|
2000
|
|
|
—Badaki berorrek ezen nik ere elizarako nahi nukeela geure seme Joanes, berorrek baino gehiago, benturaz, ene senar prestu hori. Kontua, ordea, ez da berorrek edo nik
|
nahi
izaitea, baina Jainkoak nahi izaitea. Zeren, Joanes apez izaitekotan, zinezko apez izaitea nahi nuke, Jainkoak zinez eta minez deitua...
|
|
|
—Badaki berorrek ezen nik ere elizarako nahi nukeela geure seme Joanes, berorrek baino gehiago, benturaz, ene senar prestu hori. Kontua, ordea, ez da berorrek edo nik nahi izaitea, baina Jainkoak
|
nahi
izaitea. Zeren, Joanes apez izaitekotan, zinezko apez izaitea nahi nuke, Jainkoak zinez eta minez deitua...
|
|
|
—Zentzuz kontrakoa izanen litzateke, ez aipatu esperimentua, baina esperimentuaren frogatu
|
nahi
izaitea, zeren Mendaitzeko Harkaitza ezin mugi baitezakegu...
|
|
|
Izan ere, pentsatzen duenak ezen ez duela pentsatu behar, pentsatzen baitu hondarrean bi aldiz: pentsatzen du, lehenik, pentsatzen duelako eta naturaleza halakoa delako, eta pentsatzen du, bigarrenik, naturaleza behartu eta bortxatu
|
nahi
izaiteagatik, zeren naturaleza behartzen duena naturalezak berak behartzen baitu, finean.
|
|
|
Zeren haiek beren egitekoa egin baitzuten bere denboran. Ordea, denborak eta denborak zaudek, eta haiek denbora hartan egin zutena guk denbora honetan egin
|
nahi
izaitea denboraren kontra joaitea izanen lukek... Eta galdua dagoena galdua zagok eta denboraren kontra doana ere galdua zagok...
|
|
|
Eta Lucak behin batean erran zidaan: " Aizak, Piero, Florentzian eta Italian lehen mailako anitz artista izan duk, eta ulertzen diat, haien koadro eta freskoetarik ikasteko asmotan, hango eta hemengo elizetarat, basiliketarat eta bertzelako edifizioetarat joan
|
nahi
izaitea, Domenicorekin lana akabatu ondoren. Baina, pintura zer den jakin nahi baduk, kasu egidak:
|
|
|
Baina, orotarat, hiru euskaldunok harri eta zur geunden pulpería hartan gertatuarekin... baita deliberaturik ere handik lehenbailehen itzurtzerat, ahalik eta zaluen eta arintkien, guarnizinoko soldaduek deus jakin baino lehenago, zeren, zirkunstantzia haietan, zuhurtzia zen otsoaren atzaparrei ihes egin
|
nahi
izaitea, otsoari hurrantzerat utzi gabe. Baina norat egin ihes, ibaian goiti ez bazen...?
|
|
|
...ela kaputxinoen misionerat joaiteko asmotan... eta gomendiozko karta bat ere bageneramala, eta gure nahia eta gure desira ez zela nehor hiltzea, baina indiarren alde lan egitea, eta kontu hura guztia ahanztea; eta erakutsi zion gomendiozko karta, aita Zacaríasek skribatua, baina Avilako zalduna ez zen beratu ez bigundu, eta ihardetsi zion ezen ulertzen zuela guk geure koaitak eta ondikoak kontatu
|
nahi
izaitea, eta joan ere joanen ginela misionerat, baina hil edo biziko bertze froga hura —bere nagusiaren alaba sendatzekoa— gainditu ondoren.
|
|
|
ORAINOKOAN garbi geratu da ezen kontu gaitzenetarik dela gauzen deskribatzea, zeren agor baitaitezke urak, eta agor daitezke lurrak, baina behakoa ez da nehoiz agortzen. Eta hori hala bada —eta hala da—, zeren mila orri skriba baitaitezke edozein kontuz, baita denik tipienaz ere —hari buruz ulertzen dugunaz eta hari buruz ulertzen ez dugunaz—, zer ote da amorio baten deskribatu
|
nahi
izaitea. Zenbat orri nituzke Rosa de Osoriori lotu ninduen amoriozko historia haren deskribatzeko:
|
|
|
Horiek malabarismo filologikoak dituzu, bertzerik ez, burugabekeriak! Eta are burugabekeria handiagoa iduritzen zait halako kontuei jakintasun maila bat eman
|
nahi
izaitea... edo poesia zientziatzat hartzea, nola zuk kasik hartzen duzun.
|
|
|
—Ez nahastu gauzak, Martin, zeren gauza bat duk superstizioneari diogun beldurra kendu
|
nahi
izaitea, eta bertzea behekoak goikoari, berez eta izaitez, zor dion errespetua —ihes egin zuen osaba Joanikotek.
|
|
|
Eta Uraitzetik beti itzultzen zen liburu edo manual debozionezkoren batekin, edo erlijionezko bertze edozein libururekin, zeinetarik ikasten baitzituen etsenplu batzuk, noiznahi den baliatzen zituenak. ...ganizazinoa piramide bat bezalakoa zela, Faraoiek Egipton eraiki zituztenen parekoa, eta haiek zutik zirautela, ez bakarrik harrizkoak zirelako, baina filosofia naturalaren eta geometriaren legeak ere errespetatu eta bete zituztelako, oina lur zolan pausaturik eta punta goian; eta kontrara eraikitzea erokeria zela, zeren, alde batetik, ezinezkoa baitzen puntu ez-egonkor baten gainean deus ere jaso
|
nahi
izaitea, ergelik ergelenak ere ederki uler zezakeen bezala, eta, bertzetik, zeren, eraiki ahal izanen balitz ere, eraiki orduko erori eta irauliko baitzen. Eta bere argudioen indartzeko, erantsi eta eratxiki zuen:
|
|
|
Eta bere tokian ez dagoenak faltatzen du, eta bere faltaz lohitzen du bere burua, eta lohitzen ditu ondokoak ere. Eta hori ere aitortu beharra dago, eta bertze guztia gure burua engainatu
|
nahi
izaitea da, nola engainatu nahi izaiten baitzuen gure aita hil berriak, Jainkoak zeruan izan dezala. Eta Gaztela handi da eta Gaztelak handi egin gaitu; ez ote da, bada, Villagrandeko dukearekin egin tratua handitasun horren seinale eta aieru ere?
|
|
|
Nola laxatu neure zalantzen korapiloa? Zeren gauza bat zen zerbait
|
nahi
izaitea, eta bertzea, nahiaren bete ahal izaitea eta konplitzea. Izan ere, nola beteko nuen, bada, neure nahi hura, baldin ene arrazoinak lehengo puntuan bazeuden guti gorabehera?
|
|
|
Eta hik ere huts egin duk heure liburuarekin, eta ene buruaren gainean zentzatu huke, hutsetik hutserat ibili nahi ez baduk bederen... Baina bazekiat ezen ezinezkoa dela hi bezalako harri koskor bat konbentzitu
|
nahi
izaitea... eta bazekiat, halaber, ezen, muturka ere ha siko ginatekeela, baldin elkarrekin bizitzen segituko bagenu. Horregatik, gaurtik aitzina, kaperako zoko batean lo eginen diat, egunotan egiten ari naizen freskoaren aitzinean, zeren eta jaun Martin eta andere Grazianarekin mintzatu bainintzen atzo, eta haiek hartarako baimendua eman baitidate, freskoa akabatu bitartean.
|
|
|
Halaxe erran nion, bai, eta esplikazionea ere eman dizut, baina badakit ezen nik eman esplikazionea motza eta laburra geratzen dela. ...ehen deliberamendua, adierazten zidana ezen gizon egiten ari nintzela, zinez... eta zeren noiznahi den etortzen baitzitzaidan bururat osabaren iduri hura, hark Bolognan ukabila jaso zuenekoa eta nik mehatxu bat bezala sentitu nuena, nik irri egin niolako, lohitan blai ikusi nuenean; izan ere, hargatik atera ote zitzaizkidan hitz haiek, zeren lege naturala baitzen mendekuari mendekuarekin ihardetsi
|
nahi
izaitea. Edo, ez al zen arrazoin printzipalena izanen ezen maisu ezin hobea nuela osaba, eta harenganik eta haren injeniotik gero eta gehiago ikasten ari nintzela, zeren eta nik osabari eman ihardespena, osabak berak egina izan baitzitekeen bertze zirkunstantzia batzuetan?
|
|
|
Baina urte batzuk badituzu, eta zuk ikusiko duzu zer egin... Zoaz haren etxerat nahi baduzu eta mintza zakizkio, baina jakizu ezen, ardi galdua salbatu
|
nahi
izaiteagatik, zuhaur ere gal zaitezkeela, eta hala balitz, izugarria izanen litzatekeela... bai zuretzat, eta bai enetzat ere, enetzat bere batez —eta keinu hura egin zidan, lehenago nehoiz ikusi izan ez niona, barrendik jaten zuen gorroto sendo haren azpian zerbait haustera balihoakio bezala.
|
|
2004
|
|
|
Zenbat buruhauste eman izan didan bizitzan nik ni izan
|
nahi
izate horrek!
|