|
2000
|
|
|
Xabier Mendiguren Elizegiren aburuz, aldiz, Flaubert-en L´Education sentimentale bezala Gauak eta hiriak heziketa sentimental bat da eta" idazlea horren gaztea izanda harrigarria egiten zaio irakurle zaharxeagoari zein sakon eta barnetik ezagutzen dituen giza erlazioen miseriak,
|
nahi
eta ezinak, mozorro jokoak, jokabide ustelak..." (ikus liburuaren hitzaurrea).
|
|
2005
|
|
|
Horrezaz pentsetan dabil eguzki izpiek esnatuarazo eta berehala. Ikusi ikusten ditu urre koloreko izpiok eta sentidu sentidu leuke urre kolorekoen berotasuna, barrutik daroa eta burruka ixila,
|
nahi
eta ezinaren artekoa hain zuzen be. Ikusten eta ikusi gura dauanaren arteko disoziazinoa, sentitzen dauanaren eta sentidu ezin dauanaren artekoa, horrexek menperatzen dau Sara.
|
|
2008
|
|
|
Familia handi samarra hareek be eta behin, haren ama lagun batzukaz barriketan egoala, honako autua atera eben: ez dakit nongo bikoteak umea
|
nahi
eta ezin ebala ekarri.
|
|
2017
|
|
|
Bestela jarrita, iragana transzenditzea eta ni poetiko transzendentea atzematea, biak ere behingoan jazoko liratekeen gertakari bera eta bakarra zaizkio Gortariri. Esentzialismo modernoaren ondorioa da hori, noizean behin iragana osoosorik arbuiagarritzat hartu eta erabat ahaztera jo ohi duena.117 Edonola ere, hasiera batean, bederen, modernismoari berezkoa zaion
|
nahi
eta ezinaren artean harrapatuta dirau protagonistak.
|
|
|
Modernismo goiztiarra, berriz, ereduaren krisialdiarekin batera sortuko da, hipotesiari eutsita ere, ez baita modu garbirik aurkituko munduari buruzko egia behin betikorik aldarrikatzeko.
|
Nahi
eta ezin horren ondorio zuzentzat jo behar ditugu zalantza modernista amaigabeak, eta erantzun ez asegarritzat munduko kontraesanak egia poetiko modura biltzeko ahaleginak. Premodernismotik modernismo goiztiarrerako aldaketan, beraz, eredu filosofiko gidatzailearen halako agortze bat egiazta dezakegu, areagotu eta muturreraino eramango dena hurrengo fasean, modernismo berantiarrean, alegia.
|
|
|
" Benetako idazlea bere neurosiak bizi du"", Argia 1786(), 26 32.orr. (27 or.). hori eraldatu ezean, noski,
|
nahi
eta ezin horien artean irautea beste irtenbiderik ez dago. Dena dela ere, hori guztia alde batera utzita, begi bistakoa dena Carla eratzen duen desira da, ni poetikoa erdiesteko desira, alegia, Gortari komikigileak irrika sutsu eta eutsiezin modura bizi duena.
|
|
|
Paradoxak ez dauka askabiderik, gabeziak gabezia iraungo du, betetasuna betirako eragotziz. Dakigun bezala,
|
nahi
eta ezin moduko paradoxa horiek bere horretan utzi ohi ditu modernismo literarioak, sintetizatzerik ez dagoen oposizio modura, areago garatzerik ez dagoen egitura modura, bazter batean, bere baitan itxita. Hainbat aldiz aipatu bezala, ironia disjuntiboa deitu dio Alan Wildek paradoxen aurreko jarrera horri.
|
|
|
Dena dela, ez dute errealitate irudikapen alternatiborik aintzat hartuko, beren ikuskeran ez baitago merezi duen errealitaterik idealari egokitzen zaiona baino. Modu horretara,
|
nahi
eta ezin gaindiezin batean trabaturik geratuko dira, ez aurrera, ez atzera egin ezinik. Horixe da, esaterako, Laura Mintegiren Sisifo maite minez eleberrian Ane Atela protagonistak bizi duen egoera.
|
|
|
Iñakik konpromiso purua ezinezkoa dela aldarrikatuta ere, ez du sekula bazter utziko kolektiboarekiko bat egite perfektua erdiesteko ametsa, ez du sekula lagako bat egite horretatik identitate indibidual erabat zehatz eta osatua eskuratzeko ideala. Askaerarik gabeko
|
nahi
eta ezin baten erdian harrapaturik geratuko da, beraz, idealaren nostalgiari atxikita, harik eta azkenean, bere sufrimenduari amaiera emanez, bere buruaz beste egin dezan arte.
|
|
|
Hau da, konpromisoaren ideiak ez du nahi izandako oreka arrazionala onartzen.212 Halako oreka kimera hutsa da.
|
Nahi
eta ezin horien arteko tentsioak
|
|
|
Mundu ikuskera apokaliptikoa da hau, beraz, Iñaki Abaituaren suizidioan gorpuztua. eragindako urradura latzena da, hain zuzen ere, Iñaki Abaituaren istorioa. Azken batean, erakusten saiatu garenez, Hamaika pauso n literatur modernismoari berezkoa zaion
|
nahi
eta ezinaren markoan kokatu du Saizarbitoriak euskal herritarra izatearen arazoa ere, ezinezkotzat frogatuz, batetik are absurdotzat ere, identitate indibidualen ikuspuntutik begiratuta beti ere," aberria ala hil" motako konpromisoari eusteko aukera, baina desiragarritzat eta beharrezkotzat aurkeztuz, bestetik, Euskal Herriaren zein euskal herritar bakoitzaren izate askea bermatuko luke... Nazioa ere, baiki, kontraesan askaezinen iturburua bihurtzen da modernismoan.
|
|
|
Lertxundik, beraz, isiltasunaren poetikak baliatu ohi dituen imajinetara jo du ni poetikoaren inguruan
|
nahi
eta ezin modura sumatutako paradoxari erantzuteko: eromena, absurdoa, ezereza... 120 Gortarik eginiko hipotesia pentsabide modernoaren harikoa da:
|
|
|
(229 or.). ren irudi utopikoa eskaintzen digula, maitasuna posible gerta dadin beharrezko baldintzak zein diren seinalatzen baititu. Kontakizuna ez da amaitzen amodioaren inguruan
|
nahi
eta ezin modura eraturiko paradoxa modernista tipiko horietako batekin. Rossetti-ren obsesioak, berriz, askatu egiten du maitasun nahia bere ezinetatik, oztopo gehiagorik gabe bete dadin, teorian behintzat.
|