|
2000
|
|
|
Eta nik neure bideari ekin nion eta bidean aitzina noa egun ere: iragan nuen udaberria, iragan nituen uda eta udazkena, eta orain neguan nago... baina, neguan nagoen arren eta adinberdea joan zitzaidan arren, zeren adinzahar bainaiz, ene hitza ez da biluzia, baina hostoz josia, gorputzaren negua hitzaren udaberriaz jantzi eta estali
|
nahi
banu bezala, eta neguaren gorputza udaberriaren hitzaz...
|
|
|
Bakarrik nindoan, bai, eta arrai nindoan, eta are arraiago eta alegerago jarri nintzen hiriko kanpai guztiak baterat jotzen hasi zirenean, dilin dalan, dilin dalan, haiek ere ene libertate ospatu
|
nahi
balute bezala, eta ene felizitatea aldarrikatu eta zabaldu, lau haizeetarat, zeruko mintzoaz... Eta ene bihotza ere bertze kanpai bat zen jada, bertzeekin batean jotzen ari zena, din dan, din dan, ene alegrantzia eta ene bizipoza adierazi nahi ziona mundu osoari.
|
|
|
Gero, bere disertazione hura erran bakarrean laburbildu
|
nahi
balu bezala, erantsi zuen:
|
|
|
Eta isildu egin zen eta zorrotz behatu zidan, bere kemen guztia behako hartarat bildu
|
nahi
balu bezala. Eta erran zidan:
|
|
|
Zeren berak bezalakoek eta errege faltsuaren leinukoek bai, arima ezin handiagoa eta ezin nobleagoa baitute, eta guk nafar bentzutuok, aldiz, ezin tipiagoa... Erran
|
nahi
balu bezala ezen indiarren parekoak garela, eta Espainiako indiarrak garela, zeren eta indiarrek ez baitute arimarik, eta guk kasik ez!
|
|
|
Eta jaiki nintzen, eta bat batean argi izpi batzuk iragazi ziren hostoen artetik ustekabean... eta argiak eztanda egin zuen basoan eta eztanda egin zuen hosto haietan... eta milaka eta milaka gar ikusi nituen hosto haien lekuan —horiak eta gorriak, moreak eta okreak—, berant gabe erortzerat zihoazèn hosto haiek, bizitzaren azken dardaran eta bizitzaren azken hatsean, goiti
|
nahi
balute bezala, gero eta goitiago, suaren istanteko hegaldian betiko...
|
|
|
Eta zein arrai eta alegera jarri nintzen hura etorri zenean, eta nola besarkatu nuen behin eta berriro... eta berriro eta berriro, besarkada haien bidez egiaztatu
|
nahi
banu bezala ezen ez nengoela amets batean sartua...!
|
|
|
Eta handik gutirat Rosa erraiten hasi zen ezen hiltzerat zihoala, baina hura ere ez zidan deiadarka erran, baina eztiki, bere herstura eta asaldura guztiak eztitasun handi batez gozatu eta ematu
|
nahi
balitu bezala.
|
|
|
Izan ere, haren erretzeko modu hura ez zen soil ke hartze eta ke jaurtikitze bat, mintzatzeko modu bat ere bazen. Zeren, noiz eta haserre baitzegoen, hodei tipi zurrunbilotsu bat egozten baitzuen ahotik, bere nahigabearen adierazteko; edo, aitzinean zuenari aurpegirat xuxen egozten zion, baldin hark haserrarazi bazuen, ke artean estali
|
nahi
balu bezala eta bere baitarik desagerrarazi; aldiz, noiz eta bertzeen arreta piztu nahi baitzuen, kokotsa jaso, ezpainak bildu, eta kezko eraztunak biribiltzen zituen, gero eta zabalago egiten zirenak beren gorako bidean.
|
|
|
" Jaso nuen zure gutuna, zeinak zure asmoen berri eman baitzidan, eta jaso dut, halaber, gure zerbitzu sekeretuen informazinoa, zuri eta zure familiari buruzkoa". Aitak besagainak goratu eta begiak zabaldu zitian, galdetu
|
nahi
balu bezala: " Eta...?" Eta erregeordeak bertze irri bat eskaini, eta erran zioan:
|
|
|
Eta, orduan, aitona Nikolas mintzatu zen, kementsu, hitzak ongi artikulatzen zituela, mihiaz bertze artikulazione guztiak, erreumaren ondorez, gero eta desartikulatuagoak zituen arren, erakutsi
|
nahi
balu bezala ezen, hitza eta mihia zituen artean, zerbait zela eta bazuela jauregi hartan zer erranik:
|
|
|
Eta aitonaren begiek dir dir egin zuten, esperantza dir dir hartarik mintzatu
|
nahi
balu bezala... eta erlikia eskuan hartu eta aitonak musu eman zion, eta egun osoan eman zion musu, baina ikusi zuenean ezen guztia alferrikakoa zela, leihotik egotzi zuen, erraiten zuela:
|
|
|
—Eiheratik iragan ura ez da, ordea, eiherarat itzultzen... eta gaztigatu nizun hori bere mementuan —ihardetsi zidan amak hoztasunez; gero, gauzak bere tokian ipini
|
nahi
balitu bezala, erran zidan—: Eta jakizu ezen zure osabak auzi honetan galdu duena ez dela deus nik galdu dudanaren aldean.
|
|
|
Ezagutu ditut kleriko katoliko onak, orobat protestantak, eta ezagutu ditut, halaber, kleriko gaixtoak, baita diruzaleak ere... ahantzi gabe zure ahotik aditu nuen kasua: Zuberoako kalvindar harena, Mathalasen denboran ezagutu zenuena, zeinaz erran baitzenidan ezen, ministroa ez ezik, prestamista ere zela, hain abariziosa eta hain eskulaburra, non koberatzen baitzien bere bezeroei, interesetan, %10a, Kalvinek ezarri zuen %5eko mugaren gainetik... neurri harekin frogatu
|
nahi
balu bezala ezen Kalvin bera baino bi aldiz kalbindarragoa zela. Eta herriska hartako apeza ere ez zitzaigun hagitzez hobea gertatu...
|
|
|
Eta zeren, neure bide hartan barrena, lehenbizian batik bat, deliberatu bainintzen, denbora galdua reskatatu
|
nahi
banu bezala, neure buruarekin franko eta liberal izaiterat, ardi bat banintz bezala, goizeko guti jana —zeren eta ordu arte abstinentziak eta barauak izan bainituen arau— arratsaldeko betealdiaz berdin zezakeena. Eta hala abiatu nintzen, neure bakardadetik ihesi, bertze gorputz batzuen bila, zeren arau haiek hesiz hesi eta herstegiz herstegi inguratu izan baitzuten urte luzeetan ene kontzientzia eta nik hesietarik harat egin beharra nuen, ez itotzeko.
|
|
2001
|
|
|
Bai, Arantxak berak
|
nahi
zuen bezala erabili nahi zuen beti, esan du haserre, sarjentona horrek, baina nik bereak eta asto beltzarenak bota nizkion, ze uste zuen ba horrek, nire Jon horrela maneiatzen lagako niola nik. Tasiok ez daki nola moztu hura.
|
|
|
Eta, euskaldunen ekandu antisentimentalak ahaztuz, antropofagia apur batekin besarkatu dugu batak bestea, musua ahoan emanez, mihi bakoitzak beste mihiaren lekua hartu nahirik, lehenago inoiz okerreko ahoan geratu eta mihiek orain zeinek bere lekua errekuperatu
|
nahi
balute bezala.
|
|
|
Eta boga boga marinela marinela joan behar dugu urrutira urrutira ere kantatu zen afalondo hartan. Elurrolde metodikoa izan zen, jausi eta jausi jardun zuen dena eternalki estali
|
nahi
balu bezala, eta gogoratu zuen ilunabar hartan, etxez etxekoan, Mugertza baserriaren atarian kantaturiko seizazpi bertsoetako bat, Zuri nabarra azpiko, gorri ederra gaineko, andrea zure parerik ez da hau plaza hau ondratzeko. Kantarien artean zegoen bera, nahiz eta isilik, eta etxeko beste guztiak atartean zeuden, amama izan ezik.
|
|
|
Oharra mahai gainean jarri zuen eta esku ahurraz zapaldu zuen pare bat aldiz, zimurduraren bat leundu
|
nahi
balu bezala.
|
|
|
Argi eta errime esan zuen, Ustedes están aquí, Bizkaiko itsaso bazterra seinalatuz arbeleko mapan, zuek, Ni igual ez esan
|
nahi
balu bezala.
|
|
|
Baina amaren logelarantz begiratu zuen, zurezko kontraleihoak zabalik baitzeuden, eta kristalaren barrualdean parez pare ikusi zuen ama biluzik, ohearen alboan zutik, eta amak gizon gaztea besarkatzen zuela, gizona ere biluzik eta zutik. Eta ama zangoak zabaldu eta gizonaren sabelean hankalatraba jarri zen, besoak oso gogor atxikita gizonaren bizkar gainean, gizonaren gorputzean trabatu eta itsatsi
|
nahi
balu bezala. Ikuskizuna laburra izan zen, begi irekitzeixte huts bat, baina Goiok indarra galdu zuen besoetan, zangoetan, eta enborra gorantz irristatu zitzaion beso eta zangoen artetik.
|
|
|
Lemazaina geratuko da zeure alboan apur batean, zutaz fidatuko ez balitz bezala. Baina berak ere alde eginen du, eta zeu geratuko zara hor bakarrik, mozkortuta, lemaren jabe,
|
nahi
zenuen bezala.
|
|
|
Nostromoak ez du udaren akabera ametitu nahi izango, udagoieneko uda hondarrak ustiatu
|
nahi
balitu bezala.
|
|
|
Zutitzen ahalegindu eta zatikatu zaren sentsazioa izango duzu, zati bakoitzak bizimodu independentea
|
nahi
balu bezala, eta hainbat sasoi hainbat lekutan galduko dira. Eta gogoa igoko zaizu eta ikuspegi garai, epel eta leunetik so egingo diozu haize zuriaren espektakuluari, haizeak elurra bere ohetik astindu, zirimolatan jaso eta, alde batetik bestera daramala, zurrunbilotan eragiten duen artean.
|
|
2002
|
|
|
–Ei, laaasai.
|
Nahi
duan bezala. Izorra hadi, ba.
|
|
|
Eta Sergio eta Sara irritsu batzuk erakusten zituèn argazki handi bat zuen oroigarri, gurasoen etxeko egongelan jarria, huraxe balitz bezala, halaber, haien aurkako argudio behin betikoa: " Horra hor, aita, eta horra hor, ama, zorionaren irudia, egutegi batean erakusteko modukoa...!"; baina Karmele gurasoei halako zerbaitekin ateratzen zitzaienean, amak muturra okertzen zuen, keinu harekin esan
|
nahi
balu bezala," hori ezinezkoa dun, ikusiko dun nola okertzen diren, halako batean, gauzak...", aita isilik geratzen zen bitartean, beti bezala.
|
|
|
Baita festaren bat ere, ardo, irri eta kanta. Baina Sarak ez zituen halakoak laket, jende haiengana biltzen zen bakoitzean beste emakumeen begiradak nabaritzen baitzituen Sergiorengana itzuliak, hura begiz jan
|
nahi
balute bezala. Egia zen, halaber, berak ere nabaritzen zuela hainbat gizonezkoren begirada, baina hain sentitzen zuen, bestalde, bere bihotza Sergiorengana eroria, non bururatu ere ez baitzitzaion egiten beste gizon batekin oheratzea.
|
|
|
–Ibili zen, bai,
|
nahi
zuen bezala, eta orain ordaindu egin behar gogotik...!
|
|
|
Eta, segidan, zeramista izatearen onuraz mintzatu zen, harik eta Pantxikek bere iruzkina egin zuen arte, begiak berriro guztiz zabaltzen zituela, begien keinu hartara bildu
|
nahi
balitu bezala, bere harridura ez ezik, bere mesprezua ere:
|
|
2003
|
|
|
Esan nahi da haizea fuerte zebilela eta bere orrazkerari burla egiten ari zitzaiola eta ipini zizkiola ile batzuk hara begira eta beste batzuk hona begira, irizpiderik gabe. Izan ere, argiuneak zituen Matiasek buruan eta haizeak agerian uzten zizkion, ridikulizatu
|
nahi
balu bezala, Estatu Batuetako pelikulak ridikulizatzen diren moduan edo izekoen izterrak ridikulizatzen diren moduan, beldur handirik gabe.
|
|
|
Gidariak erretrobisoretik ikusi zuen guztia, eta buruari eragin zion," Jainkoarren" esan
|
nahi
balu bezala, edo" Hamaika ikusteko" esan nahi balu bezala. Lotan zegoen gidaria.
|
|
|
Gidariak erretrobisoretik ikusi zuen guztia, eta buruari eragin zion," Jainkoarren" esan nahi balu bezala, edo" Hamaika ikusteko" esan
|
nahi
balu bezala. Lotan zegoen gidaria.
|
|
|
Niri adarra jotzeko baino ez zuten egin. Izan ere, argi eta garbi ikusi nuen eltxoetako bat barrez lehertu beharrean zegoela eta hanka batez ni seinalatzen ari zela," Halako lerdoa" esan
|
nahi
balu bezala.
|
|
|
ez da konformatzen ordezko bat, trasunto bat sortzearekin; bigarren idazle honi, Emile Ajarri, lehenaren aurka ekiteko agintzen baitio. Garyk berak ematen dituen elkarrizketa apurretan Ajar goraipatzen saiatzen da, talentu izugarria duela aldarrikatuz, eta berak onenak emanak dituela esanez, baina Ajarrek argitaratu zuen lan batean bereak eta bi esaten ditu Garyren aurka, haren izen ona zikinduz, bere burua nolabait desegin
|
nahi
balu bezala. Bien bitartean azken urrats bat eman zuen, asmatu zuen izengoitiari benetako izaki bat aurkituz, Paul Pavlowitch zeritzon iloba bat, haragizko izaki bat alegia, hasiera batean bere esanetara zintzo eta leial lan egingo duena.
|
|
|
Hain agudo eta hain nire gogoz kontra gertatu zen dena... Hara itzulita, berriro han jarrita, iragana aldatu
|
nahi
banu bezala da. Hala ere, lekua lehengo bera zen, baina denbora ez.
|
|
2004
|
|
|
–Orain Hitlerrek egin
|
nahi
duen bezala –erran nuen.
|
|
|
...etik beste mordo bat zuela; beste batek, berriz, nire zapatetako bat zeraman, sudurra hantxe sartuta, nire oinei zerièn lurrin ustez zerutiarra bete betean usaindu nahian bezala, Roquefort eko infernutik urrun, antipodetan doi; zoko batean, neska pila bat begiztatu nuen, nire alkandora txikitzen ari zirela, bakoitza bere puskatxoa bereganatzeko asmotan... santu egin aurretik idoloaren erlikia bat
|
nahi
balute bezala; beste zoko batean, finean, emakumezko poeta ikusi nuen, elastikoa eskuan zuela...
|
|
|
–Zeeer...?! –esan zidan aitak, bere hitzaren indarraz nik esandakoak ahuldu
|
nahi
balitu bezala.
|
|
2005
|
|
|
Koronelak poltsikotik ateratzen hasia zen paketea bere lekuan utzi du. Gero, libre geratutako eskua bular aldeko kondekorazio distiratsu eta koloretsu ugarietatik pasatu du, bera ere nor badela erakutsi
|
nahi
balu bezala, baina emakumeak bere tokia hartu du, aulki bi dituen mahaiaren aldean, eta paperak birpasatzen hasi da, arreta handirik eman gabe. Koronela, kontrastean, beltzarana da, bai ilez –urdintzen hasitakoak izan ezik– bai azalez, eta emakumea baino nagusiagoa, aurpegi zaildua.
|
|
|
Naroa lehen aldiz egiten ikusi zuen momentua gogoratzen hasi da. Burua astindu du, irudia ezabatu
|
nahi
balu bezala. Oroimenak, ordea, tximeleta jostalaria bailitzan, bere buru gainetik eskegita daudenak baino dantzariago, uxatu nahi dituen irudiok berriro dantzarazi dizkio begi aurrean.
|
|
|
Amets isildu egin da. Bere pentsamenduetatik laino trinkoa uxatu
|
nahi
balu bezala geratu da tartetxo batez, esku artean botilatxoa biraka darabilela.
|
|
|
Pasabidekoa, bederen. Losakonean dirudi, bularra astiro mugitzen dela gora eta behera, goranzkoan haren begi aurrean gehiago nabarmendu
|
nahi
balu bezala. Ez du zaila ematen gerturatu eta eskua mutur gogor horietan pausatzea.
|
|
|
Lurperatu zuten egunean, gure doluminak aurkezteko hilerrira hurbildu gintzaizkionean, Virginia bere burua estutzen aurkitu genuen, ezereza besarkatuz, lumaje beltz haren azpian gorde bide zuen sekretutik askatu
|
nahi
balu bezala. Ez zigun hitzik zuzendu.
|
|
2006
|
|
|
Botoia askatuta neukan ordurako, eta han utzi nuen esku bat, gorputzaren jarrerak mugimendurako libreen uzten zidana. Bestea gora igo eta Julianen kopetan jarri nuen, ume gaixoak kalentura ote daukan jakin
|
nahi
dugunean bezala, keinu lasaigarri gisa.
|
|
2007
|
|
|
–
|
Nahi
duzun bezala, Iraitz.
|
|
|
Irakaslea zaren partetik pixka bat zaindu zenuke. Guri ez diguzue ipurdiko erreka erakusten uzten, eta gero zuek, zera,
|
nahi
duzuen bezala.
|
|
|
–je vois plus que je ne juge; je raisonne sur tout, et je ne critique rien? 622 Ikusi, bidaiatuz egin daiteke, eta historiak irakurriz ere bai. Bidaiatzea osasungarria da, deritzo Montesquieu-k, ez nazionalismoa gainditzeko, topikoak
|
nahi
duen bezala, baizik eta burua norbere sorterriko aurreiritzietatik askatzeko, bakoitza, des prejugés de son pays?, horietan izan baikara eskolatuak eta ohituak (honek ere Descartes errepikatzen du, baina dena zalantzan jarri beharrari begira), eta bestelako jendeak eta ohiturak ezagutuz gure izpiritua zabaltzeko. Herriz herri dabilenak, bestelako ohitura, lege, bizikerak oharrikasiz, azkenean herri bakoitza nortasun bat, izpiritu edo jeinu bereki bat dela, deskubritzen du.
|
|
|
–
|
Nahi
duzun bezala.
|
|
|
Berriro eutsi zien Gretak Gardelen tangoaren azken notei, eta pauso irmoak eman zituen, belaunburuak elkarrekin gurutzatuz eta bira bakoitzean zangosagarrak agertuz soinekoaren azpitik. Zapata berdeak porlanetan iltzatu
|
nahi
balitu bezala egin zuen dantza paretatik lurrera botatako koadroaren gainean. Damu zuen New Yorken berdina egin ez izana.
|
|
2008
|
|
|
Antsietatez jirarazi du metxeroaren gurpiltxoa. Laugarren saiakeran piztu da sua, eta indarrez zurrupatu du zigarroa, kalada bakarrean hustu
|
nahi
balu bezala. Sei segundoz edo gorde du kea barruan eta gero poliki askatu du, aharrausi batean bezala.
|
|
|
–
|
Nahi
duzun bezala, Iñigo. Baina esan iezaguzu nortzuk ziren bart arratsekoak.
|
|
|
Perspektiba modu ezberdinean islatzea erabaki zuen: margolan bakoitza bestearen gainean; argazkiak argazkien atzetik jarrita mugimenduaren sentsazioa sortu
|
nahi
duenak bezala.
|
|
|
Hendaian, Frantzia eta Espainia arteko mugatik hurbil, goseak hildako txakur zikin bat hurbildu zaio kalean IMri. Zapaten lokarriak haginkatu dizkio, haiek askatu
|
nahi
balitu bezala, edo jan. Ez du zaunkarik egiten txakurrak, negar baizik.
|
|
|
Txalo haiek, bere gabezia guztiak estal zitzaketenak: jendearen estimu eta ezagutza falta, zergatik hartu behar zuen, bada, Beñardok bere burua tonto tentel ergeltzat, maisuak
|
nahi
zuen bezala, baldin eta tabernako saioa entzun zuèn jendeak bi bertsolari haiek ezin buruargiagotzat bazituen??, bere bakardadea, bere mundua beste mundu bat zen, azken batean, bere hiru anaienarekin zerikusirik edo ia zerikusirik ez zuena, eta jendearen maitasun eza; txalo haiek, bakardadearen hotza eztitu ziezaioketenak, buruargitasunaren berme bihurtzeaz gain; jendearen txalo haiek, Beñardok irrika irrikatsuz irrikatzen zituenak, jendearen balizko txaloek, eta txalo haiek bakarrik?
|
|
|
baina alferrik, Gerardok emandako pauso bakoitzari Nataliak bere balazta ezartzen baitzion: ...aiek, haatik, ez ziren guztiz kontrakoak, bai norabidean, ez magnitudean?, edo, bestela esanda, mugimendu eta kontramugimendu haiek ez ziren, neurriaz denaz bezainbatean, simetrikoak, eta Nataliaren ahalegina ez zen, ondorioz, Gerardoren pausoen eragina eta haren iniziatiba ezabatzeko modukoa, baina bai dantzaren mugimendu harmonikoak eragozteko modukoa, Nataliak hasieratik gauzak bere tokian utzi
|
nahi
balitu bezala:
|
|
|
Kalonje jauna aulki batean eserita zegoen Natividaden aurrean, burua apur bat makurtuta gaixoaren norabidean. Puntu hartara iritsi zenean, baina, burua atzera eraman, arnasa barrutik hartu eta eskuak haztatzen hasi zen, bata bestearen kontra, esatera zihoana bi aldiz pentsatu
|
nahi
balu bezala, esan aurretik. Azkenean, honela esan zuen, bere hitz egiteko era eztitzen zuela eta etengabeko irri batean urtzen:
|
|
|
Hura entzun ahala, amak atzerakako mugimendua eragin zion aurreratua zuèn aurpegiari, alabarekin eta alabak ahoskatutako hitzekin halako distantzia hartu
|
nahi
balu bezala; distantzia hark, ordea, ez zirudien urrutiratze apetatsu bat, alabaren hitzekin zerikusirik ez zuena; aitzitik: urrutiratze taktiko bat zirudien, amak hoztasun gutxieneko bat beharrezkotzat jotzen zuelako edo, alabaren asmoak eta haren argudioak hobeto zilipurdikatzeko?
|
|
|
Markes jaunak begiak itxi, hatsa egotzi eta eskua jaso zuen keinu nabarmen batean, nabarmenegia ere izan zen, beharbada, benetakoa izateko?, harekin esan
|
nahi
balu bezala: –Baita zera ere!?; jarraian, berriz, irri urduri bat nagusitu zitzaion, benetakoagoa ote zen keinu hura hiruzpalu segundo lehenagokoa baino??, bere haragi gosearen isla izan zitekeena, begietako garrak, irritsak ustez piztuak, garrago bihurturik zituen behintzat, irritsa ere irritsago bihurtu izanaren ondorioz edo?, kontsularen hitzek bera ere, markes jauna?
|
|
|
Eta, halere, Rufinok aurkitu zuen, bai, bere ihesbidea, etxean zuèn liburu bakarretakoaren esaldi batean. Espainiaren Historiari buruzko liburu bat zen?: . No sólo fue Viriato, sino todo un pueblo, con cientos de héroes anónimos que con su sangre sellaron la gesta del gran jefe militar que consiguió mantener a raya a los romanos?; hura irakurtzen zuen bakoitzean, ezin ekidin izaten baitzuen halako atsegin bat, aurpegieran igartzen zitzaiona, keinu harekin zera esan
|
nahi
balu bezala: –Horra hor esplikazioa!
|
|
|
–
|
Nahi
duzun bezala, jauna, esan zuen kapitainak?. Nire eginbeharra betetzen badakidala ikusiko duzu.
|
|
|
–
|
Nahi
duzun bezala, Livesey, esan zuen Squireak?; Hawkinsek pastel hotza baino gehixeago ere irabazi du.
|
|
|
Alde batetik, Victor Praderak nahi zuen moduan, Foru Hobekuntzak Nafarroaren nortasun berezia aitortzen du, Espainiarekin estu estu uztartzen duena. Bertze aldetik, nafarren balizko borondatearen gainetik kokatzen da, Esparzak, Del Burgok edo oraindik orain Tamburrik
|
nahi
duten bezala. Foru Hobekuntzari buruzko erreferendumik ez bazen egin, ez zen bakarrik emaitzen beldurrarengatik, edota memento hartako egoera politikoarengatik.
|
|
|
–
|
Nahi
duzun bezala. Trankil.
|
|
|
aurkitu zuen oraindik eguna argitzeke zegoela, esnea banatzen hasi ohi zen orduan, hain zuzen. Ijitoen juzgu egiten zuen, norbait jipoitu
|
nahi
balu bezala makulua altxatuz. Bi aste lehenago okindegian lapurreta jasan zuen Jexuxek lapur berberei egozten zien gertatutakoa.
|
|
|
deitu zuen, txalo zaratatsu batez, bazkaria zerbitzatzen has zedin?. Urrutitik begiratzen zidan zure aitak, urruti
|
nahi
banindu bezala.
|
|
|
–Bestela, esan zuen polizia beltzaranak, bere burua justifikatu
|
nahi
balu bezala?, mendekuren bat izango zen, edo lapurreta ahalegina?
|
|
|
–
|
Nahi
duzun bezala.
|
|
|
Udaberria izanik ere, bere betiko beroki higatua zeraman, liburu bat zuen beti bezala besapean eta, oraindik segail eta sendo bazegoen ere, bazuen egoteko eran edo makurtzeko joera bat zahartzaroa iragartzen ziona. Natalieri esan nion eta hau izuturik nire kontra besarkatu zen, nire altzoan ezkutatu
|
nahi
balu bezala. Horrela egon ginen tarte luze batez, ez genuen ezkutalekurik ere inguruan.
|
|
|
Kalonje jauna aulki batean eserita zegoen Natividaden aurrean, burua apur bat makurtuta gaixoaren norabidean. Puntu hartara iritsi zenean, baina, burua atzera eraman, arnasa barrutik hartu eta eskuak haztatzen hasi zen, bata bestearen kontra, esatera zihoana bi aldiz pentsatu
|
nahi
balu bezala, esan aurretik. Azkenean, honela esan zuen, bere hitz egiteko era eztitzen zuela eta etengabeko irri batean urtzen:
|
|
|
Hura entzun ahala, amak atzerakako mugimendua eragin zion aurreratua zuèn aurpegiari, alabarekin eta alabak ahoskatutako hitzekin halako distantzia hartu
|
nahi
balu bezala; distantzia hark, ordea, ez zirudien urrutiratze apetatsu bat, alabaren hitzekin zerikusirik ez zuena; aitzitik: urrutiratze taktiko bat zirudien, amak hoztasun gutxieneko bat beharrezkotzat jotzen zuelako edo, alabaren asmoak eta haren argudioak hobeto zilipurdikatzeko... markesa andereak bai baitzekien, antza, zertara zetorkion Natalia eta zertaz hitz egitera, eta biziki interesaturik baitzegoen gai hartan; alabaina, zuhurtziak halaxe aginduta, isilik jarraitu zuen, alabaren ezpainetatik espero zuèn hitza entzungo zuen ala ez.
|
|
|
Markes jaunak begiak itxi, hatsa egotzi eta eskua jaso zuen keinu nabarmen batean –nabarmenegia ere izan zen, beharbada, benetakoa izateko–, harekin esan
|
nahi
balu bezala: " Baita zera ere!"; jarraian, berriz, irri urduri bat nagusitu zitzaion –benetakoagoa ote zen keinu hura hiruzpalu segundo lehenagokoa baino? –, bere haragi gosearen isla izan zitekeena –begietako garrak, irritsak ustez piztuak, garrago bihurturik zituen behintzat, irritsa ere irritsago bihurtu izanaren ondorioz edo–, kontsularen hitzek bera ere –markes jauna– tentazioaren irudirik tentaziozkoenaren aurrean jarri balute bezala.
|
|
|
Eta heldu zion Gerardok Nataliari gerritik; ahalegindu zen mutila Natalia eramaten, pausoz pauso, berak zekien bezala... baina alferrik, Gerardok emandako pauso bakoitzari Nataliak bere balazta ezartzen baitzion: ...ik, ez ziren guztiz kontrakoak –bai norabidean, ez magnitudean–, edo, bestela esanda, mugimendu eta kontramugimendu haiek ez ziren, neurriaz denaz bezainbatean, simetrikoak, eta Nataliaren ahalegina ez zen, ondorioz, Gerardoren pausoen eragina eta haren iniziatiba ezabatzeko modukoa, baina bai dantzaren mugimendu harmonikoak eragozteko modukoa, Nataliak hasieratik gauzak bere tokian utzi
|
nahi
balitu bezala:
|
|
|
Txalo haiek, bere gabezia guztiak estal zitzaketenak: jendearen estimu eta ezagutza falta –zergatik hartu behar zuen, bada, Beñardok bere burua tonto tentel ergeltzat, maisuak
|
nahi
zuen bezala, baldin eta tabernako saioa entzun zuèn jendeak bi bertsolari haiek ezin buruargiagotzat bazituen? –, bere bakardadea –bere mundua beste mundu bat zen, azken batean, bere hiru anaienarekin zerikusirik edo ia zerikusirik ez zuena– eta jendearen maitasun eza; txalo haiek, bakardadearen hotza eztitu ziezaioketenak, buruargitasunaren berme bihurtzeaz gain; jendearen txalo ... Hartan egin zuen huts, ordea, esan beharreko bertsoa esan ez zuenean!
|
|
|
Eta, halere, Rufinok aurkitu zuen, bai, bere ihesbidea, etxean zuèn liburu bakarretakoaren esaldi batean –Espainiaren Historiari buruzko liburu bat zen–: " No sólo fue Viriato, sino todo un pueblo, con cientos de héroes anónimos que con su sangre sellaron la gesta del gran jefe militar que consiguió mantener a raya a los romanos"; hura irakurtzen zuen bakoitzean, ezin ekidin izaten baitzuen halako atsegin bat, aurpegieran igartzen zitzaiona, keinu harekin zera esan
|
nahi
balu bezala: " Horra hor esplikazioa!
|
|
2009
|
|
|
Edo bibotea ebakitzen.
|
Nahi
duzuen bezala. 14 urte ditut eta ezpain gaineko itzal hau ez dut batere atsegin.
|
|
|
–
|
Nahi
duzun bezala
|
|
|
–Tira,
|
nahi
duzun bezala. Baina ez ahantzi zure gorbatarik hitsena janztea.
|
|
|
Beti bigarren gerra mundialeko istorioak gogoratzen eta kontatzen aritzen da, eta ni berriz blues kantari nintzeneko oroitzekin bizi naiz. Hementxe gaude bi agure black, zahar, gazte garaiko eginkizunak, batzuetan irudimenak faltsifikatzen dituenak, egunero amesten, ezinezko gaurkotze baten bila, ahotsik gabeko kantariak blues eternal bat kantatu
|
nahi
balu bezala.
|
|
|
–Bada, metrotik jaitsi nintzenean kartel hura ikusi nuen eta zerbait idazteko gogoa eman zidan. Iseka egin
|
nahi
banu bezala.
|
|
|
–Amodio istorio hori amaitua dago baina, hala ere, zerbait berezik jo nau hura irakurtzean. Joandako denbora berritu
|
nahi
banu bezala, jakin ongi jakinik ez dela horrenik gertatuko, Kelly ikusteko gogoz naiz. Ulertzen al duzu?
|
|
|
Aurrera jarraitu nuen. Pixkanaka, takadaka ia, Azken Portutik irteteko unea luzatu
|
nahi
banu bezala. Haizeak, ordea, itsaso aldera bultzatzen ninduen ni neu ere, beste hosto erori baten antzera.
|
|
|
Hondarrera iltzatuak beraien hankak, itsasoari aurre eginaz. Itsasgoraren mehatxu hurbilaren aurrean lurra bere lekuan mantendu
|
nahi
balute bezala.
|
|
|
Gero, atzera botilaren muturrean jarri eta itxi egin zuen. Arantxak ginda gorriari koparen ertzean eusten zion, bertatik pixkanaka irristatzen ziren martini tantak zenbatu
|
nahi
balitu bezala.
|
|
|
Ondoren, are gehiago altxatu zuen kopa, Adarekin topa egin
|
nahi
balu bezala, honek mementoan ulertu zuèn keinuan, berak ere berehala jaso baitzuen bere kopa:
|
|
|
Oihuarekin batera, ama izebak irten ziren, ama bastoi batekin, bezperan bihurritu bat izan zuelako, eta izeba, ohi bezala, amaren atzetik: biak ala biak zeuden kezkatuta, antza, baina are gehiago kezkatu zen ama, Domingo eta Ada ikusi ahala posizio hartan, Domingo Adaren gainean jarrita, baita gerritik gora makurtuta ere, bere kopeta Adaren sudur puntatik zentimetro gutxira, bere esku zabalduez Adarenak finkatzen zituela, mutilak neska lurraren kontra gurutziltzatu
|
nahi
balu bezala, Ada bere garrasi histeriko azkengabeari eusteko ahaleginean, eta Domingo ixo, ixo eta ixo!
|
|
|
–Bai? , esan zuen Nazariok, modu ezin epelagoan esan ere (bai baina ez, ez baina bai), emaztearekin eta Adarekin batera konplitu
|
nahi
balu bezala.
|
|
|
Beste plano batean zegoen, zinez, Teofilo Maria: ..., ekin zion Teofilo Mariak alkandoraren paparraldea astintzeari eskuz, gorputzen bultzadaren batean Fanellik utzitako ezpain listutsuen marka garbitu nahian balebil bezala; astindu zituen eskuak, gero, lauzpabost bider, erabakitasun handiz, gora eta behera, behera eta gora, bi eskuak kontrako norabidean tangentzialki proiektatuz, ahurra ahurraren aurka, txalo hots apalak airean, jestu harekin esan
|
nahi
balu bezala: –Bukatu ditut hemengo lanak, mutilak, eta ni banoa?; eta Teofilo Maria bazihoan, ustez bazihoan, bastoia eskuan zuen behintzat une hartan, jaka jantzia eta sonbreirua buru gainean jarria, baita garaipenaren irri zabala ezpainetan ere, jakina?, baina ez zihoan; aitzitik, irri zabala bekozko ilunean urtu eta Fanelliri laguntzen ari zitzaizkiòn langileen ingurura hurbildu zen, haserre bizian:
|
|
|
Gero, eskua aurreratu zuen, haurra ukitzeko asmoz, begiz jada ikusia zuena ukituz egiaztatu
|
nahi
balu bezala; haurraren kopeta deformatua ukitzear zuenean, baina, berriro atzeratu zuen eskua, berriro aurreratzeko, atzera eta aurrera behin eta berriz, une batez ukitu zuen arte, eskua istantean erretiratzen zuela, tximista batek hartua iduri; Nazario Orberi ere halaxe iruditu zitzaion, beharbada, elektrikara bat sentitu balu bezala, eskutik gorputz osora hedatu zitzaiona eta ilun indarretik ge... orduan ulertu baitzuen, agian, ulertzekoa:
|
|
|
Erabili zituen hormatik zintzilik zeudèn paper puskak eta erabili zuen konketako ura odola ahalik eta hobekien garbitzeko; saiatu zen, ahal bezala, odol uholdeari aurre egiten? Eta, halere, beldur zen arren, Maria Bibiana ez zegoen erabat beldurraren mende, haren begi mugimenduak, orain zauriari so egiten zion, eta orain aurrez aurre zuèn hormaren puntu bati edo beste bati, begiradaren kemen guztia puntu hartara bildu
|
nahi
balu bezala, barne borroka baten isla baitziren, ezustearen aurrean ez baleki bezala zer egin:
|
|
|
–Aita, Damaso eta biok diskusio bat izan dugu: berak esaten du zero meridianoa Greenwichetik pasatzen dela eta nik Birminghametik, eta, bere jakituriarekin aita liluratu eta baldintzatu
|
nahi
balu bezala, erantsi zuen?: Nik esan diot ezin hobeto gogoratzen naizela, jakin ere bai baitakit zero meridianoa nazioarteko hitzarmen baten ondorioa dela, 1884an gauzatua, eta, arnasa barrutik hartzen zuela, bukatu zuen?:
|
|
|
zetatarrak ez bezala: ikusten ez duzue, bada, bakoitza
|
nahi
duen bezala jantzita doala!?; eta, eskuin eskua ukabil bihurtzen zuela, erantsi zuen: –Eta orain, gure uniforme zibil hau militar bihurtu, eta airean menderatuko ditugu zetatarrak, zaudete ziur!?.
|
|
|
Zuloan sartua egon da, Benjamin Maria hil zenetik?; Ernestinak arrazoi zuen, apika; Ernestinak arrazoi zuen seguru: zentzuzko zentzuak horrelako zerbait esan zion Reginari, berak ere, jarraian, halako irri etsi bat egin baitzuen, harekin esan
|
nahi
balu bezala: –Nik bukatu dut, oraingoz, galdeketa.
|
|
|
Nazario nora ezean egon zen bospasei segundotan, arnasestuka, ezker eskuaz eskuin besaurrea ukitzen zuela behin eta berriro, keinu errepikatu harekin egiaztatu
|
nahi
balu bezala han ez zegoela ez barerik, ez garatxorik. Gero, honela esan zion emazteari:
|
|
|
hots haiek ez baitzuten oinazera lerratutako ohiko intziri eta hasperen larriekin zerikusirik: aldiz, beste hots batzuk ziren, ohiko erregistroetatik guztiz aldentzen zirenak, pozezko hasperenak iduri, aahhh eta aahhh, aahhh eta aahhh; barre itxurako hotsak ere izan zitezkeen, berak ere barre egin
|
nahi
balu bezala, auskalo, mintzoa ez baitzen, haurraren ezpainetan, oinazearen mintzoaz bakarrik mintzo, argi pozgarriaren mintzoaz ere bai, agidanez.
|
|
|
boteretsuen boterearen aurkako ahaleginak ez zuen merezi? horregatik hartu zuen, beharbada, isilik egoteko ohitura hura, autodefentsazkoa, nolabait esatearren, denboraren poderioz erreflexu baldintzatu bihurtua?, isilune haietan bere tartea hartu
|
nahi
balu bezala, giroaren nondik norakoak neurtzeko, eta horregatik geratu zen, ausaz, isilik, Maria Bibiana mintzatu zenean?. Gauza ezin garrantzitsuago bat esan behar dizuet:
|
|
|
–Zuk ere aise har dezakezu, nahi baduzu?? Edo, aingeruak izan beharrean, fantasmak dantzan ote zebiltzan jauregi hartan, bihotzeko sekreturik gordeenak askatzen zituzten bitartean auskalo nola, Domingok
|
nahi
zuen bezala. Zegoèn egoeran egonda, larrialdiak estututa eta estualdiak larrituta?, nola sentitu zuen Adak une hartan haurra jasotzeko gai izango zela, baita zeruraino jasoko zuela ere!
|
|
|
–Ez dut ikusi nahi! , gero, baina, bere ahuleziaren ondorioak hitzez estali
|
nahi
balitu bezala, arimaren mintzotik mintzatu zen, erruduntasunaren ertzean?: Nik ez nuen hil nahi.
|
|
|
–Maite zaitut, bai, baina nik nahi dudan bezala? edo. Maite zaitut, zuk
|
nahi
duzun bezala?; Reginak, haatik, biziki eskertu zizkion hiru esaldiak, haren irriak, aurpegia alderik alde betetzen zionak, zalantzarik gabekoa bezain esker onekoa zirudien bederen?, baina hura besterik ez zuen irrikatzen orduan, ausaz, hitz eder haiek bere hartan gera zitezela, edertasun hutsean: Nazarioren hitz haiek ez zitezela izan, alegia, Nazariok aurrez behar zuèn zerbait, amarru bat, azken batean?, jarraian bere berekoikeriak agindutako beste zerbaiti ekiteko, Regina artean beldur baitzen, erraiak ikara eta bularrak minbera, haragiaren puska guztiak itzalaren orratzak markatutako denboraren menera balitu bezala; aski zuen, beraz, senarraren besarkada bat, gozoa bezain indartsua, eztia bezain kementsua:
|
|
|
Nazarioren hitz haiek ez zitezela izan, alegia, Nazariok aurrez behar zuèn zerbait, amarru bat, azken batean?, jarraian bere berekoikeriak agindutako beste zerbaiti ekiteko, Regina artean beldur baitzen, erraiak ikara eta bularrak minbera, haragiaren puska guztiak itzalaren orratzak markatutako denboraren menera balitu bezala; aski zuen, beraz, senarraren besarkada bat, gozoa bezain indartsua, eztia bezain kementsua: maita nazazu, bai, baina gaur nik nahi dudan bezala, askotan maitatu izan zaitut-eta zuk
|
nahi
duzun bezala; egin ere, halaxe egin zuen jarraian Nazariok, Reginak espero bezala, eta sentitu ere halaxe sentitu zuen emazteak, haren irriak bazuen baltsamotik eta lasaigarritik zerbait, minak ukitua zirauen arren, malenkoniaren eremutik ez oso urrun?, senarrak beste era batean besarkatu balu bezala, berak. Reginak, nahi zuen moduan; hamar hamabi segundotan egon ziren horrela, azalen ahokadura akasgabean, ukimen eztiaren erresuman:
|
|
|
Domingok, bai baitzekien hura konplimenduzko esapide bat baino gehiago zela, izebaren kasuan ziur zegoen horretaz? ...abari bat egin zuen, bisaia guztiz hartu ziona, eta egoera hura ezohikoa zela adierazteko era bat ere izan zitekeena, burura ere etorriko zitzaizkion Domingori, ziurki, Damasok arestian esan zizkiòn hitzak,, amari gauza batzuk ahazten hasi zaizkio, jakingo duzu, azken urte honetan are gehiago??, baldintza normaletan amak beti hartuko baitzion aurrea izebari, ohikoa zuèn jokabide harekin erakutsi
|
nahi
balu bezala nor zen lehen etxe hartan eta nor bigarren; horregatik, beharbada, begiak ñarrotu eta Domingok zorrotz begiratu zion amari: amak ere semeari begiratzen zion istant hartan, era berezi batean begiratzen ere, begien bistan zuenari adi adi zegoenak adia galdua balu bezala, baina ez guztiz, bere begirada hartan ez baitzen oro etsipen, eta betazalak tolesteko moduak tentsio puntu bat erakusten baitzuen, barne borroka baten ondorioa baizik ezin izan zitekeena, labirintoaren irteera aurkitu nahi eta ezinean dabilen izaki galduaren antzera, harik eta, segundo pare baten buruan, begietan argi bat piztu eta honela mintzatu zen arte:
|