|
2000
|
|
|
Bietan ere pertsonaren barru borrokak azaltzen dizkigu." (Carrere, Joxemari: Gara VII) Zalantzaz beteriko
|
mundu
txikiak sortuko ditu.
|
|
|
Hala ere, Canok elkarrizketa batean aipatu zuen bezala bi eleberri hauen arteko ezberdintasunak ere ugariak dira: batez ere, eleberri bakoitzean sorturiko giro eta
|
mundu
txiki hori batetik bestera zeharo aldatu egiten delako. Hona hemen Canoren hitzak:
|
|
|
—Joanes, gure eliza hau
|
munduko
tipiena izan litekek eta hala izanen duk, segur, baina handiena ere izan litekek, zeren eta handitasuna eta tipitasuna ez baitira tamainaren arabera neurtzen, baina ateen zabaltasunaren arabera, eta zientziaren ateak beti egonen dituk mundurat zabalik, nornahirentzat...
|
|
|
Ez zeukan jada errezelorik bere buruaren geroarekiko, kanpotik zetorkion ia guztiarekiko baizik.
|
Mundu
txiki, urrun baten barnean soilik sentitzen zen babestua, marginaltasuna eta delitua iradoki  tzen zuen atmosfera hartan, hain zuzen ere. Lasai sentitzen zen han, kalean ez bezala.
|
|
|
zergatik ez dute militantzia hori serio islatzen? Inor ez da gauza izan
|
mundu
txiki gure honetan pistola hartu duten emakumeak leial eta fier azaltzen. Herri honek ez du bere kontalaria aurkitu.
|
|
2001
|
|
|
Gertatzen denaz jabetzea da, ez zure
|
mundu
txikian, mundu zabalean baizik. Horrek estimulatzen du jakiteko irrika, ezagutzekoa, ikastekoa, bidaiatzekoa... uste dut lanbiderik osoenetakoa dela.
|
|
|
...in, milurteko hau gudu santu eta justizia infinituaren harrabotsekin jaio aurretik leherrarazteko komunikabide guztiek beraien frekuentziak saturatuaz gure pentsamendua blokeatzeraino ari direnean, eta gertuago, askoz gertuago, Euskal Herriari buruz aritzeko" normaltasun" eta" anormaltasun" kontzeptuak baliagarri balira bezala jokatzen dugunean, eta are gertuago, oraindik, gure
|
mundu
txiki eta lanaren lanez, borrokaren borrokaz tupitu den ikastola zaleon munduan, plan integralaz, kalitateaz, uztarketa juridikoaz etengabe eta amaigabe ari garenean, deritzot erantzunekin datorren akatsa galderetan sortzen dela.
|
|
|
Egongelara joan zen gero, hura ere bere mundua zelako, artean. Sofan eseri eta orduan bai, orduan telebista zen, telebista zeukan aurrez aurre, telebistak inbaditzen zion bere
|
mundu
txikia eta zabaldu egiten zuen apur bat. Horixe baitzen egin zezakeen gauza bakarrenetakoa, botoia sakatu eta telebista ikusi.
|
|
|
Eta orain amnesia propioan murgilduta bizi den gizon hori, bere
|
mundu
txiki itxi horretan, zoriontsu bizi omen da, ez lehenik ez orainik ez gerorik duela, izaki alderrai bat bailitzan, isiltasuna bezain aske.
|
|
|
Esaterako, Jainkoak bere irudiaren eta izaeraren araberako egin bagintuen, ez al da Jainkoa agure txotxoloa, edo haurra, edo, okerrago litzatekeena, ero ankerra? Esaterako, ez al da egia izango, Leibnizbarrutiak iradoki eta behialako poeta indiar batek esan zuen moduan, gizon handi bat dela mundua eta
|
mundu
txiki bat dela gizona, hau da, gizon guztiak, finean, gizon berbera garela. Horretaz guztiaz ari ninteke ahalegin handirik gabe, baina dagoeneko hori guztia topiko bat da.
|
|
2002
|
|
|
Izan ere, 1840ko azken urteetan, telegrafo mekanikoaren abantailaz profitaturik, Europako gobernu asko eta asko munduaren konkista informatiborantz abiatu ziren. Finantza informazioaren mesedetan eraikitako komunikazio egitura telegrafikoak
|
mundua
txiki bihurtu zuen, bazterrak oro hurbildu zituen. Finantzak politikari zabaldu zizkion ateak, eta XIX. mendea amaitu orduko, nazioarteko komunikazioa modu estentsiboan ulertzeko baldintzak mahai gainean ziren.
|
|
|
Edozein modutan, bistaz eta noiz edo noiz topo eginda, pixka bat ezagutzen zuten elkar.
|
Mundua
txikia omen da; areago herri bat.
|
|
|
Ez zuen bizitza osoan liburu alerik irakurri, baina egunero irakurtzen zuen Arantzazuko egutegiko orritxoa.
|
Mundu
txikia eta estua zen, beraz, harena, bi oinarri nagusi zituena: elizaren irakaspenak alde batetik eta, bestetik, ipuinez eta Donibaneko arrantzaleen balentria historikoez osatutako herri ondarea; eta estropadak, zer gutxiago!; sanjuandarra sentizen baitzen goitik behera:
|
|
|
Euskal
|
mundua
txikia da. Ez da inondik ere unibertsoa, batzuek esan izan duten gisa.
|
|
|
Ipuinen arteko etenak ez dira arazo, ipuinen kalitatea baizik: ezbairik gabe,
|
mundu
txikiagoak sortu ohi dituzte ipuinek, baina eleberriek gauzatutakoek bezain osoak eta errealak izatera hel daitezke.
|
|
2003
|
|
|
“Gero eta gehiago ateratzen da atzerrira, hainbat arrazoirengatik.
|
Mundua
txiki bihurtu da bidaiarientzat, esperientzia berriak bilatzen baitituzte turismoaren, negozioen edo gobernuz kanpoko erakundeen bidez”, azaldu du Kanpo Osasuneko zuzendariorde Pedro Angel Garcíak. Osasun Ministerioak, zuzendaritza horren mende dagoenak, berrogei lurralde ordezkaritza ditu Kanpo Osasunerako.
|
|
|
Nobela bat bukatzen ari zarenean azken egunak tristeak eta grisak izaten dira, eta argitaletxera bidaltzeko estalkian sartu eta begira geratzen natzaiolarik, ez da askotan saminik sentitzen, arintasuna baizik, hainbeste ordu kendu dizkizun izaki hori bere bidea egiten hasiko delako, bere gisara jitoan badoalako.
|
Mundua
txikia da eta ondoren, erakusleiho batean harro edo norbaiten eskuetan maitekiro ikusten duzularik, apenas jeloskortasunik sentitzen den. Badakit dagoeneko ez dela nirea eta nire izenik eta babesik gabe egin behar duela gainera bere bidea.
|
|
|
Txikia da gero mundua.
|
Mundua
txikia bada, herria... Betiko jendea, betiko ile apaindegia, betiko bezeroak...
|
|
|
Boz kartzelatik atera zen eta bertan bere ohiko klandestinitatean berriz urtu. Munduaren, eta bereziki euskal
|
mundu
txikiaren giderrak ilunpeetarik eta sekretuaren larderiaz plegatzea maite zuen funtsean.
|
|
|
Badago sentsazioa horrelakoetan aurrera egiten ohi dela, produkzio betean jartzen dela jendea, eta halako saltoa emateko balio izaten ohi duela inarrosaldiak. Uste dut gure kultur
|
mundu
txikiak ere edan duela aurtengo gertaeretatik. Entzun dira mezuak.
|
|
|
On Camillo.
|
Mundu
txikia. (i).
|
|
2004
|
|
|
euskara dugu lokarri, baina lokarri horrek ez gaitu itotzen, ez gaitu artalde bereko bihurtzen. Euskalgintzaren sektorean ideologia zantzu batzuk nagusitu arren, ideologiak ez du itotzen
|
mundu
txiki horren ikuspegi zabaltasuna.
|
|
|
Eta ez gaude, ez horixe, besterengandik eskura ditzakegun datu lekukotasunak geure egoskortasunez zapuzteko. Zabal ditzagun ateak eta leihoak, beraz, Gotzon Egiak behiala egin zuen moduan, gure
|
mundu
txikia mundu handiaren taupadetan aditzeko: –Euskal Herriaren hizkuntza arazoa ez da munduan bakarra noski, eta mundu zabalean gertatutakoari behatu beharrean gaude, han eta hemen konstante berdinak gertatu baitira, aldeak alde?. 146
|
|
|
berri berria dugu erakunde horretan. Hor ere lan bikaina egingo duelako, gure mirespena Andolin Eguzkitzari, honek dagoeneko euskal
|
mundu
txikian euskalgintzaren handia erakutsia daukalako: –Argi eta garbi adierazten du lanak emaitzak dakartzala.
|
|
2005
|
|
|
Euskarazko bikoizketa
|
mundu
txikia da, apala. Jesus Eguzkizak, Eguzkik, hogei urte inguru daramatza bertan, eta aktore ospetsu askori eman die bere ahotsa maileguan.
|
|
|
Noski, PPk ez du hori zapaldu. Zeren zorionez,
|
mundu
txiki hau ez dago beraien esku. Dena dela, beraiek interesaren arrastorik ere ez dute.
|
|
|
\
|
Mundua
txikia duk, izan ere» esan zidan behin Xaprek Euskal Herriko Itzulian.
|
|
|
Eta
|
Mundu
txikia izenburuaren arrazoia?
|
|
|
|
Mundua
txikiegia da askotan. Guztiok buru barnean ditugun ideak aterako bagenitu, ziurrenik ez lirateke munduan sartuko.
|
|
|
Ideiak ez ditugu banatzen eta ondo antolatuta daudenik ez du inork zalantzan jartzen. Horregatik iruditzen zait niri
|
mundua
txikia dela. Mundua nahi dugunean banandu egiten dugu, handiegia iruditzen zaigulako, ideiak, aldiz, inork ez ditu banandu; guztiok badakigulako mundua txikia dela.
|
|
|
Horregatik iruditzen zait niri mundua txikia dela. Mundua nahi dugunean banandu egiten dugu, handiegia iruditzen zaigulako, ideiak, aldiz, inork ez ditu banandu; guztiok badakigulako
|
mundua
txikia dela. Mundua txikia zen Margerine ezagutu nuen egunean eta are txikiagoa izango da harekin topo egingo dudanean.
|
|
|
Mundua nahi dugunean banandu egiten dugu, handiegia iruditzen zaigulako, ideiak, aldiz, inork ez ditu banandu; guztiok badakigulako mundua txikia dela.
|
Mundua
txikia zen Margerine ezagutu nuen egunean eta are txikiagoa izango da harekin topo egingo dudanean. Baina egun hori heldu arte mundua kontinenteetan banatuko da.
|
|
|
Nafarroatik idazten dut, uler bedi. Entzuten dut, gero eta gehiago, euskal kulturaren mundua
|
mundu
txiki eta endogamikoa dela, guk guretzako bakarrik sortua, ingurugiro xume batetik harago erabat ezezaguna. Eta, gainera, hori larriena, ez dugula ahaleginik egiten ezagut gaitzaten.
|
|
|
Alberto Barandiaranek mundua hautatu du,
|
Mundu
txikia. Dozena bat pertsona dira, banan banan hartuak.
|
|
|
Informazioaren gizartearen gailurra burutu da tunisian. Handienek, boteretsuek, mundu hobeago bat esan arren,
|
mundu
txikiagoa baizik ez dute gura. Eta horretarako tresna ezin hobea daukate eskura:
|
|
|
– Dena jakiten dun
|
mundu
txiki eta hertsi honetan. Habil, hoa berehala eta ez hadila nehoiz Otsabidera itzul!
|
|
|
Bakarrik zeudela egiten zuten, orduan bakarrik. Erretiratu egiten ziren logelara, beren
|
mundu
txikira. Eta mar mar etengabea.
|
|
|
|
Mundu
txikia
|
|
2006
|
|
|
1683 urteko irailaren 12an, Josef Koltschitzky jaunak Vienako lehen kafetegia zabaldu zuen. Ordutik aurrera kafe etxeak literaturaren eta politikaren
|
mundu
txikiak izan ziren Vienan eta gainerako hiri europarretan. Izan ere, Vienan kafe etxeak bezala Marseillan kafe denda bat jarri baitzuten urte batzuk lehenago –1661 urtean–, Egiptotik ekarritako hainbat kafe zaku saltzeko, eta harrera ezin hobea izan zuen ale haiekin egiten zen edabe beltzak.
|
|
|
Beraz, haietako gehienek inork baino denbora gehiago zuten Nabarrenkoxen, lehenbizikoak izan baitziren murru erraldoien gibelean satortzera etorritako iheslari uholdean. Gisa hartara, Garrüzetik lekutu aitzin ene
|
mundu
txikia moldatzen zutenetako hainbatekin berriz ere topo egitea ekarri zidan Nabarrenkoxen sartzeak.
|
|
|
barne arazokoek bere ikerkuntza metodoetan aurkitutako irregulartasun batzuez hitz egiten zuten batzuek; beste batzuek, ordea, Edurneren joera mistiko gero eta agerikoek komisarian eragiten zuten mesfidantzaz eta ezinegonaz; azkenik, egon zen droga kontu ilunen bat aipatu zuenik. Zalaparta ez zen handia izan, kanpotik begiratuta, baina hura bezalako komisaria bateko
|
mundu
txikian gertatutakoa lurrikara baten modukoa izan zen. Bestalde, Pertsona Desagertuen sailaren eraginkortasuna ehuneko hirurogeian jaitsi zen, poliziaren hurrengo urtekariak aitortzen zuen moduan.
|
|
|
Eta beste ekuazio bat ere saiatuko nintzateke bilatzen: neure
|
mundu
txikia ulertzen lagunduko lidakeena.
|
|
|
Horixe dio txoferrak. Ulergarria, zeren eta hemengoa
|
mundu
txiki bat bada ere, mundua den aldetik oso konplikatua baita. Mendi malda guztietan dira etxe ilarak eta kale labirintoak, eta ilarok eta labirintook hain dira elkarren antzekoak ze, zoramena litzakete hemen etxe zehatz bat helbide abstraktu bat ez den beste argibiderik jakin gabe topatzea.
|
|
2007
|
|
|
Elizondo atzean utzi dugunetik estreinakoz, Aldudeak begiz jotzeko aukera izango dugu Alba Haitzetik. Sarritan erdi estaliriko Aldudeei sorginkeri kutsua darie, gainerakotik aparte dagoen
|
mundu
txiki baten aurrean gaudela pentsaraziz. Kintoako basoak estaltzen duen Urkiaga mendatea hautemango dugu, dagoeneko, Alba Haitzetik; Adi erraldoiak ere, desafioa botako digu harro.
|
|
|
Eta motxilea preparauta daukat beste baten be joateko, hara edo beste nonora.
|
Mundua
txiki egin jat, eskuan sartzen jat, eta eskuko marrak inoz baino sakonagoak eta misteriotsuagoak dira, marra ikusezinak eta agirikoak. Marra horreetan noz murgilduko zain.
|
|
|
Berak uste zuen toki hura ama semeen arteko
|
mundu
txiki kuttunari zegokiola bakar bakarrik, haurtzaroko beste paisaia intimo batzuk bezalaxe: litxarreria erosten zuten dendatxoa, olatuak ikustera joaten ziren Pasealeku Berriko baranda txokoa, Cristina eneako aulkia...
|
|
2008
|
|
|
Egia esateko gauza bat bukatzen aritu naiz Gabon aurretik, eta gero oporretan lo eta jan baino ez dut egin. Artikulu hau entregatzeko aurreko egunean berean akordatu nintzen egin egin behar nuela, eta ez da gure nagusiaren errua, nirea baizik; ez dakit, aspaldi honetan errealitateak halako mizkinkeria bat sortzen dit eta ihes egiten diot, nire
|
mundu
txikian sartzen naiz: bikote kidea, familia, adiskideak, liburuak, musika eta gutxi gehiago.
|
|
|
J. Abril. Nik ere uste dut beste txapelketekin alderatuta baduela besta kutsua gehiago, gurea oraindik
|
mundu
txikiagoa delako. Elkar ezagutzen dugu gehiago bai parte hartzaile, gai jartzaile eta epaileek.
|
|
|
Biografia eta familiagrafia hartu arren abiapuntutzat, liburu honetan inguru soziala nahiz geografikoa be begi aurrean dira une guztietan. Zeozergaitik burutzen dau liburua esanik," Guretzat
|
mundu
txikia baina osoa izan da baserria. Globalizazinoaren eraginez, orain mundua baserri handi bat egitea falta".
|
|
|
Baserria
|
mundu
txiki bat zan guretzat. Behar genduan guztia geunkan berton; hementxe ikasi genduan geure buruagaz eta izadiagaz orekan bizi izaten.
|
|
|
Guretzat
|
mundu
txikia baina osoa izan da baserria. Globalizazinoaren eraginez, orain mundua baserri handi bat egitea falta.
|
|
|
Globalizazinoaren eraginez, orain mundua baserri handi bat egitea falta.
|
Mundu
txiki haren oreka lortzeko gauza izango ete gara. Kostauko jaku.
|
|
|
|
Mundu
txikia, partikulena, ordea, birjina da, ezer gutxi baitakigu hari buruz. Mundu hori azaltzeko xedez, zientzialariek Eredu Estandar bat proposatu zuten, baina eredu osatugabea da eta galdera ugari utzi ditu erantzun gabe.
|
|
|
|
Mundu
txikia, partikulena, ordea, birjina da, ezer gutxi baitakigu hari buruz. Mundu hori azaltzeko xedez, zientzialariek Eredu Estandar bat proposatu zuten, baina eredu osatugabea da eta galdera ugari utzi ditu erantzun gabe.
|
|
|
Hasieran, esate baterako, guztia galtzeko zuela ikusten zuen arren, erantzun izan zion behin edo behin Faustiri, zuhurtasunaren neurria hautsiz, bai, baina ez neurri guztiak. Reginak, izan ere, bazekien nondik irten eta nora iritsi nahi zuen, mundu zaharretik mundu berrira eta
|
mundu
txikitik mundu handira, eta bide hartan barrena nekez desbideratuko zuen ez ezerk ez inork, ez bere burua galtzeraino bederen.
|
|
|
Lidiak batari eta besteari, batzuei eta besteei begiratzen die tarteka, diskrezioz? Treneko giroan,
|
mundu
txiki horren parte direla begitandu zaio, kulunka samurrekin batera euren gorputzak dantzatuz ibilgailuarekin bat egiten dutenak?
|
|
|
Ez dela soilik norbere komunitateko kideentzat idazten orain.
|
Mundua
txikiagoa da. Tallineko jendeak entzungo gintuen larunbatean.
|
|
|
|
Mundu
txikiak bere badira mundu bat, eta hainbat urtean mila bizipen eduki ditut.
|
|
|
Nafarroako Gobernua/ BIERRIK elkartea, 2003, MARIA FLORES Basogintza Sakanan, Nafarroako Gobernua, 2005, ALBERTO BARANDIARAN:
|
Mundu
txikia, Susa, 2005, J. MARI SATRUSTEGI:
|
|
|
Hasieran, esate baterako, guztia galtzeko zuela ikusten zuen arren, erantzun izan zion behin edo behin Faustiri, zuhurtasunaren neurria hautsiz, bai, baina ez neurri guztiak. Reginak, izan ere, bazekien nondik irten eta nora iritsi nahi zuen, mundu zaharretik mundu berrira eta
|
mundu
txikitik mundu handira... eta bide hartan barrena nekez desbideratuko zuen ez ezerk ez inork, ez bere burua galtzeraino bederen.
|
|
|
Herri galdu bat, mapetan agertuko ez balitz. Mapako puntu txiki horretan, jaialdia
|
mundu
txiki bat da, eta haren barruan, lagun taldea, beste mundu txikiago bat. Hermann, Jeff eta hirurok elkarrekin joan zineten autoan, baina han zeuden Lizi, Sagran, Lou eta Katrin.
|
|
|
Herri galdu bat, mapetan agertuko ez balitz. Mapako puntu txiki horretan, jaialdia mundu txiki bat da, eta haren barruan, lagun taldea, beste
|
mundu
txikiago bat. Hermann, Jeff eta hirurok elkarrekin joan zineten autoan, baina han zeuden Lizi, Sagran, Lou eta Katrin.
|
|
|
Eta era berean, Txinan adopzio prozesua garbia eta gardena dela esatean, ez dut esan nahi beste herrialdetan gauza bera gertatzen ez denik. Nago
|
mundu
txiki honetan ere denetarik dagoela eta adoptatutako haur bakoitzak bere prozesua duela. Ez dago konparatzerik.
|
|
2009
|
|
|
|
mundua
txiki egiten
|
|
|
Baiki, lurrak, orduan ere lehenago bezala, infinituak ziren oraindik haur oin ttipientzat, baina heroi izatea ez zen dagoeneko ezinbesteko baldintza bazterrak korritzeko.
|
Mundua
txikiago zitzaien bat batean tresna berrien laguntzaz beronen berri zuten bizilagun harrituei, eta lehen aipaturiko asmakizunei esker bazegoen, ordura arte ez bezala, bazterrak korritu barik ere etxetik bertatik ludi zabalera leihoa zabaltzea.
|
|
|
Ramuntxo zine zuzendariak, bere lankideekin batera, bunker tankerako zinemaren kontra egindako borroka azaltzen du pelikulak, merkantzia huts lez erabilia den ikusleari bestelako aukerak emanez. Umorez eta maitasun handiz landutako pelikula honen bidez, 7.artearen industrializazioari eta komertzializazioari aurre egiteko makina bat lan egin duen
|
mundu
txiki baten lan dinamikaren berri ematen digu. Kixote borroka baten historia komiko bezain tragikoa azaltzen digu.
|
|
|
Badago dirua irabazi duen norbait gehiago, esaterako, Max Cortes, Ramon Guevara edo Toni Rivas, baina gainerakoek ezer ez. Estatuko zinema pornografikoa
|
mundu
txiki bat da eta dauden produkzio etxeak txikiak dira.eitb.com: Ba al dago aktore onik X zineman. Carlos Resa:
|
|
|
Bere pobretasun naturalak gizakia babesgabe utzi du, hasi eta bukatu gabe, hots, ireki, aske. Gizon emakumearen bost sentsuak gorputzaren bost ate dira, ate ireki horietatik kreazioa etengabe gure ariman sar dadin, arimaren osagarri, arimaren goza eta aberaspen, arimaren mundukotasun (gizakia, horrela,?
|
mundu
txiki bat, da, mikrokosmos), aldi berean arimaren igobide Jainkorantz.
|
|
|
Zientziak unibertso handia oinarrigabekoago eta nolabait burugabekoago eta adigaitzago agertu ahala(, ezerezean? ...tzubako eztanda batez abiatu eta halabehar zoro hutsez diharduena antolatuz eta garatuz mila milioika urtetan, emaitza bezala mirabiliazko kosmos bat eratuz ezertarako ez jardunki, sutsuki jardunez hala ere etengabe, hasi zen bezain absurdo guztiaren heriotza beltzean amaitzeko noizbait), espazio azkengabeetako eta argi urteetako denbora irudikatu ezinezko horiekin kontrastean, azken urteotan giza
|
mundu
txikiago, mugatuago, ekosistema material eta espiritual guregandik hurbilagoak joan dira andre gizonaren interes berria irabaziz. Munduaren zentzua aldatu egin da.
|
|
|
...ta herritik Madrilera, buruan halako aldaketa bat izan baitzuen, mundua bi planotan banatuta ikustera eraman zuena, identifikazio xinple bezain interesatu baten bidez, bere aita zenari eta munduari norbait zela erakutsi behar zien, azken batean, beste ezeren gainetik!?, halako eran, non, beheko mailan edo beheko solairuan, bizitzan abiapuntutzat izan zuèn mundua ezarri baitzuen, euskara= txistua=
|
mundu
txikia: izeba Ursularena?, eta goikoan berak amets zuèn handitasunaren neurriko mundua, gaztelera= pianobiolinak= mundu zabala:
|
|
|
zuek ere ez baitzarete heriotzaz libratuko, zer uste duzue! Hartu nuèn erabakiarekin, ordea, pozik nago, neure
|
mundu
txikitik atera eta unibertsoaren misterioa ezagutzeko aukera izan baitut, zuek izan ez duzuena. Handinahiari kasurik egin gabe egon nintekeen, beraz, baina, behin batean, gauaren isiltasuna entzun eta zerua lurrarekin hizketan ari zela konturatu nintzen:
|
|
|
hautsi behar izan bazuen ere; semearen ezpainetatik hitz hura entzun zuenean, berriz. Euzkadi?, barrua irauli zitzaion, ikusi besterik ez zegoen zer aurpegi jarri zuen, erabateko aztoramendu batek hartu balu bezala; Reginak, izan ere, Espainia maite zuen, Espainia Handi bat, berak, hain zuzen ere, Madrilen ezagutu zuena, markes jaun andereen eta Espainiako beste handiki batzuen bidez: hainbeste maite zuen, non, hitza entzun ahala, halako lurrin on bat usaintzen baitzuen, ausaz, hitzari berari zeriona eta markesa andereak erabiltzen zuèn kolonia frantses zerutiarrari lotua egon zitekeena, aurrean ez markesa andererik ez haren koloniarik ez zuen arren, Euzkadi hitzari lurrin ito bat zerion bitartean, simaurrarena izan zitekeena (zer besterik eskain ziezaiokeen, bada,
|
mundu
txikiak mundu zabalari?), kontrastez 7; esan nahi baita auzi hari buruz Reginak izan zezakeèn iritzia haragian errotutako iritzi bat zela, aberetasunetik gizatasunetik baino hurbilago behar zuena, zer besterik da usaimena, bada, arnasaren erdiguneraino eta haragiaren muineraino sartzen den zentzumena baizik??, eta logikan oinarritutako edozein pentsamenduk baino indar handiago zuena, ondorioz; h... berriro ahoka zitezen; horregatik, beharbada, kontua ezin serioagoa zelako, Regina zelatan egon zen egun haietan, Felipe noiz etorriko
|
|
|
–Nola, bada?
|
Mundu
txikia eta kaxkarra da gure etxekoa. Eta txikia den arren, hormaz josia dago:
|
|
|
Lehen haurraren etorreraz batera, bikotea behartuta egoten da bi pertsonazosaturiko
|
mundu
txikia irekitzera, eta ordura arte bi kideena soilik zen lekua nolabait inbaditu egiten da. Ondorioz, bikoteak a priori neurtzeko zailak diren aldaketei egin behar die aurre, alor ugaritan (bikotean, maila pertsonalean, familian etalan munduan) gertatuko baitira aldaketak.
|
|
|
Ez pedagogikoki, ez eta zinematografikoki ere... ñabarduretan, tolesgabetasunak argiro erakusten ditu
|
mundu
txikiak.
|
|
|
–
|
Mundua
txikiegia zela sinetsi nuen?, aitortu zion Australiako mapa ipurgainean tatuaturik zeraman neska bati.
|
|
|
Egunkaria sortu aurretik euskal gizartean eztabaida zabala eman zen, Uriaren arabera: Euskararen
|
mundua
txikia da, baina mundu hartako denok hartu genuen parte. Hori frogatzeko, eta proiektua ETArena zela gezurtatzeko, 1983an Argia-k argitaratu zuen urtekaria erakusteko eskatu zuen Elosuak.
|
|
|
–Nola, bada?
|
Mundu
txikia eta kaxkarra da gure etxekoa. Eta txikia den arren, hormaz josia dago:
|
|
|
Bizi ere, bizi nintekeen aurrerantzean zuek bezala, beldurrak hartuta, neguko elurrak bere hil jantziarekin estal nazan artean... zuek ere ez baitzarete heriotzaz libratuko, zer uste duzue! Hartu nuèn erabakiarekin, ordea, pozik nago, neure
|
mundu
txikitik atera eta unibertsoaren misterioa ezagutzeko aukera izan baitut, zuek izan ez duzuena. Handinahiari kasurik egin gabe egon nintekeen, beraz, baina, behin batean, gauaren isiltasuna entzun eta zerua lurrarekin hizketan ari zela konturatu nintzen:
|
|
|
...ilera, buruan halako aldaketa bat izan baitzuen, mundua bi planotan banatuta ikustera eraman zuena, identifikazio xinple bezain interesatu baten bidez –bere aita zenari eta munduari norbait zela erakutsi behar zien, azken batean, beste ezeren gainetik! –, halako eran, non, beheko mailan edo beheko solairuan, bizitzan abiapuntutzat izan zuèn mundua ezarri baitzuen –euskara= txistua=
|
mundu
txikia: izeba Ursularena–, eta goikoan berak amets zuèn handitasunaren neurriko mundua –gaztelera= pianobiolinak= mundu zabala:
|
|
|
aberastasuna eta handitasuna –hiriburuan" norbait" izaterainoko handitasuna–, hartarako iraganarekin –Reginari txiki gertatzen zitzaiòn munduarekin– hautsi behar izan bazuen ere; semearen ezpainetatik hitz hura entzun zuenean, berriz –Euzkadi–, barrua irauli zitzaion, ikusi besterik ez zegoen zer aurpegi jarri zuen, erabateko aztoramendu batek hartu balu bezala; Reginak, izan ere, Espainia maite zuen, Espainia Handi bat, berak, hain zuzen ere, Madrilen ezagutu zuena, markes jaun andereen eta Espainiako beste handiki batzuen bidez: hainbeste maite zuen, non, hitza entzun ahala, halako lurrin on bat usaintzen baitzuen, ausaz, hitzari berari zeriona eta markesa andereak erabiltzen zuèn kolonia frantses zerutiarrari lotua egon zitekeena, aurrean ez markesa andererik ez haren koloniarik ez zuen arren, Euzkadi hitzari lurrin ito bat zerion bitartean, simaurrarena izan zitekeena (zer besterik eskain ziezaiokeen, bada,
|
mundu
txikiak mundu zabalari?), kontrastez7; esan nahi baita auzi hari buruz Reginak izan zezakeèn iritzia haragian errotutako iritzi bat zela, aberetasunetik gizatasunetik baino hurbilago behar zuena –zer besterik da usaimena, bada, arnasaren erdiguneraino eta haragiaren muineraino sartzen den zentzumena baizik? –, eta logikan oinarritutako edozein pentsamenduk baino indar handiago zuena, o...
|
|
|
Baina berdin zait zein duen izena, berdin zait nolakoa den: giltzari ematen dion txoria egunero etortzen da etxe ondoko arboladira eta gure
|
mundu
txiki lasaiaren giltzari ematen dio" (Haruki Murakami, Munduaren giltzari ematen dion txoriaren kronika).
|
|
|
ezezagunen arteko adiskidantza zilarra, laguntza pixka bat, barre aldiak, negar zotinak, derrigor maitalearen jabetzak ez ziren amodio maila urriak, botere politikoek manipula ez zitzaketen min handitzaileak, kezka eta duda anitzak jasanez norbera baino urrunago lehiatzeko ihesmen urdinak. Migratzaileen bihotzetan sustraituriko
|
mundu
txiki bat hots, txorienaren antzekoak.
|
|
2010
|
|
|
Idatzitakoaren saltsa eta osagaiak Jose Mari Uribarrik koordinatu ditu. Mundua gure
|
mundu
txikian sartu da. Gaur egun ez da xelebrekeria beste lurraldeetako jakiak euskal jatetxeetan aurkitzea.
|
|
|
Ez da kontu erraza baina, gero eta ordu gutxiago bikoizteko eskaria baitute bikoizketa etxeek. Ikus entzunezko itzulpenaren
|
mundua
txikia da, oso hermetikoa, zaila da ikus entzunezko testuen itzultzaile egokitzaile edo bikoizleen munduan sartzea. Normalean, gainera, ez dute langileok langintza hori soilik izaten euren bizibidea.
|
|
|
Internauta sutsua (geek izenez deitzen dute ingelesez, sare zomorro, alegia) metro koadro gutxian bizi da, baina horrek ez du esan nahi
|
mundu
txikia denik harena; mundu fisikoa izan liteke txikia, baina birtuala, ordea, aski zabala da.
|
|
|
Don Bernardinoren argazki hau irakurtzen dudan bakoitzean, gure amaz gogoratzen naiz oharkabean; ez dago biak konparatzerik, badakit, Damaso, baina ez didazu ukatuko bai gure amak, bai don Bernardinok, baita garai hartako maisu askok ere, gure ama hizkuntzarekiko mespretxuzko jarrera bera zutela funtsean; ez naiz epaitzen ari, alor honetan jokabideak eta joerak punpa lasterrean epaitzeko jarreratxoa nagusitzen zaidala aitortzen dudan arren, gogoaren arkua beti tenkatuta, deskalifikazioen gezia edonora jaurtitzeko prest, hain bihurtu naiz eta hain bihurtu naute bizitzan egokitutako inguruabarrek euskarari buruzko gaietan sentibera. Euskal Herriko kultur balio nagusitzat dut euskara, ez ahaztu??; ez dut, ez, ama epaituko, orain ez bederen? nik ez baitakit amaren gurasoek alaba umetan estutu ote zuten, edo berezko estutasun bat ote zuen barruan, auskalo zer konplexuk edo beste zerk eraginda, ezinegon bat sortu ziona; gero, berak bere begiez ikusten zuèn
|
mundu
txikia, jaioterria, bere ezinegonaren eta bere beste gaitz guztien zergatitzat hartu, eta egoera horrek, jakina, kanpora bultzatu zuen, kanpora egiteko izan zuèn lehenengo aukeran, Madrilera, Villalbako markes jaun andereen etxera; amak, beharbada, modu inkontziente batean sentitzen zuen hura guztia hasieran, baita modu kontziente batean gero ere, herrira etortzen zirèn markes jaun andereen mundu ustez handiarekin topo egin zuenean; mundu hura, inoiz amestutako handitasunaren eguzkiak argitua?
|
|
|
bere ezinegonaren eta bere beste gaitz guztien zergatitzat hartu, eta egoera horrek, jakina, kanpora bultzatu zuen, kanpora egiteko izan zuèn lehenengo aukeran, Madrilera, Villalbako markes jaun andereen etxera; amak, beharbada, modu inkontziente batean sentitzen zuen hura guztia hasieran, baita modu kontziente batean gero ere, herrira etortzen zirèn markes jaun andereen mundu ustez handiarekin topo egin zuenean; mundu hura, inoiz amestutako handitasunaren eguzkiak argitua?
|
mundu
txiki batean jaio baitzen, bai, baina mundu zabala ere hantxe baitzuen, pauso batera baino ez, udako oporrak pasatzera etortzen zirèn handikien etxean, harik eta, egun batean, pauso hura ematea erabaki eta mundu zabalera jaio zen arte.
|
|
|
Baina zuk ere, zuk, bai, Damaso!?
|
mundu
txikia miresten zenuen, igandeko martinia, xake partida bat, eta, azken urteotan, Amanda??, eta nola ez zinen, logika horren arabera, gure Herri txikiaren alde lerratu, Espainia Handiaren aurka?; transkribatu ere, transkribatuko dizkizut zuk idatzitako hitz batzuk, Krakatoa sumendiaren leherketa eta Jainkoaren ontasuna kontzeptu bateraezinak zirelako ideia abiapuntutzat hartuta: –Handik aurrera, badakizu:
|
|
|
Amak, lehen egonalditik etxera itzulita gero, pasioz eta liluraz hitz egin zien etxekoei,. Lurra zeruan, hori da Pagoaga!? ...batzuei ikusezina ikusteko modua gertatzen zitzaielako eta beste batzuei ikusezina sentitzeko modua; etxean geundenon artean, baina, Maria Bibianak soilik egiten zigun kasu pixka bat, Adak beste nonbait baitzuen burua, igarri ere, igartzen zitzaion, nahiz eta nik nekez suma nezakeen non?, eta izeba Ernestinak bere bide espiritualari lotuta jarraitzen baitzuen, biluztasunetik eta egunerokotasunaren
|
mundu
txikitik hurbilago, handitik baino.
|
|
|
Bertan egindako artikuluak sakontzeko nahiaren ondorio dira Veleia afera, Postkronikak (2009) eta Gazkileen faktoria (2000) liburuak. Horiez gain, Pasionaria (1998) liburu biografikoa, Ez zaigu ahaztu (1998), eta
|
Mundu
txikia (2005) narrazio liburua kaleratu ditu. Rikardo Arregi eta Argia kazetaritza sariak jaso ditu 1995ean eta 2008 urteetan hurrenez hurren.
|
|
|
Gaztelekua 12 eta 17 urte bitarteko gazteentzako topalekua da. Grafikoki," pertsonaien collage" bat egin dute, hondo moduko
|
mundu
txiki bat erakusten duena, non irudiek musika, kirola, aisialdia... islatzen duten. Hondoa beltzez egitea hautatu dute eta berde argia borobilarentzat.
|
|
|
...usezina ikusteko modua gertatzen zitzaielako eta beste batzuei ikusezina sentitzeko modua; etxean geundenon artean, baina, Maria Bibianak soilik egiten zigun kasu pixka bat, Adak beste nonbait baitzuen burua —igarri ere, igartzen zitzaion, nahiz eta nik nekez suma nezakeen non—, eta izeba Ernestinak bere bide espiritualari lotuta jarraitzen baitzuen, biluztasunetik eta egunerokotasunaren
|
mundu
txikitik hurbilago, handitik baino.
|
|
|
...itutako inguruabarrek euskarari buruzko gaietan sentibera —Euskal Herriko kultur balio nagusitzat dut euskara, ez ahaztu... —; ez dut, ez, ama epaituko, orain ez bederen... nik ez baitakit amaren gurasoek alaba umetan estutu ote zuten, edo berezko estutasun bat ote zuen barruan, auskalo zer konplexuk edo beste zerk eraginda, ezinegon bat sortu ziona; gero, berak bere begiez ikusten zuèn
|
mundu
txikia —jaioterria— bere ezinegonaren eta bere beste gaitz guztien zergatitzat hartu, eta egoera horrek, jakina, kanpora bultzatu zuen, kanpora egiteko izan zuèn lehenengo aukeran, Madrilera, Villalbako markes jaun andereen etxera; amak, beharbada, modu inkontziente batean sentitzen zuen hura guztia hasieran, baita modu kontziente batean gero ere, herrira etortzen zirèn markes jaun an...
|
|
|
...k, jakina, kanpora bultzatu zuen, kanpora egiteko izan zuèn lehenengo aukeran, Madrilera, Villalbako markes jaun andereen etxera; amak, beharbada, modu inkontziente batean sentitzen zuen hura guztia hasieran, baita modu kontziente batean gero ere, herrira etortzen zirèn markes jaun andereen mundu ustez handiarekin topo egin zuenean; mundu hura, inoiz amestutako handitasunaren eguzkiak argitua...
|
mundu
txiki batean jaio baitzen, bai, baina mundu zabala ere hantxe baitzuen, pauso batera baino ez, udako oporrak pasatzera etortzen zirèn handikien etxean, harik eta, egun batean, pauso hura ematea erabaki eta mundu zabalera jaio zen arte.
|
|
|
Baina zuk ere —zuk, bai, Damaso! —
|
mundu
txikia miresten zenuen —igandeko martinia, xake partida bat, eta, azken urteotan, Amanda... —, eta nola ez zinen, logika horren arabera, gure Herri txikiaren alde lerratu, Espainia Handiaren aurka?; transkribatu ere, transkribatuko dizkizut zuk idatzitako hitz batzuk, Krakatoa sumendiaren leherketa eta Jainkoaren ontasuna kontzeptu bateraezinak zirelako ideia abiapuntutzat hartuta:... " Handik aurrera, badakizu:
|
|
|
Apaiza eta fraide izanik batuaren alde egotea, sinestun eta ateoak nahasita bereizi gabe, errakuntza handia zen gure euskal
|
mundu
txikian... Eskema hori hautsi egiten nuen Jakinen.
|
|
|
Bai, eta batez ere
|
mundu
txiki menderakaitz horiek interesatzen zaizkigu. Gu ere herri txiki bat gara, eta diskoan isla duten herri gehienok momentu latzak ditugu une honetan.
|
|
2011
|
|
|
Bere antzekoa izan zitekeen haur bat protagonistatzat hartuta, herrixka batean lurretik bizi zen jendearen beharrak ipuindu zituen: Galiziako nekazarien
|
mundu
txiki bat deskribatzen zuen, haren bizimoldea eta ohiturak, hango tranpak eta natura, bizi nahi eta bizi beharrarekin.
|
|
|
Jaio, ikasi, bikotekidea, lana, etxea, umea, autokarabana... Aldizkari amerikar baten irakurri nuen zenbat eta zaletasun gutxiago, barne
|
mundu
txikiagoa izan pertsonak, hainbat eta goizago dakartzala umeak.Ikuspegi arrazionaletik begiratuta, ez dut aurkitu umeak izateko arrazoi bakar bat ere. Are gutxiago eurek hezteko astirik ez eta euren heziketa ikasketarik laburrenak eta oporrik luzeenak dituen sektorearen esku uzten dituen gizartean.
|