|
2001
|
|
|
|
Lehen
paradigma. Arabako koba artifizialetako graffitiak:
|
|
2002
|
|
|
«hedabideak, komunikazio publiko eta industrializatuan, iritzien gestio gubernamentalerako sortu eta garatu dira». Lasswell ek propagandari buruzko ikerketa entzutetsuak argitaratu zituen bere garaian, baita komunikazio publikoaren
|
lehen
paradigma funtzionalista ere, hurrengo galdera anizkun hau aireratuz: nork dio zer, zein bidez, nori eta zein emaitzaz?
|
|
2003
|
|
|
Newtonen aurreko optika fisikoak edo Black eta Lavoisierren aurreko beroaren ikerketak adibidetzen dute elektrizitatearen historian berehala aztertuko dudan garapen eredu aurre paradigmatikoa. Zientzia baten garapenak
|
lehen
paradigma bat lortu arte aurrera egiten duen bitartean, hein handiagoan du antza arteenarekin eta gizarte zientzia gehienenarekin, astronomiak, adibidez, jada Antzinatean erdietsitako ereduarekin duena baino, edo gaur egun natur zientzia guztiek ohitu gaituzten ereduarekin duena baino.
|
|
|
Hainbat alditan egin zizkioten eskola horiek ekarpen esanguratsuak Franklinek zientzia elektrikoarentzat
|
lehen
paradigma eratzeko abiapuntutzat hartu zuen kontzeptu, fenomeno eta tekniken gorputzari. Eskola horietako kideak baztertzen dituen zientzialariaren edozein definiziok horien ondorengo modernoak ere baztertuko ditu.
|
|
|
Aintzatespen horrek, nik uste, fenomeno mota berrien ia aurkikuntza guztien eta zientzi teoriaren baitako funtsezko berrikuntza guztien aurretiazko baldintza eskaintzen du.
|
Lehen
paradigma baten burutzapenaren ondoren, aurretik ezarritako joko arauen haustura zientzi berrikuntza esanguratsuen aurrekaria izan ohi da.
|
|
|
9 Aintzat har dezagun elektrizitatearen
|
lehen
paradigma hori ez zela 1800 urtera arte guztiz eraginkorra izan, bateriaren aurkikuntzak eta efektu elektrokimikoen ugalketak teoria elektrikoaren baitako iraultza bat hasi zutenean. Iraultza horretatik paradigma berria agertu zen arte, elektrizitateari buruzko literatura, bereziki Ingalaterran, XVIII. mendearen lehen erdiko berezko tonura leheneratu zen alderdi askotan.
|
|
|
Egoera horixe aldatu zuen Franklinek.8 Bere teoriak aurreko eskolek onartutako hainbeste efektu elektriko azaltzen zituen —guztiak ez azaldu arren— ezen, belaunaldi baten epean, elektrizitatearen ikertzaile guztiak teoria horren oso antzeko ikusmolderen batera lerratu baitziren. Desadostasun guztiak ebatzi ez bazituen ere, Franklinen teoria elektrizitatearen
|
lehen
paradigma izan zen, eta tonu eta zapore berria eman zizkien XVIII. mendeko azken hamarkadetako ikerketa elektrikoei. Eskolen arteko eztabaidaren amaierak oinarrien etengabeko birplanteamenduari eman zion amaiera:
|
|
2007
|
|
|
4 Modernitatearen
|
lehen
paradigma eta bigarrena
|
|
|
4 MODERNITATEAREN
|
LEHEN
PARADIGMA ETA BIGARRENA
|
|
|
bat hizkuntza beteginarekin enplegatzen da (Frege rekin hasi eta positibismo logikoagaz jarraitu), bestea hizkuntza arruntaren abantailekin (Austin, Oxfordeko Eskola). Filosofia moderno klasikoaren
|
lehen
paradigman hizkuntza arruntaren arbuioa orokorra da filosofiarik egiteko. Gero, joera batek, ideiak eta hitzak zeharo banatu60, eta (hizkuntza, arrunt?
|
|
2009
|
|
|
metafisika metaforikoa dei genezakeenaren barruan. Moderniaren
|
lehen
paradigman mundua zer den eta zergatik den fundamentatu nahi bazen, bigarrengoan, aldiz, Kantez geroztik, mundua, berbaitango gauzak... nola pentsatu behar ditugun, nola ulertu nahi ditugun da garrantzizkoena. Ez da, dagoeneko, ezer fundamentatu nahi.
|
|
|
Gizakiari zentzumenak, sentimenduak... kendu dizkiona, ez direlako ez argiak, ez bereiziak, eta, beraz, ez direlako ebidenteak. Lehentxeago erran dugu nola Moderniaren
|
lehen
paradigma zer egin eta zer jakin behar den erabakitzeko arrazoimenaren erabilpena dela. Arrazoimena guziaren fundamentu gisa agertzen dela, alegia.
|
|
|
pean jarri, zapaldu, eskuperatu. Loturaren beharra dago Moderniaren
|
lehen
paradigma honen guziaren atzean. Eta lotura hori gizakiari berari egingo zaio.
|
|
|
Kasu honetan efektu antzeko edo berdinaren aurrean gaude. Subjektua eta subjektibotasuna mugitu ezineko puntu batean ezarrita daude Moderniaren
|
lehen
paradigma honetan. Espazio eta denboraren zati batean, punttu zehatz eta jakin batean.
|
|
2013
|
|
|
Bilboko hiri zabalgune historikoen
|
lehen
paradigma iraulia: nekazaritza lurraldeko itsasadarretik portu hiri komertzialera.
|