|
2023
|
|
|
Konstituzioaren 86.1 artikulua zergak ordaintzeko eginbeharrarekin lotu behar da (31.1 artikulua); beraz, ezin daiteke lege dekretuz xedatu eginbehar horren oinarrizko edukia, baina onargarria izango litzateke, adibidez, lege dekretuz zerga baten tarifa inflazioari egokitzea. Bestela esateko, Lege dekretuak banan banan aztertu behar dira, bertan ezarritako neurriek zergak ordaintzeko eginbeharrean duten eragina
|
modu
orokorrean aztertzeko: unean uneko aldaketak dakartzaten neurriak (alegia, norainoko mugatua izanik, subjektu ukituen tributu zama osoa modu esanguratsuan aldatzen ez duten neurriak) Konstituzioaren araberakoak dira; gainerako guztiak, ordea, ez.
|
|
|
Erreklama daitezkeen jarduketak
|
modu
orokorrean definitu dira, eta jarraian zehaztasunez zerrenda batean jaso dira, zerrendaren amaieran erreklama ezineko jarduketak aipatuz. Horiek horrela, aurreko epigrafean aipatu dugun eremuan, erreklamazio ekonomiko administratiboa onargarria izango da, honako egintzen aurka:
|
|
|
Jarduketa horiek Tributu administrazioari tributuetarako garrantzizko informazioa emateko betebeharraren esparruan koka daitezke, informazio hori aitorpenen bidez
|
modu
orokor eta aldizkakoan eman behar ez denean (hornidura bidez).
|
|
|
Esan bezala, EKk toki autonomia jaso du; ez da beren beregi printzipio bezala aitortzen, baina kontzeptua bai aipatzen da 137 artikuluan
|
modu
orokorrean, 140 artikuluan udalei dagokionez eta 141 artikuluan probintziei dagokionez. Alde batera utziko dugu EKren 2 artikuluak eginiko autonomiaren aldarrikapena, horrek lotura handiagoa duelako autonomia erkidegoekin toki erakundeekin baino.
|
|
|
25.2 artikuluan, esate baterako, lehengo esparruan etxebizitza deituriko eskumena zena, orain honetara mugatzen da: " Babes publikoko etxebizitza finantza jasangarritasun irizpideekin", hau da, lehen
|
modu
orokorrean esaten zena gaur zehaztu egiten da eta horrek eskumenen murrizketa dakar. Horrelako adibideak ugariak dira 25 artikulu berrian.
|
|
|
Zaintza
|
modu
orokorrean ulerturik, Estatuaren eskumen bezala, toki erakundeen kontrola den aldetik, bakarrik gauzatu daiteke toki erakundeen berezko eskumenen gainean edota delegatuak edo berezkoak ez diren eta toki erakundeak bere gainean hartutako bestelako eskumenen gainean. Alde batetik, toki autonomiaren mugak aipatu ditugu eta horietan nagusiena legezkotasun printzipioa edo lege printzipioa jarri dugu.
|
|
|
Nolako kontrola? Legezkotasunaren gaineko kontrola eta ez
|
modu
orokorrean, baizik eta momentuan hartutako erabakien gaineko kontrola. Modu horretara TAOLak V. tituluko III. kapituluan ebazpenen eta akordioen gaineko inpugnazioen inguruko arauketa ezartzen dute.
|
|
|
Gomendio horretan, sorospidetasun printzipioaren aplikagarritasunean eskumen banaketa garbia eskatzen da, printzipio hori eskumenen arteko harremana gidatuz. Hau horrela, ETELak eskumen propioen zerrenda handia jorratzen du, hori
|
modu
orokorrean arautuz eta sektorekako legegile edo araugilearen eskuetan sorozpidetasuna bermatuz. Eskakizun hori ere egiten zen 1998ko irailaren 18ko R (98) 12 zenbakidun Ministro Batzordearen Gomendioan.
|
|
|
Horren arabera: " Eskumen publikoen egikaritza,
|
modu
orokorrean, herritarrengandik hurbilen dauden agintarien ardura izan behar da. Eskumen bat beste agintaritza bati esleitzeko orduan kontuan izan behar ditugu lanaren zabaltasuna eta izaera edota eragingarritasunedo ekonomia beharrizanak".
|
|
|
Ildo horretatik, 1924ko urriaren 21eko Errege Dekretuak, 1924ko udal estatutua euskal probintzietara egokitzekoak, probintzia horietako araubide bereziak argitu nahi ditu, modu sistematikoan antolatu, eta araugintza testu batean jaso, ordura arte, ekonomiaeta administrazio arloan,
|
modu
orokor eta zehaztugabean, euskal diputazioei aitortzen zitzaizkien ahalmenak edo eskumenak. Zabala Allendek eskumen edo ahalmen horien inguruko zerrenda egin zuen:
|
|
|
Badirudi, printzipioz eta beti autonomia estatutuetan horrela jasotzen bada, Estatuari oinarriei buruzko eskumenak dagozkiola eta garapena eta betearazpen eskumenak autonomia erkidegoei dagozkiela. Beraz,
|
modu
orokorrean, badirudi betearazpen eskumenak autonomia erkidegoarenak direla eta bakarrik, salbuespen kasu mugatu batzuetan, Estatuari dagokiola betearazpen eskumen hori. Kasu mugatu berezi horietan eskumena oinarrizkotzat jotzen da eta Estatuak egikaritu ahal izango ditu betearazpen eskumenak ekartzen dituen jarduerak.
|