|
2005
|
|
|
Hizkuntza arruntean nekez aurkitzen ditugun gertatu dateke, gertatu bide da/ zen eta gertatu zatekeen adizkien modukoak erruz erabiltzen dira euskara zientifikoaren zenbait esparrutan baieztapen kategorikoetatik alde egiteko. Omen partikula modala, aldiz, nekez erabiliko dugu euskara tekniko zientifikoan ematen dugun informazioaren iturria eta erantzukizuna ezkutatzea, honelako testuen betebeharren aurkakoa baita19 Hasteko, eginkizun nagusi
|
modura
perpausen edo paragrafoen arteko harreman logikoak argitzea duten testu antolatzaileak (beraz, hala ere, gainera, izan ere...) perpausaren hasie ran beteko dute hobeto eginkizun hori tartekatuta edo perpausaren bukaeran baino. Bigarrenik, mintzagai kontrastiboak azpimarratzeko eginkizuna duten aldiz, berriz, behin tzat eta ere bezalako antolatzaileak (Osa, 1990), mintzagaiaren eskuinean kokaturik gerta tuko dira argigarrien.
|
|
2007
|
|
|
Guri berez irteten zaigu kontra kenduta eta N NI NK bihurtuta aditza. Horrela, eta kontuan hartuta hainbat baliabide ditugula, hona hemen hainbat
|
modu
perpausa adierazteko:
|
|
2012
|
|
|
Honen definizioa ere, hitzez hitz aldatuko dugu: , aditzaren ondoko elementu ez hain bereiztu, bere
|
modura
perpausaren joko nagusian parte hartzaile hori izendatzeko [darabil]?(?) aditzaren ondoren eta harekin nolabait bat eginik doala adierazteko?. (Garzia 1997: 174).
|
|
2014
|
|
|
Orain arte landu ditugun egiturak aposizioak, erlatibozko perpausak, denboraperpausak, kausa perpausak,
|
modu
perpausak eta kontzesio perpausak dira. Unehonetan koordinazioa, baldintza perpausak eta perpaus osagarriak lantzen ari garaeta ondorengo hilabeteetan ondorio perpausak eta konparazio perpausak landukoditugu.
|
|
2015
|
|
|
Hain zuzen ere, lan honen ekarpen nagusi modura ondorioztatuko dugu gure beheranzko irakurketa hori estuki lotuta doala hainbat predikatu motarekin ere. Polaritatetik urrun bada ere, luze sakon aztertuta daude osagarri
|
modura
perpaus bat hartzen duten predikatuen inguruko egia aurresuposizioak, gutxienez Karttunen (1971a, 1971b, 1971c, 1973), Demonteren (1982: §2.3), Goenagaren (1985) eta Odriozolaren (1993:
|
|
|
Ez osagaiak bere perpausean ez ezik, perpaus horren mendeko batean ere zilegitu dezake inongo. Hori dela eta, uztartu egingo ditugu oraingo honetan osagarri
|
modura
perpaus bat hartzen duten predikatuen inguruko aurresuposizioak(? §1.1.2) eta gure beheranzko irakurketa.
|
|
2021
|
|
|
Ordurako/ orduko (tz) adberbioak ere gertakaria une jakin batean jadanik burutua dela adieraz dezake (Zaharkitua zen ordurako; Orduko bazituen bi haur). Postposizio
|
moduan
perpausekin erabiltzen da maizenik orduko (ikus § 36.5.2b); izenarekin ere erabil daiteke, ordea, aditza isilduta, berehalakotasuna adieraziz (Gaua orduko, etxeko ateak itxi zituzten) edo, bizkaieraz, aurrekotasuna (Gaurko gaua orduko daukagu zerua euria dariola).
|
|
|
Ontsa baino hobeki egon zira meza artean (Lafitte); Kantua darie, lan bitartean, garo biltzaileei (Barrensoro). Epea seinalatzen duten sintagma hauekin bi
|
modutako
perpausak egin daitezke: haren barruko gertakari puntual bat aipatzen dutenean, kokapen inklusiboa adierazten dute (Guda bitartean jaio zen gure haurra); epe osoko gertakaria aipatzen dutenean, berriz, kokapena (noiz) nahiz iraupenaren zenbatekoa (zenbat denboran) adieraz dezakete; azken hau nagusitzen da osagarriak ‘denbora guztian’ irakurketa duenean (Partida bitartean isildu gabe aritu ziren zaleak txaloka eta kantari).
|
|
|
Gutun hori ez dut etxean eskuz idatzi, bulegoan makinaz baizik; Haren hautsak ez zituzten itsasora bota, mendian zabaldu baizik. Galdegai
|
moduan
perpaus osoak ere kontrasta daitezke, honako adibide honek erakusten duen bezala: Jaungoiko Semeak ez du amarik Jaungoiko den aldetik baizikan Jaungoiko Aitagandik bakarrik sortua da (Inza).
|