|
2012
|
|
|
Itzulpenaren teoria postmodernoak aztertuta eta Sarrionandiak bere itzulpenetan hartu ohi dituen askatasunak kontuan hartuta, bi hipotesi nagusi formulatu genituen. Lehenengo hipotesia zen Sarrionandia itzultzaile postmodernoa dela; batetik, haren itzulpen gogoeta bat datorrelako itzulpenaren epistemologia postmodernoa osatzen duten ideiekin, eta, bestetik, haren itzulpen praktikak ere literatura eta itzulpena ulertzeko
|
modu
postmoderno bati erantzuten diolako. Bigarren hipotesia ondokoa zen:
|
|
|
Hala eta guztiz ere, euskal itzultzaileen hitzaurreetan behin eta berriz errepikatzen diren hainbat ideia (jatorrizkoarekiko fideltasuna, itzultzailearen otzantasun eta txikitasuna originalaren handitasunaren aurrean...) episteme modernoak sustatutako pentsamolde baten ondorio direla ikusiko dugu, nahiz eta askotan teorian defendatutakoak praktikan ez gauzatu. Itzulpena
|
modu
postmoderno batean ulertu eta landu zuen lehen itzultzailea Sarrionandia izan zelako hipotesian oinarritu bagara ere, Sarrionandiaren aitzindari izan ziren bi euskal autorerengan itzulpenaren epistemologia postmodernoaren hainbat zantzu aurkitu uste izan ditugu, eta bi autore horien lana aztertu nahi izan dugu Sarrionandiaren itzulpen gogoeta eta itzulpen praktika aztertzeari heldu aurretik:... Jon Mirandek eta Gabriel Arestik, Sarrionandiaren poesian eragin nabarmena izateaz gain, itzulpena lantzeko modu berritzaile bat aurreratu zuten, Sarrionandiak ondoren era koherenteagoan gorpuztuko zuena.
|
|
|
Bigarren kapituluan, berriz, Sarrionandia baino lehenagoko euskal itzultzaileen itzulpen lanak eta itzulpen gogoetak aztertu ditugu, eta bigarren hipotesi bat aurreratu dugu: euskal itzulpenaren historian Sarrionandia izan dela, salbuespenak salbuespen (Jon Miranderengan eta Gabriel Arestirengan aurkitu ditugun zenbait zantzu alde batera utzita), itzulpena
|
modu
postmoderno batean ulertu eta praktikatu duen lehen euskal itzultzailea. Hirugarren kapitulu honetan, bi hipotesi horiek frogatzen ahaleginduko gara Sarrionandiaren beraren lanak aztertuz.
|
|
|
Ikusi dugu Pott bandak eta Sarrionandiak nola aldarrikatu zuten itzulpenaren beharra, euskal literaturak 1970eko hamarkadan sufritzen zuen agortasunari aurre egiteko: beren aurreko euskal idazleek itzulpenaren arriskuei zioten beldurra literaturaren ikuspegi moderno baten ondorio zela erakutsi zuten, eta, edozein literatura tradizio desberdinen arteko harremanen ondorioz garatzen dela gogoraraziz, literatura eta itzulpengintza ulertzeko
|
modu
postmoderno bat proposatu zuten, sorkuntza originala eta itzulpengintza maila berean jartzen zituena eta testuak, hizkuntzak eta literaturak etengabe aldatzen eta birmoldatzen diren entitate gisa definitzen zituena. Itzulpen jarduerak edozein literaturatan betetzen duen lehen mailako funtzioa azpimarratzeaz gain, Pott bandak eta Sarrionandiak itzulpenak produktu literario gisa duen garrantzia ere nabarmendu zuten.
|
|
|
Lanaren sarreran aurreratu dugun bigarren hipotesiari dagokionez, ez dugu uste oker ibili garenik Sarrionandia itzulpena
|
modu
postmoderno batean landu duen lehen euskal itzultzailetzat jo dugunean. Bigarren kapituluan ikusi ahal izan dugunez, euskal literaturaren historian itzulpenak pisu kuantitatibo handia izan badu ere, ez da inoiz itzulpenaren inguruko gogoeta sakonik egin, eta euskal itzultzaileen teorizazio ahalegin urrietan itzulpenaren ulerkera modernoa edo are aurremodernoa islatzen da oro har.
|
|
2013
|
|
|
Izan ere, eleberriak gizarte gutxiengo baten inguruko –sexu identitate jakin baten ingurukoa, kasu honetan– isiltasuna haustearekin batera, haren ikusgarritasuna bultzatzen du.Era berean, intersexuaren gaia tratatze hutsak ez du ikuspegi aurrerakoia bermatzen, noski. Irakurle bakoitzak nondik begiratzen duen, baina bizi garen (egia ote?) trans feminismoa, queer teoria eta sexuaren patologizazioaren aurkako bestelako mugimenduen garaiko ikuspegitik irakurrita, ziur asko 1968an, Labradorreko lurralde isolatuan kokatutako istorio hau ez dago
|
modurik
postmodernoenean planteatuta.Obra “bildungsroman” generoaren barruan bete betean egokitzen da. Egiazko hermafrodita baten bizitza islatzen du, jaiotzen denetik, nerabezaroa atzean utzita heldutasunaren atarian sexu identitatearen kontzientzia osoa garatzen duen arte.
|