|
2000
|
|
|
Hain zuzen ere demokraziarekin lehiatzen ziren beste sistema politikoen desagerpena edo iluntzea, alegia, monarkiak, aristokrazia, kolonialismoa, nazismoa, frankismoa, herri demokraziak etab. Mende honen hasieran, munduan ziren 55 estatuetatik 25ek zuten hauteskunde prozesurik, eta horietatik inork ez zuen boto eskubide unibertsalik (genero, arraza, erlijio, etab). Gainera,
|
munduan
egun diren 192 estatuetatik, mende hasieran, 33 beste estatuetako parte ziren eta 112 estatu kolonialen pean. Gaur egun, ikuspegia zeharo aldatu da, munduan dauden estatu gehienek (119) boto eskubide unibertsala dute eta gutxienek (16) dute boto eskubide hertsia.
|
|
2002
|
|
|
Ekainaren 11n diskoen
|
munduak
egun jasaten duen gaitz handienaren aurkako borrokari ekingo dio. Egun horretan, disko saltzaileek dendak itxiko dituzte ordubetez, eta irrati formulak isildu egingo dira.
|
|
|
Badirudi, ordea, eskaria hornidura baino gehiago ari dela hazten. Adituek diotenez, joan den abuztuan,
|
munduak
egunean 78,6 milioi upel eskatu zituen, baina 76,7 milioi bakarrik produzitu ziren.
|
|
|
1. Bloketan erdibitutako mundua amaitu zenean, Fukuyamaren historiaren amaieraren kontrapuntu gisa Samuel Huntingtonek 1989 lehenbizikoz aurreratu eta duela sei urte, 1996an, osatu eta argitara eman zuen zibilizazioenarteko gatazkaren teoriak arrakasta nahiko kaskarra izan zuen autoreari lehendik ere begirunea zioten ingurune akademiko eta politiko eskuindarretatik at. Eta ezin logikoagoa zen: ezer gutxi laguntzen zuen Harvardeko katedraduna ren ikuspegiak, demagun, orduantxe gertatu berria zen Ruandako genozidio izugarria ulertzeko (eta seguruenik ez da kasualitatezkoa Afrika odolusten duten gatazkei Huntingtonek eskaintzen dien arreta eskasa,
|
munduak
egun bizi dituen gerrarik latzenak diren arren). Gehixeago arduratzen zen orduantxe amaitu berria zen Bosniako gerraz, baina arrunkeria zabar samarretan geratzeko eta, R.
|
|
2003
|
|
|
Ba omen daude eredu bakar baten ordez bi irensten dituztenak, eta halakoak bi nortasunekin bizi izaten omen dira. Baten begiradatik ikusten dute
|
mundua
egun batean edo baten ahotsarekin hitz egiten dute, eta bestearen begirada eta ahotsa baliatzen dituzte hurrengoan, hauek ere, asperturik edo, nortasun arrotzak kanpora botatzen dituzten arte.
|
|
|
Udalbiltzak argitaratu duen bezala: "
|
munduan
egun sei mila hiz  kuntza inguru hitz egiten dira, eta Unesco erakundearen Munduko Atlasaren arabera, erdiak desagertzeko arriskuan daude, horien artean euskara". Panorama ederra, gizartean nahiz hedabideetan.
|
|
2004
|
|
|
Javier Salaberria Amestik, Euskal Autonomia Erkidegoko Kooperatiben Konfederazioarenpresidenteak, Jose Maria Arizmendiarrietaren XXV. urteurrena dela eta emandako hitzalditikhartutako aipamena: . Kooperatibismoaren urteko mezua?, Kooperatiben abantailak hirugarrenmilaurtekoan, Kooperatibismoaren
|
Munduko
Eguna, 2001eko azaroaren 21a, Donostiako ParkeTeknologikoa, Donostia. Argitaratu gabea.
|
|
|
Gehienetan, sintomak katarro batekoekin edo tabakoaren ondorioekin nahasten dira. Arnas Aparatuko Patologiari buruzko EAEko eta Nafarroako Elkarteak (SVNPAR) atzo adierazi zuenez, asma duten pertsonek, gaur ospatzen den
|
Mundu
Egunean, “gaixotasuna erabat kontrola dezakete, tratamendua behar bezala betez gero”. Erakunde horretako lehendakariak eta Gasteizko Txagorritxu Ospitaleko Pneumologia Zerbitzuko buruak, José Luis Cobok, adierazi zuenez, sendagilearen jarraibideei jarraitzen dien pazienteak “bizitza guztiz normala egin dezake, sintomarik gabea, baita ariketa luzea ere”, eta gogoratu zuen “atleta olinpiko batzuek arrakasta handia dute, asma izan arren”.
|
|
|
Kasu askotan, gaixoek leuzemiarekin nahasten dituzte beren sintomak. Arazo horri buruz argi pixka bat botatzeko eta biztanleak minbizi horren garrantziaz kontzientziatzeko, Linfomak Kaltetutakoen Espainiako Elkarteak (AEAL) Linfomaren aurkako Lehen
|
Mundu
Eguna ospatzea erabaki du. Mota horretako tumore batzuek duten arriskuaren ondorioz, gaixotasunak ondorio hilgarriak izan ditzake sei hilabeteko epean.
|
|
|
FAOren arabera, azken 100 urteetan nekazaritzako dibertsitate genetikoaren hiru laurden galdu dira, eta 6.300 animalia espezie, 1.350 desagertzeko arriskuan daude edo desagertu egin dira. “Munduko biodibertsitatea arriskuan dago, eta horrek munduko elikagaien segurtasuna arriskuan jar lezake”, adierazi zuen Jacques Diouf FAOko zuzendari nagusiak
|
Mundu
Egunerako mezuan. “Ondorioz, elikagaien eskaintza ahulagoa bihurtzen da, nekazaritzan hazteko eta berritzeko aukerak murrizten dira, eta nekazaritzak ingurumen aldaketetara edo izurrite eta gaixotasun berrietara egokitzeko duen gaitasuna murrizten da”, gehitu zuen Dioufek.
|
|
2007
|
|
|
Baina gizakiak munduan zehar hedatu ahala, hartz handi honek bere bizitokiaren erdia galdu du. /
|
Munduan
egun dauden berrehun mila hartzen herenak Alaska eta Kanada iparraldeko kostalde eta lautadetan bizi dira.
|
|
|
2025ean, ezer gogoratzen ez badu, planetaren %60 inguruk arazoak izango ditu urez hornitzeko, Nazio Batuek atzo ohartarazi zuen likido horren
|
Mundu
Eguna zela eta. Espainian egoera ez da oso ona.
|
|
|
“Pertsona orok du elikadura egokia izateko eskubidea, bai eta behar dituen elikagaiak ekoizteko behar diren baliabideak izateko ere”, gogoratu du Ekintzaz Lagundu programak. Nekazaritzarako eta Elikadurarako Nazio Batuen Erakundearen arabera,
|
munduan
egunean 2.700 kilokaloria 12.000 milioi pertsonari emateko adina elikagai ekoizten da. Hala ere, 850 milioi baino gehiagok gosea eta desnutrizioa dituzte.
|
|
|
Gaixotasun honen
|
Mundu
Egunak eragindako haur eta nerabeak ditu ardatz
|
|
2008
|
|
|
American College of Rheumathology ren datuen arabera, munduko biztanleen %2 eta %4 artean fibromialgia dute, nahiz eta beste iturri batzuek %3 eta %6 artean hitz egiten duten. Espainian milioi eta erdi pertsona inguruk pairatzen dute gaixotasun hori, eta gaur egun
|
Mundu
Eguna ospatzen dute. Irudia:
|
|
|
Gaur,
|
Mundu
Eguna ospatzen da. Mundu osoan milioika haur daude.
|
|
|
Minbizi horretan, zelula plasmatikoen ezohiko ugaltzea gertatzen da; leuzemia, berriz, hezur muineko gaixotasun “gaiztoen” multzoa da (minbizi hematologikoa), eta horrek kontrolik gabe handitzen ditu hezur muineko globulu zuri klonalak. Datorren irailaren 15ean egingo den Linfomaren V.
|
Mundu
Eguna dela eta, Linfomek, Mielomek eta Leuzemiek Kaltetutakoen Espainiako Elkarteko (AEAL) lehendakariak, Begoña Barragánek, nabarmendu du beharrezkoa dela “osasun arreta zuzena eta tratamendu berritzaileenetarako sarbidea izatea, gaixoa bizi den lekua edozein dela ere”. Elkarteek minbizia duten gaixoen tratamenduan adituak diren profesionalak eskatzen dituzte, gaixo horiek laguntza psikologiko handiena eman diezaieten, bai pazienteei bai haien senideei, gaixotasunaren prozesu osoan.
|
|
|
Mundu osoan, 154 milioi pertsonak depresioa dute, Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) kalkuluen arabera. Hurrengo egunean, urriaren 10ean, Adimen Osasunaren
|
Mundu
Eguna ospatzen da. Osasun agentziak gogorarazi du horrelako nahasteek kostu ekonomiko eta sozial handiak dakartzatela.
|
|
|
Gaur Adimen Osasunaren
|
Mundu
Eguna ospatzen da
|
|
|
Ozono Geruza Babesteko
|
Mundu
Egunaren harira eman dituzten datuen arabera, iaz data hauetan baino zabalagoa da egun geruzaren zuloa, nahiz eta adituek iragarri dute ez dela 2006ko urriko mailara iritsiko.
|
|
|
Ozono Geruza Babesteko
|
Mundu
Egunaren harira eman dituzte datuok. Ban Ki moon NBE Nazio Batuen Erakundeko idazkari nagusiak klima aldaketaren kontra egiteko deia egin du, hartara, planetaren berotegi efektua arintze aldera:
|
|
2009
|
|
|
Gaur Minbiziaren
|
Munduko
Eguna dela eta, Minbiziaren Aurkako Nazioarteko Batasunak (International Union Against Cancer) Haurtzaro osasuntsu eta aktiboa izatea maite dut kanpaina kaleratu du, gizartean gehiegizko pisua eta minbiziaren artean dauden loturei buruz hausnarketa bultzatzeko.
|
|
|
Apirilaren 8an Cecilia Bartoli Italiako mezzosopranoak Sacrificium disko berria aurkeztuko du; eta ekainaren 1ean, Savion Glober amerikarrarekin gozatzeko aukera izango da. Klake
|
munduan
egun den koreografo apartekoena da Glober askorentzat.
|
|
|
Jainkoek gobernatzen dute mundua? itxarotekoa da,
|
mundua
egunen batean Jainkoaren gobernuari egiaz dagokion erakoa izango dela.
|
|
|
Haren parasitoak, “Anopheles” eltxoak kutsatuta, 500 milioi pertsona baino gehiago kutsatzen ditu urtero, eta milioi bat pertsona baino gehiago hiltzen ditu. Saharaz hegoaldeko Afrikak jasaten du gaixotasunaren zama handiena, gaur egun
|
Mundu
Eguna ospatzen baitu, baina Asian, Latinoamerikan, Ekialde Ertainean eta baita Europako zenbait lekutan ere. Malariak eragindako heriotza gehienak bost urtetik beherako haurretan gertatzen dira, eta, emakume haurdunekin batera, horiek dira populazio talde ahulenak.
|
|
|
“Espainian gaixotasun arraroak dituzten pertsonen egoera eta behar soziosanitarioei buruzko azterketa” egin berriaren arabera, gaixoen %75 noizbait diskriminatuta sentitu dira gaixotasun arraro bat izateagatik. Hauek dira, besteak beste, Gaixotasun Arraroen Lehen
|
Mundu
Egunaren balantzea egitean Antonio Bañónek emandako datu deigarriak: Gaixotasun Arraroen Espainiako Federazioko (EGEF) Zuzendaritza Batzordeko kidea eta Almeriako Unibertsitateko irakaslea.
|
|
|
Fibromialgiak eragiten dituen min handiak konpontzeko bidean dira. Adituek iragartzen dutenez, urte gutxiren buruan, “lau edo bost gehienez”, gaixotasun horrekin bizitzea ahalbidetuko duten botikak egongo dira, atzo
|
Mundu
Eguna ospatu zutenak, gaixotasun hori jasan gabe. Kalkulatzen da bi milioi espainiar inguruk, batez ere emakumezkoek, pairatzen dutela gaitz hori, eta neke kronikoa ere eragiten duela.
|
|
|
COCEMFEk azaldu duenez, gaur egun birusen kontrako berriak daude, baina, detekzio goiztiarrak, hasierako tratamendurik onena hautatzeak eta etorkizuneko tratamendu lerroak hautatzeak “eraginkortasun maximoa bermatuko dute eta, era berean, erresistentziak agertzeko arriskua atzeratuko da”. Jarduerak
|
Munduko
Egun hau ospatzeko FNETHek antolatutako ekitaldiak goizeko 11:00etatik aurrera izango dira Espainiako Futbol Federazioaren Kirol Hirian, Las Rozasen (Madril). “Marca” eta “As” egunkarietako kazetarien arteko partida jokatuko da, eta kirolari, aktore eta beste pertsona garrantzitsu batzuk eta arbitroak ere izango dira.
|
|
|
Esklerosi Anizkoitzaren I.
|
Mundu
Egunak gizartea sentsibilizatu nahi du patologia horren inguruan
|
|
|
Munduko bi milioi pertsonak esklerosi anizkoitza (EM) dute, eta horietatik 50.000 Espainian bizi dira. Gaixotasun sendaezin honen aurkako Lehen
|
Mundu
Eguna da gaur, maiatzak 27 Jardunaldi honen helburu nagusia da “gizartea, oro har, sentiberatzea minak dakartzan arazoei buruz, elkarteetako kide eta senideei laguntzeko lanaz eta esklerosi anizkoitzaren mugimendu globalaren irismenaz”, azaldu du Esklerosi Anizkoitzaren Espainiako Elkarteak (AEDEM COCEMFE). Elkarte hori osatzen duten 49 erakundeek “gure herrialdean gaixotasun horren eraginpean dauden ia 50.000 pertsonen eskubideak, besteak beste, errehabilitazio integraleko tratamenduetarako, lan eta etxebizitza duinerako eta haien minusbaliotasun maila onartzeko borrokan dihardugu”.
|
|
|
Tratamendurik gabe, larritasun handieneko faseak hilgarriak izan daitezke bost urtetik zazpi urtera bitartean agertzen dira, eta gaixoen %10era iristen ez den portzentaje batean, “sendatze” bat gertatzen da, batzuetan aldi baterako bakarrik, hasi eta hamar urtera, eta muskulu ahultasuna erabat desagertzen da, eta pazienteek botikak ere utz ditzakete.
|
Munduko
eguna Miastenia gravis en aurkako Egun Nazionala dela eta, ekainaren 2an, Espainiako Miastenia Elkarteak AMES agintari eskudunei eskatzen zien ikerketa gehiago eta hobea egin zezatela, bai kaltetuen bai haien familien bizi kalitatea hobetzeko; osasun komunitateak informazio gehiago izan zezala diagnostiko goiztiarra, tratamendu eraginkorra eta pronostiko hobea lortzeko. Pronostiko onena duen eta endekapenezkoa ez den gaixotasun neuromuskularretako bat izan arren, miastenia gravisa oso baliogabetzailea da, eta pertsonarengan autoestimuan, izaeran, estres emozionalean, antsietatean, depresioan… asaldurak eragiten ditu, baita familia, gizarte eta lan giroetan aldaketak ere, horrek dakarren guztiarekin.
|
|
|
Urtero, apirilaren 28an, Laneko Segurtasunaren eta Osasunaren
|
Mundu
Eguna ospatzen da, eta, bizitzen ari garen atzeraldi ekonomikoaren testuinguruan, nire ustez beharrezkoa da langile guztien bizitzeko eta osasunerako eskubidea babestearen aldeko deia egitea.
|
|
|
joera aldaketa iazko apirilean hasi zen, baina batez ere iragan urtarrilean egin zuen nabarmen behera petrolio kontsumoak: 2008aren hasieran,
|
munduan
egunean 86,9 milioi upel kontsumitzen ziren, eta 85 milioira egin zuen behera iazko azken hiruhilekoan, eta urtarriletik martxora bitartean 83,75 milioi upelera jaitsi zen. Urte baten buruan, beraz, egunean hiru milioi pasa upel gutxiago kontsumitzen ditu munduak.
|
|
|
Errefuxiatuen
|
Mundu
Egunaren karietara atzo izan zen eguna aste honetan zenbaki mordoa eman dituzte argitara nazioarteko erakundeek. UNHCR Iheslarientzako Nazio Batuen Goi Mandatariak jakinarazi duenez, 42,7 milioi iheslari zeuden iaz munduan:
|
|
2010
|
|
|
Urrunekoa eta gure kontsumo gizartean ia ezinezkoa iruditzen zaigun arren, milioika pertsona daude
|
munduan
egunean euro bat baino gutxiagorekin" bizirauten" dutenak. Milioika lagun horiek landa guneetan bizi dira, ozta ozta, munduko populazioak landatarra izaten jarraitzen baitu, hiritarra baino.
|
|
|
Uraren
|
Munduko
Egunaren karietara, 884 milioi lagunek ez dute edateko urik munduan ezagutzera eman du Nazio Batuen Erakundeak (NBE). Ur garbia mundu osasuntsu batentzat da aurtengo leloa.
|
|
|
Ingurumenaren
|
Munduko
Eguna da gaur
|
|
|
Geroz eta gehiago dira ingurumenari buruzko webguneak, blogak edo sare sozialetako profilak. Gaur, Ingurumenaren
|
Munduko
Egunean, Amigos de la Tierra, Ecologistas en Acción, Greenpeace, SEO/ BirdLife eta WWF Estatuko ingurumenari buruzko gobernuz kanpoko erakunde garrantzitsuenek gizartea ingurumenak bizi dugun egoeraz jabetzeko deialdia egin dute. Oraingo honetan, gai nagusia biodibertsitatearen kontserbazioa da.
|
|
|
Horregatik, bost GKEk Ingurumenaren
|
Munduko
Egun honetarako elkarrekin egindako ekimen bat aurkeztu dute. Espezieen suntsipena, uraren kontserbazioa, itsasoak eta basoak eta kontrolik gabeko nekazaritza dira ingurumenari buruzko erakundeak gehien kezkatzen dituzten gaiak dira.
|
|
|
Zerrenda horretan patologia ugari badaude ere (30.000 inguru), beste patologia batzuk zalantzan daude, hala nola hotzaren eraginpean egoteak eragindakoak, zuntz mineralen, artifizialen edo sintetikoen aspirazioagatiko bronkio biriketako gaixotasunak (biriketako minbizia) eta amianto hautsa arnasteak eragindako laringeko tumoreak. Joan den apirilaren 28an, Laneko Segurtasun eta Osasunaren
|
Mundu
Egunean, katalogo berria iragarri zen, besteak beste, miokardioko infartua eta nahaste psikosozialak lan munduko arrisku berrien testuinguruan sartzeko. Ikuspegi berria Osasuneko profesionalak gehien kezkatzen dituen elementuetako bat estresarekin eta laneko presioarekin lotutako nahaste psikosozialak areagotzea da, lan bizitza modernoaren eskakizunak betetzeko.
|
|
|
Bestalde, FEAAVk adierazi zuen turismo sektoreak, oro har, eta bidaia agentziek, bereziki, “ahal den ondoen babestu eta kudeatu behar duela biodibertsitate ekologikoa, eta horrek onura handiak ekar diezazkioke industriari gaur egun eta etorkizunean”. Hala, bada, FEAAVk Turismoaren
|
Mundu
Egunerako eman duen laguntza, oraingoan, “turismoaren eta biodibertsitatearen arteko loturak babestu eta sustatzearen ondorio da, turismoaren garapen iraunkorrean eragin positiboa izan dezan”.
|
|
|
Emakumeen
|
Munduko
Egunak oihartzun zabala izanen du Sakanan
|
|
2011
|
|
|
2010eko Unescoren atlasa: . Adituen arabera,
|
munduan
egun hitz egiten diren 6.700 hizkuntzetatik erdiek mende honen amaiera baino lehen galtzeko arriskua dute, haien galbidearen aurka gobernuek neurririk hartu ezean?. Iñaki Petxarroman,. Mundu bat galzorian?, Berria, Txosten horretan bertan ageri diren beste datu adierazgarri batzuk:
|
|
|
6.700eko kopurua darabil Unescok Arriskuan diren munduko hizkuntzen atlasean (2010): ?
|
Munduan
egun hitz egiten diren 6.700 hizkuntzetatik erdiek mende honen amaiera baino lehen galtzeko arriskua dute?. Iñaki Petxarroman,. Mundu bat galzorian?, Berria,.
|
|
|
nekazaritza, arrantza, basogintza, industria farmazeutikoa, zelulosa eta paper orea, kosmetikoak, baratzezaintza, eraikuntza eta bioteknologia.
|
Mundu
Egun honetan, halaber, azpimarratu nahi da garrantzitsua dela Garapen Jasangarrirako Helburuak (GJH) finkatzea 2015 eta 2030 urteetarako, Milurtekoko Garapen Helburuak (MGH) amaitu ondoren, eta biodibertsitatearen kontserbazioaren eta garapen iraunkorraren arteko harreman zuzena gogoraraztea. 2020rako Dibertsitate Biologikoaren Plan Estrategikoa eta Dibertsitate Biologikorako Aichi ren Helmugak dira ildo horretako herrialdeen konpromiso batzuk.
|
|
|
NUSA elkartearen helburua da “biztanleak aldaketa erraz batzuekin gidatzea digestio aparatuaren osasuna hobetzeko eta, oro har, osasuna hobetzen laguntzeko”. FEADek tresna horren berri emango du maiatzaren 26an, ostegunean, Digestio Osasunaren
|
Mundu
Eguna dela eta. Gastroenterologiako Mundu Erakundearen (WGO) ekimena da Digestio Osasunaren Mundu Eguna, eta aurten hesteetako infekzioei buruzkoa da:
|
|
|
FEADek tresna horren berri emango du maiatzaren 26an, ostegunean, Digestio Osasunaren Mundu Eguna dela eta. Gastroenterologiako Mundu Erakundearen (WGO) ekimena da Digestio Osasunaren
|
Mundu
Eguna, eta aurten hesteetako infekzioei buruzkoa da: haien prebentzioa eta tratamendua.
|
|
|
Azkenik, digestio ongizatearen piramidearen beste oinarrietako bat egunean gutxienez bi litro ur edatea da, ahal den neurrian gehiegizko estresa saihestea eta ez erretzea. Digestio Osasunaren
|
Mundu
Eguna ospatzeko, FEADek Espazio Saludigestiboa antolatuko du Madrilen, digestio osasuna sustatzeko hainbat jarduerarekin, hesteetako infekzioen prebentzioa eta tratamendua bereziki aipatuz. Aurreikusitako jardueren artean, nabarmentzekoa da txikientzako bi digestio lantegi egingo direla.
|
|
2012
|
|
|
Bidezko lana egi bihurtzea Laneko Segurtasunaren eta Osasunaren
|
Munduko
Egunak (apirilaren 28a) nazioarteko arreta lana leku seguruetan eta osasunerako egokietan sustatu eta sortzen oinarritzea du helburu.
|
|
|
Gainera, berrikuntza nagusi gisa, Kanpainak presentzia berezia izango du aurten sare sozialetan eta smartphone sarean. Hala, Facebook en eta Twitter en bidez, “gizarteak lagundu egin dezake
|
munduko
egun honetan, eta bat egin dezake “Indiferentziaren aurkako txertoa” kanpainarekin”, nabarmendu du EGEFek. Federazioak gailu mugikorretarako aplikazio espezifikoak ere garatu ditu, erabiltzaileek informazio guztia eskuratzeko eta erakundearen proiektu eta zerbitzuetarako dohaintzak egiteko.
|
|
|
Txakur artzainak, suhiltzaileak, poliziak, gida txakurrak, erreskate txakurrak eta haur autisten edo zaharren “terapeutak” dira kale, zelai, ospitale edo egoitza geriatrikoetan aurki ditzakegun txakur langileak. Langileen
|
munduko
egun honetan ere omenaldia eta oroitzapena merezi dute.
|
|
|
Automobilik gabeko
|
Munduko
Eguna
|
|
|
Bihotzaren
|
Mundu
Eguna
|
|
|
Asteburu honetan Hegaztien
|
Mundu
Egunean animalia hauen eta jasaten dituzten mehatxuen berri emango da
|
|
|
•"
|
Mundua
egunean". Hemen gaurkotasunarekin lotura estua zuten tituluak biltzen ziren.
|
|
|
•"
|
Mundua
egunean beste herrietan". Aurrekoaren jarraipen modukoa, beste herrialde exotikoagoetara bideratzen zen sail honen interesa:
|
|
|
Antzaren mokoak! Ez dut zuen burdin eta harrizko
|
munduan
egun bat gehiago bizi nahi.
|
|
2013
|
|
|
Agur betiko, osaba, izeba eta lengusu kutunak, agur biotzez adiskide ta maite nitun ezagunak! Uste gabean bukatu dira Nere
|
munduko
egunak, emengo partez orain zeruan egingo ditut lagunak.
|
|
|
Elikatu. Aurreztu da aurtengo Ingurumenaren
|
Mundu
Egunaren leloa. Horren inguruan, datu asko eman dituzte argitara, eta, horiez gain, badira galdera honi erantzun nahi dioten ikerketak:
|
|
|
Urtean zehar, hainbat ekitaldi izaten dira, turismoarekin lotuak, bai Espainiaren ikuspegitik, bai nazioarteko ikuspegitik: irailaren 27a. Turismoaren
|
Mundu
Eguna, eta turismo azokak (orokorrak, hala nola Madrilgo FITUR, Londresko WTM eta Berlingo ITB azokak, edo espezifikoak, sektore jakin batzuei dagozkienak).
|
|
|
Lehenik eta behin, irailaren 27a, Turismoaren
|
Munduko
Eguna, zeina 1980tik ospatzen baita. MTEk goiburu bat aukeratzen du urtero, eta jarduera ugari antolatzen ditu (turismoa eta planetaren kontserbazioa, turismoa eta aniztasun biologikoa, eta abar).
|
|
|
Osasunaren
|
Mundu
Eguna
|
|
|
Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) sorrera gogora ekartzeko, 1948an, urtero, apirilaren 7an Osasunaren
|
Mundu
Eguna ospatzen da. Eta gertaera ospatzeko, munduko osasun publikoarentzat garrantzitsua den gai bat aukeratu da. Oraingo honetan, hipertentsioa, gaixotasun kardiobaskularrak garatzeko arrisku faktore bat, prebeni daitekeen arren, mundu osoko hiru heldutik bati eragiten diona.
|
|
|
Bigarren mailako kausa horien artean daude giltzurrun arteriaren estenosia, hiperaldosteronismoa, feokromozitoma, Cushing en sindrome, tiroide guruinaren alterazioak edo kaltzioaren metabolismoaren asaldura (hiperparatiroidismoa), zeinak, tratatzen direnean, hipertentsioa zuzentzen baita. Azkenik, mezua LELHA SEHko lehendakaria, Osasunaren
|
Mundu
Eguna Bi puntu nabarmentzen ditu: Ariketa fisikoa:
|
|
|
Fibromialgiaren
|
Mundu
Eguna, oinaze orokortua baino askoz gehiago
|
|
|
Tabakorik Gabeko
|
Munduko
Eguna
|
|
|
OMEren datuen arabera, erretzaileen erdiak (650 milioi pertsona inguru) garaiz hilko dira, zigarroen eraginez, eta tabakoa inoiz kontsumitu ez duten ehunka mila milakok, berriz, kanpoko kearen eraginpean geratuko dira. Artikulu honetan Tabakorik Gabeko
|
Munduko
Eguna eta tabako ohiturak eragiten dituen ondorio hilgarriak zer lortu nahi den azaltzen da.
|
|
|
Gaixotasun kardiobaskularren prebentzioa dela eta, herrialde garatuenetan heriotza eragiten duen lehen arrazoia da. Horretarako, urte osoan bihotzaren osasuna zaintzeko gomendioak ematen ditu FECek, eta enfasia handiagoa da irailean,
|
Munduko
Egunarekin bat etorriz, ikusi baita prebentzioa dela gaixotasun kardiobaskularrei aurre egiteko estrategiarik onena. Ohitura osasuntsuak erabiliz, adibidez, ez erretzea, sedentarismoa, gehiegizko pisua eta obesitatea saihestea dieta osasuntsuaren eta ariketaren bidez, heriotza kardiobaskularren %80 saihets daiteke.
|
|
|
Adimen Osasunaren
|
Mundu
Eguna: krisiaren alternatibak
|
|
|
Eta krisi ekonomikoak are egoera kaskarragora eraman du. Hala ere, gaur, urriak 10, aitortua Adimen Osasunaren
|
Mundu
Eguna Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) aldetik, Gaixotasun Mentala duten Senide eta Pertsonen Elkarteen Espainiako Konfederazioak (FEAFES) lema baikorra aukeratu du: “Krisiaren aurreko alternatibak.
|
|
|
Irudia: Salut Mental Catalunya El Adimen Osasunaren
|
Mundu
Eguna «Alternatibak krisiaren aurrean» lemapean egingo da gaur Espainian. Gure eskubideen balioa».
|
|
|
Diabetesaren
|
Mundu
Eguna: prebentzioa, hezkuntza eta aplikazio mugikorrak
|
|
|
Aurreko urteetan, kolorez aldatu ziren Alcalá atea, Madril, Familia Santua, Bartzelonakoa eta Coruñako Herkulesen Dorrea. Diabetea kontrolatzeko aplikazio mugikorrak Hain ikusgarriak diren ekintzen bidez, Diabetesaren
|
Mundu
Egunean gertatzen direnak bezalako ekintza ikusgarrienen bidez, gaixotasunaren garrantziaz ohartarazi nahi da. Helburu nagusia da prebenitzea eta epe luzera konplikazioak saihestea, hala nola itsutasuna, giltzurrun hutsegitea, iktusa eta patologia kardiobaskularrak.
|
|
|
Haurren
|
Mundu
Eguna
|
|
|
Azaroaren 20an, Haurren
|
Mundu
Egunean, berriz ere ospatzeko arrazoi gutxi dago. Krisiari eusten saiatzen da, eta, harekin batera, gatazka belikoak eta hondamendi naturalak batzen ditu.
|
|
|
Bidezko Merkataritzaren
|
Munduko
Eguna ospatuko da
|
|
|
Datorren igandean, maiatzak 26, Bidezko Merkataritzaren
|
Munduko
Eguna ospatuko da Herriko Plazan. Aurtengo leloa" Zure bizitza goxoagoa egiteko ez da besteena mingostu behar" izango da eta bidezko merkataritzako azukrearen inguruan izango da.
|
|
|
Datorren igandean, maiatzak 26, Bidezko Merkataritzaren
|
Munduko
Eguna ospatuko da Herriko Plazan. Aurtengo leloa" Zure bizitza goxoagoa egiteko ez da besteena mingostu behar" izango da eta bidezko merkataritzako azukrearen inguruan izango da.
|
|
2014
|
|
|
Mundua gaizki dago, baina ez dago
|
mundukoak
egun batetik bestera aldatzerik. Ez ideia on baten izenean.
|
|
|
Nazio Batuen Erakundeak (NBE) urtarrilaren 28a aukeratu du CO2 Emisioak Murrizteko
|
Munduko
Eguna, Lurraren Berotzearen Aurkako Ekintzaren Nazioarteko Eguna. Hala, berotegi efektuko gas horren (BEG) nazioarteko arreta erakarri nahi dute haren arduradunek, azken urteotan izugarri igo baitira gas horren emisioak.
|
|
|
Hala, berotegi efektuko gas horren (BEG) nazioarteko arreta erakarri nahi dute haren arduradunek, azken urteotan izugarri igo baitira gas horren emisioak. Artikulu horrek azaltzen du zergatik ospatzen den
|
Munduko
Egun hau, Europa CO2 emisioen murrizketaren buru dela eta emisioak nola murriztu aurrera egiten duela.
|
|
|
Zergatik ospatzen da
|
Munduko
Eguna. Irudia:
|
|
|
Osasunaren
|
Mundu
Eguna 2014
|
|
|
1950eko apirilaren 7an, Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) urteurrena ospatzeko, Osasunaren
|
Mundu
Eguna ospatzen da. Eta, urtero bezala, gai garrantzitsu bat aukeratzen da, nazioarteko komunitatean eragina duten osasun publikoko gai garrantzitsuetan arreta jartzeko.
|
|
|
Animalien
|
Mundu
Eguna: zorionak, txakurrak eta katuak!
|
|
|
Animalien
|
Mundu
Eguna urriaren 4an ospatzen da, 1931tik aurrera, maite eta zaintzen dituzten pertsonekin duten harreman positiboa gogorarazteko
|
|
|
Txakurrek eta katuek duten garrantzia gogoraraztea da helburua, nola laguntzen dieten eta egunero zenbat maite dituzten. Baina, gainera, Animalien
|
Mundu
Eguna 1931tik aurrera ospatzen da, eta animalien tratu txarrak geldiarazteko eta haienganako maitasuna hiri eta auzoen arabera zabaltzeko aukera ematen du. Nola?
|
|
|
Irudia: raneko Animalien
|
Mundu
Eguna: Urriaren 4a Animalien Mundu Egunak pertsona askorentzat zakurrak eta katuak zer diren gogorarazten du Animalien Mundu Eguna 1931tik ospatzen da, urte hartan Florentzian (Italia) bildutako ekologista talde baten ekimenari esker.
|
|
|
raneko Animalien Mundu Eguna: Urriaren 4a Animalien
|
Mundu
Egunak pertsona askorentzat zakurrak eta katuak zer diren gogorarazten du Animalien Mundu Eguna 1931tik ospatzen da, urte hartan Florentzian (Italia) bildutako ekologista talde baten ekimenari esker. Aukeratutako eguna urriaren 4a da, eta hori bat dator Asisko San Frantzisko jaiarekin, animalien patroiarekin.
|
|
|
raneko Animalien Mundu Eguna: Urriaren 4a Animalien Mundu Egunak pertsona askorentzat zakurrak eta katuak zer diren gogorarazten du Animalien
|
Mundu
Eguna 1931tik ospatzen da, urte hartan Florentzian (Italia) bildutako ekologista talde baten ekimenari esker. Aukeratutako eguna urriaren 4a da, eta hori bat dator Asisko San Frantzisko jaiarekin, animalien patroiarekin.
|
|
|
Aukeratutako eguna urriaren 4a da, eta hori bat dator Asisko San Frantzisko jaiarekin, animalien patroiarekin. «Animalien
|
Mundu
Egunak animalien bizitza era guztietan ospatu nahi du, baina baita maite eta zaintzen dituzten gizakien harreman positiboa ere», World Animal Day mundu mailako ekitaldi honen erakunde ofizialetik azaltzen dute. «Animaliek gure bizitzak aberasten dituzte, lagungarri zaizkigu eta beren laguntza eskaintzen digute», gogoratzen dute Animalien Mundu Eguneko ospakizunen antolatzaileek.
|
|
|
Irudia: nina_ pic Animalien
|
Mundu
Egunean, gainera, maitasuna txakur eta katuetara zabaltzeko aukera izan nahi da, baita animalienganako tratu txarra (legez kanpokoa) geldiarazteko ere. Ekitaldiaren antolatzaileek, beraz, keinu ikusgarriak egitera gonbidatzen dituzte lau hankako kideak errespetatzeko ideia zabaltzen:
|
|
|
Kalkuluen arabera, Espainian sei milioi pertsona baino gehiago daude patologia hori jasaten dutenak. Menopausiaren
|
Mundu
Egunean, urriaren 18an, hainbat herrialdetako adituek eztabaidatu zuten oso garrantzitsua dela emakumeen pelbis oinarria mantentzea gernu inkontinentzia prebenitzeko. Gaixotasun horren arrazoi nagusia pelbiseko zoruaren muskulu tonurik eza da, eta emakumeak gehiago dira horretarako gizonek baino (%24 eta %7, hurrenez hurren), ezaugarri anatomikoak direla eta.
|
|
|
Diabetesaren
|
Mundu
Eguna 2014
|
|
|
Maiatzaren 24an ospatuko den Arrainen Migrazioen
|
Munduko
Egunaren harira, gai honi loturiko jardunaldiak antolatu dira datorren asterako Usurbilen. Helburu nagusi batekin," gizartea ibaiak irekitzearen, arrain migratzaileak eta bere beharrak hobetzeko garrantziaz jabetzeko".
|
|
|
Euskadi, gudaria, polizia, errefuxiatua, erbestea... helduen
|
mundua
egunez egun osatu beharreko mapa desertua zen, eta puntu batetik bestera joateko hitz gakoak ageri zitzaizkion Xabiri. Baina ez ziren bere mapa propioa osatzeko behar zituen hitzak baino garrantzitsuagoak, ezpada bere mapa propio hura osatzeko eragozpenak eta mehatxuak.
|
|
2015
|
|
|
Gaur IHESAren aurkako
|
munduko
eguna da. Hori dela eta, Lasarte Oriako Udalak Bozeramaileen batzordean onartutako deklarazio instituzionala eman du argira.
|
|
|
Duela hamar urtetik hona, Osasunaren Munduko Erakundeak (OME) gai horri buruzko kanpaina egiten du urtero, Arreta garbia, arreta seguruagoa programaren barruan. Kanpainaren erdigunea Eskuetako Higienearen
|
Munduko
Eguna izaten da, maiatzaren 5ean. Aurtengo leloa Save lives:
|
|
|
Hori ez zegoen jakiterik. Inork halakorik jakitekotan, neu nintzen aproposa, ez alferrik ekartzen bainituen
|
mundura
egunean bizpahiru gizaki. Automatikoki egiten nuen lan hori eta gorrotatu ere egiten nituen, bankari batek bezero arruntak legez, munduko gauzarik normalena balira bezala gertatzen ziren erditzeak.
|
|
|
Telebista milioika pertsonen eguneroko errealitatearen parte da
|
munduan
egun etaXXI. mendearen hasieran pertsonen aisiaren zutaberik garrantzitsuenetarikoa izaten jarraitzendu, baita Euskal Herrian ere. Euskal gizartearen egunerokotasunean telebistak duenzentraltasunaz jabeturik lau adin taldetan banatutako bederatzi eztabaida talde eta seisakoneko elkarrizketaren telebistarekiko harremanen esplorazio kualitatiboa eta aisiahumanistaren perspektiban oinarritutako interpretazio eredua eskaintzen ditu lan honek.
|