|
2000
|
|
|
Izan ere, bai nazio izaera eta bai askatasuna ere ameskeriak badira, zertangabiltza euskaldunak burujabetzari begira? Zergatik jarraitzen dugu estatua aldarrikatzen (halakorik egiten badugu bederen), mundu zabalean gero eta nabarmenagoikusten dugun joera estaturik
|
nahi
ez izatea denean. Hitz bitan, berriz ere euskalduna historiaren aurka edo historiatik kanpo ote dabil?
|
|
|
gainditzea ezinbesteko baldintza da, gaizki ulertze latzetan erori
|
nahi
ez badugu, behintzat. Bestetik, hau ez da programa politiko baterako proposamena, hausnarketa filosofiko soila baizik (honek ez du esan nahi hobea denik; desberdina dela azpimarratu nahi dut, besterik gabe).
|
|
|
Aniztasunaren fenomenoa aztertu ahal izateko, geure muga dialektiko estuakgainditu ditugu, beste behin ere. Gure herrian aniztasunaren fenomenoazarraza eta etnia gainditzen dituen definizio sakonago bat eman dugu, kulturartekotasuna. La casa de Extremadura, ra mugatu
|
nahi
ez bada. Beraz, aniztasunaz mintzo garenean, balioen aniztasunaren eta kosmobisio desberdinen elkarbizitzaren zentzuan ulertu behar da; ez kolonialismoaren sinonimo eder gisa.
|
|
|
Jakina, komunikabideen kontsumoa gizarteantxertaturik dagoenez, zenbait, informatibo?,, tertuliano? eta abar egunero sartzendira gure etxebizitzan, eta guk
|
nahi
ez arren ere entzun edo ikusi behar ditugu, guretzat ordu aproposak izaten diren horietan. Gainera,, ausentzian?
|
|
|
Bada, gure ustez, kasu horretan, eskubidea lurraldearena izatetik herritarrena izatera pasatzen da. Egon daitezke60.000 nafar estruktura berri horretan parte hartu nahi dutenak, nahizgehiengoak parte hartu
|
nahi
ez izan, eta etorkizunezko egituraketa horretan herritarhoriek eskubidea eduki lukete parte hartu ahal izateko.
|
|
|
Helburua ez da bizia salbatzea, norbaiten analisiari jarraipena eman ahal izatea baizik. Eta hala, jakinguraren izenean, batzuetan analistakbadirudi biziaz balio bat egiten duela, eta badaki buru hiltzea errepresioaren garaipena dela beti, suizidioa, ezer jakin
|
nahi
ezaren, muturreko era dela.
|
|
|
Duela zenbait hilabete lagun batzuek beren asmoaren berri ematera hurbilduzitzaizkidanean, besterik gabe, baietz esan nien segidan, ezertxo ere pentsatu barik, ezezkoak berak lotsaraziko ninduen beldurrez edo. Nola ezetzik esan, gero etazorpetuago bizi
|
nahi
ez banuen, orain arteko zorra kitatzeko gaitasunik ez nuelajakinik ere?
|
|
|
Ezin da politika bat irizpide soziologikoedo ekonomikoekin baloratu, ezen irizpide horiek kanpotarrak baitzaizkio. Politikakbere erritmo, helburu, taktika, ibilbide eta bitarteko propioak ditu, eta ezin dira kanpotik neurtu, politika hori desagerrarazi
|
nahi
ez badugu behintzat. Politika askatzaileadagoenean, ez dago beti?
|
|
|
Baina zulatu eta deuseztaturiko errealitatea, jadanik ez dago, iragan egin da. Etorkizunaren araberako
|
nahia
ez da, orainaldian, errealitate gisa ageri, aseturiko nahigisa, alegia, baldin erreala den zerbaitek, iraganerantz doan zerbaitek, asetzen ezbadu.
|
|
|
Irratiek zein telebistek erantzun egin behar diete programazio sailek dakarzkieten kostuei, horren arrakastatsua den gaur egungo eskaintza programatikoaren menean erori
|
nahi
ez badute behintzat. Programen antolamendu eta aurrikuspenaren hobekuntza etengabea eta programazioaren azterketa eta berari buruzko ikerketa, nahitaezkoak dira gaur egun hedabide guztietan.
|
|
|
Ziur aski, irrati komertziala entzuleek zer dioten aiduru dago, zeren entzulerik ez balu desagertu egingo bailitzateke; eta hori
|
nahi
ez duen efektua da, bistan denez. Baina litekeena da, horrelako helburu ekonomikoak ez dituzten beste irrati batzuk (fondo publikoen bitartez finantzatzen direnak prezeski) beharrak eragin ahal izatea jendeari, premiei aurretik heltzea.
|
|
|
Lehenbiziko funtzioari dagokionez, zarata, irratilariak
|
nahi
ez duen traba da. Zarata ordenamenduaren eraldatze elementua da, traba, eragozpena, oztopoa, desartikulatua den zerbait, giza hautematearen berezko mugak gainditzen dituen zerbait eta, beraz, irismen mailaren arabera alor fisikoan eta psikologian eraginik eduki dezakeen zerbait.
|
|
|
Adibide bat besterik izan
|
nahi
ez zuen bidaia luze samar honek5, telegrafikoki azaltzeko ahalegin guztiak egin arren, gure lanaren helburua gaindituko lukeen atearen aurrean jartzen gaitu. Baina, teorien garrantzia gutxietsi gabe, uste dugu, edozein fenomeno sozial eta politikorekin gertatzen den bezala, nazionalismoarena guztiz historikoa dela eta bere errealitate dinamikoan aztertu behar dela; izan ere, nazio hitzaren esanahiak historian zehar izan duen aldaketa ikusi besterik ez dago6 (teoriak alde horretatik soilik izango zaizkigu baliagarri).
|
|
|
zelakoaren ezabatzeak, Estatuak zuen izan nahi zuen irakaskuntzaren kontrola desegin zuen, Elizaren eskuetara itzuliz eta, alde horretatik, hezkuntza sistema nazionala gorpuzteko eman ziren pausuak zapuztuz. 1771ko plana jarri zen berriz indarrean, eta egoera honek irakaskuntza plan orokorraren formulazioaren
|
nahi
eza adierazi zuen; aldiz, helburua antzinako erregimenaren hezkuntza egitura mantentzea zen128.
|
|
|
Irakasleek, esate baterako, ez zuten ezta titulurik ere behar (153 art.). Egoera honek zer pentsa sortzen du. Estatuaren sekularizazio
|
nahiak
ez zuen asmoen maila gainditzen, neurri handi batean bederen, eta egoera honek Estatu liberalaren eta Elizaren arteko tentsioa kistatzeko bidean jarri zuen, ondo asko dakigun bezala.
|
|
2001
|
|
|
Orain arte esandako guztiarengatik, irakasleak ere bere irakats estilora egokitzeko denbora hartu behar du. Teoria patxadan mamitu ondoren, praktikan jarrikoduena ikasleen onerako delako uste osoz egin du, ikasleei ziurtasunikeza kutsatu
|
nahi
ez badie behintzat.
|
|
|
Sailkapenak sailkapen eta aurrera baino lehen, kontakizunari eta denborari buruzkoaipamen labur bat, laburtu beharrak garrantzia lanbrotzerik
|
nahi
ez nukeena, egin nahi nuke.
|
|
|
Agirreren eleberrietakobiztanle tipikoa, folklorikoa da, gizatalde harmoniotsu baten partaide xumea.Arazoa ordea hauxe da, alegia, bere inguruko mundua aldatu egin dela. Azkoitia ezdela Arranondo, eta militante edo artista izan
|
nahi
ez dutenentzat ez dagoelatokirik, ez dagoela etorkizunik (no future). Munduaren errepresentazio folkloriko zoriontsuko figuranteak langabezian daude XX. mende bukaera honetan (deskolonizatzearen fase herderianoa gainditu duelako azkenean euskal esparruak), eta beste ezerk bere bizitzari zentzurik eman ez diezaiokeenez, bere buruaz besteegitea besterik ez zaio gelditzen Xeperi.
|
|
|
Bigarren irakurketa honi bagagozkio, aise ohartuko gara. Atabala eta euria, narrazioak intertestualitate jokoa zabaltzen duela Latorrizko danborra elaberri etafilmarekiko. Gunter Grass-en elaberrian eta bere gainean Volker Schlondorff ekmoldaturiko filmean, haurtzaroa utzi
|
nahi
ez duen umearen istorioa kontatzen da, preseski, nagusien mundura igaro nahi ez duen Oscarren istorioa. Horrela, hiru urtebetetzerakoan, Oscarrek bere burua eskaileretatik behera botako du, eta ondoriozez da haziko, ume txikia izango da betiko; eta munduan barrena ibiliko da beredanborra etengabe joz, narrazioan umea atabala jo eta jo ari den bezala.
|
|
|
Bigarren irakurketa honi bagagozkio, aise ohartuko gara. Atabala eta euria, narrazioak intertestualitate jokoa zabaltzen duela Latorrizko danborra elaberri etafilmarekiko. Gunter Grass-en elaberrian eta bere gainean Volker Schlondorff ekmoldaturiko filmean, haurtzaroa utzi nahi ez duen umearen istorioa kontatzen da, preseski, nagusien mundura igaro
|
nahi
ez duen Oscarren istorioa. Horrela, hiru urtebetetzerakoan, Oscarrek bere burua eskaileretatik behera botako du, eta ondoriozez da haziko, ume txikia izango da betiko; eta munduan barrena ibiliko da beredanborra etengabe joz, narrazioan umea atabala jo eta jo ari den bezala.
|
|
|
Baina isiltzea ez da mututzea, mintzatu
|
nahi
ez izatea baizik. Bestela esanda, isiltasuna beharrezkoa bada ere eta idazlearen lekua hortxe badago ere («zaratapublikoaren bazterrean(...), isiltasunaren mugaldetik hurrean» M, 123 or.) aldiberean idazleak hitz egiteko beharra sentitzen du.
|
|
|
Bestela esanda, isiltasuna beharrezkoa bada ere eta idazlearen lekua hortxe badago ere («zaratapublikoaren bazterrean(...), isiltasunaren mugaldetik hurrean» M, 123 or.) aldiberean idazleak hitz egiteko beharra sentitzen du. Inork baino hobeto daki ezindela errealitate mingarriaren aurrean mutu geratu, konformismoan eta konplizitatean erori
|
nahi
ez badu, literatura itsu eta axolagabearen sarean erori nahi ez badu.
|
|
|
Bestela esanda, isiltasuna beharrezkoa bada ere eta idazlearen lekua hortxe badago ere («zaratapublikoaren bazterrean(...), isiltasunaren mugaldetik hurrean» M, 123 or.) aldiberean idazleak hitz egiteko beharra sentitzen du. Inork baino hobeto daki ezindela errealitate mingarriaren aurrean mutu geratu, konformismoan eta konplizitatean erori nahi ez badu, literatura itsu eta axolagabearen sarean erori
|
nahi
ez badu.
|
|
|
Torturatua izan zela ez zekienak edo jakin
|
nahi
ez zuenak irakur beza Marginalia, 29 or.
|
|
|
Beste hizkuntza taldeko kideen antza izan nahi dutenen, hau da, talde honetako kide izan nahi dutenen? eta beste hizkuntza taldearekin helburu utilitarioekin komunikatu besterik
|
nahi
ez dutenen artean egiten dute bereizketa.
|
|
|
Taldearteko harremanak esplikatzeko dimentsiorik garratzitsuena boterearenada. Nahiz eta lau arlo teoriko horien artean korrelazio positiboak izatekojoera izan, dimentsio horiek elkarren artean askeak dira, horregatik ez diranahi eta
|
nahi
ez positiboki korrelazionatuta aurkitu behar, lehen aipatu denmoduan. Hala ere, korrelazio positibo hori gertatzen denean, hau da, estatusaltuko taldea menperatzailea denean eta gehiengo taldea bere egoera mantentzen saiatzen denean, ukipen egoeran dauden taldearteko distantzia handitu egiten da; horixe da euskara eta euskal hiztunen egoera (estatusbaxuko taldea, menperatua, gutxiengoa eta egoera aldatzen saiatzen dena). 3) Lehen aipatu diren analisi eta aplikazio mailak baino orokorragoak direnak:
|
|
|
Lehenengo prozesuan, autokategorizazioan, alegia, gizabanakoen autoezagutza hartzen da kontuan; bigarrenean, heterokategorizazioan?, irizpide objektiboak dira garrantzitsuak. Autore horien arabera, hizkuntzak etnizitatean eta identitate etnikoan eragina izan dezake, baina ezbeti, Edwards-ek (1985) dioen bezala?; hala ere, alderantzizko eragina ezda nahi eta
|
nahi
ez gertatu behar; zentzu horretatik, identitate etnikoa litzateke baliagarria taldearteko portaera azaltzeko, eta ez hizkuntza bera. Gizabanakoek garatzen dituzten portaeren arabera, ondorengo sailakapena egindaiteke:
|
|
2002
|
|
|
Itxuraz garai bateko funtzionamendupiratarekin ohitu gara, ohartu gabe beste hizkuntzetan zenbat liburu dagoen, zeinenonak eta txukunak. Unibertsitateko materiala berez garestia da, eta are gehiagohizkuntza gutxitu batean atera behar bada, tirada laburrak kostuak igotzen baititu.Hala ere, ezin zaio horri muzin egin, eta atzean geratu
|
nahi
ez badugu, gabezia horiosatzeko plan ausart baten premia dugu.
|
|
|
horra hor Nafarroakokasua. Eredu garesti horrek bi komunitate ezberdin eta isolatu egotea onesten du.Egon daiteke erdal komunitatean euskarari buruz ezer jakin
|
nahi
ez duenik, etabaita euskararenean gaztelania etsaitzat hartzen duenik ere. Elebakarkeria pobreada; itsutu egiten du; elebakarrak pentsaera eta ikuskera mugatua du; zailago duelebakarrak gizartekidearcn kultura begirunez hartzea; elebakarra bere zilborraribegira bizi da, berea baino ez dago.
|
|
|
bere etorkizuna lantzeko eta kudeatzekoduen eskubidea gauzatzeko izango dena, berdintasunean eta errespetuanoinarrituz. Horregatik, injustizien aurka eta eskubideen berdintasunarenalde lan egingo duten irakasle ekintzaileak izan dute irakaslepropioek, oraingo egoera birsortu
|
nahi
ez badugu bederen.
|
|
|
Non datza euskararen gainkostuen arazoa? Hain zuzen ere, euskarak orokorrean bere esaldi osagarriak ezkerrera garatzeko duen sakoneko joerak eragitendu arazoa; izan ere, ezkerrera luzatzen den edonolako osagarria derrigor motzabeharko baita, ulergaitza
|
nahi
ez bada. Hori muga bat da, diskurtsoa baldintzatzenduen muga bat, garapen edo azpigarapen diskurtsiboa erabakitzen duen garrantzihandiko muga bat, hizkuntzaren garapena edo azpigarapena diagnostikatzeko baliodigun irizpidea.
|
|
|
Laguntza denei eman behar zaie, salbu eta, jakina, horren beharrean ezdaudenei edo laguntzarik espresuki
|
nahi
ez dutenei.
|
|
|
14 Irakaste/ ikaste testuinguruak dinamikoak direnez, horiei erantzutekomalgutasuna ere eskatuko zaio irakasleari. Nahi eta
|
nahi
ez teknologiarensasoian bizi gara eta ikaskuntza birtuala ate atean dugu. Beraz, lasterbatean ikaskuntza birtualaren (edo mistoaren) aldeko apustua egin beharkodugu eta horretarako ere prestatu egin dugu.
|
|
|
Hipotesi horiek egiaztatzeko ala baztertzeko, hizkuntza erabili behar dute. Ikasleek hori guztia egitekomotibazioa behar dute, eta nahi eta
|
nahi
ez hizkuntzaren formari erreparatu behardiote egiten dituzten hipotesi desegokien ondorioz sor ditzaketen erroreei aurreegiteko.
|
|
|
10 artikuluak onartu
|
nahi
ez izatetik zetozen, kontrabandoa saihestu nahian28 Dena dela, zailtasunak ez ziren hitzarmena sinatzearekin bukatu, eta honela 1697anLuis XIV.ak Gipuzkoako bakailao ontziei Ternuara joateko pasaporteak ukatuzizkien, eta, berriz ere, gestio luzeak egin behar izan zituzten Paris eta MadrilgoGorteetan29.
|
|
|
Nolanahi den, beste arazo bat ikustendut etorkizunean, politikarekiko menpekotasuna bezain kaltegarria izan daitekeena: gure arteko eztabaida zientifikorik eza edo, gutxienez, eztabaiden eskasia. Hemennormalean edozein kritika, oso leuna eta zibilizatua baldin bada ere, pertsonarenaurkako erasotzat hartzen da, eta denok lagunak garelako, lagunak izaten jarraitunahi dugulako, eta gainera gure karrera akademikoa baldintzatu
|
nahi
ez dugulako, sarri askotan kritikak, ezadostasunak edo interpretazio alternatiboak isildu egitenditugu. Ez dakit konformismo hori ez ote den euskal partikularismoaren besteezaugarri bat.
|
|
|
1970eko hamarkadan hasitako epean jarritakooinarriak sendotu ondoren, eta, horiei eutsiz, ikerketa lerro berriak ireki dira etazenbait berrikuntza gauzatu dira, bai teoriaren aldetik, baita ikuspuntu metodologikoetatik ere; zer esanik ez, iturrien erabilerari dagokionez. Egoera horretan, euskal historiografiak, abiadura galdu
|
nahi
ez badu, bere tokia bilatu edo birdefinitubehar du. Horretarako, ezinbestekoa da euskal historialarien arteko elkarrizketa, baita Espainia eta Europako beste historialariekikoa ere.
|
|
|
Biek ere emakumeengan badute eraginik eta horrek, emakumeei gaitasun ekonomikoa emanez, gizarte esparruan ematen den indibidualizazioari familia barneko indibidualizazioa eransten dio. Estatusean oinarritutako senar emazte rolak gainditu eta bestearekiko mendetasunaren beharrik
|
nahi
ez izateak bikote eredu bakarraren haustura dakar. Lehen, bazekien bakoitzak zer egin?, baina horrek baldintza bat zeukan:
|
|
|
Alde batetik, gizarte garaikideak sortutako egoera legoke. Bertan azpimarratzekoak dira egiturazko langabezia, bazterketaren fenomenoa eta tradizionalki baztertuak izan direnekin bizi
|
nahi
ez izatea, edota testuinguru garaikideak gazterian duen zuzeneko eragina. Horren aitzinean, noski, Estatuak, zenbait hamarkadatan izan duen babes sozialerako jokabidea ahultzearekin, legitimitate oro galtzen du.
|
|
|
Landu diren gainerako ataletan bezala, badira aldaketak onartu
|
nahi
ez dituztenak, eta langabezia irizpide eta kategoria zaharrekin jorratu nahian dihardute. Oraindik hazkunde ekonomikoak enplegu betea berreskuratu dezakeela argudiatzen da.
|
|
|
Aldiz, modernizazio erreflexiboaren lehen fasea betierekotzeak, alegia, autodinamika industriala bere horretan garatzen uzteak (hori bai, gero eta aurrerapen tekniko handiagoekin), eralda dezake gaur egungo gizarte egitura, baina hondamendiari bide emateko. Ez baitago ikusi
|
nahi
ez duena baino itsuagorik.
|
|
|
Bestetik, norbanakoaren ahalmenean eta nortasunean jasaniko eraginez, ikus: Barcellona, 1992; Touraine, 1992; Touraine, 1994 Begiratu bat baino
|
nahi
ez duenak, aipatutako azken liburuko 276 eta hurrengo orrialdeak oinarritzat nahikoak.
|
|
|
Gure gizarteko bazter ilunak, txiroak eta pairatzaileak erakutsi behar dira. Ikusi
|
nahi
ez denera begiratzen irakatsi, gurea mimoz zaindu eta guztionaz ardurarik erakusten ez denean, azkenean galdu egiten garela eta geure buruaz ere arduratzen ez garela ohartzeko (Mardones, 2001).
|
|
|
Berariazko euskarriak sortu behar ditu. Horrela uler daiteke uste/
|
nahi
ez bezalako ondorioen jazoera. Modernitate berantiarrean, Luhmann ek, gertagaitza gertagarri?
|
|
|
Baina, efektu kolateralek materializazio eta erakundetze sozial prozesu orotan,(
|
nahi
ez diren edota aurreikusi gabe) emandako ondorioak esan nahi dute. Bidaia tenporal orotan dagoen kontingentzia edo arriskua, helburua lorraraz dezaketenak zein finkatutakoaren aurkakoa.
|
|
|
Ez dago, inolako kasuetan, ezer pururik hizpide hartzerik. Baina hara non, horregatik, muturreko ondorioak ematen diren, ondoan dagoen pertsona, arrazoi, esentzialistengatik?, auzokidetzat
|
nahi
ez izatea kasu. Fisikoki gertu dago (batzuk fisikoki ere urrundu egiten dira).
|
|
|
hasi den gizartea ekidin besterik ez da egiten. Kategoria zaharrekin gizarte garaikidea irakurtzeko gaur egungo aditu askoren nahia lor daiteke eta lortzen da, baina errealitate galera izugarri eta arriskutsu baten bidez. Jarrera hori mantenduz, errealitatea onartu
|
nahi
ez dutenen aukera bakarra beren tresna analitikoak garbitzea da, edo tresna analitikoak bere horretan utzi eta bestelako tresnak erabiltzen dira, errealitatea bertan barneratua izan dadin. Kontzeptuak apur bat ireki eta malgutu, bertan tokia ez duenak (eta izan ezin dezakeenak) tokia izan dezan.
|
|
|
Jabetza pribatua duten arren, diru etekinik lortu
|
nahi
ez duen elkartea, kultura taldea edota GKE bat dago mota horretako emisoren atzean.
|
|
|
eta bestelako, patologiarik? sortzen lagundu
|
nahi
ez bagenuen17.
|
|
|
Beraz, goitik inposatutako zentsuragaz elkarbizitzen ikasi behar du kazetariak gerretan. Ez hori bakarrik, zentsuraren zigorrik handiena pairatu gura ez badu, kalera dezaten edo erditik ken ez dezaten
|
nahi
ez badu, kazetariak berak ezarri behar dio muga bere buruari, horra autozentsuraren mina?.
|
|
|
borrokan, irabazi
|
nahi
ez duena bezala aritu zenez,
|
|
|
zabar izan
|
nahi
ez duenak, maita dezala.
|
|
|
Haizeen jostailu bihurtu
|
nahi
ezik, arduraz ibil. Oraintsu arte aski artega, orain lehia ta ardura izango.
|
|
|
Adibidez, ingelesezko izenen jarraitze klase erregularretik at geratuko dira plural berezia duten hainbat izen (octopus, bus,...), erregela korapilatsu anitz idaztea
|
nahi
ez bada behintzat.
|
|
2003
|
|
|
...namendu sistema zaharkituak, Bigarren Gerrate Mundialaren emaitzeiegokitua, ez ditu 60 urteotan gertatutako aldaketa demografiko eta politikoak beregain hartu, eta jokaera antidemokratiko eta desorekatua mantentzen du oraindik.Hori guztia gutxi izango balitz, gaur egungo idazkari nagusia den Kofi Annanenjoera berria multinazionalei NBetako ateak zabaltzea da, munduko herrialde aberatsek beren gain
|
nahi
ez dituzten gastuei aurre egin diezaieten.
|
|
|
Oraingoan ere Iparraldeko ikuspuntuak nagusitu egin ziren, txanda orokorreanhegoaldeko herrialdeak
|
nahi
ez zuten negoziazio gai berriak18 agendan sartuz etanekazaritza hitzarmenaren berrikuspenean ere, Garapen Kutxa kontzeptuaren atzeanzeuden neurri eraginkorrak berrikusketatik at geratzen dira. Aurrekoan gertatu zenbezala, onartutakoak herrialde garatuen interesak bermatzen ditu hegoaldearenkalterako.
|
|
|
–Guk
|
nahi
ez duguna ez dugu beste inon nahi?. (E5)
|
|
|
Xabier Isasi UEUko zuzendariak azaldu zuen lanaren premia, eta behin eta berriz eskatu zidan eginkizunaren ardura har nezan. Badakit bere hasierako
|
nahia
ez dudala bete, berak UEUren historia osoa aztertzea nahi zuelako, baina urrats garrantzitsua eman dugulakoan nago; eta bere zuzendari garaia arakatzen duenak, lortutako beste gauza askoren artean, gure erakundearen historiaren azterketa sakona bultzatu zuela nabarmenduko du. Nekane Intxaurtzak, UEUren argitalpenen arduradunak, eta Ane Sarasuak, UEUren Idazkari Nagusiak, ez dituzte merezi nire kontura izan dituzten disgustuak, epeak epe.
|
|
2004
|
|
|
Kooperatibak ez daude merkatuaren eta lehiaketaren globalizazio prozesuetatik at. Kooperatibek biziraun nahi badute, nahi eta
|
nahi
ez, testuinguru ekonomikoberrira egokitu behar dute. Zenbaitek merkatuan bere txokoa aurkitu dute, berenjarduera eta funtzionamendu moduak autoeraketaren ohiko irizpideen arabera mantenduz; baina beste zenbaitek euren ohiko jokabidea aldatu dute eta kapital enpresaeredura hurbildu dira (Cote 2001; Defourny 1999; Levesque 1997; Munker 1995).
|
|
|
Inperatibo klase horri inperatibo hipotetikoak kontrajartzen dizkio Kantek, agintzen duten ekintzaren ontasuna beren baitan ez dutenez, beste zerbait lortzeko bitarteko diren inperatiboak alegia. Inperatibo kategorikoaren adibide egokiaizan daiteke, ez duzu hurkoa torturatuko?; hipotctikoarena, berriz,, cz duzu hurkoa torturatuko, zigor zaitzaten
|
nahi
ez baduzu??. Kantentzat oinarrizko Inperatibo Kategoriko bakarra dago, Ohituren nietafisikan horren zenbait bertsio azaldu bazituen ere. Halere, hiru aurkezpen desbcrdin horiek baliokideak dira Kantentzat. (i) Lege unibcrtsalaren l, ormula:
|
|
|
Instituzionalismoarentzat merkatua ez da zerbait, naturala?, nahi eta
|
nahi
ezona dena eta per se onartu behar dena. Merkatu ekonomia merkatu ugariz osaturikdago, eta bakoitzaren funtzionamendua aztertu behar da; merkatu horiek eraikuntzasozial konkretuak dira, eta botere erlazio konkretuen isla; beraz, gizarteari eskainitako emaitzen arabera ebaluatu behar dira.
|
|
|
–Enpresa borroka?, hau da, autogestioa, ingurune lehiakor batean kokatzenda; merkatu ekonomiak zehazten dituen baldintzak derrigor bete behar ditu. Beraz, eraginkortasuna eta kooperatibismoa, nahi eta
|
nahi
ez uztartu beharreko elementuak dira (Arizmendiarrieta 1974). Autoeraketa bultzatu eta bermatzeko tresnek (informazioa eta komunikazioa sustatzen duten organoak) ezin dute inolaz erekooperatibaren eraginkortasuna edo ekoizpen ahalmena mugatu.
|
|
|
Arizmendiarrietaren pentsamenduarekin uztartzea: horretarako, nahi eta
|
nahi
ez, sindikatuen ekimenak, aipatu ditugun ezaugarri eta berezitasunekin egin behar dira (lankidetzasustatuz eta klase borroka baztertuz).
|
|
|
Hala ere, nahi eta
|
nahi
ez, autoeraketaren anbibalentziarekin egiten dugu topo: elkarte kooperatibo askok helburu ekonomizistak dituzte, eta langilearen integrazioa enpresaren ekoizpena handitzeko helburuarekin baino ez dute bultzatzen. Horida ekonomizismoaren arriskua:
|
|
|
dialektika erabiliz, egungoegituren garapena lortu dugu. Geure
|
nahia
ez da filosofia arizmendiarrietarra aldatzea (baliteke zenbait aspektuetan, saiakera hori egin izatea), kooperatiben barnekoegiturak aldatzea baizik: egituren aldaketa.
|
|
2005
|
|
|
Alardea eta politika. Nahiz eta ondorioa gertakaria baino lehenazaldu
|
nahi
ez izan, politikaren inguruko lelo hau asko erabili da emakumearenparte hartzearen aldekoen jarrera kritikatzeko. Hala ere, ikusiko dugun bezala, Alardearen politizazioa betikoa da.
|
|
|
PPkoentzat, aldiz, eztabaida ez zegoen batere garbi. Gainerako alderdi politikoentzat gizon zein emakumezkoak jasotzen ziren kontzeptuan, nahiz eta PSOEk esplizitoki ordenantzan bi sexuen aipamena
|
nahi
ez izan, horrek sorraraz zezakeen kostu elektoralaaurreikusiz.
|
|
|
Kanpotartasunari buruz, aldiz, zer esan. Nihil humanum a me alienum puto antzinako hura Terentzioren garaian bezainberria dugu gaur ere, bai Bidasoako Edenean jaiotakoek bai halako zoririk izan ezdugunok. Eta gizakiari dagokion ezer arrotz izaterik
|
nahi
ez nukeelako idatziakdira lerrook, kanpotar naizentxo honek jakin mina baitut inoiz ulertuko ez omendudan misterioari bere benetako aurpegia ikusteko.
|
|
|
ikastetxeko sektore guztien nahiak, beharrak eta interesakjasoko ditu. Talde eta pertsonen
|
nahiak
ez badira jasotzen, pertsona horienparte hartzea eta inplikazioa lortzea zaila izango da.
|
|
2006
|
|
|
Enpresaria bada lan kontratua eten
|
nahi
ez duena, langilearen babeserakoneurriak motz geratzen dira. Gogoratu behar da legearen letran etetea azkenneurria dela, hau da, etetea erabaki aurretik, enpresariak saiatu behar du langilearibere egoerarekin bat datorren lanpostua ematen.
|
|
|
Argi dago erregulazio honek bikote erregistratuen estatututik eratorritakoeskubide eta babes multzoa berenganatzeko aukera eman diela maitasunezkoharreman bat izanik ezkontzerik ez zeukaten edo
|
nahi
ez zuten pertsona askori.Gizartean oso zabalduta dagoen errealitate bati erantzuna ematera dator, beraz, araudi hau, ezkondu gabeko familia mota ugari baitaude babes juridikoaren beharrean; besteak beste, berrosaturiko familiak, familia homosexualak, eta ezkontzekoasmorik izan ez arren, estatutu berezi bati uko egin nahi ez dioten familia heterosexualak. Edonola ere, bada oraindik ere zer arautu familia horiek ezkondutakoekinparekatu nahi badira eskubideetan; arautzeko dago, esate baterako, bikotea desegiteko orduan auzitegietako prozedura berezia.
|
|
|
...aukera eman diela maitasunezkoharreman bat izanik ezkontzerik ez zeukaten edo nahi ez zuten pertsona askori.Gizartean oso zabalduta dagoen errealitate bati erantzuna ematera dator, beraz, araudi hau, ezkondu gabeko familia mota ugari baitaude babes juridikoaren beharrean; besteak beste, berrosaturiko familiak, familia homosexualak, eta ezkontzekoasmorik izan ez arren, estatutu berezi bati uko egin
|
nahi
ez dioten familia heterosexualak. Edonola ere, bada oraindik ere zer arautu familia horiek ezkondutakoekinparekatu nahi badira eskubideetan; arautzeko dago, esate baterako, bikotea desegiteko orduan auzitegietako prozedura berezia.
|
|
|
Hitzen ondoezan izenbereko testua). Batzuek ikusi
|
nahi
ez badute ere, nire ustez agerikoa dagizatasunezko sentiera honezaz blai eginda daudela Sarrionandiaren testuak etasentiera hori, itxurakeriatik asago, zinez zintzoa eta benazkoa dela. Adibideetan ezluzatzearren,. Ikaroren erorketa?
|
|
|
Beldur naiz, aberastasuna ugaltzen den tokian, urritzen da erlijioa neurri berean; ezin dut ikusi, beraz, gauzen izaera halakoa izaki, nola iraun lezakeen luzaro egiazko erlijiosotasunaren itzartze berri bakoitzak. Nahi eta
|
nahi
ez, erlijioa lanerako gogoaren (industry) eta soiltasunaren (frugality) iturri da, eta bata eta bestea aberastasunaren sortzaile. Aberastasun hori ugaldutakoan, ordea, berarekin bat areagotzen dira soberbia, pasioa eta munduarekiko zaletasun guztiak.
|
|
|
Pixkanaka baikortasun marxista alde batera utziko duen pentsamendua ere badago oinarrian. 1933an Horkheimer ek, Marx-en tesiekin bat eginik, uste zuen lanak eta produkzioak ekarriko zutela arrazoiaren garaipena, etekin kapitalistak ikusi
|
nahi
ez zuena. Baina, Horkheimer ek alemaniar langile mugimenduaren porrota eta inpotentzia bizi izan zituen eta, ondoren, estalinismoak nazismoa ordezkatu zuenean, erabat utzi zion askatasunaren erreinuan sinesteari.
|
|
|
Hau da, hizkuntza adierazpenak ulergarriak ez direnean (ondorioz, txarto ulertuak); hiztunak egia esaten ez duenean (esaten denak ez du islatzen esperientzia edo gertakari egiazkorik); esandakoa bat ez datorrenean onartutako arauekin, edo berauen legitimotasuna zalantzan jartzen denean; eta hizkuntza adierazpenen bidez aktoreak ez duenean adierazten pentsatzen duena. Aipatutako baliozkotasun asmoren bat kuestionatzen denean (ulergarritasuna, egia, zuzentasuna, edo egiazaletasuna) argudiaketara pasatu beharra dago;
|
nahi
ez bada, behintzat, autoritatea, indarra edo tradizioa erabili. Ostera, baliozkotasun asmoetako baten bat bete ez eta elkarrizketak aurrera segitzen badu aktoreak horretaz konturatzen ez direlako, komunikazio distortsionatu baten aurrean gaude.
|
|
|
formalki librea den lanaren antolakuntza arrazionala. Irabazi
|
nahiak
ez du kapitalismo modernoa ganoraz ezaugarritzen, garai historiko ia guztietan eman delako berau eta, ondorioz, orokorregia da ezugarri gisa.
|
|
|
Teorika Kritikoak praxiarekin izan beharreko harreman estuak ez du esan nahi ikerkuntzak teknikaren zerbitzura jarri behar direnik, ezta gutxiago ere. Zientzia oro dator interes batek motibaturik, teoria tradizionalak horrelakorik entzun
|
nahi
ez badu ere. Aplikazio teknikoa bilatzen duen zientziaren interesa, domeinatzeko interesa da.
|
|
|
Arauen kontra diharduen enpresariak edo langileak ez du zereginik: «Ekonomiatik erremediorik gabe baztertua geratzen da; arauetara egokitu ezin den edo
|
nahi
ez duen langileak enplegua galdu eta kalera doan bezala (Weber, 1983a: 38)».
|
|
|
Horregatik, aipaturiko enpresa horiei aplikatuko zaizkien arauak ezarriko zaizkie agentziei ere, esate baterako, langilearen alde egiten duen kontzientzia klausula ere aplikagarria izango zaie. Klausula horren bitartez, langileak komunikazio jakin baten prozesuan parte hartu
|
nahi
ez badu, lan harremanari amaiera eman diezaioke bidezko kaleratze bati dagokion kobratuz (De la Cuesta, 2002: 88).
|
|
|
Gaur egun, iragarkiek ez dute informazio mezuaren edo egunkariko mezuaren forma erabiliko publizitate izaera gorde edo estaltzeko, eta, horren ordez, mezu artistiko edo sormenezkoak indartuko dira. Garai batean erabiltzen zen ezkutuko publizitateak prentsa idatziaren forma erabiltzen zuen informazioa emateko; gaur egun, berriz, bide hori erabiltzeaz gain, beste baliabide batzuk eta forma bereziagoak agertu dira, eta esan dezakegu publizitate izaera aitortu
|
nahi
ez duen publizitate oro dela ezkutuko publizitatea. Ikusmolde horren barruan, informazio gisa ematen den publizitate oro jasoko da, baldin eta ezkutuan azaltzen den publizitatea identifikatzeko aukerarik ematen ez badu136.
|
|
|
Oro har, PLOk ez dio ezer gai horren gainean. Egia da iragarleari komeni zaiola agentziak bere jarduera nagusiaz, edukiaz eta helburuez jakin dezala, kontuan harturik publizitate agentzia bezeroaren jarduera nagusiaren menpe dagoela; baina bezeroari ezin zaio eskatu eman
|
nahi
ez duen informazioa eskuragarri uzteko. Izan ere, jakinik agentziak publizitate emaitza soilik hartzen duela bere gain eta beraz ez dela etekin ekonomikoaren erantzulea, agentziak bere obligazioa betetzen du iragarleak eskaintzen dion informazioari bere trebetasuna eta teknika ardura profesionalarekin aplikatuz.
|
|
|
Bada gai garrantzitsu bat PLOk aurreikusten ez duena: iragarleak proposamena ez onartzea eta kontratua gauzatu
|
nahi
ez izatea. Iragarlearen alde bakarreko atzera egiteak posible dirudi Kode Zibilaren 1.594 artikuluaren (obra) eta 1.733 artikuluaren arabera (mandatu emaileari dagokiona), baita Merkataritza Kodearen 27954 artikuluaren arabera ere (komitenteaz diharduena).
|
|
|
Iragarleak atzera egitearen ondorioak aurreikusten dira artikulu horretan, esanez onartzen dela «jabea obraren eraikuntzan jarraitu
|
nahi
ez izatea bere borondate hutsagatik, nahiz eta hasita egon, kontratistari kaltea ordainduz, egindako lana eta gastuengatik».
|
|
2007
|
|
|
Beraz, gehienetan, bigarren pausoa, egitura hori lantzea izaten da. Horretarako, zuzendaritza beharduzu nahi eta
|
nahi
ez, eta horregatik da hain garrantzitsua zuzendaritza inplikatuta egotea.
|
|
|
«Ados, hau ongi dago, jasangarritasuntxosten bezala kaleratu dezakezu».
|
Nahi
ez baduzu, ez duzu kaleratzen; baina, nahibaduzu, GRIren zigilua erabil dezakezu paparreko urrezko Q hori bezala. GRIkprintzipioak ongi bete ditugun edo ez esaten digu.
|
|
|
Gordailu baten errentagarritasuna hilean% 3 delajartzen badut eta hala ez bada, nire komunikazioa erretiratzeko eskatu eta zigorrajarriko didate. Edozein mezu argitara eman aurretik, nik badakit iragazki horiekpasatu behar ditudala; eta iragazkiak pasatu
|
nahi
ez baditut, nire komunikazioakpreziorik gabe joan du, baina prezioa oso elementu komunikatibo garrantzitsua da enpresa munduan. Gero eta gehiago kontrolatzen dituzte horrelakoak, eta horrek burua eraginaraziko digu komunikazioaren profesionaloi, beste elementubatzuk ustiatu ditugulako.
|
|
|
Euskaldunok algara bi hizkuntzak konpartitzen ez ditugunak? Gu ote gara bada bi kulturakpartekatu
|
nahi
ez ditugunak. Nor ote dabil hemen herrikidetasun bikoitzari muzinegin nahian?
|
|
|
Identitateak konpartitzen ez badira, jakina, gatazka bideak abian jarriko diraezinbestez. Emakumeak, bere mendeko rolaren arabera bizi
|
nahi
ez badu, etxekoeginbeharrak konpartitzeko eskatuko dio gizonari. Homosexualak bere izaerasexualaren araberako bizimodua egiteko aukerarik ez badu, mendeko bihurtzenduen eredu sexual zapaltzailearen aurka aldarri egingo du.
|
|
|
Ba ote dugu ordea konbentzimenduraeramateko indarrik? Nola konbentzitzen da dominazioaren pagotxa besterik ezagutu
|
nahi
ez duena?
|
|
|
Eta diskurtso eta praxi hori ez da behar hainbat ohartugertatzen ari zaionaz: hau da, bere nazio identitatearen etxea edo aterpeaezin duela eraiki erdara hizkuntza nagusitzat hartuta, lurralde alienatubatean jasotako etxea eraiki
|
nahi
ez badu behintzat. Irlandakoa gertatzeanahi ez badu behinik behin.
|
|
|
bizitza datu gisa hartzen da, gugandik banatutako errealitatea bailitzan. Ondorioz, bizitzaren zientziak adierazterakoan, nahi eta
|
nahi
ez operazio semiotiko bat garatzen da: bioteknologia bizitzabaten zientzia baino ezin dela izan ezkutatzen da, hau da, bioteknologiak beraksortutako bizitzaren zientzia.
|
|
|
Agian bizitza hau erabateko bizitza sekularizatua dela esangenezake, baina arretaz aztertuz gero, ikusiko genuke bere baitan oraindik zenbaitmetafora kristau daramatzala, haien artean adierazgarriena bizitzaren liburuarenaizanik. Metaforak nahi eta
|
nahi
ez zientzialarien ibilbidean laguntzen du, objektibotasunaren ametsaren hauskortasuna berriro agerian utziz.
|
|
|
Hasteko, episteme klasikoa izango genuke non bizitza, Foucault-en tesiari jarraituz, ez zenexistitzen (Foucault, 1966). Bizitzak, garatzeko era zehatz batean, nahi eta
|
nahi
ez, denbora bilakaera baten barruan murgilduta egon behar du, baina episteme klasikoak egiten duena kontrakoa da, hain zuzen ere; hau da, bizitza denborarik gabekoespazio batean kokatu: belarlaria izango litzateke adibiderik aipagarriena.
|
|
|
Nahi eta
|
nahi
ez, zoe teknologiaren proiektua hedatzen denean, biodibertsitatea dagoen testuinguruetan bizitzaren funtzionamendua, biosaren egituraketa, desegituratzen hasten da. Hemen bi arrazoi aipa genitzake.
|
|
|
Epistemologia klasikotik aldentzen garenean, objektibotasunaren abiapuntua objektibazioarenpremisan aldarazten da. Hau da, ezagututako errealitatea nahi eta
|
nahi
ez eraiki eginbehar da (objektibatu) eta eraikuntza horren prozesua ohitura eta narrazio batzuenbitartez egituratzen da: ohitura eta narrazioek pentsatu eta egin ahal dena zehaztendute.
|
|
|
* Ikerketaren kostua. Nahi eta
|
nahi
ez, salbuespen gutxi batzuekin, dirulaguntza lortu behar da ikerketarekin aurrera egiteko (pertsonala, tresnak, bidaiak eta beste asko). Iturria publikoa zein pribatua izan daiteke, bainaedozein modutan, lortu?
|
|
|
Zergatik jolasten ari da orain A panpinarekin? »Eskolaurreko haurrek baztertu egiten zuten istorioko haurrak A panpinarekininteresik edukitzeko aukera, eta bazekiten haurrak benetan nahi zuena B panpinarekin jolastea zela. Hala, bazirudien ulertzen zutela, zenbaitetan, geroagokohelburu bat lortzearren,
|
nahi
ez diren gauzak egin behar direla (kasu horretanA panpinarekin jolastu). Beraz, eskolaurreko haurrek baztertze printzipioa erabiltzeko gaitasuna dute.
|
|
|
Oraintsu aipatutako eragin horiez gain, iragarkiek gurasoen eta seme alabenarteko gatazkak sorraraz ditzakete, hain zuzen ere, haurrek telebistan ikusi dituztenproduktuak eskatu eta gurasoek erosi
|
nahi
ez dituztenean (Atkon, 1978 in Kunkel, 2001; Kunkel eta Roberts, 1991 in Shaffer, 2002; Robertson, 1979 in Kunkel, 2001). Jakina; gurasoek ezin diete erosi telebistan ikusten duten guztia, besteakbeste, haurrek urtean iragarki asko ikusten dituztelako.
|
|
|
Askotan gure hizkuntzatik irten ere gabe. «Zerbait ustela dago Danimarkan» ingelesez esan beharrik ez dago, edo «ez egin besteri, zeuri egitea
|
nahi
ez duzuna» grekoz edo latinez, horiek behar bezala erreferentziatzeko euskaratik landako munduetan.
|