|
2001
|
|
|
Gehigarri komertzial gisa 5 g bitamina soilik irentsiz gero, oxalatoa pixka bat handitu egiten da gernuan; beraz, oxalatoaren giltzurrun kalkuluak egiteko joera dutenek bitamina horren gehigarriak hartu behar dituzte, medikuak gainbegiratuta. bitamina
|
modu
naturalean aurkitzen da zitrikoetan (laranjak, mandarinak, pomeloak, limoiak, lima), marrubiak, kiwiak, andere mahatsak, anana, guaiabak eta papaiak. Barazki askok dute substantzia hori; bitamina gehien dutenak piperrak, tomatea, brokolia, azalorea eta Bruselako azak dira.
|
|
2002
|
|
|
Memoria on horren sekretuak lehen aldiz erakusten du badela ahazte mekanismo aktibo bat, “Nature” n zientzialariek azaldutakoa. Izan ere, manipulazio genetikoaren bidez, karraskari transgenikoek ezin izan zuten sortu PP1 izeneko proteina, garunean
|
modu
naturalean aurkitzen dena. Ikertzaileek ikusi zuten proteina hori ez izateak karraskarien memorizazio gaitasuna hobetzen laguntzen zuela, eta ondorioztatu zuten PP1 entzima garunean bildutako informazioak ahaztea eragiten duela.
|
|
|
Horiek gehitzeak elikadura arriskuak ekarriko balitu, gutxienekoak izanda ere, haien erabilera erabat kaltegarria litzateke. Koloratzaile natural terminoa nahasmena sortzeko erabil badaiteke ere, normalean animalia, landare edo mineralen jatorriko elikagaiei aplikatzen zaie, elikagai horiek ere
|
modu
naturalean aurkitzen badira. Hedaduraz, material biologikoetatik lortutako koloratzaileak ere naturalak dira, hala nola intsektu batzuk edo elikagai bat berotu edo tratamendu termikoa jasatean berez sortzen direnak, hala nola karamelua.
|
|
2003
|
|
|
Ebidentzia berri horien aurrean, adituek uste dute beharrezkoa litzatekeela OMEk egungo gomendioak berrikustea, alegia, astean onartzen den kadmio dosia kiloko zazpi mikrogramokoa izatea. Metal astun hori
|
modu
naturalean aurki daiteke ingurumenean; hala ere, guregana irits daiteke zigarreten kearen bidez, edo ur kutsatua edo lurzoru kutsatuetan hazitako elikagaiak kontsumituz. Pilak, zenbait gas, soldadurak edo eraikuntzako zenbait material kadmio iturri ere izan daitezke, organismoan urteetan iraun dezakeen materiala.
|
|
2004
|
|
|
Desoreka metaboliko induzitu hori gaixotasun kardiobaskularrak izateko arrisku handiagoarekin lotu da azkenaldian. Nutrizio adituek nutrizio gida ugariren bidez gomendatzen dute gantz asegabeen kontsumoa sustatzea, hala nola intxaurretan, hazietan edo landare oliotan
|
modu
naturalean aurki daitezkeenak. Komunitate zientifikoak eta medikoak ahaleginak egin arren, gomendio horrek ez du oihartzun handirik izan gizartean, trans gantzen eragin kaltegarriei buruzko froga gutxi baitaude.
|
|
2006
|
|
|
Omega gantz azido garrantzitsuenak EPA edo azido eikosapentanoikoa eta DHA edo azido dokosahexanoikoa dira. Horiek
|
modu
naturalean aurkitzen dira arrain urdinetan, hala nola atunean, izokinean edo sardinetan, itsaskian eta itsasoko beste elikagai batzuetan, hala nola algetan. Bada familia bereko beste gantz azido bat, funtsezkoa dena, organismoak ez baitu sintetizatzen eta alfa linolenikoa izeneko dietaren bidez lortu behar baita.
|
|
2007
|
|
|
Laktosa esnean eta haren deribatu batzuetan
|
modu
naturalean aurkitzen den azukrea da, nahiz eta gaztak oso kantitate txikia izan. Azukre hori digeritu eta unitate txikiagotan bihurtzeko, laktasa entzima behar da.
|
|
|
Patente horrek silikona ustiatzeko eskubide esklusiboa eman dio Lékuéri, gozogintzarako eta, oro har, laberako ontziak fabrikatzeko platinozko prozesu kimiko baten bidez. Horietan, hostopilak, tartak, pastel gozo eta gaziak, kremak, lasagna, flanak, magdalenak, kanapeak, aperitiboak, tapak eta ogia egin daitezke, baita plater hotzak ere, hala nola izozkiak, gelatinak, musak eta pateak. Platinoaren ezaugarriak Platinoa propietate bakarreko metala da, eta
|
modu
naturalean aurkitzen da harean, kuartzoan eta arroketan. Zenbait prozesu kimikoren ondoren edo molde handietan aplikatu ondoren, urradurarekiko eta hausturekiko erresistentziaren propietate mekanikoak lortzen dira.
|
|
|
Animalietan eta landareetan
|
modu
naturalean aurkitzen diren proteinek sortzen dituzte elikagai alergia eta intolerantzia gehienak, baina ez dakigu nola prebenitu elikagaiak edo horien osagaiak ezabatzeaz gain. Orain dela gutxi egindako azterlan batek sailkapen berri bat definitu du animalia proteinak eta alergiak elkarrekin lotzeko.
|
|
2008
|
|
|
Gazteen artean balio solidarioak sustatzeko," Gazteak ekinean" programak 13 eta 30 urte bitarteko biztanleei zuzendutako hainbat lan ardatz ditu. Talde horiek ikaskuntza ez formalean inplikatzea da helburua, beste kultura eta gizarte batzuetako gazteekin harremanak izateak dituen abantailak
|
modu
naturalean aurkitzeko modua.
|
|
|
Orain arte gehien erabili diren indartzaileak glutamato monosodikoa eta 5’ribonukleotidoak dira, hala nola inosina 5 graduko monofosfato (IMP), guanosina 5 graduko monofosfato (GMP) edo horien gatzak. Glutamato monosodikoa
|
modu
naturalean aurkitzen da tomateetan, perretxikoetan eta barazkietan, besteak beste, eta mihiaren errezeptore sentsorialak estimulatzen ditu, umami gisa ezagutzen dugun funtsezko gustua sortuz, zeina japoniarrean ‘gustu gozoa’ esan nahi baitu. Hainbat elikagairen gozagarri gisa erabiltzen da, zapore leun, aberats eta gorputzarekin bat egiteko.
|
|
|
Hala ere, ikertzaileek berek ohartarazi dute azterketa gehiago egin behar direla emaitza interesgarriak baieztatzeko edo ezeztatzeko, eta, hala, ebidentzia zientifikoarekin hitz egin ahal izango dela, ez soilik iradokizun zientifikoei buruz. Muinoa
|
modu
naturalean aurkitzen da espinaketan, lekaleetan eta arrainetan. Muinoa funtsezko elikagaitzat hartzen da, hau da, gure organismoak kopuru urrietan sintetizatzen du, eta, beraz, arrautza gorringoa, gibela, soja, haragia, esnea eta kakahueteak bezalako elikagaien bidez kontsumitu behar da.
|
|
|
Substantzia hori oso garrantzitsua da gibelaren funtzionamendurako, zelulen ugalketarako eta desintoxikazio prozesuetarako.
|
Modu
naturalean aurkitzen da espinaketan, lekaleetan eta arrainetan. Lotura lotura:
|
|
|
Ikuspegi on horien aurrean, gizakietan egindako ikerketa berri eta osatuagoen emaitzaren zain egon behar dugu. Egia esan, kaltzio D glukaratoa
|
modu
naturalean aurkitzen da hainbat fruta eta barazkitan, hala nola laranjetan, pomeloetan, azen familiako barazkietan (azalorea, bruselako azak, brokolia, etab.). eta etxadiak. Beste behin ere, baieztatu egin da landareen ohiko kontsumoak minbiziaren aurrean duen babes paperaren ebidentzia.
|
|
|
Organismoan daudenean, beste AGP batzuk bihur daitezke, hala nola azido arakidonikoa, azido eikosapentanoikoa (EPA) eta azido dokosahexanoikoa (DHA). Horiek
|
modu
naturalean aurkitzen dira arrain urdinetan, hala nola atunean, izokinean edo sardinetan, eta itsasoko beste elikagai batzuetan, algetan, esaterako. Kanola olioa azido alfa linolenikoaren iturri ona da, eta gantz azidoen konposizio osoaren %4 eta %11 artean osatzen du.
|
|
|
Baina ez dira joko elektronikoak bakarrik birziklatu behar. Hain sofistikatuak ez diren baina hain ezagunak diren beste jostailu batzuk ere, hala nola bizikletak, patinak edo miniaturazko autoak, tratamendu egokia behar dute, osagai metalikoak baitituzte (altzairua, kobrea eta aluminioa), eta horiek berrerabili egin behar dira oinarrizko lehengaiak izateko, gero eta zailagoak baitira
|
modu
naturalean aurkitzen. Puntu garbiak Jostailu zaharrak herrietako toki garbietan uztea gomendatzen da.
|
|
2009
|
|
|
Landare guztietan dauden konposatu fenolikoen multzoa da, biomasa iturri nagusietako bat. Oleuropein oliba olioan
|
modu
naturalean aurkitzen den konposatu kimikoa da, eta lotura estua duten beste konposatu batzuekin batera, modu naturalean jarduera antioxidatzaile indartsua garatzen du. Txahalkia eta txerria, onuragarrienak Haragiaren kalitatea hainbat faktorek osatzen dute, hala nola nutrizio balioa, palatabilitatea eta kontsumitzailearentzako itxura erakargarria, kolorea, testura eta zaporea barne.
|
|
2010
|
|
|
Kontsumitzaileak arraina irensten duenean, metal astun horiek batera jaten ditu. Guztien artean, merkurioa da ohikoena animalietan, naturan
|
modu
naturalean aurkitzen baita eta, gainera, hainbat industria jarduerarengatik sortzen baita. Arrain espezieak zenbat eta handiagoak izan (tamainan), orduan eta toxiko gehiago pilatzen dira.
|
|
|
Esperimentu hori errehabilitazioko ohiko tratamenduaren osagarri izango da, 18 hilabete baino gehiagoko eboluzioko lepoko eta dortsaleko lesio traumatiko osatugabea duten eta zazpi hilabetez Toledoko eremuan bizi ahal diren pazienteen kasuan. Hormona hori, somatotropina ere esaten zaiona, giza organismoan
|
modu
naturalean aurkitzen den konposatua da. Garezurraren oinarrian dagoen hipofisi guruinak sortuta, hormona horrek zelulen tamaina handitzea errazten du eta mitosia estimulatzen du (zelula zatiketa), eta, hala, gero eta zelula gehiago garatzen dira.
|
|
2013
|
|
|
Irudia: magone Kaloria hutsak eta azukre sinpleak Azukre sinpleak (edo azkar xurgatzekoak)
|
modu
naturalean aurkitzen dira zenbait elikagaitan, hala nola esnean (laktosa dauka) edo frutetan (fruktosa dutenetan). Elikagai natural horiek, ordea, ur, mineral, bitamina, zuntz eta proteina ugari dituzte.
|
|
2014
|
|
|
Erakunde horrek 2013ko irailean aztertu zuen analisietan aurkitutako artseniko mailak ez direla kezkagarriak osasun publikorako, nahiz eta baliteke laster ESPIGAN gomendatzea. Elikagai organikoei dagokienez, FDak adierazten du artsenikoa
|
modu
naturalean aurkitzen dela lurzoruan eta uretan, eta landareek xurgatu egiten dutela «nekazaritza jarduera konbentzionaletan edo organikoetan hazten diren alde batera utzita». FDak ez du arroz organikoko arroz ez organikoaren aldean dagoen artseniko kantitatearen desberdintasunik erakusten duen daturik.
|
|
2015
|
|
|
8 Espinakak, zerbak eta borraduak (dosiaren arabera) Osasun Ministerioak aholkatzen duen bezala, komeni da haurrei ematen dizkiegun espinaka, zerba eta borraja kopurua zaintzea. Nitratoak
|
modu
naturalean aurkitzen dira landareetan (batez ere hosto berdeko barazkietan, espinaketan adibidez), eta nitrito bihurtzen dira gure organismoan. Horiek, kontzentrazio handietan eta haurtxo edo haur txikietan, metahemoglobinemia eragin dezakete, eta horren ezaugarririk bereizgarriena zianosia da (larruazalaren edo mukosen kolorazio urdinxka, odoleko oxigenorik ezaren ondoriozkoa).
|
|
2017
|
|
|
HAMLET amaren esnearen osagai baten laborategian egiten den aldaketaren emaitza da; aldatzen ez bada, ez da gertatzen. Kontuan izan behar da maskuriko minbiziarekin egindako emaitzei dagokienez, laktoalbumina aldatu egin zela esne naturalean
|
modu
naturalean aurkitu zen halako hamar kontzentrazioan. Emaitzak ez dira amaren esnerik hartzen, baizik eta aldatutako, kontzentratutako eta xiringa bidezko substantzia bat ematen diote.
|
|
2018
|
|
|
Horrez gainera, natur egoeraren deskribapen gehienetan, hortxe daude haurrak osasuntsu hazteko beharrezko baldintza ez kontraktualak: kontsideratzen da umeak
|
modu
naturalean aurkitzen dituela maitasuna, konfiantza eta familia bizimodua. Berez, Hobbesen eta gaur egungo kontraktualisten ustez baino ez dira sortzen harreman sozial guztiak kontratu bidez, gurasoen eta seme alaben artekoa barne; baina norbanako bat egiatan sartuko al litzateke guraso izateko kontratu batean?
|
|
2020
|
|
|
Aipaturiko ezaugarriak betetzen dituena eta oso hurbilekoa duguna dieta mediterraneoa da; gaixotasun ugariren prebentzioarekin erlazionatutako elikadura patroia da, hobesten dituen elikagaiek dituzten nutriente eta konposatu bioaktiboei esker. Azken horien artean, konposatu fenolikoak aurkitzen dira (polifenol esaten zaie), landareek estresari aurre egiteko ekoizten dituzten sustantziak, eta, ondorioz, landare jatorriko elikagai askotan
|
modu
naturalean aurkitzen dira, besteak beste, fruta, barazki, fruitu lehor, te edo oliba olioan. Konposatu fenoliko horiek interes handia piztu izan dute azken urteetan, dituzten ezaugarri bioaktiboei esker erabilgarriak izan daitezkeelako zenbait gaixotasunen prebentzioan edo tratamenduan, hala nola gaixotasun kardiobaskularrak, zenbait minbizi mota, gibeleko asaldurak edo diabetesa.
|
|
|
Hainbat elikagaitan egoten dira, hala nola kinoan, garbantzuetan, zainzurietan edo sojan. 4 Glukosinolatoa
|
Modu
naturalean aurkitzen da azalorea, brokolia edo Bruselako azak bezalako landareetan. Haiek deskonposatzen dituen entzimarekin, mirosinasa izenekoarekin, bizi da.
|
|
|
EGIA Zigarro elektroniko guztiek ez dute nikotina, baina gehienek bai. Tabakoan
|
modu
naturalean aurkitzen den alkaloide horren ondorioak tabakoa duten zigarro elektronikoak erabiltzean ere gertatzen dira; hau da, ondorio negatiboak nerbio sistema zentralean, sistema endokrinoan, sistema kardiobaskularrean, aparatu muskulu eskeletikoan, arnas sisteman, aparatu gastrointestinalean eta metabolismoan, oro har. Gainera, ohiko pitilloa baino gehiago behar da lurrungailua kontsumitzeko.
|
|
|
Modan jarri da kafeari edo infusioari kolageno hautsa botatzea, baina gehigarri horrek ez du larruazalaren elastikotasuna hobetzen, ezta muskulu edo hezurrak indartzen ere. Kolagenoa ehunetan
|
modu
naturalean aurkitzen den proteina da (muskuluak, tendoiak, kartilagoak, azala…), eta malgutasuna, elastikotasuna eta erresistentzia ematen die. Urteen poderioz, gorputzak kolageno gutxiago sortzen du, eta ez da gai hura ordezteko.
|
|
2021
|
|
|
Horregatik da gaur egun dentifrikoen osagai nagusia. Hala ere,
|
modu
naturalean aurki dezakegu ia ur iturri guztietan, baina, hori bai, askoz proportzio txikiagoan. Hori dela eta, hainbat herrialdek duela urte asko erabaki zuten ur erreserba publikoetara gehitzea eta fluor mailak igotzea, biztanleria osoaren aho osasuna hobetzeko.
|
|
2023
|
|
|
iStock Zer da eritritola? Eritritola
|
modu
naturalean aurkitzen da fruta batzuetan, hala nola mahatsetan, meloietan edo udareetan eta elikagai hartzituetan, hala nola garagardoan edo gaztan, baina industrian erabiltzeko, legamien bidez egindako azukre hartziduraren bidez lortzen da. Mahaiko gozagarri gisa erabiltzen da, zapore gozoa emateko, nahiz eta bere ahalmen gozagarria azukrearena baino %30 txikiagoa izan gutxi gorabehera; beraz, beste gozagarri batzuekin konbinatzen da.
|
|
|
‘Candida albicans’ gure organismoan bizi da Hori ulertzeko, jatorrira hurbildu behar dugu: kandidiasiaren atzean Cándida dago, gure organismoan
|
modu
naturalean aurkitzen den onddo mota bat. Ehun espezie baino gehiago dauden arren, Candida albicans da infekzio gehienen erantzulea.
|
|
|
B6 bitamina
|
modu
naturalean aurkitzen da elikagai askotan: zerealetan, arrainetan, intxaurretan eta arrautzan.
|
|
|
Berberinak argaltzen du? Berberina konposatu kimiko bat da, eta
|
modu
naturalean aurkitzen da hainbat landaretan, hala nola urrezko harian, filodendroan edo Indiako agrakejoan. Elikadura osagarri gisa merkaturatzen da, eta sare sozialetan hedatu da, hala nola Ikt en Tok, argaltzeko ustezko propietateengatik.
|