|
2000
|
|
|
Nire irakurketak eta nire asmoak
|
mundu
onirikotik errealistago batera joan dira orain dela hiru edo lau urte Carver irakurtzen hasi nintzenetik. (Argia 1739)
|
|
|
Nolabait
|
mundu
oniriko batean gabiltza (eta Bousoño k berak iradokitzen duenez), hemengoegituren irakurketa teknikoa batzuetan subjektiboa gerta daiteke, eta, noiz noiz, A maila B maila bezalada interpretatua.
|
|
2009
|
|
|
Don Julio berrogeita hamar bat urteko gizon ile urdina zen, umore onekoa, baikorra, bere ofizioa maite zuena, profesionala; esan nahi baita ezin zuzenagoa zela bere betebeharretan; baina, nortasunaren zati nagusia arrazionala bazuen ere, bazuen, aldi berean, beste osagai bat ukitu surrealistaduna, berak bere
|
mundu
onirikoarekin lotzen zuena eta esanarazten ziona, konparazio batera, gizakiaren aurrerapenik handiena, baita aspirinaren eta nembutalaren aurretik ere, komuneko, tronua, zela, mende hasiera hartan asmatu berria:
|
|
|
Badu botere mentalik bere jite arrazionalistan, eta hainbatetan irudikapenak datorzkio. David Lynchen
|
mundu
oniriko, absurdo, surrealista eta enigmatikoak azaleratzeko balio duena.
|
|
|
Sotoren lanetan kolore eztanda ageri da; eta Lazkozen obretan zuri beltza gailentzen da.
|
Mundu
onirikotik asko dute Sotoren margolanek; baina errealitatearen interpretazio zorrotza egiten dute Lazkozen obrek. Batzuk zein besteak Bilboko Rekalde aretoan izango dira urtarrilaren 31ra arte.
|
|
|
Don Julio berrogeita hamar bat urteko gizon ile urdina zen, umore onekoa, baikorra, bere ofizioa maite zuena, profesionala; esan nahi baita ezin zuzenagoa zela bere betebeharretan; baina, nortasunaren zati nagusia arrazionala bazuen ere, bazuen, aldi berean, beste osagai bat ukitu surrealistaduna, berak bere
|
mundu
onirikoarekin lotzen zuena eta esanarazten ziona, konparazio batera, gizakiaren aurrerapenik handiena, baita aspirinaren eta nembutalaren aurretik ere, komuneko" tronua" zela, mende hasiera hartan asmatu berria: hura baino lasaigarri hoberik, pobrerik handiena ere errege sentiaraz zezakeena denbora batean...!, nahiz eta asmakizunak bazuen bere akatsa, pobrearen etxean nekez aurkituko baitzuen inork komunik, are nekezago tronurik; esan ere, esaten zuen Txopitea doktoreak, ez arrazoi gutxirekin beharbada, langileen etxeetan tronu bat jartzea zela iraultzaren aurkako erremediorik onena, auskalo...
|
|
2010
|
|
|
Ez da zientzia fikzioa bete betean besarkatzen duen lana, baina hala ere gauza batzuk esplikatu ezean zintzilik geratzen direla esango nuke. Adibidez, ez zaigu azaltzen nola funtzionatzen duen besteren lozorroan sartze horrek, nola kontrolatzen duten lapurrek beraien burua lasai lan egin ahal izateko; eta ametsetan daudenean ere, kaleak, pertsonak, solasak... dena" errealegia" egiten da, urrun dago
|
mundu
onirikotik. A, eta bukaera efektistak ez dio mesederik egiten pelikulari nire irudiko.
|
|
|
berak zur eta burdin puska batzuen gainean egin nahi izan zuen zerurako bidaldia, eta nik ametsaren hegaletan; nirekin konparatuta, bestalde, arina, ausarta eta kementsua zen Domingo; bera munduan bizi zen eta ni burbuila batean; gainera, ni munduratu nintzenerako, munduratu edo?, munduan zegoen jada Domingo, eta haren hitzak, haren keinuak eta haren ikuspegiak izan nituen erreferentzia; horiek dira, bada, datuak, eta hauxe datuotatik ateratzen dudan ondorioa, galdera baten formapean aditzera emango dizudana: ez ote nuen neure burbuilaren
|
mundu
oniriko hura Domingorengandik bereizteko modua, eta ez ote nuen horregatik mundu hura aukeratu, huraxe nuelako Domingoren munduari aurre egiteko arma bakarra, neure behar psikologikoei irtenbide bat eskaintzeaz gain??
|
|
|
berak zur eta burdin puska batzuen gainean egin nahi izan zuen zerurako bidaldia, eta nik ametsaren hegaletan; nirekin konparatuta, bestalde, arina, ausarta eta kementsua zen Domingo; bera munduan bizi zen eta ni burbuila batean; gainera, ni munduratu nintzenerako —munduratu edo—, munduan zegoen jada Domingo, eta haren hitzak, haren keinuak eta haren ikuspegiak izan nituen erreferentzia; horiek dira, bada, datuak, eta hauxe datuotatik ateratzen dudan ondorioa, galdera baten formapean aditzera emango dizudana: ez ote nuen neure burbuilaren
|
mundu
oniriko hura Domingorengandik bereizteko modua, eta ez ote nuen horregatik mundu hura aukeratu, huraxe nuelako Domingoren munduari aurre egiteko arma bakarra, neure behar psikologikoei irtenbide bat eskaintzeaz gain...?
|
|
2011
|
|
|
Erreferentzia biografiko nabarmenen jokoarekin amaitzeko, protagonistak bilatu beharreko amaren lagunak Lola du izena, Demyren lehen filmak bezala.Meta zinemaz harago, road movie ezohiko eta gorabeheratsua da Americano, hasiberriaren ilusio eta bizioak uztartzen dituen lana. Frantzia Los Angeles Tijuana ibilbidean aspaldian desagertutako amaren oroimena berrosatzen saiatuko da Martin inozoa.Hildakoaren arimaren bila, hasierako errealismotik
|
mundu
oniriko batera egiten du lanak. Baina bere bilaketa alderraia infernuan murgiltzeko gonbidapen izaten hasten da.
|
|
|
Zuzendari donostiarraren hitz horiek baieztatu baino ez dute egiten Julio Medemen pelikularen bat ikusi duenaren sentsazioa: poesiaz beteriko
|
mundu
oniriko aberatsa darie fotogramei. Barrunbeak arakatzen eta subkontzientean igeri egiten abila da Medem.
|
|
|
Subkontzientea maite zuen beste artista bat Vicente Ameztoi margolari donostiarra() dugu. Mugimendu surrealistaren adierazgarri handienetakoak poesia handiz eta teknika hiperrealistarekin irudikatu zuen gizakien eta naturaren fusioan oinarritutako
|
mundu
onirikoa. Ameztoiren lana ezagutu bezain laster, liluratuta geratu zen Medem, oso antzeko unibertsoa konpartitzen baitute.
|
|
|
Publiko jarraitzaile horrexek ikusiko zuen, ziurrenik, La ardilla roja (1993), Julio Medemen bigarren filma; izan ere, oraindik beste bi pelikula egin behar izan zituen gehiengoarengana iristeko eta komertzialki arrakastatsu bilakatzeko. Bigarren lan horretan, Euskal Herriko erreferentziak alboratu eta maitasun istorio misteriotsua aurkeztu zuen, protagonistaren amnesia eta (hainbeste maite duen)
|
mundu
onirikoa lekuko. Drama, suspentsea, komedia nahastuz, mundu erreala eta fantasia hutsa konplexurik gabe uztartu zituen Medemek (beste askotan bezala), emaitza bitxia lortuz.
|
|
|
Eta uste zuen itxuraz kontraesanean zeuden bi arrazoirengatik zela: alde batetik, buruaren freskotasuna goizeko orduetan; bestetik, utzi berri zuen
|
mundu
onirikoaren hurbiltasuna.
|
|
2012
|
|
|
Lan horiek, askotan, lehen mailako emozioek harrituta uzten dituzte. Txikienek
|
mundu
onirikoekin topo egiten dute, non formak, koloreak, usainak, soinua edo mugimendua hitzak baino askoz gehiago baitira. Eta garrantzizkoena atmosferak ukitu magiko, ustekabeko eta samurrarekin ehuntzea da.
|
|
2013
|
|
|
Esan daiteke trenak iradokitzen duen sentsazioaren eta itsasoak iradokitzen duenaren arteko kontrastearen bidez Arrutik lortzen duena sentsazio biak ñabartu eta zehaztea dela; eta, gainera, gelditasun mugimendu sentsazioek eta orainaldi oroitzapen bizipenek ezinbestean indartzen dute ni poetikoaren figura. Bidenabar, merezi du aipatzea poetak begiztatzen duen paisaia ilusio, fantasia eta amets gisa bizi duela, eta
|
mundu
onirikoak garrantzi berezia hartu zuela Modernismoan.
|
|
2014
|
|
|
Kontua da gau hartan, jada aipatutako tekila Z tiarrez gain jazo zirela krimen gehiago, afalostean gu baino jende gazteagoz eta ederragoz betetako tabernetara ausartzeko kuraia biltzeko jaggermeister ak hartu genituela; esanak esan eta ikaskizunak ikaskizun, batek pentsatuko luke jada jakinaren gainean behar nuela egon, alegia, hamasei urterekin estreina ia kordea galdu arte mozkortu nintzenean udako jai batzuetan 90eko izurritearen ostean herrian gauzatu zuten bizioaren gentrifikazioari biziraun zion azkenengo antro likatsuko barran, ordubetez tantaka baina atergabe mililitro gutxiko edukiontzietan dosifikatuta ginebra botila osoa agortu nuenean betiko izango zela uste nuen garaiko zaldunari so; ondoren ondoeza eta batez ere sekulako logalea sentitu eta tabernazulo lohitsuaren kanpoko espaloi are lohitsuagoan etzan nintzenean gona laburra bernetan oso gora igota izterren alde samurrena bistaraziz ezagutzen ninduen norbaitek zerbait oso eskandalagarria ikusten denean jarri ohi den ahots gaitzeslearekin nire izena esan eta besoetatik bortizki tira eginez altxarazi ninduen arte trabeska etxeratu nendin gehiegikeria fisiologikoak zegozkion toki pribatu eta auzoentzat ikusezinean gauza nitzan; giltza egokia sarraila aproposean sartu nuenean bakar bakarrik zaldunaren laguntza zalduntiarrik gabe nahiz eta ahots gaitzeslea setatsuki tematu zen zaldunak bere zalduntasunari performatiboki ohore egin ziezaion eta nire koma egoerako gorpuzkiak nire etxeraino bizkarrean zama zitzan, artean kontzientzia nahikoa nuen ahots gaitzeslea benetan izorratu nahi izateko eta, hortaz, hesteetarainoko musu narras etiliko batekin zalduna konbentzitu nuelako gaupasarekin segi zezan; eta azkenean komun domestikora ailegatu eta behazuna (likidoa zein organoa) ez ezik gorputz puska guztiak kanporatuko nituela gehi aldi berean esfinterrak nire agindupetik erabat kanpo zeudelako sentipena lehendabizikoz bizi izan nuen hartan; ORDUAN, are BIHARAMUNEAN, batek pentsatuko luke gauzak argi geldituko zirela eta edari espiritudunei betiko esango niela adio, jendeak kolpeka edo zehazkiago kasu honetan goralarrika ikasten baitu sarri, halere hori ez da inondik inora gertatzen alkoholarekiko makur genetikoa dutenetakoa bazara, neu bezala. ...rrenkera zehatz bat gordeta), 4) logelara iristean horizontal bilakatu aurretik hatzak mihiaren amildegiraino sartzen (esofagoa bortxatzeko ahalik eta astindu kopuru txikienarekin lasaitua hartzeko ohea ekaitzaren aurka borrokan dabilen itsasontzi bilaka ez dakizun, aingerutxo baten moduan lo har dezazun), 5) (hala ere, hartutako neurri guztiak gorabehera lastaira mugitzen bazaizu botaka eraginez)
|
mundu
onirikotik haragizkoenera ito gabe oka egiten, 6) maindireko orbana inor konturatzeke garbitzen.
|
|
2015
|
|
|
Argazkilariak,' Cuando cierras los ojos' izenburua daraman argazki bilduma aurkeztuko du,
|
mundu
onirikoen eta irudi bakoitzean egunerokotasunetik ihes egiteko aukera bilatzen duen artistaren errealitatearen arteko etengabeko borroka erakusten duen lana.
|
|
2017
|
|
|
jasotzen dituen denboraren banaketa esparruetatik norbanakoen arteko elkarrekintza aurreikusten dutenak soilik hartuko dira kontuan (lan ordaindua, adibidez), eta besteak, baztertu (lo orduak, esaterako). izan ere, hizkuntza erabilera ekintza sozial gisa ulertzen den heinean, halakorik gertatzen den jarduera edo esparrua baino ez da izango baliagarri ikerketa honen helburuetarako. horrek, jakina, hainbat muga ezartzen ditu: elkarrekintzarik aurreikusten ez duten hortaz, ikerlan honen markoan sartzen ez direndenboraesparruetan egon daitezkeen elkarrekintza puntualak," nor bere buruari ari deneko jarduna" (zalbide, 2016), eta" ametsen mundua" edo"
|
mundu
onirikoa" kanpo geratzea, esaterako. baina marko teoriko bat zehaztu beharrak mugak nonbait jartzea eta, hortaz, esparru esanguratsuenak aukeratzea eskatzen du; betiere, horrek hizkuntza erabileraren alderdiren bat edo beste kanpoan utz dezakeela jakinik. amaitzeko, behin ikerketaren bi ardatzak definituta, markoari, berau osatzeko, beste aldagai batzuk gaineratuko dizkiot, eta, horretarako,... adina, sexua, lehen hizkuntza, hizkuntza gaitasuna (lau trebetasunetan) eta erraztasun erlatiboa (euskara eta beste hizkuntzen artean zeinetan moldatzen den errazago, alegia).
|
|
2018
|
|
|
“Aralarko ondare natural eta kulturalaren leiho izateaz haratago, hausnarketa eta gogoetarako bide ematen duen pelikula da. Adituen adierazpenek eta
|
mundu
oniriko bateko pasarteek, Nafarroa eta Gipuzkoaren mugan dagoen mendilerro honen balioa ezagutzera ematearekin batera, kontserbaziorako deia egiten dute”.
|
|
2020
|
|
|
«Errealitatea ez da existitzen» irakur dezakegu erakusketaren sailetako batean; hala bada, bertan kokatuak dauden irudiek Anozen iaiotasun teknikoaren berri emanen digute, errealitatetik aldentzen diren atmosfera femeninoak sortzen baititu. Irudien konposizioak xumeak izan arren, argiaren kontrolaz baliatuz
|
mundu
onirikoak eraikitzen ditu argazkilariak. Alegiazko atmosfera horietan, argi efektuekin lotzen dira argazkiak betetzen dituzten materialak:
|
|
2021
|
|
|
Baina Rulforenak beste ezaugarri garrantzitsu bat du, hots, zenduta eta bizirik daudenen arteko muga lausotuan, edota
|
mundu
oniriko eta errealaren arteko marran, kokatuta dagoela kontaketa. Eta nola irudikatu bi munduren arteko egoera liminal hori oholtzaren gainean?
|
|
|
Berdin aita eta Kristina. Haien
|
mundu
onirikoan gerrarik ote dagoen ez dakit. Nork esnatuko ditu?
|
|
2022
|
|
|
Poesia haien estribilloak denek errepikatzen zituzten. Erabat sartu ziren giroan,
|
mundu
oniriko eta sentipenez beteriko haren edertasunean. Gaia nagusiaz aparte andregaiaren maitatuari zuzendutako sentimendu sakona jarcha deituriko baten bidez errepikatzen zuten denek, arraroena jarcha horiek erromaze mozarabeaz egina izatea zen.
|
|
|
ametsetako irudi sexualak nerabezaroarekin lotuta zeuden, bion nerabezaro erlatiboki erreprimituarekin, zehatzagoak izateko, eta halakoen agerpenak, azken urteetan, derrigor egin behar zuen behera, alde batetik sexua orduan baino gehiago praktikatzen zutelako beren bizitza errealetan, eta, bestetik, adinak ere ez duelako barkatzen –bizitza errealean bezala hain zuzen ere– Robertoren azalpena soziologiko historikoagoa zen: sexuaren presentzia ohikoagoa bihurtu denez gure bizitzetan –komunikabideetan, filmetan, telesailetan, publizitatean, sarean... pornoaren irisgarritasun orokorrari buruz ez hitz egitearren–, ez zen harritzekoa
|
mundu
onirikoak horren ezkutaleku izateari uztea, kabinete psikologiko freudianoen zorigaiztorako. Azalpen biak uztargarriak izan zitezkeela erabaki zuten, azkenean, harmonia ederrean.
|
|
|
Hona beste korolario bat ere: narrazioan badago
|
mundu
onirikoaren oihartzunik; ametsetan eta, batez ere, delirioan, agertzen diren zomorroak masa informeak izaten dira (sukar handia izan duenak, batez ere umetan, badaki zertaz ari naizen.)
|
|
2023
|
|
|
Munduan zehar bidaiatu ostean, barrenetan suertatutako hausnarketak plazaratzen ditu artistak, eta, espazio errealistekin batera,
|
mundu
onirikoak islatzen ditu bere artelanetan. Hori da erakusketa espazioan barneratzen garen momentuan arnasten dena, figurazioa abstrakzioarekin eta irudi errealak kolore eztanda batekin uztartzen baitira.
|
|
|
Memoriak ametsen modura funtzionatzen du: denboraren eta espazioaren legeak hausten ditu, Newtonen fisikak ez du
|
mundu
onirikoan hain ondo funtzionatzen. Gure ametsetan, adibidez, bezperako bizipen bat duela hamar urteko beste batekin nahasten zaigu, denboraren linealtasuna korapilatuz.
|