-ek, ordea, «ni naiz, ni existitzen naiz», beti
|
ni
eta ni mailukatzen du, frantsesez (nahitaez!), baina latinez ere: «ego sum ego existo», «ego cogito, ergo sum», «ni naiz, ni existitzen naiz», «nik pentsatzen dut, beraz ni banaiz», «nik existitu behar dut, ni neu zerbaitetaz konbentzituta banago», «dena faltsua zela pentsatu nahi nuen bitartean, nik, hori pentsatzen zuenak alegia, derrigorrean zerbait izan behar nuela», «ni zerbait nintzela, eta, ostera, bakarrik pentsatzeari utzita ez nuela izango batere arrazoirik ni banintzela uste izateko», «ni substantzia bat nintzela», «ezin lortuko du ni ezer ez izatea ni zerbait naizela pentsatzen dudan bitartean», «nik zalantza egiten dudala eta hortik ateratzen dela ni banaizela», etab.258Niaren udaberri eztandaketari bat dago Moderniaren hasieran:
|
|
|
errealitate oro», honezkero subjektu ekinkor itzuliriko Spinoza-ren Substantzia Deus sive Naturaren antzera osoki bera jabetuz errealitate osoaz (izan, Fichte-ren kasuan bederen guztiz halaxe ez bada, Alemanian hala ulertu izan da momentuan, hori da orain inporta diona) 280 Lehenbizi niak nia ipintzen dizu, gero ez nia, etab. Kontzientzia da ni absolutua. Gero, kontzientziatik hara, unibertsoa ni bat da (autosortzaile), gizadia ni bat, banakoa ni bat281, bet betan airea
|
ni
eta ez ni filosofikoz bete da. Goethe gogotik burlatzen da behin baino gehiagotan ni eta ez ni horiez282, eta niaren filosofia horri guztiari buruz inongo ezkorrena Humboldt-ekin izandako gutunketan ageri da283 E. Colomer en Filosofia Alemanaren historian irakurtzen dugunez, «los enemigos del filósofo [Fichte] la presentaban como un solipsismo trascendental.
|
|
|
Subjektua bera ezin da ezagutu; ezagutzearen aurrebaldintza da beti. Subjektu huts huts horri erreferitzeko, esan bezala, Kant «apertzepzio hutsaz» mintzo da, edo «jatorrizko apertzepzio», «apertzepzioaren batasun transzendentalaz»; baina baita, lehenengo argitaraldian behinik behin, «irudimen produktiboaz» eta «irudimen transzendentalaz» ere (A 122), orain hori nabarmendu behar dugu,
|
niaren
eta irudimen kreatzailearen identifikazio hori oso garrantzitsua izango baita gerora. Hala gure pentsamendu eta ezagutza ororen, hau da, azkenean munduaren, iturburu fundamentaltzat, sortzaile nahiz fundatzaile adieran?
|
|
|
Gero, kontzientziatik hara, unibertsoa ni bat da (autosortzaile), gizadia ni bat, banakoa ni bat281, bet betan airea ni eta ez ni filosofikoz bete da. Goethe gogotik burlatzen da behin baino gehiagotan
|
ni
eta ez ni horiez282, eta niaren filosofia horri guztiari buruz inongo ezkorrena Humboldt-ekin izandako gutunketan ageri da283 E. Colomer en Filosofia Alemanaren historian irakurtzen dugunez, «los enemigos del filósofo [Fichte] la presentaban como un solipsismo trascendental. Sus amigos, Goethe, Schiller y G. de Humboldt hacían chistes a costa de Su Majestad otomana el «Gran Yo».
|
|
|
«Ezkontzera goaz». Segidan, kartazal bat luzatu ziguten,
|
nire
eta lagunaren izenarekin. Barruan, poesia eder bat, ezkontzarako gonbidapena luzatuz.
|
|
|
«Ezkontzera goaz». Segidan, kartazal bat luzatu ziguten,
|
nire
eta lagunaren izenarekin. Barruan, poesia eder bat, ezkontzarako gonbidapena luzatuz.
|
|
|
«Ezkontzera goaz». Segidan, kartazal bat luzatu ziguten,
|
nire
eta lagunaren izenarekin. Barruan, poesia eder bat, luzatuz ezkontzarako gonbidapena.
|
|
|
«Ezkontzera goaz». Segidan, kartazal bat luzatu ziguten,
|
nire
eta lagunaren izenarekin. Barruan, poesia eder bat, luzatzen zigutela (rik) ezkontzarako gonbidapena.
|
|
|
«Ezkontzera goaz». Segidan, kartazal bat luzatu ziguten,
|
nire
eta lagunaren izenarekin. Barruan, poesia eder bat, ETA BERTAN/ HAN luzatzen ziguten ezkontzarako gonbidapena.
|
|
|
«Ezkontzera goaz». Segidan, kartazal bat luzatu ziguten,
|
nire
eta lagunaren izenarekin. Barruan, poesia eder bat, ZEINETAN luzatzen ziguteN ezkontzarako gonbidapena.
|
|
|
«Ezkontzera goaz». Segidan, kartazal bat luzatu ziguten,
|
nire
eta lagunaren izenarekin. Barruan, poesia eder bat, NON luzatzen BAITziguten ezkontzarako gonbidapena.
|
|
|
«Ezkontzera goaz». Segidan, kartazal bat luzatu ziguten,
|
nire
eta lagunaren izenarekin. Barruan, poesia eder bat, luzatzen zitzaiguNA ezkontzarako gonbidapena.
|
|
2008
|
|
|
Lehenengo teoriari buruz, Freudek esan zuen nortasunak hiru atal hipotetiko dituela: Zera,
|
Nia
eta Supernia. Nortasunaren garapenaren inguruan planteatutako teoria, berriz, garapen psikosexualaren estadioak barneratzen dituen teoria psikosexuala da.
|
|
|
|
Niari
eta Zerari buruzkoa. Horrez gain, aho aro, uzki aro eta aro falikoari buruzkoa.
|
|
|
|
Niari
eta Superniari buruzkoa. Horrez gain, garapen psikosexualari buruzkoa.
|
|
|
Nortasuna osatzen duten instantziei buruz, Freudek esan zuen hiru atal hipotetiko dituela: Zera,
|
Nia
eta Supernia.
|
|
|
|
Niari
eta Zerari buruzkoa. Horrez gain, aho aroari, uzki aroari eta aro falikoari buruzkoa.
|
|
|
|
Niari
eta Superniari buruzkoa. Horrez gain, garapen psikosexualari buruzkoa.
|
|
2010
|
|
|
Lau izenetatik hiru, bai, eta, laugarrenean, aitaren ordez politikoki oso hurbil zen semea. Halere,
|
nire gainean
eta, bereziki, Mark Legasseren gainean, oso kritika gogorra erori zen 1977an. Niretzat, historialari formaziorik ez zuen baten azalezko lana zela, oinarririk gabekoa, EuskoAlderdi Jeltzalea zikintzeko egina:
|
|
2011
|
|
|
Winnicott en arabera (1960), haurra amarengandik askatu eta bakoizten ari denean ez da gertatzen behar adinako enpatiarik. Haurra oso txikia denean gertatzen bada amaren babesaren gabezia, psikosia gertatuko da; baina, haurraren
|
nia
eta objektua bereizten hasita gero gertatzen bada gabezia hori, mugako patologia gertatuko da.
|
|
|
Kontzientziak mugatzen ez duenean, saria lortzeko edozein bide arrazional erabiltzen du antisozialaren
|
niak
eta arau sozialak errespetatzen dituenean, ez da moralki konbentzitua dagoelako, zigorra ekiditearren baizik. Harrapatua izateko beldurrak sortzen dio barne herstura antisozialari.
|
|
|
Objektu horri esker, haurrari iruditzen zaio ama hurbil dagoela.
|
Nia
eta objektua pixka bat bereiziak daude, baina ez erabat bereiziak.
|
|
|
Herstura depresiboa ezin eramanez, mekanismo eskizoideen mendera itzultzen da. Mugakoak ez du jakiten arriskua barnetik edo kanpotik datorkion,
|
nia
eta nia ez dena ez baititu ongi bereizi.
|
|
|
Egituraketa psikotikoan gogaitzen gaituen errealitatea ukatzen da, objektuan ez da energiarik inbertitzen, libido nartzisista nagusitzen da, prozesu primarioa gailentzen da eta defentsa mekanismo primitiboak (proiekzioa eta identifikazio proiektiboa) erabiltzen dira. Egituraketa neurotikoan gatazka ez da
|
niaren
eta errealitatearen artekoa, niaren eta bulkaden artekoa baizik; objektuan inbertitzen da energia, neurri batean bada ere; errealitatearen printzipioa kontuan hartzen da; bulkaden errepresio bat badago; eta prozesu sekundarioek funtzionatzen dute.
|
|
|
Egituraketa psikotikoan gogaitzen gaituen errealitatea ukatzen da, objektuan ez da energiarik inbertitzen, libido nartzisista nagusitzen da, prozesu primarioa gailentzen da eta defentsa mekanismo primitiboak (proiekzioa eta identifikazio proiektiboa) erabiltzen dira. Egituraketa neurotikoan gatazka ez da niaren eta errealitatearen artekoa,
|
niaren
eta bulkaden artekoa baizik; objektuan inbertitzen da energia, neurri batean bada ere; errealitatearen printzipioa kontuan hartzen da; bulkaden errepresio bat badago; eta prozesu sekundarioek funtzionatzen dute.
|
|
|
Psikoanalisiak hasiera batean garrantzi handia eman zien bulkadei eta zeraren energiari.
|
Niari
eta superniari baino garrantzi handiagoa eman zion zerari. Baina, gizartearen eskaeren eraginari esker, niaren eginkizun moldatzailea azpimarratzen hasi ziren hainbat autore, hala nola Adler, Hartmann edo Horney.
|
|
|
Aro pregenitaletako erasokortasuna erabiltzen du.
|
Niaren
eta superniaren arteko mugak lausotuak dira. Mugako nahastea duenak errealitatearen froga mantentzen du.
|
|
|
2) Erreal itatearen judizioa:
|
nia
eta nia ez dena bereizteko gaitasuna, kinadak psike barnetik edo psikeaz kanpotik datozen jakiteko gaitasuna. Errealitatearen judizioa ez da gordetzen nahaste psikotikoetan, baina bai mugakoetan eta neurotikoetan.
|
|
|
Neurosietan niak errealitatearen eta superniaren eskaerei erantzuten die eta bulkaden eskaerak erreprimitzen ditu. Psikosietan, berriz,
|
niaren
eta errealitatearen arteko haustura gertatzen da. Egitura psikotikoa duenaren oinarriko gatazka bulkaden eta errealitatearen artekoa da, eta ez superniak edo niaren idealak sorrarazia.
|
|
|
Adibidez, pertsona baten pentsamendua superstiziosoa bada eta pentsatzen badu «ohiko errituala gauzatuz neure burua eta maite ditudan pertsonak gertaera negatiboetatik babestu ditzaket», irakatsi zaio modu errealista batean pentsatzen eta pentsamendu berri hori bere buruari errepikatzen. Aipatu den kasuan, «egiten ditudan erritualak nekagarriak dira; horiek egiten ez baditut
|
niri
eta nire familiakoei ez zaie ezertxo ere gertatuko. Erritual horiek neure burua eta ingurunean ditudan pertsonak zoratzeko besterik ez dute balio» gisako pentsamendua izaten irakatsiko litzaioke.
|
|
|
Histrio
|
nikoak
eta nartzisistak liluragarriak izaten eta beste pertsonen arretagune izaten saiatzen dira. Histrionikoak bere barneko hutsune sentipena bete nahi izaten du besteen arreta erakarriz.
|
|
|
Amaren sabelean dagoen haurrak libido guztia beregan kokatua dauka.
|
Nia
eta zera bereizi gabe dauzka, ingurunearekin harremanik ez du eta amodio objektu bakarra bere burua du; kanpoko objektuak aukeratu aurretik, eta libidoa kanpoko objektuetan jarri aurretik gertatzen da. Nartzisismo sekundarioan norbere niarengana itzultzen da objektuetan kokatua zegoen libidoa; besteekin identifikatuz gertatzen den niaren eraketa prozesuarekin lotua dago.
|
|
|
Lacan-ek, era berean, bereizi egiten ditu
|
nia
eta subjektua. Nia irudimenezkoa da eta subjektua sinbolikoari lotua dago.
|
|
|
Desiraren Grafoan
|
nia
eta bestearen irudia bereizten ditu Lacan-ek. Ispiluko irudiarekiko harremanak hizkuntzari lotuak daude.
|
|
|
Osagai sinbolikoak irudimenaren erregistroa baketzen du, egonkortasuna ematen dio gorputz irudiari, errealaren alderdia ezkutatzen du eta gorputz zatikatuaren itzulera galarazten du.
|
Niak
eta fantasmak errealaren kontrako defentsa moduan jokatzen dute. Lacan-en aburuz, haurraren herstura ez da zikiramendu beldurretik sortzen, Freud-entzat bezala, baizik eta zikiramendurik ezaren beldurretik.
|
|
2014
|
|
|
Ni ere juten nintzanberarekin zeren puf han egoten ginen danok, portaleko umeak. Eta amak egiten zuengure arropa guztia,
|
niretzako
eta nire anaiarentzat, eta berarentzat. Eta gero, portalekobeste bizilagun batzuentzat ere.
|
|
|
Sistema hegemonikoan, heteropatriarkalean, «normaltasun»aren barruan bere burua ikusten ez duenak, jakina, gatazka biziduenak. Horregatik ez dago goi erdiko klaseko gizon zuri heterosexualik bere (haragiztatutako) subjektibotasunari arrakalak edo zirrikituak aurkitzen dizkionik.Besteak definitzen du beti
|
nia
eta bestearen kontzientzia hartzea beti da gatazkatsua.
|
|
|
Zerk egingo du hemen grazia? Zer esan nahidut
|
nik
eta nola esango dut egoki uler dadin. Bertsolariak, kantuan ari den bitartean, hori dena kalkulatzen du.
|
|
|
«Orain euskera emozionalki gero eta gehiago ari naiz disfrutatzen, baina urtebatzuetan euki dut tentsio bat euskal kulturarekiko eta euskal nortasunarekiko.Jarrera hori obligazio moduan ulertzen nuen eta hizkuntzarekiko ukazioasortzen zidan.
|
Nik
eta nire lagunarteak euskara euskal «jatortasun»arekinlotzen genuen, ezker abertzale jarraitxuen mobidarekin... Guk ez genuengeure burua hor ikusten».
|
|
|
Estebanekfeminismotik baieztapen horren inguruan gogoeta egitea proposatzen digu. Izan ere, haren hitzetan, «teoria eta narratiba feminista berrienek
|
niaren
eta gorputzaren artekobereizketa gaizto hori garatzera gonbidatzen gaituzte. Edozein egoeratan, ekintzaprestatuetan edo prestatu gabeetan, gorpuztutako eragileak gara.
|
|
|
Lehenengo teoriari buruz, Freudek esan zuen nortasunak hiru atal hipotetiko dituela: zera,
|
nia
eta supernia. Nortasunaren garapenaren inguruan planteatutako teoria, berriz, garapen psikosexualaren estadioak barneratzen dituen teoria psikosexuala da.
|
|
|
Mugak lausotu eta ezabatzeko, desberdintasunaren eta bereizketaren hersturari aurre egiteko erabiltzen da alkohola.
|
Nia
eta nia ez dena bereizi gabe zeuden faseetara itzultzeko eta objektu on eta txarraren arteko bereizkuntza lausotzeko balio dezake.
|
|
2015
|
|
|
Pearson koefizienteak kalkulatu ziren. Aurkitutako korrelaziokoefizienterik altuenak Zn eta Cd (0.98), Pb eta Sb (0.95),
|
Ni
eta Co (0.94) elementuen artekoak izan
|
|
|
Cd eta Sb elementuak, hurrenez hurren, Zn etaPb metalen ezpurutasun giza agertzen dira naturan, baita Pirinioetan ere (Bacardit 2011).
|
Ni
eta Coelementuek ere sedimentu eta lurretan askotan erakusten dute korrelazio esanguratsua (Hernandez etal. 2003).
|
|
|
Gainazaleko sedimentuen kontzentrazioen korrelazio analisia burutu zen, elementuen artekokorrelazio esanguratsurik ote zegoen ikertzeko eta horretarako Pearson koefizienteak kalkulatu ziren.Aurkitutako korrelazio koefizienterik altuenak Zn eta Cd (0.99), Pb eta Sb (0.94) eta
|
Ni
eta Co (0.90) elementuen artekoak izan ziren, denak esanguratsuak %95eko konfiantza mailan.
|
|
|
Cd eta Sb elementuak, hurrenez hurren, Zn eta Pb metalen ezpurutasun giza agertu ohi diranaturan, baita Pirinioetan ere eta hori dela eta korrelazio zuzena eta esanguratsua adierazi dezaketelaesan daiteke (Bacardit 2011).
|
Ni
eta Co elementuen aldetik, sedimentu eta lurretan askotan erakustendute korrelazio esanguratsua, hauen jatorri naturalagatik izan daitekeelarik korrelazioaren arrazoietakobat (Hernandez et al. 2003). Badago, gainera, Pirinioetako litologian Ni kontzentrazio altuak berrestendituen lanik, beste Europako zenbait tokirekin konparatuta (Gonzalez Miqueo et al. 2010).
|
|
|
Taldekako antzekotasunei begira (3 Irudia), PP eta MT aintziretako sedimentuek Cd, Cu, Fe, Mo, Pb, Sb, V eta Zn kontzentrazio altuenetarikoak dituzte. Beste alde batetik, BA, AIx eta BEaintziretan Al, Co, Cu, Fe,
|
Ni
eta Se kontzentrazioak esanguratsuki altuagoak dira gainontzekoaintziretan baino. Oro har, elementuen kontzentraziorik baxuenak SI, CO eta Air lakuetan aurkitu dira.Airotoko sedimentuetan neurtutako As-aren eta W-aren kontzentrazioak dira salbuespena.
|
|
|
Aztertutako lakuak 5 talde desberdinetan bana daitezke haien gainazaleko sedimentuenkonposizio metalikoaren arabera: i) PP eta MT, Cd, Cu, Fe, Mo, Pb, Sb, V eta Zn kontzentrazioaltuekin ii) BA, AIx eta BE, Al, Co, Cu, Fe,
|
Ni
eta Se kontzentrazio altuekin iii) SI, CO eta AIr,, metalen kontzentrazio baxuenak dituztelarik, iv) ES, GR, ER, LL, AU, RO, MA, MO eta PL, Ti, Mg, Ba, Mn, Sn eta Tl kontzentrazio altuekin eta, azkenik, v) AN, Cd, Cr, Hg, Mn, Sr eta Znkontzentrazio altuekin.
|
|
2019
|
|
|
Gisa horretako ikerketa performatiboaegiten jarraitzea gustatuko litzaidake, batetik, akademikoki ikertutakoa ulertzeko oso baliagarriaizan zaidalako eta bestetik, sorkuntza prozesu honek asebete nauelako ere. Azkenik esan, masterrean egindako ikerketa, pantailarako aktore zuzendaritzari buruzkoa, eta ondoriozgaratutako unitate didaktikoa, eta egun doktoregoan amaitzeko bidean nabilen Mike Leigh eriburuzko ikerketa prozesu oso hau, ikasketa oso aberasgarria izaten ari dela
|
niretzat
eta honenondorioz ikasitakoa, pantailarako aktoreen zuzendaritzan eta baita pantailarako aktore lanarenalorrean ere, irakaskuntzan aplikatzeko aukera izatea litzateke nire helburu/ ametsik nagusiena, oso ekarpen interesgarria egin dezakedala uste baitut.
|