|
2001
|
|
|
atomoetako elektroiek egoera geldikor jakinak izan ditzakete, haietariko bat oinarrizko egoera izanik, egoera jakin batetik bestera ‘jauzi’ egiten duten bakoitzean fotoi bat igortzen dutelarik. Elektroiakoinarrizko egoera duenean erradiatzeko
|
modurik
ez dago eta atomoa egonkorra dugu, beraz. Are gehiago, Bohr enereduak hidrogenoatomoa ren igorpen eta zurgapen espektroak zehaztasun handiz deskribatzeko gaitasuna erakutsi zuen.
|
|
|
Alabaina, gaur eguneko teoria eta ereduez baliaturikoina rrizko partikulen masa eta karga bezalako propietateakaurresateko
|
modurik
ez dago, alde batetik, eta grabitazioaren deskribapen kuantikoa heltzear dago, bestetik. Alegia, grabitazioa kuantizatzeko asmoz urteetan buruturiko saiakera guztiak alferrikakoak izan dira, gorago aurreratu dugun bezala, eta askok iraultza berri baten beharrizaneangaudela baieztatzen dute.
|
|
|
Iraultza kuantikoa sortarazi zuen eragile erabakigarria gorputz berotuen erradiazioa ren neurketa esperimentala izan zen, garai hartako teoriez baliaturik esperimentu haren berri emateko
|
modurik
ez baitzegoen. Halaber, gaur egun oinarrizko ideiak alda litzaketen zenbait esperimentu ulergaitz baditugu, hala nola Greisen Zatsepin Kuzminlimitearen gaineko energia duten izpi kosmikoen aurkikuntza nahiz urrutiko iturri astronomikoetatik jasotako energia altuko fotoien detekzioa, biak gaur eguneko teorien arabera ezinezkoak direlarik.
|
|
|
zeintzuk dira, konplexutasun biokimikoa existi dadin, naturaren konstante ezagunek izan ditzaketen balioak? ...erako hidrogeno atomoaren elektroiaren abiaduraren eta argiaren abiaduraren arteko zatidura (a= e2/ 2e0h c, nonedelakoa elektroia ren karga den, h, Planck en konstantea, eta e0, hutseango permitibitatea). ba reagotuz gero ez lirateke egitura molekular ordenatuakegongo eta bizia ez litzateke existituko, elektroiek nukleoaren Coulomb en elkarrekintzaren eraginpeko ongi definituriko posizioak izateko
|
modurik
ez bailitzateke egongo. Bestalde, bdelakoa a2/ 200 baino txikiagoa balitz ez litzateke izarrik egongo eta elementu biokimikorik ez litzateke existituko, gas lainoen tenperaturak errekuntza nuklearra abiarazteko txikiegiak izango bailirateke.
|
|
|
Einstein-ek 1911 urtean baliokidetasunaren printzipioa plazaratu zuen. Printzipio horren arabera, behaketak espazio eta denboraren ingurune txiki batean gauzatzen direla emanik, erreferentzi sistema azeleratu baten eta era egokian aukeraturiko azeleratu gabeko errefe rentzi sistema baten artean esperimentalki bereizteko
|
modurik
ez dago. Izan ere, berau Einstein-ek berak 1919 urtean argitaratu zuen erlatibitatearen teoria orokorraren oinarrizko printzipioa dugu.
|
|
|
Printzipio horren ondorioen artean grabitazioaren eraginpeko argiaren deflexioa eta gorriranzkole rrakuntza ditugu, biak esperimentalki zehaztasun handiz frogatuak izan direlarik. Are gehiago, grabitazioa handituz doan heinean gorriranzko lerrakuntza grabitazionala ere handitu egiten da, eta grabitazioa oso bortitza denean argiaren maiztasuna zerora lerratua egotea, hots, argia ikusteko
|
modurik
ez egotea gerta daiteke. Orduan, Einstein-en grabitazioaren teoriak aurresaten duen zulo beltza sortu dela diogu.
|
|
|
Erlatibitatea ren teoriak energia eta masa bereizteko
|
modurik
ez dagoela diosku. Unibertsoaren hastapenetako masa dentsitatea oso handia zenez, energi dentsitatea ere oso handia genuen, eta termodinamikak tenperatura ere oso handia izango zela erakusten digu.
|
|
|
Erdaldun elebakarren eskubide indibidualen aitzakian, euskaldunon komunitatearen eskubide indibidual eta kolektiboak hankaz gora jartzen dira. Eta, jakina, bi komunitateok elkar hartzeko
|
modua
ez da komunitate elebidunak bere berezko hizkuntzari uko egitea, komunitate elebakarrak bi hizkuntzak ikasi eta erabiltzea baizik.
|
|
2005
|
|
|
Galdera giltza hemen honako hau izan daiteke: ez da apika posible zientzia fikzioa, bere parametro eta aldagai generiko oinarrizkoak kontuan izanda,
|
modu
ez hermetikoan pentsatzea. Uste dut baietz.
|
|
|
Lotsagarria iruditu zait azken egunetan ikusi duguna. [...] Larrua behintzat sendo dute beraien adinarekin; izan ere, urteak igaro ostean irakasle
|
moduan
ez dute interesik izan ofiziala den hizkuntza bat ikasteko. [...] Zuon jarrera lotsagarria iruditzen zait, irain bat[...].
|
|
2007
|
|
|
nahiko homogeneoa (gaztea, batez ere kanpotarrak, lantegi handienetan kontzentraturik, bizilekua lantokietatik hurbil kokatua), eskarmentu sindikal eskasekoa edo gabekoa, sindikatu historiko militanteekin harreman gutxi zuena (egitura industrial berrian militante historiko horiek gutxi zirelako, nahiz eta garrantzi handia izan lan egiten zuten enpresetan).
|
Modu
ez trinkoan antolatzeko joera izan zuten langile horiek, langile batzarretan, lankideen artean lagun zuzenenak edo borrokalarienak ordezkari izendatuz gero enpresaburuekin lan baldintza eta soldaten hobekuntzak defendatzeko... Langile berrien mundu horretan egin zuten lan mugimendu apostoliko katolikoek eta sindikatu historikoetako militanteek, alderdi komunistako kideek egindako lana inolaz ere ahaztu gabe (Ibarra 1987, 48).
|
|
|
Batzuetan euskal literatura beste zerbaiten osagarritzat ikusten dut. Ni irakurle
|
moduan
ez naiz euskal literaturarekin asetzeko moduan aurkitzen. Euskal literaturarekin edo euskal itzulpenekin bakarrik elikatuta orain nagoena baino askoz argalago nengoke.
|
|
2009
|
|
|
Gertatzen zaie idatzi dut... edo gertatzen zaigu, pobretasuna bi kasu horietan guk baitugu: errealitatearen konplexutasuna kategorizatzeko
|
modurik
ez dugu guk, beraiek badutenean. Orain, galdera da:
|
|
2010
|
|
|
Tradizio terminologikorik gabeko geure harrobi hutsetik termino eta hitz berriak bat batean sortuta. Orduan bertan nik sumatu nuen (ziur aski, nik behar hainbat euskararik ez nekielako) Orixeren idazteko
|
moduak
ez zuela funtzionatzen nire baitan. Eta, gainera, traba ezin gaindituzkoak izango genituela eredu hura gizarteratzeko.
|
|
|
Zentratu egin nahi izan nuen nire hango eginkizunean. Hemengo gauzak, gainera, aldatuz zihoazen bizi bizi, eta segitzeko
|
modurik
ez zegoen barruan egon gabe. Joan Mari Torrealdaik hartuta zeukan zuzendaritza, idazleen elkarte moduko bat ere sortuta, Ermuko bilerak ere orduan egin ziren...
|
|
|
Nik neure rola nuen, kulturarena, eta haiekiko harremanetan kulturarena laguntzen nuen. Alde horretatik, seminarioetako jakinlarien zera hura ordezkatzeko
|
modua
ez zen egon, baina halako zerbait eratzen saiatu nintzen. Horrela hasi ginen.
|
|
2014
|
|
|
Zuzendarien izenak Ezeiza, Izagirre, Berasategi eta Agirresaroberen artean pentsatzen dituzte. Gero, haien ustez ondo landuko duen gai bat proposatzen diote bakoitzari, zuzendariak bereziki problematika bati heldu nahi ez badio bederen, eta erabakia Luis Iriondorekin kontsultatzen dute19 Ezeizak maiz adierazi izan du ahalik eta irizpide zabalenekin hautatzen zituztela zuzendariak,"
|
modu
ez exkluientean" 20 Datuek arrazoia ematen diote: 21 filmetan 15 zuzendari ezberdin ageri dira kredituetan.
|
|
2015
|
|
|
Eta agian ezin zitekeen besterik egin. Baina
|
moduak
ez ziren jatorrak izan. Are gehiago:
|
|
2019
|
|
|
Hori horrela bada, pentsa al daiteke bertso bat, ez baldin bada harremanen sare gisa? Alegia, izakiz, materiaz eta abarrez osatutako sare
|
moduan
ez bada. Pentsa al daiteke orain dela gutxi arte eredugarria izan den gizonezko bertsolaria, ez bada emakumezkoek ‘utzitako’ hutsune hori gabe?
|
|
|
hiria handitzeko euskarri bezala ulertzen dugu lurraldea, eta ez gure bizitza hirian planteatzeko testuinguru bezala. Eta ondasun komunak airea, ura, biodibertsitatea... gure hiri proiektuarekin harremanetan jartzeko
|
moduak
ez dira bereziki lantzen.
|
|
2022
|
|
|
Dena ETA zen garai hartan, eta ikasketak egiten ari zen jendea inguratu nahi izaten zuen. Zatiketa egon zenean ere [1966], ETA Zaharra eta ETA Berriren artean, gu ETA Berrin geratu ginen,
|
modu
ez oso kontzientean.
|
|
2023
|
|
|
Hitzarmen sozial hura modu esplizituago batean orain arrakalatu arren, jarduteko
|
moduetan
ez du hitzarturikoaren alde egin azken urteotan, ez du bitartekorik jarri 2016ko curriculumak zioena egituratzeko eta garatzeko, ez du Euskal Curriculuma garatzen zen egiaztatzeko jarraipen batzorderik egin, eta oso kasu isolatuetan egituratu du irakasleak Euskal Curriculumean eta euskal kulturaren transmisioan formatzeko biderik (IRALEn garaturiko R600 ikastaroa dugu formazio iraunkorrean salbue... Curriculuma ez betearazteko edo jarraipenik ez egiteko joera hori ere sumatu da testuliburuetan, Joan Mari Torrealdairen ikerketek agerrarazi bezala, bi aipu hauek auzia bikain kokatzen dutela:
|