|
2000
|
|
|
Ilunaldi luze batean murgildu ziren Europaren mendebaldeko herriak Erdi Arora arte. Hala ere, etenaren ondotiko
|
lehen
mendeetan berezko indar edo inertziazko jarraipena ezagutu zuten, poliki poliki itzaltzen joango zena. Hemen, uste dugu mende askotan zehar adituen artean euskara latin elebitasunak iraungo zuela.
|
|
|
Gehientsuenak bakarrik sartzen ziren bagoira eta, orotara bagoi osoan dozena bat lagun baino gehiago ez bildu arren, inori diosalik egin gabe, elkarrengandik ahalik eta urrunen esertzen saiatzen ziren. Ez zen hala izaten Lauaxetak
|
lehen
mende laurdenean ezagutu zuen garraio publikoan. Horretan oso aldatuak zeuden kontuak.
|
|
2001
|
|
|
eta, orate/ pro me/ lectores/ sic dominum/ adiutorem/ protectorem?. Goi eskuizkribuetan agertzen dira horrelakoak, eta kristautasunaren
|
lehen
mendeetan dute jatorria.
|
|
|
Mundua itxuraldatzen ari zaigu, onerako edo txarrerako, Euskal Herria ere bai. Urte gutxitan ikusi ditugu, baita ikusiko ere,
|
lehen
mende luzeek ikusi ez zituzten bezalako aldaketak. Mundu urduri eta aldakor horretan aurkitu behar dugu bizilekua, biziko bagara.
|
|
|
Lizarra Garazi Akordioa proiektu nazionalistak euskal herritar ez nazionalisten eta gainerako espainiar guztien aurka bideraturiko inposizio estrategia esklusibistatzat hartzea izan da lehena eta funtsezkoena; hau da, ukatu zaio eduki demokratikoa eta" nazionalismoa versus demokrazia" ardatzean kokatu dute egoera berria. Bakearen aldeko distentsioa ekar lezaketen bideak oztopatzea izan da bigarrena,
|
lehenaren
mendean neurri handi batean; ETArekiko negoziazioan jarri nahi diren mugetatik hara (presoak eta kito), biziki espero dute Lizarrako Akordioa, emaitzarik gabe, bakearen eremuan behinik behin, bere diskurtsoetan edo bere ekimenetan nahastea eta traba  tzea. Geldiarazi eta zartatuko duten barne kontradikzioak sortuko dira horrenbestez.
|
|
2003
|
|
|
Kanposantuan gizadi sakabanatua atzera elkartzen da, guztion patuaren arabera. Aldamenean Cestio herri tribuno erromatarraren mausoleoa gailentzen da tente, 27 metro gorako piramide zuria, Kristo aurretik
|
lehen
mendekoa. Hemen Keats, Goetheren semea, Humboldtena, jende isil apal hau, gure memorian beren iragan hiletik istantetxo bat pizten direnak...
|
|
2004
|
|
|
Alde horretatik begiratuta, Erdi Aroko pentsaera bera baino askoz lehenagosortutako proiektu baten bigarren aldia dugu. Bere zantzu propioak izango ditu, baina baitakomunak ere,
|
lehen
mendeetako kristau idazleekin. batez ere araii emailetzat hartu izanziren?, deitutako haiekin.
|
|
2005
|
|
|
Doncoeur jesuita ohartua zen 1903 eta 1930 artean diozesa bat desagertzen zela urte oroz, apez kopuruari zoakionaz162 Gauza bera azpimarratuz, Congar ek idazten zuen 1948kotzat, delako birmoldaketan bilatu zutela aterabidea, orain asmatua dela zenbaitek uzten duten mirakuluzko aterabide berean. Eta gehitzen zuen Elizaren
|
lehen
mendeetan behar ziren erabakiak hartuak izanen zirela duda muda izpirik izan gabe: apezpikuek giristinoei galdetuko zietela apez izateko on zirenak hauta zitzaten
|
|
|
Apezpiku eta Burulehenak ere demokratikoki hautatuak ziren.
|
Lehen
mendean berean Erromako Klementek Korintoko giristinoei idatzi zien" eliza osoaren baimenarekin" hauta zitzaten beren arduradunak (44,3). Garai beretako Didake dokumentuan irakurtzen dugu" Hauta Jainkoaren gustuko apez eta apezpikuak." (15,1) Mende bat berantago Hippolytek Apostoluen Tradizioan (2):
|
|
|
Ez zen birjina. Elizaren
|
lehen
mendeetan, ala apez ala apezpikuak ezkonduak ziren. Geroago ziren hasi zenbait eskatzen ez ziten alargundu ondoan bigarren aldikotz ezkonduak izan.
|
|
2006
|
|
|
Hala borobildu zuen Alexandre de Labordek euskal emakumeen erretratua. Estrabonek berriz, Kristo aurreko
|
lehen
mendean: " Emakumeek ere dantzan egiten dute gizonekin batera elkarri eskutik helduta".
|
|
|
metatzeko euskailu digital behinena den Compact Disc (CD) izenekoak
|
lehen
mende laurdena bete du dagoeneko.
|
|
|
Talde lana izan da bere
|
lehen
mende erdia bete duen Jakin. Bertan bildu da, gidari, talde trinkoa eta langilea, zabal jokatzen jakin izan duena, eta irekitasun horretan lankidego zabala biltzea lortu dute.
|
|
|
zu jaio ondoko
|
lehen
mendea!
|
|
2007
|
|
|
Bertan Argentinako Mar de Plata hiriko euskal etxearen anibertxarioa aipatzen da. Mikel Ezkerrok argitu zigunez (XII), Denak Bat izeneko euskal etxe hau 1943an fundatu zen; eta
|
lehen
mende erdia bete zuenean, jai erraldoi bat antolatu zen, Argentina osoko eta Uruguaiko euskal etxeetako ordezkaritzak bilduta. Uruguaiko ordezkaritzarekin batera joan zen Mar de Platara Inazio Argiñarena.
|
|
|
Gure Aroaren
|
lehen
mendeetakoak dira maileguetarik asko. Hitz hauetarik gehienetan, eta toponimian berdin, inperio garaiko latina sartu zen, eta orduko fonetika, erromantzeek jasan dituzten aldaketak barik gorde du euskarak.
|
|
|
Ermitauek egiten zituzten, garai hartako eliza ofizialaren handitasunetik eta luxutik urrun bizi nahirik. Erdi Aroko
|
lehen
mendeetakoak dira eta guztira 16 ermitau koba daude.
|
|
|
Antzinako baskoiak gaur egungo Nafarroa osoan eta Gipuzkoa, Oska, Zaragoza eta Logroñoko probintzien zati banatan bizi ziren. Tito Livioren eta Salustioren eskutik agertu ziren aro arrunta baino lehenagoko
|
lehen
mendean. Koldo Mitxelenak argi eta garbi utzi zuen baskoi guztiak ez zirela euskaldunak eta euskaldun guztiak ez zirela baskoiak.
|
|
|
Azken horietatik hasiko gara: abertzaletasunak indar berria hartu zuen Ameriketan; izan ere, hirugarren belaunaldi bat sortu zen(
|
lehena
mende hasieran Argentinan, bigarrena 1939koa eta hirugarrena 1950ekoa), exiliatu asko heldu baitziren bertara eta, gainera, aurreko belaunaldien seme alabak gehiago inplikatu ziren lan politikoetan. Aldizkari politiko berriak sortzeko gai izan ziren, ez bakarrik Ameriketako euskaldunei zuzenduta, baita Euskal Herriko abertzale eta euskaldunei zuzendutakoak ere.
|
|
2008
|
|
|
K.a. ko
|
lehen
mendean egin zuten, erromatarren inbasio garaian, eta helburu militarra baino ez zuen (gerora garrantzi handia izan zuen merkataritza harremanetarako).
|
|
|
Zirikolatz Senpereko eskual dantza taldeak 25 urte ospatu ditu aurten.
|
Lehen
mende laurdena ederki, eta giro ezin goxoagoan, ospatu zuten 400 senpertarrek gan den urriaren 31an. Gers eta Lyon eskualdeetako bi dantzari taldek ere parte hartu zuten ospakizunean.
|
|
2010
|
|
|
ebanjelioaren eta fede kristauaren mezu nagusiaren kontra doala azpimarratu zuen filologoak,, mezu nagusia ez baitzen hori izan, hain zuzen ere,[] bakea hartu zuela, berpiztu egin zela baizik?. Ustezko heterodoxia horrek kristautasunaren
|
lehen
mendeetan bere tokia eduki lezakeela onartuta, Gorrotxategik uste zuen, ordea, arazo filologikoak askoz sakonagoak zirela,. K.o. 350 urtea baino lehenago ez baitugu aurkitzen hilentzako formula kristau horren bariante bakar bat ere?.
|
|
|
Horrek esan nahi du bertako noblezia sortzen hasia zela. K.o.
|
lehen
mendean etxe asko birmoldatu ziren eta horixe da, I. eta II. mende horiek, hiriaren garai loriatsuena. Asturica Burdigala (Astorga Bordele) garraiobide erromatar garrantzitsuaren geldialdietako bihurtu zen.
|
|
|
Platon eta Aristoteles maisu handien buruan izan zuen habia etikak. Arrazoimen potentez errun arrautzatxoetatik irtengo zen etika txita txit hegalaria, Europan barna
|
lehen
mendeetan, eta mundu osoraino zabalduko zen etika banandu eta globalizatua. Arrazoimenari esker.
|
|
2011
|
|
|
Inoiz izandako zientzialarien %90 baino gehiago bizirik daude. Zientzia hutsa, benetakoa, egiten duen
|
lehen
mendea da hau. Oso azkar ari gara aurreratzen, eta oinarrizko lege guztiak ulertzen ditugu.
|
|
|
Pazifismo gehienak inspirazio erlijiosokoak izan dira:
|
lehen
mendeetako kristauak, korronte frantziskotarren batzuk, Erasmo paregabea, mennonitak, kuakeroak, Jehovaren Lekukoak,, anarkismo kristaua?, Tolstoiren jarraiko ildoa (Gandhirenganaino), Martin Luther King. Pazifismo moralek ere, humanistak, zuzenean inspirazio erlijiosokoak nahiz ez izan, balio sistema, judu kristauaren?
|
|
|
Muxikako bailaran hiru dorretxe handi eraiki ziren Kristo ondoko
|
lehen
mendearen inguruan: bailararen erdian Ibarguen, alde bateko muinoan Andramendiko dorrea, mende batzuk geroago Muxikako gaztelua izango zena, eta beste aldeko muinoan Ontxoka, gaur egun Ibarguengoitia.
|
|
2012
|
|
|
Pazifismo gehienak inspirazio erlijiosokoak izan dira:
|
lehen
mendeetako kristauak, korronte frantziskotarren batzuk, Erasmo paregabea, mennonitak, kuakeroak, Jehovaren Lekukoak,, anarkismo kristaua?, Tolstoiren jarraiko ildoa (Gandhirenganaino), Martin Luther King. Pazifismo moralek ere, humanistak, zuzenean inspirazio erlijiosokoak nahiz ez izan, balio sistema, judu kristauaren?
|
|
2014
|
|
|
3.1
|
Lehen
mende erdia: euskara galbidean, baina ez erabat galduta
|
|
|
Erromak noiz emanen die ezkontzeko baimena apezeri? Elizako
|
lehen
mendeetan izan dute ezkontzeko ahala bai apezek bai eta apezpikuek. 325an, Nizeoko kontzilioan ikusten da apezpiku batzuk nahi izan zietela debekatu apezpiku, apez eta diakrei beren emaztearekin etzatea.
|
|
|
Eza eman duten zenbat ezagutzen dute? Elizaren
|
lehen
mendeetan girixtino elkarteek zituzten berek hautatzen beren apezak, bat behar zutelarik. Gizon eta girixtino seriosak izatea zitzaien eskatua.
|
|
|
Gauza guti dakigu haren biziaz, segurtamenekin erraiteko segurik. Aspaldiko kondaira batzuen arabera, Palestinatik etorri omen zen
|
lehen
mendean berean. Beste paper zahar askok diotenaz, hirugarren edo laugarren mendekoa ditake izaitekotz eta Arleseko lehen apezpikua izana.
|
|
|
Ainitzek diote ere girixtino fedea hortik sartu zela orai Frantzia deitzen dugun herrialderat.
|
Lehen
mendean berean, Jesus hil eta piztueta laster, Palestinatik horrat etorri baitziren Andredena Mariaren jendakiak omen ziren Maria Madalena, Maria Jakobe, Maria Salome eta hain segur beste zonbait lagun heiekin. Multxo hori denbora guti barne barreatu zen, hala diote kondaira xahar batzuk, eta tokian berean gelditu bakarrik Maria Jakobe eta Maria Salome.
|
|
2015
|
|
|
Euskarak desagertzeko zorian egon behar izan zuen gure aroko
|
lehen
mendeetan, baina
|
|
|
Ororen buru," nafar eta euskal, ezin bereizizkoak dira", Nafarroak egituratzen baitu" euskal populuaren adierazpen politiko nagusia", bilakaera historikoaren emaitza, ezen Erdi Aroko
|
lehen
mendeetatik" Nafarroa euskal herri birkonkistatua baita", eta aro historiko hura amaitzean," Bizkaia eta Gipuzkoako eskualde ahantziak hasi dira garrantzi ekonomiko eta demografikoa hartzen. Aurrea ongi babesturik, mintzairari eutsi diote, eta basko izena haiei zaie eman nagusiki; nolabait nafartarrekin antitesian, hau da, Ebrora buruz abian diren euskaldunak, eta zibilizazio zaharrekin bat egiten dutenak".
|
|
|
Norbaitek erran zidan biderkatzen baldin baduzu Amadeok Diputazioan daraman denbora bider X kokatuko duzu zure burua kristautasunaren
|
lehen
mendean. Egia ere bada Baionako alkateak enekin zuela hirien jumelagea sinatu duela hogei urte, eta hor darrai, Iruñeak dozenatik goitiko alkate ukan dituen bitartean.
|
|
|
Etiopian hiruetarik bi kristauak dira, gehien bat kopto ortodoxoak. Komunitate hori Afrikaren puntan bizi da
|
lehen
mendetik geroz. Etiopiako gobernua oso hasarre mintzatu da, erranez islamisten kontra jarraituko duela bere gudua.
|
|
|
Dena den, Erromanoen denborako zezen plaza famatuenak dira beraz Arles et Nimes hirietakoak. Biak hein bertsukoak eta garai berean eraikiak, duela hemeretzi mende,
|
lehen
mendearen bi azken hamarkadetan. Hogoi mila jendez goiti kokatzen ahal zen plaza horietan!
|
|
2016
|
|
|
Bi poetika klasiko ezagun dira, esate batera, Horacio ren Ars Poetica, K.a
|
lehen
mendekoa, eta neoklasizismoko L' art poétique, Nicolas Boileau rena.
|
|
|
– Euskaldunen burdinaren metalgintza garapen ikaragarria aztertuz, dirudienez garrantzi handikoa gure garaietako
|
lehen
mendeetatik aurrera, eta Erromako mendebaldeko inperioa amaituz geroztik ere?
|
|
|
– Gure pixkanakako sarrera letren munduan, gure garaiko
|
lehen
mendeetako testigantza akitaniar baskoietatik hasita, eta. Iruña Veleiako III VI. mende bitarteko aurkikuntzak on direla frogatu ahal izan bitartean behintzat. X. mendetiko testigantzetara, espainolaren eta aragoieraren lehen testigantzekin batera?
|
|
|
Momentu gorenean juduek inperioaren %7 eta %8 artean osatzen zuten, eta judu hitza Judeako biztanleentzat baino gehiago erlijio hori osatzen zuten guztientzat erabiltzen zen. Zabalkunde juduak, kristauak bezala indar handia izan zuen k.o.
|
lehen
mendean. Hala ere, oso garrantzitsua da kontuan hartzea hasierako urte horietan zaila zela kristauen eta juduen artean desberdintzea.
|
|
|
Euskarak desagertzeko zorian egon behar izan zuen gure aroko
|
lehen
mendeetan, baina Erromatar Enperadoregoaren desegiteak, une egokian gertatuak, ziurtzat jo zitekeen heriotzatik libratu zuen.
|
|
|
Eraikin horien historiak Bilboko bizitzako
|
lehen
mendeetatik bidaia egiteko, eta horrela hiribilduaren bilakaerari eta bertan bizi izan zirenen bizitzari buruz gehiago jakiteko aukera emango digu.
|
|
|
Itun Zaharrarekin, Berriarekin eta Katiximarekin ari nintzela, totxo baten berri izan nuen, Guia para entender el Nuevo testamento, egilea Antonio Piñero, Greziar Filologiaren katedraduna izandakoa Complutensen, kristautasun primitiboaren hizkuntzetan eta literaturan espezializatua. Piñerok dio berrogei urtez bizi izan dela
|
lehen
mendean. Liburua in pre sio nan te-a da.
|
|
2017
|
|
|
eragindako hondamendi demografikoaren neurria eztabaidagai da oraindik ere. Kolon iritsi ondorengo
|
lehen
mendean Hego Amerikan eta Erdialdeko Amerikan biztanleriak izandako jaitsierari buruzko kalkuluak nahiko gorabeheratsuak dira, baina akademiko garaikideak bat datoz gehienean, haren eraginak Holokausto Amerikar batekin lotzean. Hala idatzi du André Gunder Frankek:
|
|
|
asko egin dugu epe horretan.
|
Lehen
mende ilara luzean baino gehiago belaunaldi gutxian. Nagusiaraztea progreso guzti horrekin lortu den oparotasun kultura, alabaina, barru barruraino errepresiboa ageri da, gainditu nahi zen arkaiko, superstizioso, ilunditarra bezalaxe.
|
|
|
isilik zegoen, sufritzen ez balu bezala..." (2). Aurkitzen dugu hor
|
lehen
mendetako heresia baten kutsadura. Heresia horrek aldarrikatzen zuen, Joaniren Ebanjelioa hitzez hitz hartuz, Hitza haragi bihurtu zela, bai, baina ez gizon, eta ez zuela guk bezala sufritzen, konparazione.
|
|
2018
|
|
|
Pottoka Historiaurreko haitzuloetako hormetan adierazitako zaldia al da? Edo Kristo aurreko
|
lehen
mendeetan sartutako zaldien ondorengo etxekotua. Estandarren arabera kalibratutako animaliak oinarri zituen XVIII. mendeko eredu ingelesaren araberako arraza batekoa al da?
|
|
|
Susmoa dugu horma horiek informazio asko eman diezaguketela.
|
Lehen
mendeetakoa edo, gutxienez, X. edo XI. mendekoak. Berritze handietarako trantsizioa.
|
|
|
Berrogeita hamar urte geroago, K.o. 57 urtean, Lucio Pompeyok eta Iruñea hiriak sinatutako ospitalitate itunek erakusten dutenez, baskoien komunitate indigenak nahiko bereganatua zeukan erromatar bizimodua.
|
Lehen
mende honetan, Iruñeko lehen" historia" idatzi zen, eta Plutarcori zor diogu, K.a. 75 urteko neguko Sertorioren gerla zibilak deskribatu baitzituen:
|
|
|
4. Pompelo ren gorabeherak Inperio aldiko
|
lehen
mendeetan
|
|
|
Beren ezdeustasun literarioa pentsamendu erlijioso edo politiko baten zerbitzuan ezartzen duten sinesgaitz soldatadun horiei buru egiteko, erakusten ahal ditugu gure euskara ren antzinatasun handiaren ukaezinezko frogak: greziar eta erromatar idazleek gorde zuten Iberia zaharreko eta Afrikako geografia; Pomponio Mela geografo espainolaren lekukotasuna eta Senekarena 63; X. mendeko erromantzezko kronikak, zeinetan aipaturik baita bizkaitarren mintzaira zaila, el mal linguaje dels Visquains 64; azkenik, aro kristauko
|
lehen
mendeetako berrogeita hamar bertso baino gehiago, bat hola hasten delarik:
|
|
2019
|
|
|
Kontuan izan izen berak balio izan zuela sinismen zaharretako jainko handia eta kristau erlijioko jainkoa izendatzeko. Azkenean JAUNGOIKOA hitza izango da geldituko dena, eta oihartzun jentilak bere baitan gordetzen zituen ORTZI izena desagertuko dena, baina kristau fedearen
|
lehen
mendeetan Ortzi izan zen euskal kristauek erabiltzen zuten izena euren jainkoaz hitz egiterakoan. Eta ene aburuz, aipaturiko bi aste egunak garai hortan sortuak izan daitezke, fede berriarekin batera egutegi eguzkiar erromatarra zabaldu eta gurera egokitu egin zenean.
|
|
|
Erroman iturri dezente topa daitezke eta aspaldikoak.
|
Lehen
mendeetako kontuak laburbilduz, esan behar da, lehenbizi barau egunetarako seinalatuak ageri direla koarta tenporak. Baina, honako zehaztasun pare hau kontuan hartuta:
|
|
|
Aspaldiko mendeotan igandekoa da ospakizun nagusi printzipala. Baina,
|
lehen
mende haietan, ez zen iganderik artean. Meza bakarra, larunbat gauerdikoa zen.
|
|
|
Eta asteko lehen egunetan, erdialdean bat hartzeko, asteazkena gelditu zen seinalatua. Hiru tarte horiek izango ziren
|
lehen
mende haietan otoitzerako hautatuak: asteazkena, ostirala, eta laster igandea nagusituko zen arren, tenporen garaiko hartan behintzat, otoitz gune nagusia, larunbat gauerdikoa zen.
|
|
2020
|
|
|
Hortik aurrerako lekukotasunak XVII. mendearen bigarren erdikoak dira. Beraz, ulertu behar da ibaiaren izenak jarraitutasuna izan zuela
|
lehen
mende erdian ere, gutxienez Mendotza eta Eztarroa herrietan, dokumentazioaren isilaldiaren ondoren Zalla forma erruz berragertzen delako. Esaterako, Eztarroan:
|
|
|
XX. mendeko azken 2 hamarkadetatik aurrera hasi da antzinako euskal burdinola industriaren lekukotza materiala ezagutzen eta aitortzen. Ordura arte —baita egun ere—, nahiko ohikoa zen industria hau ezarri zen
|
lehen
mendeetako asmamenen deskribapen zuhurrak aurkitzea; haien faktore eta eraikitzaileez hitz egiten ziguten, eskuratutako metalaren kopuruez... Baina oso gutxi esaten ziguten heredatutako legatu materialari buruz, edo ezer ez.
|
|
2021
|
|
|
Argi ikusten da perpaus mota bien aldea biak biltzen dituen esaldi honetan: Lehenbailehen ikasten has zitezen irakasleak halako errieta egin zien, non ikasle denak isil isilik gelditu baitziren;
|
lehen
mendekoak, helburuzkoak, irakasleak lortu nahi duen ondorioa ematen du aditzera (ikasleak ‘ikasten hastea’); bigarrenak, ondoriozkoak, gauzatutako ondorioa (ikasleak ‘isil isilik gelditzea’).
|
|
|
Bost urteko haurrak. Gatz Harana, K.a.
|
lehen
mendea. Hamar urteko neska mutikoak.
|
|
|
Arriskutsua da zifrak kalkulatzea, baina badirudi irakurleen kopuruak nabarmen egin zuela goiti. Milurtekoaren
|
lehen
mende haiek panfleto proselitisten urrezko aro bat izan ziren —haien artetik, deigarriak dira Erromaren zapalkuntzaren kontrako errebeldeen testu subertsiboak— Orobat, ez da kasualitatea garai hartan, genero tradizionalak alde batera utzita, entretenimendu hutseko eta kontsumoko literatura suerte batek arrakasta izatea (sukaldaritzari eta kirolei buruzko tratatuak, ilustrazio esplizitua... Autore ospetsu batzuk lan friboloak edo kultura altu eta baxuko lan hibridoak idazten dibertitzen ziren.
|
|
|
Ez ezazula uste beti horrela izan denik. Idazketaren
|
lehen
mendeetatik Erdi Arora arte, goraki irakurtzea zen ohitura, norberarentzat edo besteentzat, eta idazleek, esaldiak idatzi ahala, ahoskatu egiten zituzten haien musikaltasuna entzuteko. Liburuak ez ziren, orain diren bezala, gogamenaz kantatzen zen kanta bat, baizik eta ezpainetara saltatu eta ozenki aditzen zen doinu bat.
|
|
|
Batzuek diote meatzariak bazirela jadanik, Kristo aitzineko
|
lehen
mendean, zeren denbora hartako txanpon batzu atxeman baitzituzten galerietan! Eta badakigu, Erromanoek egin zituztela ikerketa garrantzitsu batzu Euskal Herrian.
|
|
2022
|
|
|
bere pentsaeraren gelditze egoerak eta bere antolaketak, egungo kristau anitzen ustez, sinesgarritasuna galarazten dio Elizari. Gaur egungo erronka fedearen adierazpenak biziberritzea da, kristautasunaren
|
lehen
mendeetan inspiratuz. Izan ere, sinesteko moldea bera da auzitan, errebelazio biblikoa gizateriaren bizitzarekin eta gure bizitzarekin nola erlazionatzen dugun.
|
|
|
" Birfundazio" bat baitezpadakoa da. Bidea da gure garaiko kulturetan mezu ebanjelikoa eguneratzea, herri kristauari autodeterminatzeko eskubidea emaitea, munduko lau bazterretan hedaturik dauden kultura desberdinetako kristauei beren fede kristauak tokiko moldean aitortzeko aukera emaitea, XVI. mendetik gora etengabe garatu diren zientzia fisiko eta giza zientzien aitzinapenak ustiatuz,
|
lehen
mendetako gure antzinakoen fede adierazbideak behin betikoz baztertuz.
|
|
|
Eta garaiko testuinguruan, gainera, bueltan gaitzespena jasotzetik urruti, miresmena eragiten zuten. " Emakume birjina emakume ezkondua baino gehiago baloratzen duen doktrina berri horren bermeaz, gure aroko
|
lehen
mendeetako emakumeek aurrez aurre topo egin zuten, bat batean, beren duintasun ezetik eta gutxiagotasunetik libratzeaz batera gizonarekiko zeukaten menderakuntzatik askatzeko aukera", dio Gomezek Anorexia nerviosa: una aproximacion feminista (Anorexia nerbiosoa:
|
|
|
Sternkirke (Flandria), 1692ko abuztuaren 3a. Frantziaren eta Augsburgotar Ligaren arteko Bederatzi Urteko Gerraren baitan,
|
lehenek
mendean hartu zituzten flandiarrak eta haiekin bat egindako espainiarrak, ingelesak, eskoziarrak eta alemaniarrak. Sternkirkeko garaipena ospatzeko, frantziarrek konposizio bat eskatu zioten Marc Antonine Charpentier musikariari.
|
|
|
Erlijioaren eragina erabakigarria izan zen herrialdean erakunde politikoak ezartzeko orduan; izan ere, protestanteak eta katolikoak lehia bizian aritu ziren, eta lehenbizikoak bigarrenei nagusitu zitzaizkien botere ekonomiko eta politikoaren maila gorenetara iristeari dagokionez. Konfederazioaren
|
lehen
mendearen parterik handienean, erlijioak eragin handia izan zuen gizarteko sektore guztietan, eta banaketa handia eragin zuen katolikoen eta protestanteen artean. Nolanahi ere, hizkuntzak erreleboa hartu zuen mobilizazio politikorako faktore gisa, eta, 1960ko hamarkadatik aurrera, arrakalarik nabarmenena bilakatu zen.
|
|
|
Aflabeto arabiarra, alfabeto latinoa edota amazigharen alfabeto propioa den tifinagha. Alfabeto hau Kristo aurreko
|
lehen
mendean dokumentatua omen dago, ondoren amazigh familiako tuareghek bakarrik atxiki omen zuten, eta XX. mendean modernizatua da.
|
|
2023
|
|
|
Horra zer den gaurko egoera, eta horra zerek eraman gaituen huntara, katoliko anitzek" Tradizioa" deitzen dutena. Jostagarria da ohartzea tradizionalista horiek Tradizioa aldarrikatzen dutenean, ez dela nehoiz tradizioa
|
lehen
mendeetakoa, baizik eta, kasuen arabera, XVI. mendekoa, Kontrarreformaren autoritatea ezarria izan zen garaikoa, edo XIX. mendekoa, Argitsuen eta Iraultzaren mende ondokoa, Elizak bere autoritatea kontzientzien gainean ezarri nahi izan zuen denborakoa, bere burua hutsegin ezinekoa deklaratzerainokoan!
|
|
|
Eta asmatu du hori asmatzen: ausarta izan da mitologia eta historia nahasten, eta neurri berean jokatu du ikuskizunaren eta errespetuaren alde; gaur gaurko gaiei ere keinu batzuk egin dizkie, gainera —«giza lukurreriak oinpean darabil oihana», dio Marik— Zuzendari gutxik irudikatu dituzte Erdi Aroko
|
lehen
mende urrun haiek, are gutxiagok Mendebaldean.
|
|
|
Hirigune hark Kristo ondorengo
|
lehen
mende hasieratik inperio erromatarraren gainbehera arte iraun zuen, 400 urte inguruz. Bere garairik oparoenean, 4,5 hektareako eremua izan zuen.
|
|
|
" Europa girixtinotu aintzineko kultoetan eta girixtinotasunaren
|
lehen
mendeetan, herrialde guztietan ematen ziren dantzetarik
|