|
2000
|
|
|
Ikuskizun ikusgarria aitona erretzen ikustea...! Izan ere, haren erretzeko modu hura ez zen soil ke hartze eta ke jaurtikitze bat, mintzatzeko
|
modu
bat ere bazen. Zeren, noiz eta haserre baitzegoen, hodei tipi zurrunbilotsu bat egozten baitzuen ahotik, bere nahigabearen adierazteko; edo, aitzinean zuenari aurpegirat xuxen egozten zion, baldin hark haserrarazi bazuen, ke artean estali nahi balu bezala eta bere baitarik desagerrarazi; aldiz, noiz eta bertzeen arreta piztu nahi baitzuen, kokotsa jaso, ezpainak bildu, eta kezko eraztunak biribiltzen zituen, gero eta zabalago egiten zirenak beren gorako bidean.
|
|
2001
|
|
|
Biblia irakurtzea. Biderik egokiena da, gainera, hirugarren
|
modu
bat ere badagoen arren: musukatzea, hain zuzen.
|
|
2004
|
|
|
Gizon izateko hemen hasi behar da gizon izaten. Hemen hori ez da toki bat bakarrik, izateko
|
modu
bat ere bada, hots, kultura bat?. 129
|
|
|
Hauek dira eredu egokiak gaur egun euskaldun izateko: munduan zehar ibiltzeko eta egoteko
|
modu
bat ere badela euskaltasuna adierazten dutenak?. 138 Ikusia dago ez dagoela hemendik ateratzea baino aukera ederragorik euskaldun izan eta halakoaren arabera bizi nahi duenarentzat. Jatorrizko lurralde honetan ez baitago halako pagotxarik euskaldunarentzako.
|
|
2006
|
|
|
Gosearen hortzek haginka egiten ziguten urdailean, baina amodioaren hortzak ere ez ziren kamutsak. Beste gose
|
modu
bat ere sentitzen nuen nik: Mirraren gosea.
|
|
2008
|
|
|
bai, egia zen zaindu izan zuèn guztietan, ezin hobeto tratatu zuela, borondatetsu bezain mendeko, baina egia zen, halaber, Regina markesa anderearen alde lerratu zela unerik erabakigarrienetan. Nataliak, jakina, ezin ahatz zezakeen hura, eta horregatik, beharbada, horregatik, seguru?, edo begirada akusatzaileak zuzentzen zizkion, edo ez zion, besterik gabe, begiratu ere egiten, akusazioa akusazioago bihurtzeko
|
modu
bat ere izan zitekeèn jarreran, ez begiratze harekin zera esaten ariko balitzaio bezala: –Hara, Regina:
|
|
|
halakoetan, adin bertsuko emakumeekin edo gaztexeagoekin mintzatzen zèn aldi bakanetan? ...oiznahi urduritu eta lotsagorritzen zen; baina Nazario, beharbada, Beñardo bezalakoa zen alor hartan, jendaurrean bertsotan aritzeko gai zena ez zen atsegin zuèn neska bati maitasuna adierazteko gai izan, Beñardok berak bertso batean aitortu zuenez!?, nortasunaren gainerako ezaugarrietan arras desberdina zen arren; Honoratok, berriz, apaizgaitegirako bidea hartu zuen, emakumeei aurre ez egiteko
|
modu
bat ere izan zitekeena. Hala, bada, hiru anaiek berezko zerbait ote zuten, generen bat edo?, lotsarako joeraren markaz markatzen zituena, beste sexuarekiko harremanetan?
|
|
|
bai, egia zen zaindu izan zuèn guztietan, ezin hobeto tratatu zuela, borondatetsu bezain mendeko, baina egia zen, halaber, Regina markesa anderearen alde lerratu zela unerik erabakigarrienetan. Nataliak, jakina, ezin ahatz zezakeen hura, eta horregatik, beharbada –horregatik, seguru–, edo begirada akusatzaileak zuzentzen zizkion, edo ez zion, besterik gabe, begiratu ere egiten, akusazioa akusazioago bihurtzeko
|
modu
bat ere izan zitekeèn jarreran, ez begiratze harekin zera esaten ariko balitzaio bezala: " Hara, Regina:
|
|
|
Nazarioren bizitzari buruzko film koloreetako batek ongi baino hobeto erakutsiko zuen Nazariok adineko emakumeekin lasai hitz egiten zuela, baina bere adinekoekin nekez; are gehiago: ...uritu eta lotsagorritzen zen; baina Nazario, beharbada, Beñardo bezalakoa zen alor hartan –jendaurrean bertsotan aritzeko gai zena ez zen atsegin zuèn neska bati maitasuna adierazteko gai izan, Beñardok berak bertso batean aitortu zuenez! –, nortasunaren gainerako ezaugarrietan arras desberdina zen arren; Honoratok, berriz, apaizgaitegirako bidea hartu zuen, emakumeei aurre ez egiteko
|
modu
bat ere izan zitekeena. Hala, bada, hiru anaiek berezko zerbait ote zuten –generen bat edo–, lotsarako joeraren markaz markatzen zituena, beste sexuarekiko harremanetan?
|
|
2009
|
|
|
Ordainean, Eladio Orbegozok ukabilkada bat eman zion Luis Morazari, honen berehalako erantzuna eragin zuena, biak borroka itsu batean sartzen zirela, buruz buru; saiatu ziren langile batzuk haiek elkarrengandik bereizten, baina sua itzaltzen saiatu orduko, beste puntu batean piztu zen garra, Venancio Laín eta Felipe Briones ere mutur joka hasi baitziren, suhiltzaileen ahalegina, handik aurrera, alfer alferrikakoa gertatzen zela, bi puntutan piztutako sua langileen eremu osora zabaldu baitzen; orduantxe, baina, Teofilo Maria agertu zen, bere automobilean, atzetik berrogeita hamar polizia zaldizko zituela; Teofilo Maria hantxe gera zitekeen, automobilaren barruan, Poliziak langileak nola astintzen zituen ikusiz, bazituzten hartarako bi arrazoi: ...solemnitate handiko ekitaldietarako erabili ohi zuena, eskuan; irten ez ezik, langileen esparrura ere hurbildu zen, bizkar buruak zut, harro antzean, bastoiaren mugimenduak pausoetara dotore egokituz, gerra orduantxe hastekotan zèn jeneral bat iduri; sonbreirurik erabiltzen ez zuen arren, ile beltz ederra zuen, gomaztatua eramaten zuena?, egun hartan bai, mementoari solemnitate berezi bat emateko
|
modu
bat ere izan zitekeena; eguzkiak, zerumugatik hurbil, aurpegian jotzen zuen, betean jo ere, eta eguzkiaren argiak are haraindikoagoa egiten zuen haren irudia, gizon hura beste lur batetik, heroien lur urrunetik, beharbada?
|
|
|
Egoera berezi hartan erabaki ezin bereziagoak hartu zituzten arren, guztiak zeuden, ez pozik, hura ez zen kuple edo pasodoble bat kantatzeko egoerarik egokiena, azken batean?, baina bai kontzientziarekin lasai, agidanean, edo lasai samar gutxienez, nahiz eta nekez aitortuko zuen inork gauzak beste
|
modu
batean ere egin zitezkeela, baita beste mila modutan ere, hemen xehetasun bat aldatuz eta han beste bat; ez zeuden, ez, pozik, eta, hala eta guztiz ere, aita kalonjea pozik zegoela esan zitekeen, poz pozik ere bai, beharbada, gazteagoa ere ematen zuen, zimurrak lehen argiaren argitan ezabaturik?, jakin ez bere betebeharra ongi bete izanaren sentipena orduantxe bereganatu zuelako, isipua primeran ... Amak ere. Reginak?
|
|
|
–Kontatu aitari zer amets izan zenuen lehengoan, amona, eta nola amonak halako keinu bat egin baitzuen, xehetasun hura garrantzi gabekotzat joko balu bezala (amonak berak asmatua izan ote zen amets hura, Gabinoren munduan sartzeko eta harekin jolasteko
|
modu
bat ere izan zitekeena?), Gabinok berak jarraitu zuen?: Globo berde bat agertu zitzaion, herriko belardien kolorea zuena?
|
|
|
lur bat, fabrika bat, jauregi bat, hiru hitz, hiru puntu balira bezala, triangelu bat osatzen zutenak; triangelu hartan inskribaturik, berriz, bere begia: bere begirada boteretsua, alegia, jainko txiki batenaren antzekoa, mundua ulertzeko
|
modu
bat ere bazena; kontu haiek zerabiltzan Nazariok, beharbada, buruan, bere gain Reginaren begirada galdetzailea nabaritu zuenean:
|
|
|
zioen?, emakumeak ile luzeko bezain ideia laburreko animaliak zirela? Handik ote zetorkion Teofilo Mariari emakumeekiko jarrera harro bezain urrun hura, emakumearen mundu arrotzaren aurka defendatzeko
|
modu
bat ere izan zitekeena. Zenbat ote zegoen bi gazteen jarreretan mespretxutik, beste espezie batekoak ote ziren, zinez, emakumeak??, zenbat lotsatik, zenbat misoginiatik?
|
|
|
Ez zuen gehiago esan, beharrik ere ez, antza, hain zen esanguratsua Teofilo Mariak berak orduantxe egin zuèn irri ezin zabalagoa, inozotik ere zerbait zuena eta arestian egindako galderari erantzun zehatza emateko
|
modu
bat ere bazena, zalantzarako tarterik utzi gabe: moroen aurkako borrokan Santiagok kristau herriari lagundu bazion, nola ez digu lagunduko guri, aita, hain data gogoangarrian?; eta orduan, aitak ere irri egin zuen, egin orduko desegin zuena:
|
|
|
Ordainean, Eladio Orbegozok ukabilkada bat eman zion Luis Morazari, honen berehalako erantzuna eragin zuena, biak borroka itsu batean sartzen zirela, buruz buru; saiatu ziren langile batzuk haiek elkarrengandik bereizten, baina sua itzaltzen saiatu orduko, beste puntu batean piztu zen garra, Venancio Laín eta Felipe Briones ere mutur joka hasi baitziren, suhiltzaileen ahalegina, handik aurrera, alfer alferrikakoa gertatzen zela, bi puntutan piztutako sua langileen eremu osora zabaldu baitzen; orduantxe, baina, Teofilo Maria agertu zen, bere automobilean, atzetik berrogeita hamar polizia zaldizko zituela; Teofilo Maria hantxe gera zitekeen, automobilaren barruan, Poliziak langileak nola astintzen zituen ikusiz –bazituzten hartarako bi arrazoi: ...e handiko ekitaldietarako erabili ohi zuena, eskuan; irten ez ezik, langileen esparrura ere hurbildu zen, bizkar buruak zut, harro antzean, bastoiaren mugimenduak pausoetara dotore egokituz, gerra orduantxe hastekotan zèn jeneral bat iduri; sonbreirurik erabiltzen ez zuen arren –ile beltz ederra zuen, gomaztatua eramaten zuena–, egun hartan bai, mementoari solemnitate berezi bat emateko
|
modu
bat ere izan zitekeena; eguzkiak –zerumugatik hurbil– aurpegian jotzen zuen, betean jo ere, eta eguzkiaren argiak are haraindikoagoa egiten zuen haren irudia, gizon hura beste lur batetik –heroien lur urrunetik, beharbada– heldu berria balitz bezala.
|
|
|
–Kontatu aitari zer amets izan zenuen lehengoan, amona –eta nola amonak halako keinu bat egin baitzuen, xehetasun hura garrantzi gabekotzat joko balu bezala (amonak berak asmatua izan ote zen amets hura, Gabinoren munduan sartzeko eta harekin jolasteko
|
modu
bat ere izan zitekeena?), Gabinok berak jarraitu zuen–: Globo berde bat agertu zitzaion, herriko belardien kolorea zuena...
|
|
|
lur bat, fabrika bat, jauregi bat, hiru hitz, hiru puntu balira bezala, triangelu bat osatzen zutenak; triangelu hartan inskribaturik, berriz, bere begia: bere begirada boteretsua, alegia, jainko txiki batenaren antzekoa, mundua ulertzeko
|
modu
bat ere bazena; kontu haiek zerabiltzan Nazariok, beharbada, buruan, bere gain Reginaren begirada galdetzailea nabaritu zuenean:
|
|
|
Ez zuen gehiago esan, beharrik ere ez, antza, hain zen esanguratsua Teofilo Mariak berak orduantxe egin zuèn irri ezin zabalagoa, inozotik ere zerbait zuena eta arestian egindako galderari erantzun zehatza emateko
|
modu
bat ere bazena, zalantzarako tarterik utzi gabe: moroen aurkako borrokan Santiagok kristau herriari lagundu bazion, nola ez digu lagunduko guri, aita, hain data gogoangarrian?; eta orduan, aitak ere irri egin zuen, egin orduko desegin zuena:
|
|
|
Eta ez al zion Henri Quessenetek ere inoiz esan, halaber, batere atsegin ez zuèn Schopenhauer filosofoak esan zuela –" pentsalariak betean asmatu zuèn esaldi bakarretakoan" zioen–, emakumeak ile luzeko bezain ideia laburreko animaliak zirela? Handik ote zetorkion Teofilo Mariari emakumeekiko jarrera harro bezain urrun hura, emakumearen mundu arrotzaren aurka defendatzeko
|
modu
bat ere izan zitekeena. Zenbat ote zegoen bi gazteen jarreretan mespretxutik –beste espezie batekoak ote ziren, zinez, emakumeak? –, zenbat lotsatik, zenbat misoginiatik... eta zenbat, aldi berean, bere berezko joeratik?
|
|
|
Egoera berezi hartan erabaki ezin bereziagoak hartu zituzten arren, guztiak zeuden, ez pozik –hura ez zen kuple edo pasodoble bat kantatzeko egoerarik egokiena, azken batean–, baina bai kontzientziarekin lasai, agidanean, edo lasai samar gutxienez, nahiz eta nekez aitortuko zuen inork gauzak beste
|
modu
batean ere egin zitezkeela, baita beste mila modutan ere, hemen xehetasun bat aldatuz eta han beste bat; ez zeuden, ez, pozik, eta, hala eta guztiz ere, aita kalonjea pozik zegoela esan zitekeen, poz pozik ere bai, beharbada –gazteagoa ere ematen zuen, zimurrak lehen argiaren argitan ezabaturik–, jakin ez bere betebeharra ongi bete izanaren sentipena orduantxe bereganatu zuelako –i... Amak ere –Reginak– egiteko haiek guztiak muga bat bezala hartu zituen –berak bakarrik zekien zenbat sufritu zuen afera harekin! –, bere bizitza birkonpontzeko eta bere egunerokotasunari aire berri bat emateko garaiz baitzebilen, ausaz, senarrak inoiz esan eta Reginari buruan iltzatuta geratu zitzaiòn esaldiaren gainetik:
|
|
2010
|
|
|
Badakizu nik Jainkoagan sinesten dudala, Damaso, nire azken urteotako sinesteko modua ez sinesteko
|
modu
bat ere baden arren; esan nahi dizudana da pertsonak ez garela beti bat: horregatik gailentzen ote zait batzuetan, gutxi batzuetan, hobeto?
|
|
|
betaurreko batzuk, lupa bat, largabista bat? baita domina berri bat ere, paparretik zintzilik zeramatzanak kanoikadak eraman zituen?, bere ekintza heroikoa saritzeko
|
modu
bat ere bazena; haiekin batera, zortzi puntako bi izar, lotinant koronelaren ezaugarriak?, eta pistola bat. Baina kapitaina ez zen hitz gutxiko gizona, markako ardo bat ere bazen mahaian, eta ardoak are hiztunago egin zuen?, eta hunkituta hitz egin zigun aitonaz:
|
|
|
emakumearekiko beldurra, adibidez, heriotzarekiko beldurrarekin lotuta egon zitekeena, bai, baina baita heriotzarako irrikarekin ere, amaren heriotzak, Gerhardez erditu ahala gertatuak, ez zion batere onik egin zentzu horretan, nik uste?, errudun usteak edo bultzatuta. Guztiaz ere, emakumea aldare batean ipintzea bere nolabaiteko errua berrerosteko
|
modu
bat ere izan zitekeen: horra emakumea eta iraultza, bere ametsen aldarean bat eginik!
|
|
|
aldi hartan, aldiz, hain zegoen fedeak sututa, non bere su hartan aurkitu baitzuen alde iluna argitzeko modua, gorputz osoa ere bere fedearen baitan zuzi bihurtu balitzaio bezala; fede haren beharra ere bazuen, nik uste, iraganeko hainbat kontu iluni. Benjamin Mariarenari bereziki? aurre egiteko
|
modu
bat ere bazenez, bere buruari zera esaten ari balitzaio bezala, etengabe esan ere: –Porrot bat izan nuen neure sabelean eta porrot bat izan nuen haragiaren etxean, baina ez dut beste porrotik nahi, horretarako neure buruari uko egin behar badiot ere?; ni neu tuberkulosiaz gaixotu nintzenean ere, hargatik izan ote nuen aldamenean ama, nigana gau eta egun iraulia, Benjamin Mariaren itzalak hartara bultzatzen zuelako?
|
|
|
Behin ikusi dut ama egoera hartan, eta orduan izan zen; ama, izan ere, oinazeari eta bizitzaren alde ilunari aise ihes egiten ziòn emakumea zen —izeba Ernestinaren eskuetan utzi zuen Benjamin Maria zaintzeko ardura! —: aldi hartan, aldiz, hain zegoen fedeak sututa, non bere su hartan aurkitu baitzuen alde iluna argitzeko modua, gorputz osoa ere bere fedearen baitan zuzi bihurtu balitzaio bezala; fede haren beharra ere bazuen, nik uste, iraganeko hainbat kontu iluni —Benjamin Mariarenari bereziki— aurre egiteko
|
modu
bat ere bazenez, bere buruari zera esaten ari balitzaio bezala, etengabe esan ere: " Porrot bat izan nuen neure sabelean eta porrot bat izan nuen haragiaren etxean, baina ez dut beste porrotik nahi, horretarako neure buruari uko egin behar badiot ere"; ni neu tuberkulosiaz gaixotu nintzenean ere, hargatik izan ote nuen aldamenean ama, nigana gau eta egun iraulia, Benjamin Mariaren itzalak hartara bultzatzen zuelako?
|
|
|
Maleta txiki batekin etorri zen, non agiri batzuk —heriotza agiria eta maila igoerarena, besteak beste, komandante zena lotinant koronel egin baitzuten, aitorpen postumoan— eta aitonaren hainbat objektu pertsonal baitzeuden: betaurreko batzuk, lupa bat, largabista bat... baita domina berri bat ere —paparretik zintzilik zeramatzanak kanoikadak eraman zituen—, bere ekintza heroikoa saritzeko
|
modu
bat ere bazena; haiekin batera, zortzi puntako bi izar —lotinant koronelaren ezaugarriak—, eta pistola bat. Baina kapitaina ez zen hitz gutxiko gizona —markako ardo bat ere bazen mahaian, eta ardoak are hiztunago egin zuen—, eta hunkituta hitz egin zigun aitonaz:
|
|
|
emakumearekiko beldurra, adibidez, heriotzarekiko beldurrarekin lotuta egon zitekeena, bai, baina baita heriotzarako irrikarekin ere —amaren heriotzak, Gerhardez erditu ahala gertatuak, ez zion batere onik egin zentzu horretan, nik uste—, errudun usteak edo bultzatuta. Guztiaz ere, emakumea aldare batean ipintzea bere nolabaiteko errua berrerosteko
|
modu
bat ere izan zitekeen: horra emakumea eta iraultza, bere ametsen aldarean bat eginik!
|
|
|
Badakizu nik Jainkoagan sinesten dudala, Damaso, nire azken urteotako sinesteko modua ez sinesteko
|
modu
bat ere baden arren; esan nahi dizudana da pertsonak ez garela beti bat: horregatik gailentzen ote zait batzuetan —gutxi batzuetan, hobeto— iraganeko sinesmena?; halakoetan, barrua irauli eta ziurtzat jotzen baitut nire argialdi hura grazia graziatsu bat izan zela, Jainkoak igorri zidana, bizitzan erabateko aldaketa eraginez... hargatik sartu bainintzen handik urte batzuetara Elorrietan frantziskotar, ongi dakizun bezala; eta, hala ere, badakit, bai, niri gertatua esplikatzeko bide horizontalagoak erabil daitezkeela, edo zientifikoagoak, bestela esanda, hain dira ugariak bizi senak asmatzen dituen tranpak eta trikimailuak biziari nola edo hala eusteko, zuk zeure izkribuan aditzera ematen didazun bezala, eta Zapiain estimatuak bere kontsultetan berdin:
|
|
2011
|
|
|
Max Frisch en eragin nabarmenegia zuen eleberri labur bat argitaratu nuen ondoren eta ez nuen inoiz eragin hori ukatu edo ezkutatu, alderantziz baizik, egin zizkidaten elkarrizketa apurretan berariaz bezala goraipatzen bainuen suitzarrarekiko nuen zorra eta batez ere mirespena. Mirespena ez ezik mendetasun
|
modu
bat ere izan zen neurea, goizetan haren orrialde pare bat irakurri gabe ezin izaten bainion aurre egin egunari eta, haren eleberri guztiak buruz nekizkienez, berdin izaten zitzaidan nondik hasi, plazer bertsua sentitzen bainuen edonondik hasita ere eta, delirio moduko horren gailurra jo nuelarik, mundua haren begiz ikusten nuen irudipena izan nuen. Edozein arazoren aurrean, aukera bat egin edo erabaki garrantzitsu bat hartu behar nuen bakoitzean, Frisch ek zer egingo zukeen galdetzen nion neure buruari, eta okerrena da erantzuna berehala jasotzen nuela.
|
|
2012
|
|
|
–machito, aren? ohiko estereotipotik ihes egiteko
|
modu
bat ere izan zitezkeela The Smithsen abestiak, etab. Nik barre egiten nuen bere teorizazio traketsen kontura, eta halakoetan David Bowie ren gaia ateratzen nion. Baina berari ez zitzaion Bowie gustatzen.
|
|
|
Argitaletxe berrikoak tematu dira, probak kritikariei bidaltzearen kontuarekin bezala, baina nire ezezkoa, kasu honetan, biribila eta negoziaezina izan da. Egon ohi den aurkezpen eta hitzaldi piloa kontuan hartuta, nabarmentzeko beste
|
modu
bat ere badela konbentzituta nago, gainera.
|
|
2013
|
|
|
Pedrok, bere bizpahiru eguneko larrialdian, konortea galduta edo ia galduta, behin baino gehiagotan erabili zuen. Soria? berba, burutik pasatzen zitzaizkiòn ametsei izena emateko
|
modu
bat ere izan zitekeena; are gehiago: larrialditik hobera egin zuenean, mutila bere loalditik esnatu, eta halaxe esan zion aitari:
|
|
|
Albertinak, ordea, bazion umezurtzari halako estimu bat: hura maitatzeko
|
modu
bat ere bazen, mutila babestera zeroana eta ezin etor zitekeena amatasun sentimendu batetik baizik; ildo hartatik, Albertina ostera itzuli zen ilunabarrean?
|
|
|
Osaba Tayyebek, izan ere, Raissaren osaba izan arren, gero eta alabago sentitzen zuen iloba, gibelera begira bizi zenak horregatik jokatu ote zuen afera hartan guztian alderantziz, Raissaren nahietara makurtze hura bere nolabaiteko aitatasuna agertzeko
|
modu
bat ere bazen neurrian??, ilobak osaba gero eta aitago sentitzen zuen bezala. Bide hartarik, hainbertze estutu ziren haien arteko harremanak, non, egun batean. Raissak hamar bat urte zituen, Omarrek hamabi eta Moshenek hamasei?, halaxe mintzatu baitzitzaion neska:
|
|
|
kirolari aparta zen, beraz, lagunen artean bere itzala zuena? halako eran, non, haren eraginaz baliatzeko, sarritan gonbidatzen baitzuen Pedrok freskagarri bat edo beste zerbait hartzera, baita bere etxera ere noiz edo noiz?, lagunaren borondatea erosteko
|
modu
bat ere bazena.
|
|
|
–Ados, erantzun zion Facundok zalantzati: itxura egiteko
|
modu
bat ere izan zitekeena?. Gaur hire etxe aurrean, seietan.
|
|
|
Denek esaten zioten, gainera, bere antza zuela. Josefinarena?: kontuan hartu beharreko datua, Pankraxiren aurka senti zezakeèn jeloskortasuna berdintzeko
|
modu
bat ere izan zitekeena.
|
|
|
3 Konposizio bateko pertsonaiak aurkezteko moduari dagokionez, Gilpinek dio figura nagusiek lehentasuneko lekua izan luketela, hau da, eurak izan liratekeela ikuslearen begia erakartzen lehenak. Horretarako, ahalik eta gehien bereizi lirateke taldetik, eta, gainera, beste
|
moduren
batez ere nabarmendu lirateke: argi distiratsu batean agertzeagatik, espazio argitsu baten erdian itzal baten pean agertzeagatik, ekintza edo espresio bereziren batez hornituta egoteagatik, edo ezaugarri horien konbinaketa erabiliz.
|
|
|
Medikuak lehen aldian diagnostikoarekin asmatu ez, egoera konplikatu –larri ere egon zen bizpahiru egunetan, eldarnioak hartuta–, eta, azkenean, ohi baino luzaroagoan egon behar izan zuen ohean, gaitza gainditzeko. Pedrok, bere bizpahiru eguneko larrialdian, konortea galduta edo ia galduta, behin baino gehiagotan erabili zuen" Soria" berba, burutik pasatzen zitzaizkiòn ametsei izena emateko
|
modu
bat ere izan zitekeena; are gehiago: larrialditik hobera egin zuenean, mutila bere loalditik esnatu, eta halaxe esan zion aitari:
|
|
|
Albertinak, ordea, bazion umezurtzari halako estimu bat: hura maitatzeko
|
modu
bat ere bazen, mutila babestera zeroana eta ezin etor zitekeena amatasun sentimendu batetik baizik; ildo hartatik, Albertina ostera itzuli zen ilunabarrean...
|
|
|
Facundo, baina, bizikletan ez ezik, pilotan eta futbolean ere ona zen: kirolari aparta zen, beraz, lagunen artean bere itzala zuena... halako eran, non, haren eraginaz baliatzeko, sarritan gonbidatzen baitzuen Pedrok freskagarri bat edo beste zerbait hartzera –baita bere etxera ere noiz edo noiz–, lagunaren borondatea erosteko
|
modu
bat ere bazena.
|
|
|
–Ados –erantzun zion Facundok zalantzati: itxura egiteko
|
modu
bat ere izan zitekeena– Gaur hire etxe aurrean, seietan. Baina seietan izan arren, jakin ezak ordu bietan hasten dela entrenamendua, bazkalorduan:
|
|
|
Denek esaten zioten, gainera, bere antza zuela –Josefinarena–: kontuan hartu beharreko datua, Pankraxiren aurka senti zezakeèn jeloskortasuna berdintzeko
|
modu
bat ere izan zitekeena.
|
|
|
Osaba Tayyebek, izan ere, Raissaren osaba izan arren, gero eta alabago sentitzen zuen iloba –gibelera begira bizi zenak horregatik jokatu ote zuen afera hartan guztian alderantziz, Raissaren nahietara makurtze hura bere nolabaiteko aitatasuna agertzeko
|
modu
bat ere bazen neurrian? –, ilobak osaba gero eta aitago sentitzen zuen bezala. Bide hartarik, hainbertze estutu ziren haien arteko harremanak, non, egun batean –Raissak hamar bat urte zituen, Omarrek hamabi eta Moshenek hamasei–, halaxe mintzatu baitzitzaion neska:
|
|
2014
|
|
|
eta hau eta hau eta hau, ez zaiguk bizitzeko astirik geratuko? eta hemen Afrikan gaudek, eta Afrikan denbora galtzea denbora irabazteko
|
modu
bat ere baduk. –Haien indiosinkrasia duk?, erran zuen une hartan, zehatz mehatz.
|
|
|
Haiek, izan ere. Anbroxiok eta Felisak eta Gastonek eta haien kuadrillak? uruniar petotzat zuten beren burua, baita euskaldun petotzat ere, taberna zirkuituari ekiten ziotenean, beti bukatzen zuten euskarazko jotaren bat kantatzen, Komedias kaleko Roch kafean, edo. Nafarroa, arragoa??, nahiz eta beren euskalduntasuna bertze
|
modu
batean ere azaltzen saiatu, modernotasunaren bidetik betiere: zer zen, bada, Gastonen ohitura hura, ilea finkatzaile batez orraztera zeramana, eta ez txapel klasikoa paratzera?, euskalduntasun ortodoxoaren ikuspuntutik, heresia bat baino?
|
|
|
–Bart gauean ere egin diogu bertze bisita bat, Anbroxio?! , kexatu zen Felisa, nahiz eta bere kexa hura senarrarekiko harrotasuna ezkutatzeko
|
modu
bat ere izan zitekeen, agerira ere egin zuena azkenean, irri atsegin emaile baten itxurapean.
|
|
2015
|
|
|
Beste era batera esanda, Lizarra Garaziko Ituneko alderdi jeltzaleak galdu egin zuen, eta Lizarra Garaziko abentura kezkaz eta ikuspegi kritikoz bizi izan zuen alderdi jeltzaleak, irabazi. Beste
|
modu
batera ere esan daiteke: EBB zaharraren sostengu osoarekin abiatu zen Ibarretxe Estatuarekiko konfrontaziora zeraman bidean, baina EBB berriaren errezeloa besterik ez zuen izango aurrera egin ahala.
|
|
|
Londres (Oxford, Cambridge), Rotterdam, Lovaina, Paris, Friburgo, Basilea, Venezia, Bolonia, Erroma... eta hiri horietan guztietan, jakina, unibertsitatea izaten zen, sarri, haren bizitzaren erdigunea, non eta ez intelektual nabarmenen baten etxea (Tomas Mororena Londresen) edo humanistek hainbeste maite zituzten latinezko edo grezierazko liburuen moldiztegi bat (Aldo Manuziorena Venezian edo Johann Frobenena Basilean). Beste
|
modu
batean ere esan daiteke: Rhin ibaiaren ahoaren ondoan jaio eta ibai horren iturburuaren inguruan hil zen, eta bere bidaiarik luzeenean ere ez zen inoiz ibai horrek markatzen duen ardatzetik asko aldendu.
|
|
|
–Beste
|
modu
batera ere egin liteke: hango paisaiak filmatu, eta bitartean poemak errezitatu, aurkikuntzaren garrantzia komentatu...?
|
|
|
–Eta gainera, maitea, heriori ziria sartzeko
|
modu
bat ere bada hori. Pikutara bidaltzekoa!
|
|
2016
|
|
|
Behartsuak, nola denborak ez zuen estutzen, ohi baino denbora dosi luzeagoa emana zuen hemen; egia da beste
|
modu
bat ere bazuela zeremonia gutxiagorekin egiteko, hainbeste ziren-eta kalean bat batean aurre egin behar zien okasioak; baina nola moldatzen ote zen bere diskurtsoa zuzendu, eztitu, kontzentratu eta dohaintzeko, ez dut neure izpiritua aztoratuko galdera horrekin. Aski da jakitea eskaleak hamabi soseko txanpon bi eskuratu zituela.
|
|
|
Eleberrigilea beti ibiltzen da zalantzan, gertaera harrigarrien kilika ala egunerokotasunaren erretratu zintzoa eskaini behar duen, jakinik biak ere konbentzio hutsak direla, biak ere fikzio, batak edo besteak irakurleari efektu bera eragiten ez badiote ere. Orain ez dugu esan nahi erdibidea denik aukera egokiena, urrun bitez epelen moderazioa eta txepelen erdipurdikeria, baina kasu honetan asma genezake beste ihes
|
modu
bat ere, ez lehena bezain nobeleskoa, ez bigarrena bezain aspergarria, baina bien aldean umore pixka bat erants dezakeena: eman dezagun, esate baterako, gure familia honek eta beste lagun euskaldun batzuek agintariei adierazi dietela Lourdesera joan nahi dutela, Ama Birjinari eskerrak ematera ordura arte bizirik atera direlako, edo Europarentzako bakea eskatzera, edo gaixo dagoen haietakoren baten sendatzearen alde otoitz egitera, berdintsu izango da arrazoia, edozein izanda ere denak baitira on Ama Birjinari bisita egiteko fedea izanez gero, eta gauza jakina da euskalduna horretan txapelduna dela.
|
|
|
badaiteke ere, badago beste
|
modu
bat ere.
|
|
2017
|
|
|
abusuak egiten dituzten guztiak ez dira pedofiloak. . Adingabe batekin abusuak egiten direnean, atzean beti dago botere ariketa bat, eta baita irakaspen
|
modu
bat ere, adingabearen sexu hezitzailea izatearen koartada; jakina, horrek zerikusi zuzena du apaizek beren eginbeharrari lotuta uste duten gaitasunarekin?.
|
|
|
Guk baserrian xaboia egiten genuenean bost lagun elkartzen ginen, eta urte osorako egiten genuen. Sozializatzeko
|
modu
bat ere bazen.
|
|
|
Hainbat adibide jarri ditu: . Laneko giroa hobea da, estresa eta lan gatazkak txikiagoak direlako; langilea gogobeteago egoten da, eta inplikazio gehiago izaten du; gastuan aurrezteko
|
modu
bat ere bada, talentua atxikitzen delako eta pertsonak erakartzeko eta prestatzeko kostuak murrizten direlako?.
|
|
|
denok etxera. Aldi berean, gizonei beren sexualitatea derrigorrez higuingarria dela oroitarazteko
|
modu
bat ere bada, biktimak sortzen dituela, biziak hondatzen. Beharrezkoa delako gizonezkoen sexualitatea kriminalizaturik segitzea, arriskugarria, gizarteaz kanpokoa eta mehatxugarria izaten segitzea.
|
|
2018
|
|
|
Kontratuaren gaur egungo teorialarien aburuz, baldintza sozialen nolakoa dela medio, beti da arrazoizkoa norbanakoak beren askatasunaz baliatuz ezkontza edo enplegu kontratu batean sartzea edo, are, autore klasiko eta gaur egungo batzuen iritziz, baita esklabo kontratu batean sartzea ere (esklabo zibilen kontratuan, hain zuzen). Bada istorioa interpretatzeko beste
|
modu
bat ere (Rousseau-k bezala): haren arabera, kontratu sozialak modua ematen die norbanakoei beren borondatez estatuaren eta lege zibilaren mendeko bihurtzeko; hala, askatasuna obedientzia bilakatzen da, eta, trukean, babesa lortzen da.
|
|
|
Azaldu dudan bezala, langilea aldi berean senarra eta etxera ogia dakarrena izateak esan nahi du soldata horren parte dela babesa ere. Eta beste
|
modu
batean ere islatzen da babesa soldataren parte gisa. Diru loturak baino zerbaitek gehiagok lotzen ditu langileak enplegatzaileengana.
|
|
2019
|
|
|
Hau guztia unean ulertzeko gai ez ginen izan ziurrenik. Gerora hartu du balioa, baina esan dezaket hura izan zela hainbat gai sozializatu eta mahai gainean jartzeko
|
modu
bat ere.
|
|
|
alaba, amarentzat, bere doblea eta beste bat da aldi berean, eta amak biziki maite du eta etsaia du aldi berean; berak izandako patua inposatzen dio haurrari: bere feminitatea harro aldarrikatzeko modu bat da, baita mendekua hartzeko
|
modu
bat ere. Prozesu berbera aurkitzen dugu pederasten, jokozaleen, drogazaleen, talde jakin bateko kide izateaz harro dauden eta aldi berean horregatik umiliatuak diren guztien baitan:
|
|
|
Nolanahi ere, misterioz betea da adiskidetasun hori, eta, oro har, garai horretan haurrak maite du sekretuak edukitzea; gauzarik ñimiñoena sekretu bihurtzen du: halaxe erreakzionatzen du jakin mina izanagatik ezin argitu dituen gordekerien kontra; bere buruari garrantzia emateko
|
modu
bat ere bada; horixe lortu nahi du, aldez edo moldez; helduen bizimoduan parte hartzen saiatzen da, eta haiei buruzko istorioak asmatzen ditu, berak ere erdizka sinesten dituenak, eta rol handi bat jokatzen du istoriootan. Lagunekin, itxurak egiten ditu mespretxuz erantzuten diola mutilen mespretxuari; neskak beren kasa ibiltzen dira, eta barre eta burla egiten diete mutilei.
|
|
2020
|
|
|
Bi estaturen menpe bizi behar izateak, eta Hegoaldearen kasuan urte luzez diktadurapean bizi izanak, oinarrizko zenbait beharri erantzuteko (nabarmen euskalgintzan) antolaketa gaitasun komunitario eta ekimen sen propioa garatzera eraman gaitu. Herrigintza deitu izan diogu, eta, Mintzbergen sailkapena kontuan hartuta, gurean hiru arloak beste
|
modu
batean ere izenda ditzakegu: herrigintza instituzionala (Administrazioa), herrigintza zibila eta merkatua.
|
|
2021
|
|
|
Txanponaren beste aldean, denbora librearen mamua dago, langabeziaren ondorioz edo gaixotasun baten ondorioz jasandakoa. Agian hori da klase borroka definitzeko beste
|
modu
bat ere: denboraren estutasuna edo denbora librearen hutsunea pairatzen duzu?
|
|
|
bateraezinak dira tratu txarra eta feminismoa. Beste
|
modu
batera ere esan daiteke: tratu txarrak beti dira matxistak.
|
|
2022
|
|
|
Estatuak abiarazitako propaganda makineriaren aurrean, zorrotz arautu zuen PKK-k gizonen eta emakumeen arteko berdintasuna, eta, horrekin batera, gerrillan inolako maitasun harremanik izateko debekua. " Borrokan zentratzeko eta beste kontuetatik desbideratzeko argudio bat izateaz gain, tradizioak eta ohore kontuek pisu handia duten leku horretan berme
|
modu
bat ere bazen familientzat", esan zidan Zoranek, Diyarbakirreko militante batek. Gerrillari armatuez gain, 45.000 laguntzailez osatutako sarea ere bazuten; mendietako borrokarekin batera, Kurdistaneko herri eta hirietan manifestazio eta protesta jendetsuak antolatzeko gai ziren, eta Europan ere diru bilketa eta lobby lana egiten hasiak ziren hainbat kide.
|
|
|
Lan fisiko gogorrak indarra, erresistentzia, sentsibilitate falta pixka bat eta gogortasuna eskatzen ditu, baita talde elkartasuna ere. Lan industrialaren maskulinitatea azpimarratzea klase harreman esplotatzaileen baitan bizirik irauteko modu bat izan da, baita emakumeekiko gailentasuna berresteko
|
modu
bat ere.
|
|
|
Adam Singerrek ez du gizon gorputz batekin katexirik (atxikipen emozionalik) egiten, baizik ete gauza femeninoak egiten ari den gorputz maskulinoarekin. Dean Carringtonen erotismoak generoaren mirarekin irakurritako gorputz antzekotasuna du ardatz (hau da, ez du gorputz diferentzia eta antzekotasuna irakurtzeko dauden beste
|
moduetako
bat ere baliatzen; erreparatu bularrei eskaintzen dien arretari, horiek gure kulturako genero sinbolo nagusi bat izanik). Erotismo generodun hori dago gay komunitate hiritarraren eraketaren oinarrian, eta hain zuzen komunitate horrekin negoziatu behar izan dute gizon hauek (zenbaitetan zailtasunez, Alan Andrewsek tabernetan izandako esperientzian esaterako, eta beste batzuetan lasaitasunez), hori izan baita gizon gay bat hemen eta orain izatea zer den definitzen duena.
|