|
2000
|
|
|
(Lehen esan bezala, auzi hau erabat pertsonala da eta beste batzuek beste adibide adierazgarriago batzuk aurkituko dituzte.) Esperientzia hau deskribatuko dut zuei, posible izanez gero, esperientzia bera edo antzekoak gogorarazteko, gure ikerketarako oinarri komuna edukitzeko moduan. Uste dut halako esperientzia deskribatzeko modurik hoberena, esperientzia hori dudanean
|
munduaren
existentziak harritzen nauela esatea dela. Kasu horretan neure burua behartuta sentitzen dut" zer ezohizkoa den zerbait existitzea!" edo" zer ezohizkoa den mundua existitzea!" bezalako esaldiak erabiltzera.
|
|
|
Horri dagokionez esan behar dudan lehenengo gauza da esperientzia hauen ahozko adierazpena zentzurik gabekoa dela! "
|
Munduaren
existentziak harritzen nau" esaten badut, hizkuntzaren erabilpen txarra egiten ari naiz. Utz iezadazue hau azaltzen.
|
|
|
Zentzu honetan, etxe baten existentziak norbait harritu dezake, adibidez, ikusten duenean eta baldin eta oso aspalditik ez badu ikusi eta, bitartean, eraitsi zutela imajinatu badu. Baina ez du zentzurik esateak
|
munduaren
existentziak harritzen nauela, ezin baitut imajinatu existitzen ez denik. Jakina, nire inguruko mundua den moduan izateak harritu nintzake.
|
|
|
Eta hori da gure harridura eta hunkipena munduaren aurrean. Etikari buruzko hitzaldian Wittgensteinek baiesten du balioa munduaren harriduratik sortu dela, adibidez,
|
munduaren
existentziak harritzen gaituenean (hori da erlijio eta filosofia gehienek ‘Izate’ edo ‘Esse’ bezala pentsatu dutena). Harridurak harrapaturik, hizkuntzaren ildoa hartzen dugu (eta geroxeago zientziaren eta teknologiaren ildoa ere bai).
|
|
2004
|
|
|
Etikaren berezko eremua zein den eta etikaz liburu zientifikorik ezin dela idatzi argitzeko, Wittgensteinek bere esperientzia par excellence aipatzen digu: "
|
Munduaren
existentziak harritzen nau" (61). Esperientzia horretan kokatzen du erabateko edo sublime (etiko) denaren eremua.
|
|
|
Halaz ere, Wittgensteinek ohartarazten digu"
|
Munduaren
existentziak harritzen nau" esaten dugunean hizkuntzaren" erabilpen txarra" egiten dugula. Inoiz ikusi ez dugun animalia batek harritzen gaituela diogunean denek ulertzen dute ezohiko zerbaiten aurrean gaudela.
|
|
|
Eta animalia ezohiko horrek harritzen gaitu horrelakorik bazegoela uste ez genuelako eta, beraz, animalia hori existitzen ez zela imajinatzen nuelako. " Baina, diosku Wittgensteinek, ez du zentzurik esateak
|
munduaren
existentziak harritzen nauela, ezin baitut imajinatu existitzen ez denik" (61). Orobat esan liteke, gure filosofoaren ustez, adierazpen etiko edo erlijiozko guztiez.
|