|
2000
|
|
|
Eta ni, azkenean, haserretu egiten nintzaion, ulertzen ez nuenez gero nola na has zitezkeen zer ikusirik ez zuten bi mundu haiek —indiarrena, alde batetik; eta giristinoena, bertzetik— hain bidegabeki eta hain
|
modu
arbitrarioan.
|
|
2002
|
|
|
Zeinuek esangura bat eta oso zehatza dute, gizarteak halaxe erabakita. Zeinuak
|
modu
arbitrarioan sortu diren arren, komunikagarritasuna bermatzekoak dira.
|
|
|
Holako liburuek nekez onartzen dute bestetan ohikoa den ondorio atal bat, irakurlearen bidaia ez delako sekulan amaitzen. Gaiak aukera ditzakegu, baina beti utziko ditugu tintontzian azaldurikoak baino garrantzitsuagoak diren beste batzuk; denbora lukainka legez ebaki dezakegu, aldi jakin bat bakantzeko eta liburuen izozkailuan hormatzeko helburuarekin,
|
modu
arbitrarioan beti ere; goraipatzen saiatu garen lan eta egile askotaz, ziurrenik, ez da inor gogoratuko hirurogei urte barru (tamalez, laidogarria izango da hori izkiriatzaile askorentzat: 60ko hamarkadara arte, euskaraz ia edozer idatzi, eta idatzitakoa erosketa zerrenda izanda ere, Euskal Literaturaren Historian sartuko zen zuzenean, baina orduz geroztiko idazle kopuruaren handitzeak garestitu egingo du, nahitaez, sarrera, eta, inguruko literatura gehienetan bezala, literaturaren historialariek aukeratu egin dute).
|
|
2008
|
|
|
Euskal ordain «jatorrik» gabeko hitzen inguruan irizpide desberdinak zeuden. Mutur batean sabindar gotorrak zeuden, erdal jatorriko euskal hitz guzti guztiak ezabatu eta aski
|
modu
arbitrarioan sortutako Arana Goiriren (eta haren jarraitzaileen) neologismoen zaleak. Beste aldean Seber Altube zegoen, lexiko arloan aurriritzi puristak gainditu eta erdal jatorriko euskal hitzak zein nazioarteko eredukoak onartzearen aldekoa.
|
|
2009
|
|
|
Elkargik argi eta garbi agertu nahi izan du azterketa hotz eta sakon bat egin eta gero ematen direla baimenak. Eta inolaz ere,
|
modu
arbitrarioan. Izan ere, maileguak itzuliko ez balira, berak du bermeak jartzeko arriskuaren zati handi bat.
|
|
|
– Ekonomia eragileen artean aberastasuna
|
modu
arbitrarioan birbanatzea ekar dezakete30, diru aktiboen titularrak diren edo beraien sarrerak diruaren salneurriaren bilakaerari egozten dioten31.
|
|
|
Alderdien Legea gehiago zehaztu behar da. Lege hori
|
modu
arbitrario batean erabiltzen bada, independentzia modu baketsuan defendatzen duten alderdi eta norbanakoak zigor daitezke. Legeak ezin dira interes batzuen arabera zabaldu, uzkurtu edo hertsatu.
|
|
2010
|
|
|
Aipatzekoa da azken urteotan unESCo erakundeak ere zenbait adierazpen eman izan dituela argitara, esaterako, 2001eko kultur Aniztasunari buruzko deklarazio unibertsala. ikuspegi teorikotik gutxiengo hitza ezaugarri bat konpartitzen duten eta erreferentzia egiten zaion eremuan kuantitatiboki erdia baino gutxiago osatzen duen taldeari esaten zaio. europako kontseiluko 32 estatuk sinatu dute ituna, baina sinatzeak ez du inolako konpromisorik eskatzen. horrela, Frantziako estatuak 1999an sinatu zuen, baina ez du berretsi, eta ondorioz, ez du inolako konpromisorik hartu. egun, europako kontseiluko 30 estatuk berretsi dute. itunaren funtzionamendua aski interesgarria da. lehenik eta behin erregio edo gutxiengoen hizkuntzen definizioa jasotzen du itunak. ondoren, itunaren helburuak eta konpromiso zehatzak jasotzen dira, eta atal horri dagokionez, estatuek erregio edo gutxiengoen hizkuntza guztiei aplikatu behar diete. iii. atalak konpromiso zehatzak jasotzen ditu itunak, eta horretan estatuek nahi dituzten hizkuntzei aplikatzen diete. adibide moduan espainiako estatua jar genezake; izan ere, iii. atala status ofiziala duten hizkuntzei besterik ez die aplikatuko eta irakurketa zurrun eta diskriminatzaile horren ondorioz, kanpoan geratzen dira euskara legeak nafarroan ezarritako eremu mistoan zein ez euskaldunean, euskara trebiñun eta turtziozen, asturiera etab. iii. ataleko konpromisoak zazpi eremutan sailkaturik agertzen dira: ...koa 1994ko azaroaren 10ean onartu zuen europako kontseiluko Ministroen batzordeak. gutxiengo nazionalen babesa arautzen duen lehen ituna dela esan daiteke. hitzarmen markoak ez ditu gutxiengoen hizkuntzak aipatzen, une oro definitu gabeko gutxiengo nazionalez ari da. definizio ezak zaildu egiten du hitzarmen markoaren beraren aplikazioa, edo hobeki esanka, estatuei aukera handiak eskaintzen dizkie
|
modu
arbitrarioan jarduteko. esaterako, espainiako estatuak sinatu eta berretsi egin du gutxiengo nazionalen babeserako hitzarmen markoa, baina ijitoen komunitateari besterik ez dio aplikatzen. beste estatu batzuek, erresuma batuak esaterako, berezko hizkuntza komunitateak ere jasotzen dituzte babeserako subjektu. bestalde, gure hizkuntzari dagokionez, espainiako estatuak jarrera hori hartu du, baina ... Aniztasunean bildurik. dena den, europako batasunaren sorreraren aitzindari europako ekonomi elkartearen hastapenetatik egon den garapenari erreparatuta aniztasun partziala besterik ez dela izan ondoriozta dezakegu. ekonomi elkartetik gaur egungo europako batasunerako prozesuan zazpi itun aurkituko ditugu:
|
|
2011
|
|
|
...oaren beheraldiaren beste manifestazioa konfesionalismoaren edo aitorzalekeriaren hazkundea izango litzateke, idazle gero eta gehiagok harrapatzen duen gaitza, eta fikzioaren eremuan bertan infiltratu dena, autofikzioa bezalako hibrido batzuetan munstrotsuak erdituz; munstrotsuak, diot, askotan trikimailu hutsak direlako hala «itun nobeleskoari» hots, fikziozkoari nola «itun autobiografikoari»
|
modu
arbitrarioenean iskin egiteko idazlearen premia mainatsuen arabera. Aitorzalekeriaren aurrean, edonola ere, J. D. Salingerrek adierazitako hura gogora ekartzea bezalakorik ez dago:
|
|
|
«Edo emakume hori gaizki aholkatu dute, edo jainkoak lagundu gaitzala, PPren demokrazia kontzeptua hori bada», gaineratu du. PSOEri eskatu dio alboratu ditzala PPren eta komunikabideen presioak eta defenditu dezala demokrazia «hizki handiz».EAJren Euzkadi Buru Batzarreko presidente Iñigo Urkulluk arrazoitu du bere alderdiak ez lukeela nahi beste behin Alderdien Legea
|
modu
arbitrarioan erabiltzerik. «Erabateko parte hartzea nahi dugu, ez diogu ideologia orok parte hartu ahal izateari beldurrik», aipatu du.
|
|
|
...en ordena batekin, edozein bereizketa, bazterketa, murrizketa edo lehentasuna, hauen oinarria arraza, kolorea, etnia edo nazio jatorria, edo arrazismo arrazoietan oinarritutako erlijio intolerantzia dela; izan ere, horrek estatuen berdintasun subiranoa eta herrien determinazio askerako eskubidea suntsitu edo arriskuan jartzen du edota gizaki guztien edo giza talde guztien garapen osorako eskubidea
|
modu
arbitrario edo diskriminatzaileak mugatzen du; bestalde, eskubide honek berdintasun baldintzetan halakoetara heltzea dakar, hau da, garatzeko baliabideetara nahiz errespetuzko giro batean zibilizazioaren eta kultura nazional eta unibertsalen baloreak modu kolektiboan eta banakakoan gauzatzera.
|
|
2012
|
|
|
Alderdi Popularraren gobernuak ezarritako lan erreformak ez dauka aurrekaririk Espainiako estatuko lan harremanak arautzeko markoan, grebara deitu duten sindikatuek behin eta berriro errepikatu duten moduan. ...a merkatu egiten du; kontratazio berriak egiteagatik hobariak jasotzen dituzte enpresek, baina langile horiek gero kaleratzea debalde da; behin behineko lan kontratuak mugarik gabe kateatu daitezke; lan eskubide kolektiboak murrizten ditu, eta enpresek ez dute derrigorrean negoziazio kolektiboan adostutakoa ezarri; lan malgutasuna areagotzen du, eta enpresek, arrazoi objektibo gabe, lan baldintzak
|
modu
arbitrarioan aldatu ahal izango dituzte; azken baten, negoziazio kolektiboaren ahulezia eta lan prekaritatea areagotzen ditu. Erreformaren xedea ez da enplegua sortzea; haren xedea da lan harremanen esparru murriztailea eta segurtasunik gabea sortzea, epe ertain eta luzean langabezia maila handiak egotea arrazoitzeko.
|
|
|
Dena den, gehien gehienetan,
|
modu
arbitrarioan igotzen da prezioa, batik bat produktu freskoena, sektoretik kanpoko interesek eraginda.
|
|
|
...poko atxiloketa, pertsona babestu bat potentzia etsaiaren indar armatuei zerbitzu ematera derrigortzea, edo Hitzarmen onen manuen arabera legebidez eta inpartzialtasunez epaitua izateko eskubideaz gabetzea, pertsonak bahituta hartzea, beharrizan militarrengatik bidezkotu gabe ondasunen hondatzea eta horietaz jabetzea, eta hondatzea eta jabetzea eskala handian gauzatuak direnean legearen kontra eta
|
modu
arbitrarioan.
|
|
2013
|
|
|
Alegia, erantzukizun kriminalaren zantzuak egotea beharrezkoa da horrelako miaketa bat onartzeko. Eleak eko kideen arabera, miaketak agerian uzten du operazioa baimendu duen epaileak
|
modu
arbitrarioan jokatu duela, oinarrizko eskubideen ezinbesteko bermearen gainetik, Poliziaren presioa lehenetsi baitu. «Epaileek eta poliziek halako arinkeria eta zigorgabetasunez jokatu izanak erakusten du oinarrizko eskubide politiko eta zibilen jardunerako dagoen segurantzarik eza», gaineratu du Caminosek.
|
|
|
Hizkuntza bera ere norberaren asmakizuna izan zitekeela ematen zuen garai haietan eta, jakina, hizkuntza kolektiboa da berez, denona baina aldi berean inorena ez. Inork ez du hizkuntza
|
modu
arbitrarioan aldatzeko eskubiderik. 60ko hamarkadan, hizkuntzagalzorian zegoela eta birjaiotza moduko bat behar zenean, idazle bakoitza praktikan berehizkuntza asmatzen ahalegindu zen, adanismo nabarmenarekin.
|
|
|
Horretaz gain, indarrean sartu baino apur bat lehenago, bizilagunei sarrera txartel bana gehiago eskuratzeko aukera eman dio udal gobernuak, eta horrek ere polemika piztu du. Izan ere, Bilduren ustez erabaki horrek ordenantzaren aldaketa eskatzen du, eta adierazi dute “ordenantzak jasotakoaren kontra eta
|
modu
arbitrarioan hartutako erabakia” izan dela, hain zuzen ere. Horren harira, Bilduk eskatu du “erabaki hori berehala indargabetzeko, giltz gehiagorik ez emateko, eta erabaki horren arabera emandako giltzak itzultzeko”
|
|
|
Funtsean hauxe dio Prinzek: hizkuntza batzuek,
|
modu
arbitrarioan, izenak (edo izen batzuk) maskulino edo femenino gisa markatzen dituzte. Esaterako, gaztelaniaz," la llave"," el puente"...
|
|
2014
|
|
|
azpitituluak ez ziren elkarrizketa guztietan agertzen, batzuetan bai, beste batzuetan ez...
|
Modu
arbitrarioan, iruditu zitzaion.
|
|
2015
|
|
|
Dena den, UNESCOren eskalak dituen hutsune berak ditu eskala honek askotan, esaterako, puntuaketa sistema
|
modu
arbitrarioan egiteko arriskua eta egoeraren inguruan emaitza orokorrik ateratzeko ezintasuna.
|
|
|
Edozelan ere, ghettoaren arriskuarena
|
modu
arbitrarioan astindu ohi den zapia dela esan beharra dago, gutxien gutxienean: izan ere, inguruko erdaretan komunikazio esparru elebakarrak izatea munduko gauzarik normalena den bitartean (horra gaztelaniazko edo frantsesezko prentsa adibide modura), euskararentzat gauza bera galdegiten hasiz gero bizkor asko entzuten baitira ghetto hotsak.161
|
|
|
Ausazkoa.
|
Modu
arbitrarioz, apetaren arabera, jauzika, egindako irakurketa. Beharrei edo zereginei baino gehiago, unean uneko jakin min, gustu edo gutiziei erantzuten die.
|
|
|
Udaleko hiru sail koordinatuta, hain zuzen ere, Berdintasun, Lankidetza, Elkarbizitza eta Jaietako Saila, Gizarte Ekintza Saila eta Segurtasuneko Saila, Genero indarkeriaren biktima diren emakumeen prebentziorako eta arretarako Udal Programako helburu nagusia definitu da: presaz jardutea eta arreta pertsonala, jarraikakoa, espezializatua, osoa eta koordinatua eskaintzea Bilbon bizi eta euren bikote harremana (harreman formala edo izatezkoa, gaur egungo harremana edo iraganekoa) gatazka egoeran duten emakumeei edota genero indarkeria jasaten ari diren emakumeei, alegia, eraso fisikoak, sexualak edo psikologikoak –baita mehatxuak, bortxa eta askatasuna
|
modu
arbitrarioan kentzea ere jasaten ari direnei.
|
|
|
Alta, 50 urtetik gorako langile gehienak aurre erretiratu ostean, egoera errotik aldatu zen, eta zuzendaritzak makinaria behartu zuen langileen arteko zatiketa areagotzeko asmoz. Sare komertzialeko buruzagi batzuek bulegoetako arduradunak estutzen zituzten enpresaren irizpideak betearazteko eta hari men egiten ez zienak berehala ordezkatzen ziren
|
modu
arbitrario batean.
|
|
|
Berdin zion bere hitza jan behar bazuen. Bale esan zuen tokian bele esan, eta
|
modu
arbitrarioan Korporazioaren eskumenen inguruko irizpidea aldatu zuen. 2000ko uda eta gero, Sanzek bat batean ia enpresa denak Korporazio barruan sartzea proposatu zuen.
|
|
2016
|
|
|
nola, itun autobiografikoari?
|
modu
arbitrarioenean ixkin egiteko, idazlearen premia mainatsuen arabera? (ikus gorago, zer esanik ez,. Autofikzioaren aurkako manifestua?, batez ere 2 eta 3 puntuak).
|
|
|
Aurreikusteko modukoa. Enpresek, inbertitzaileek eta gobernuek konfiantza izan behar dute merkataritzari oztopo berriak
|
modu
arbitrarioan jarriko ez zaizkiola.
|
|
2017
|
|
|
Arantza bezala"
|
modu
arbitrarioan, urteak pasatuta, isolamendu gordinean" Castelloneko espetxean dagoen Harriet Iragi bilbotarra gogoan izan du Arantza SOS plataformak: " Etorkizuna eraikitzeko garaia da eta iraganeko urteetan Arantza edota Harrietek pairatzen dituzten egoerek ez bazuten inolako justifikaziorik ere, agertoki berri honetan askoz gutxiago.
|
|
2018
|
|
|
" Dirua
|
modu
arbitrarioan banatzen baduzu borondateak erosten ari zara, informazio eskubideari kalte egiten ari zara. Adierazpen askatasuna nabarmen kaltetzen da, prentsa askatasunarekin lotuta ez badoa; eta prentsa askatasuna ezin da guztiz garatu joko arau ekitatiborik gabe".
|
|
|
Hamabost hilabete geroago, Giza Eskubideen Auzitegiak indargabetu zuen doktrina, eta estradizio eskaera atzera bota zuen Westminsterreko Auzitegiak.Ondoren, akusazioko argudioak aldatu eta ETAn berriro sartzea leporatu zion fiskaltzak. 2016ko abenduan atxilotu zuten berriz Erresuma Batuan, eta auzibide gorabeheratsu baten ostean, iazko maiatzean Espainiaratu zuten.Sortuk ohar batean salatu du Troitiñori kartzela zigorra luzatu diotela «salbuespeneko legediak ad hoc eta
|
modu
arbitrarioan erabilita», eta «mendeku gosea» islatzen duela epaiak.
|
|
|
Haren iritziz, gizonek emakumeen gorputzak erabiltzeko aukera izan behar zuten senar gisa, baina emakumeek ez zuten produktu hori merkatuan saldu behar, eta ez zuten dirurik lortu behar inork hura sexurako erabiltzearen truke. Richardsen ustez, sexu askatasuna
|
modu
arbitrarioan mugatzea da prostituzioaren kontra egitea. Norbere izatea gorpuzteak ez dio inolako mugarik jartzen gizabanako baten autonomia moralari.
|
|
|
Plentziako Independenteak taldeak hilabeteak daroatza behin eta berriro salatzen udalerriko hainbat ostalaritza eta merkataritza establezimenduk jabari publikokoa den lurzorua okupatzen dutela eta Gobernu taldeak (EH Bilduk) ez diela denei dagokien tasa kobratzen. Diotenez, Udalak"
|
modu
arbitrarioan" kobratzen du terraza bat ipintzeagatik dagokion tasa," gainerako %50ei ez die ezertxo ere kobratzen; ez du indarrean dagoen Ordenantza aplikatzen", Idependenteak taldearen arabera.
|
|
|
Hurtleyk (1987) adierazten duenez, liburu politika argirik ez zuen Espainiako erregimenak Frankismoan, eta, oro har, irizpide argirik gabe eta
|
modu
arbitrarioan jokatu izan zuen. Lobejonek ere argi azaltzen du bere tesi lanean:
|
|
2020
|
|
|
«Neurriak ezarri direnetik, Polizia autonomikoak eta Udaltzaingoak militarizatu egin dituzte gure kaleak, eta beldurra eta tentsioa sortu», azaldu du taldeen koordinakundeak. Salatu du «abusuak» egiten ari direla poliziak, jendea kalean
|
modu
arbitrarioan eta zakar identifikatuz, eta horren kontra egin izan duten auzotar batzuei salaketak jarri dizkietela.
|
|
|
Hala ezarri zuten Rion, eta antzeko hitzekin berretsi Kyoton: " Klima aldaketari aurre egiteko hartutako neurriak, aldebakarrekoak barne, ezin dira izan tresna bat
|
modu
arbitrario edo justifikaezin batean munduko merkataritza mugatzeko". Hots, merkataritza klimaren aurretik jarri zuten agintariek, eta esparru horretara egokitu behar izan dira klimari buruzko akordio eta bilera guztiak, Kyototik Pariseraino.
|
|
|
Munduaren gerri inguruetan apenas agertzen delako izotzik, kasu bereziren bat suertatzen ez bada behintzat. Eta, hortaz, ibaiaren gure betiko zatiketarekin jarraitu genuen aurrera, koadrante batek edo ibaia zatitzeko gurea ez zen beste
|
modu
arbitrario batek gure maitasun eta galerak nola itxuratuko lituzkeen jakin gabe, bestalde batekin nahikoa zela iritzita, muga gehiago ezartzen ibili beharrean.
|
|
|
Munduaren gerri inguruetan apenas agertzen delako izotzik, kasu bereziren bat suertatzen ez bada behintzat. Eta, hortaz, ibaiaren gure betiko zatiketarekin jarraitu genuen aurrera, koadrante batek edo ibaia zatitzeko gurea ez zen beste
|
modu
arbitrario batek gure maitasun eta galerak nola itxuratuko lituzkeen jakin gabe, bestalde batekin nahikoa zela iritzita, muga gehiago ezartzen ibili beharrean.
|
|
2022
|
|
|
Amaitzeko, Salhaketako kideak Espainiako Espetxe Zuzendaritzaren jarrera laburbildu zuen: «Beti aplikatzen dituzte neurriak
|
modu
arbitrarioan, presoek kanpoaldearekin duten harremana murrizteko; eta badirudi pandemia beste aitzakia bat izan dela norabide horretan jarraitzeko».
|
|
|
Duela hamar urte edo, hasi ginenean, gure ustez lehentasunezko kontu bat zen, batez ere gure ikasleek euskaraz hitz egitea nahi bagenuen. Irakasleen aldetik jaso genuen oso
|
modu
arbitrarioan egiten zela; denbora zegoenean; eta ez ikasle guztiek hitz egiteko moduan planifikatuta.
|
|
2023
|
|
|
Vincentek beti aitortu zuen Delacroix-i asko zor ziola. 1888ko abuztuaren 11n (520) Arlestik idatzitako gutunean Vincentek Theori esaten zion Parisen ikasitakoa ahanzten ari zitzaiola eta inpresionistak ezagutu aurreko ideietara itzultzen ari zela; bere pintatzeko moduan Delacroix-ek eragin gehiago izan zuela inpresionistek baino; begien aurrean zaukana pintatu ordez, koloreak
|
modu
arbitrarioan erabiltzen zituela, bere burua adierazteko; aukera bakarra zuela: pintore ona izan ala txarra izan; berak lehenengoa aukeratu zuela; baina, dirurik gabe ezin zela ezer egin eta inoiz ez zela nahiko diru edukitzen; horregatik, pintatzea gastu publikotik egin litzatekeela, artistak gainzamatu ordez; baina, hobe izango zela isilik egotea, inork ez zituelako behartzen pintatzera.
|
|
|
Baina, atzerriko agintariei ez ezik, Nikaraguako Gobernuari ere eskari zuzena egin diote txostengileek: aska ditzala
|
modu
arbitrarioan askatasunik gabe utzitako pertsonak, eta eten ditzala gehiegikeriak, indarkeria eta, batez ere, jazarpen politikoa. Horretaz gain, eskatu diote Managuari egin dezala ikerketa independente bat urraketen erantzuleak aurkitu eta zigortzeko.
|
|
|
Baina, atzerriko agintariei ez ezik, Nikaraguako Gobernuari ere eskari zuzena egin diote txostengileek: aska ditzala
|
modu
arbitrarioan askatasunik gabe utzitako pertsonak, eta eten ditzala gehiegikeriak, indarkeria eta, batez ere, jazarpen politikoa. Horretaz gain, eskatu diote Managuari egin dezala ikerketa independente bat urraketen erantzuleak aurkitu eta zigortzeko.
|