|
2003
|
|
|
Mixel Ducauren esanetan, Niko Etxart xiberotarrak egin zuen Euskal Herriko
|
lehen
rock kanta," Eskual rock and rolling". Talde gisa, ordea, Errobi izan zen estilo honetan lehen urratsak eman zituena.
|
|
2009
|
|
|
Bakarra izan zen aurrenekoa izan zelako (ez zen
|
lehen
rock jaialdia izan, baina bai neurri hartako lehena), bakarra izan zen milioi erdi lagun bildu zituelako, bakarra izan zen kantari eta musikari andana batu zituelako espazio eta denbora berean, bakarra izan zen errealitatea eta mitoa beste ezein ekimenek baino gehiago nahastu eta sustatu dituelako, bakarra izan zen testuinguru soziopolitikoak lagundu zuelako eta bakarra izan zen gerora ere saioak... 40 urte igaro dira Woodstockeko musika jaialdia egin zenetik.
|
|
2010
|
|
|
Irratia entzuten hasi nintzen, gauaz. Hor ezagutu ditut
|
lehen
rock taldeak (ingelesak, amerikanoak) eta jazz musika, Miles Davis, Coltrane... Egunaz, eskolan, zaila zen:
|
|
2014
|
|
|
Duela hemeretzi urte Euskal Herria Zuzenean izan genuen Euskal Herriko
|
lehen
rock festibala, egungo dimentsioetan ulertzen den gisako festibala, diot. Eta ez soilik Euskal Herrian, Europan ere gutxi ziren molde horretako festibalak orduan.
|
|
2016
|
|
|
Hegoaldean, 1968an abiatu zena, 69an Parisen jarraitu eta 1973an Paristik itzuli ondoren, Iparraldean ere ezagun egin zena. 73an sortu zen ere Errobi, Iparraldeko
|
lehen
rock taldea, Andde Duhaldek eta Mixel Ducauk osatzen zutena. Otxalde taldea berriz, Eiherabide anaien inguruan osatua, 1976an abiatu zen.
|
|
2017
|
|
|
berrogeita hamar urtetan aldatu egin dela rock taldeek hizkuntzari buruz darabilten diskurtsoa. Kantautoreen garaian euskarazko
|
lehen
rock kantuak egin zituztenek ez zuten maila berean jartzen musika tresna eta hizkuntza; are gehiago, lehendabizikoa bitartekotzat aldarrikatzen zuten bigarrengoa hauspotzeko. Biurriak taldeak 1966an eskainitako lehen kontzertua gogoan, bereizketa argia egiten du Arantxa Gurmendik:
|
|
|
|
LEHEN
ROCK DISKOTIK BERTSO HOP ERA (Kronologia baterako aleak) 221
|
|
|
|
LEHEN
ROCK DISKOTIK BERTSO HOP ERA (Kronologia baterako aleak) Errobiren lehen diskoa kalean. Manuel Lasarte bertsolariaren Gordeak neuzkanak liburua plazaratu zen. Pedro Ortuzar, Iturri, omendu zuten Bertsolari Egunean, Donostiako Astoria antzokian. Uztailak 28: Black Sabbath taldearen Sabotage diskoa plazaratu zen. Azaroak 20:
|
|
|
Kantarien eta ye ye gazteen urte indartsuen ondoren, euskarazko
|
lehen
rock kantari eta talde peto petoak sortu ziren 70eko hamarkadan: Niko Etxart, Errobi, Koska, Lisker, Enbor... ez zuen gezurrik esan Inozentzio Oleak:
|
|
|
70eko hamarkadan euskarazko
|
lehen
rock diskoak grabatu zituztenek erronka bera izan zuten, baina bere berezitasunekin. Frantsesezko eta gaztelaniazko taldeek bezala, tradizio propioaren adibide zehatzik gabe sartu zuten hizkuntza estilo horietan.
|
|
|
Hara ze gauza harrigarria: rock abestietan normala den bezala sarri testuok lehen entzunaldian ondoegi ulertzerik ez dagoen arren —Xabier Letek eta Daniel Landartek arrazoi, beraz—, abestietatik aparte izaera beregaina duten testuak oso ugari izan dira euskarazko
|
lehen
rock belaunaldietan.
|
|
|
erdarazko rockean ez dago apenas halakorik. Urrunago begiratuta, munduko rock eszena gutxitan izan du testuak euskarazko
|
lehen
rock belaunaldietan izan zuen kontzentrazio maila.
|
|
|
Anari Alberdiren hitzak gure eginda, esan daiteke hizkuntzak hitzetik hortzera ibili behar duela ahozkoarekiko gutxieneko konfiantza izan eta hori abestietara hel dadin. Hain justu, horrekin lotuta dago euskarazko
|
lehen
rock taldeen bigarren berezitasun nabaria: 80ko hamarkadan euskaltegietako apunteak anpliaren gainean jarrita eginak direla letra asko eta asko, eta hori, zuzenean gaztelaniatik itzuliak izan ez zirenean.
|
|
|
Berezitasunaren tamaina ikusita, zalantza sortzen baitzaio bati, euskarazko
|
lehen
rock diskoak kaleratu zirenetik berrogei urte igarota, euskara estilo horietan nola sartu erakusten duten ehunka disko eta hainbat adibide imitagarri, hizkuntzak zenbaitetan marroia izaten jarraitzen ote duen. " Gordinkeria" eta" nabarmenkerietarako" ez ezik, ez ote dabilen zalantza eta konfiantza falta handia bestelakoak ere espresatzeko.
|
|
|
Abestiaren hitzei kasu egitera, Errobik ez zuen gauza handirik herriari eskaintzeko," zenbait olerki, kantuaz, gure modean" ematea besterik ez, baina eskaintza hura mugarri izan zen: euskarazko
|
lehen
rock diskoa kaleratu zuen Errobik eta baita bertsoak lehen aldiz rock airetara ekarri ere.
|
|
|
Lehendabiziko meritua, euskarazko
|
lehen
rock diskoa kaleratu izanarena, ez du inork zalantzan jartzen. Bigarrena, bertsoak aurreneko aldiz rock doinuetara ekartzearena, ez da sekula behar bezala azpimarratu, eta badu bere garrantzia:
|
|
|
1974an sortu zen Koska. Euskarazko
|
lehen
rock belaunaldiaren barruan funtsezko papera jokatu zuten arren, elgoibartar hauen oihartzuna Errobirena baino koska bat beherago geratu da urteekin. Bi disko plazaratu zituzten:
|
|
|
Hitzetan bertsolari baten erreferentzia egiten duen eta disko batean argitaratuta jasota geratu den
|
lehen
rock kantua da. Mende bateko parabola marraztuta, Karlistadetatik Gernikako bonbardaketa arteko kontakizuna egiten du abestiak, eta tartean Txirrita irudikatzen du, bihotza leher zorian, txapelgorriek guraso zaharrak traizionatzen ikusita.
|
|
|
Bakero harroputzen tiro artean sartu zen euskara rockaren espazioan. Egun inor gutxi gogoratzen da horretaz, baina euskarazko
|
lehen
rock taldeak mespretxuz eta trufaz hartuak izan ziren leku eta giro askotan.
|
|
2022
|
|
|
Iragan mendeko 30eko hamarkadan, adibidez, ikusten da zinema egiten ahal zela, baina oso gauza minoritarioa zela, abertzaleen artean ere euskaldunak gutxi zirela, elizaren pisua ikaragarri handia, XX. mendearen erdialdera egiten ahal ziren gauzak Ipar Euskal Herrian beste inon ez zirela egiten ahal… Ipar Euskal Herrian beste inon ez zirela egiten ahal esan dut, eta horrek balio du ohartzeko euskal kulturaren elementu modernoak Ipar Euskal Herritik heldu direla: zineman, lehen filma; telebistan, lehen saioa; eta gainera, lehen liburua, lehen kantari modernoa,
|
lehen
rock taldea… Nahiz eta gero hori dena Hegoaldean popularizatu zen.
|