|
2002
|
|
|
Hain zuzen, “piku” hitza etimologikoki “ficus” hitzetik dator. Zuhaitz hau jatorriz Ekialde Ertainekoa da, baina gaur egun
|
modu
naturalean hazten da Mediterraneo osoan eta munduko beste eskualde batzuetan, hala nola Indian, Txinan, Brasilen, Mexikon eta Estatu Batuetan. Igeltxoaren abantaila handienetako bat da lur lehorretan urperatzeko gaitasuna duela, euria baino gehiago ureztatzen ez baitute.
|
|
2005
|
|
|
Peiok 120 bat abere gobernatzen ditu eta guztira 54 hektarea erabiltzen ditu horretarako.
|
Modu
naturalean hazitako abereak dira.
|
|
|
Hipokrates, K.a. V. mendeko mediku grekoa, apioa diuretiko handi gisa goraipatu zuen. Apio basatia
|
modu
naturalean hazten da, zurtoinak kolore berdexkakoak ditu eta zapore mikatz nabarmena. Laborantza bada, zuritu egiten dira.
|
|
2006
|
|
|
Elikagaien kutsatzaileen presentzia Elikagaien Segurtasunerako Europako Agintaritzak (EFSA, ingelesezko sigletan) egindako txosten berri batean islatu da. Orain okratoxina A tokatzen zaio, zerealetan eta ardotan
|
modu
naturalean hazten den mikotoxina. Adituek ondorioztatu dute Europako kontsumitzaileek substantzia horrekiko duten esposizioa segurutzat jotzen dena baino txikiagoa dela, eta beharrezkoa dela eremu horretan ikertzen jarraitzea, elikagaien maila murrizteko.
|
|
|
Zapxpxau/ Flickr Elika kateko kutsatzaileei (KUTSADURA) buruzko EFSAren panel zientifikoak A okratoxinaren (OTA) toxikotasunari buruzko txostena argitaratu berri du. Okratoxina hori Aspergillus eta Penicillium generoetako onddoek sortutako mikotoxina da, eta
|
modu
naturalean hazten da hainbat elikagaitan: zerealak, kafea, kakaoa, garagardoa, fruitu lehortuak, ardoa, mahats zuk Txostenak Europako Batzordeak mikotoxina horren arriskuak ebaluatu eta eguneratzeko egindako eskaerari erantzuten dio, eta Elikagaiei buruzko Batzorde Zientifikoak 1988an egindako aurreko iritzia hartu du oinarritzat.
|
|
|
Ondorioak Animaliekin egindako ikerketen arabera, A okratoxinaren ondorioetarako organorik ahulena giltzurruna da. OTA bezalako mikotoxinak
|
modu
naturalean hazten dira landare produktu jakin batzuetan, instalazioan bertan eta berariazko hezetasun eta tenperatura baldintzetan biltegiratzen eta garraiatzen direnean. Mikotoxina horrek frogatu du propietate kartzinogenikoak, beltzak, teratogenoak eta immunotoxikoak dituela orain arte aztertutako esperimentazio animalia guztietan.
|
|
2007
|
|
|
Alde batetik, onddoa pinuaren hazietan transmititzen da. Pinua ez da
|
modu
naturalean hazten basoan; gizakiak ereiten ditu haziak mintegietan, eta, pinu txikiak hazi direnean, mendian landatzen ditu. Beraz, hazien infekzioari antzematea eta garbitzea mintegiko lana da.
|
|
|
Urte bereko ekainean, Elikagaien Segurtasunerako Europako Agintaritzak (EFSA) A okratoxinaren (OTA) toxikotasunari buruzko txosten bat argitaratu zuen. Okratoxina hori Aspergillus eta Penicillium generoetako onddoek sortutako mikotoxina da, eta
|
modu
naturalean hazten da, ez bakarrik zerealetan, baita kafean, garagardoan edo garagardoan ere. Orduan, TAO honela sailkatu zuen:
|
|
2009
|
|
|
Imagen: Wikimedia Gojiko baiak (“Lycium barbarbarum”), goji gereziak izenez ere ezagunak,
|
modu
naturalean hazten dira Tibeteko mendietan, Himalaya mendikatearen erdi erdian, eta Txinako hegoaldeko hainbat probintziatan. Txinako medikuntza tradizionalari buruzko literaturak, elikagai horri buruzko literatura nagusiak, dio baia horiek duela ehunka urtetik kontsumitzen direla, eta bizitasuna handitzeko eta nekeari aurre egiteko gaitasuna ematen diela.
|
|
2010
|
|
|
Guztiz bidezkoa da oligopolioen ahalmenari aurre egitea. Ez da egia oligopolioak berez,
|
modu
naturalean hazi direnik. Artifizialki sortuak izan dira gehienbat.
|
|
|
Mikotoxinak
|
modu
naturalean hazten dira zerealetan, kafean, fruitu lehortuetan edo ardotan. Konposatu toxikoak dira, eta horien presentzia legez kontrolatzen da, osasun arazoak saihesteko.
|
|
2015
|
|
|
Gaur egun, arriskuan dago Eguberrietako apaingarri gisa erabiltzen den erabilera estentsiboa.
|
Modu
naturalean hazten diren autonomia erkidegoetan, Aragoi, Asturias, Gaztela eta Leon edo Euskal Autonomia Erkidegoan, espezie mehatxatuen katalogoetan agertzen da. Hori dela eta, debekatuta dago mendian gorostia moztea edo erauztea:
|
|
2016
|
|
|
lurra eratzen eta finkatzen laguntzen du, higadura saihesten du, eta geroago beste landare batzuk joango diren lurra prestatzen du, eta, horrez gain, ornogabe txiki askori babesa ematen die, zorurako funtsezkoak. Bestalde, gorostia (Ilexaquicilium) desagertzeko arriskuan dauden autonomia erkidegoetako espezieen katalogoetan agertzen da, non
|
modu
naturalean hazten den, Aragoi, Asturias, Gaztela eta Leon edo Euskal Autonomia Erkidegoan, eta, beraz, debekatuta dago mendietatik kentzea eta zigorrak jartzea eta kartzela zigorrak ezartzea. Gabonetako ohiko elementu natural batzuk, hala nola goroldioa edo gorostia, arriskuan daude Hainbat aukera daude goroldioaren ordez (zerrautsa, kortxoa, harea, lastoa, hostoak, zuhaitz azala, etab.). Margotutako egurrezko taula bat ere erabil daiteke, baita belarraren markoa ere.
|
|
2019
|
|
|
Azken urteetako ikerketa historiko eta arkeologikoei esker badakigu sagarra (Malus domestica), Euskal Herriko isurialde atlantiarrean
|
modu
naturalean hazten dena, oso fruta garrantzitsua izan dela, gutxienez, Erdi Aroaz geroztik. XI. mendean, adibidez, Gipuzkoako nahiz Bizkaiko nobleek eta erakunde eklesiastikoek sagastiak zituzten beren ondasun preziatuenen artean, garaiko dohaintza, elkartruke eta salerosketa agiri ugaritan ikus daitekeenez.
|
|
2020
|
|
|
Batzuek prest daude elikagaiei lehen mailako garrantzia emateko, eta horiek dira orokorrean gure produktuak erosten dituztenak”, dio Aberrik. Azken batean, kalitatearen aldeko apustua da gakoa; ganadua ahalik eta
|
modu
naturalenean haztea, eta produktua saltzea da abeltzain ertain eta txikiei “bideragarritasuna ematen diena”, Ricardoren hitzetan.
|
|
2022
|
|
|
Gaztainondoak hobeto jasaten du klima epeleko leku fresko eta babestuetan, baina hezeetan. Zuhaitza
|
modu
naturalean hazten da Ingalaterrako hegoaldean, Kaspiar Itsasoan, Iberiar Penintsulan, Kanarietan, Marokoko iparraldean eta Aljerian. Gaztaina aleak ere aurki daitezke Alemaniako iparraldean, Estatu Batuetan, Txinan eta Japonian.
|