|
2004
|
|
|
Digestioa eragiten hasten diren
|
lehen
langileak hortzak eta listua dira.
|
|
|
Uste dugu produktibitatea aztertu behar dela, osasunean eta ingurumenean duen eraginaren arabera. Eta, gainera, ikusi dugu kutsatzaileen eraginpean dauden
|
lehenak
langileak direla, haiek sortzen edo erabiltzen diren fabriketan. Horregatik, prebentzioaren zati handi bat fabriketan hasten da.
|
|
2007
|
|
|
Hamazortzi urte igaro dira honekin hasi nintzenetik! Nire gurasoen ostean, ni izan nintzen upategiko
|
lehen
langilea, eta gaur egun 50 gara. Mahatsa biltzeko garaian, mahatsa mozten dutenen eta mahatsa biltzen dutenen artean 40 bat izango dira, eta horrez gain, beste hamar pertsona gehiago izaten dira upategian.
|
|
|
Hemezortzi urte igaro dira honekin hasi nintzenetik! Nire gurasoen ostean, ni izan nintzen upategiko
|
lehen
langilea, eta gaur egun 50 gara. Mahatsa biltzeko garaian, mahatsa mozten dutenen eta mahatsa biltzen dutenen artean 40 bat izango dira, eta horrez gain, beste hamar pertsona gehiago izaten dira upategian.
|
|
2008
|
|
|
Udan mota horretako ordezkapenak eginez gero, ikasle batzuk graduatu ondoko ikasketak ordaintzen dituzte, baina ezin dira beste modu batera eskuratu. Laguntza publikoak Aldi berean lan egiten eta ikasten duten pertsonak arduraz eta irmotasunez lan egiten duten arren, Administrazioak babesik gabe sentitzen dira; izan ere,
|
lehen
langileak ikasleak baino gehiago dira, eta lehenak bigarrena baliogabetzen du. Ondorioz, lan eginez gero, ez dago bekarako eskubiderik.
|
|
2009
|
|
|
XX. mendean aurrera egin ahala, ugaritzen den beste notizia mota bat Amerikako gobernuek immigrazioari jarritako trabak dira, bertan gauzatzen diren krisiak eta lan falta aitzakiatzat harturik, immigrazioari murrizketak egingo dizkiote eta kasu askotan immigrante osasuntsu eta egokienak hartu nahi izango dituzte, bakarrik hori da behintzat Euskal Herriko egunkariek bertaratzen dutena: ...«extranjeros indeseables que albergan propósitos de hacer propaganda sediciosa», Diario de Navarrak 1935ean Peruko Gobernuak kaleratutako dekretu bati buruz esaten zuen bezala.77 Emigrantearen irudiari baldintzak jartzen hasiak omen ziren beraz; aipagarria da, zenbait artikulutan penintsulako «iparraldeko» emigrantearen eta «hegoaldeko» emigrantearen arteko konparaketa bat nola egiten zen,
|
lehenak
langileak eta sufrituak ziren bitartean, bigarrenek bizi zalekeria eta arazoak ekartzen omen zituzten, El Pueblo Vasco k zioen bezala, «hidalgo espainiarraren» izaera alferra omen zuten haietako askok78. Beste pasarte honetan, berriz, euskaldunaren eta Espainiako iparraldean bizi direnen bertuteak bereziki azpimarratzen dira:
|
|
|
Aldarrikapenarekin batera ospakizunak ere tokia izanen du eta Barakaldoko BEC erakustazokan bazkaltzera bilduko dira sindikatuko kideak. LAB sindikatuak aurtengo Maiatzaren
|
Lehenerako
Langileon borrokaz Euskal Herriak aldaketa leloa aukeratu du. Mezu hori zabalduko du ostiralerako herrialde bakoitzean deitu dituen manifestazioetan.
|
|
|
Horrenbesteko erantzukizuna izanda, gero berak hartzen ditu erabakiak. Itzarri indarra hartzen hasi dela kontuan hartuta, berandu baino
|
lehen
langile gehiago kontratatzeko premia izan dezake. Athleticetik bat behintzat fitxatuko luke.
|
|
2011
|
|
|
Gatazka bat izango da erakunde honi oxigenoa emango diona. 1912an burutuko da Tolosaren historiako
|
lehen
langile gatazka esanguratsua, probintzia osoko greba orokor baten baitan. Tolosako karlistek iraultzaileak iritsi zirela esango zuten. Grebaren arrazoia somarako edota, destajoko?
|
|
2012
|
|
|
Eskaintza horren gainean abokatuekin hitz egin dugu eta ezinezkoa dela esan digute".
|
Lehen
langilea kaleratu orduko grebara joko dutela esan dute TS Fundiciones eko langileek.
|
|
|
langilea epealdi horretan kaleratuz gero, ez du kalte ordainik jasoko. Enpresariak 3.000 euroko zerga kenkaria izango du
|
lehen
langilea kontratatzen duenean, baldin eta langileak 30 urte baino gutxiago baditu.
|
|
|
Kapitalaren jarioaren menpe bizi, edo ekonomia errotik eraldatu hobeto bizi ahal izateko. Horregatik, beharrezkoa da maiatzaren
|
lehena
langile guztien aldarrikapen jaia bihurtzea, eredu sozial berri baten alde, zibilizazio berri baten defentsan. Langileria, enplegu bat dutenekin batera, lan asko egin, baina ezer irabazten ez duten pertsonek osatzen dutelako; langileek osatzen dute, baina baita baserritarrek ere, baldintza beretan; feministek eta ekologistek osatzen dute, soilik ikuspuntu hauek bermatzen dutelako bizitzaren jasangarritasunaren nahia ase egingo duen erantzun erreal eta eraginkor bat.
|
|
|
Bestalde, 50 langile baino gutxiago dituzten enpresa txiki eta ertainentzako kontratu mugagabea sortu da. Berritasun nagusia 3.000 euroko kenketa izango du 30 urte baino gutxiagoko
|
lehen
langilea kontratatzeagatik. Enpresa mota honetarako, 3.600 eurorainoko hobaria ezarri da 16 eta 30 urte bitarteko gazte langabeak kontratatzeko, eta 4.500 eurorainoko hobaria 45 urtetik gorako iraupen luzeko langabeentzat.
|
|
2014
|
|
|
Hori gertatu da Zumaian». Herritarren, udalaren eta sindikatuaren kexak direla eta, Osakidetzako arduradunek erantzun dute zerrendako
|
lehen
langilea hartu dutela, baina argudio hori «tranpa» dela uste du Ibargurenek: «Zilegi da zerrendan behera egitea:
|
|
|
Gizarte Segurantzaren sistema osatzen duten erregimenen kargurako beste pentsio eskubiderik ez izatea. 1940 baino
|
lehen
Langileen Erretiro Erregimenean afiliatuta egotea edo 1967ko urtarrilaren 1a baino lehen estalita izatea, 1.800 egun Zahartzaro eta Baliaezintasuneko Derrigorrezko Aseguruaren Erregimenean kotizatzeko. Baliaezintasuneko SOVI eskuratzeko betekizunak Ohiko lanbiderako baliaezintasun erabatekoa eta iraunkorra izatea, eta lana uzteko arrazoi erabakigarria izatea.
|
|
|
Haietako bi, Gipuzkoan. Azkena, Usurbilen. Ondoko irudian, urte honetan lan istripuz hil zen
|
lehen
langilearen lankideek, gertaturikoa salatzeko eginiko elkarretaratzea, Basauriko Gerdau GSE enpresa atarian. MobilizazioakOtsailak 12, asteazkena13: 00: 00 Lan uztea Luzuriagan. Deitzailea:
|
|
2015
|
|
|
92 Hara zer esan digun horri buruz Lucien Etxezaharretak: . Erran behar da Irulegiko Irratiako
|
lehen
langileak Radio Adour Navarre (RAN) irratian aritu zirela, 1982ko otsailean hasi aurretik modu autonomoan, laguntza ardietsiz RANetik; bere burua elebidun aurkeztu zuen Irulegiko Irratiak orduan, %80 euskaraz zuela hargatik.?
|
|
|
20 mobilizaziotik gora deitu ditugu eta hau da gure ustez gure militantzia aktibatzeko eta motibatzeko modua.Baina badugu beste arrazoi bat gure aldarria eskualdeetara eramateko: milaka langile LABek esateko duena entzutera etorri baino askoz ere emankorragoa da langileak eta langileon aldarrikapenak plazara ateratzea, euskal herriko eskualde guztietan ikusgarriak egitea eta Durangon edota Lizarran, Hernanin bezalaxe, Maiatzaren
|
Lehenean
langileok mobilizatzen jarraitzen dugula ikustaraztea.Arrazoi guzti hauengatik langile guztiei dei egiten diegu Maiatzaren 1ean Hernanira hurbil daitezen, 12.00tan Gudarien enparantzatik abiatuko den manifestaziora.LANGILEOK BORROKAN, EUSKAL HERRIAK ALDAKETA
|
|
|
" apaiz gorriak" zeritzatenak. Kontzilio bururatu eta urtebetera, 1966an,
|
lehen
Langileen Komisioak eratu ziren Nafarroan, eta 1967an agertu zen Langileen Batasun Sindikala. Prozesua akzeleratu zen urte gutxian, eta hamarraldiaren bukaerarako, mugimendu hauek beren gain hartuko zituzten klase borroka bezalako aldarri politikoak, Langileen Erakunde Iraultzaileari (ORT) bide emanik.
|
|
2016
|
|
|
|
Lehen
langilea
|
|
|
Goizetan, gaua zelatan pasa ondoren, ibai aldera ematen duten leihoetatik begira jarri eta mendien gainetik egunaren lehen argiaren zantzuak sumatzen hasten denean, satisfazio handia sentitzen du, bere begi eta belarri erneek lantegiaren atsedena behar bezala zaindu dutelako, eta gauza guztiak bere tokian daudelako, berriz ere eguneroko jardunari ekiteko pronto. Goizeko
|
lehen
langileak lantegira sartutakoan ateratzen da lanetik. Horrela gustatzen zaio berari, langileak berriz ere beharrean hasi direnean alde egitea, makina guztiak beren egitekoa betetzeko martxan jarrita daudenean, eguneroko jarduna ohiko abiada segurua hartzen ari denean.
|
|
|
Zaintzaileak oinez egin ohi zituen egunero, goizeko freskuran, trena hartzeko ibili behar izaten zituen hirurehun metroak. Betiko ordua baino lehen aterarazten zuten egunetan goizeko lehen trena hartzen hasi behar izan zuen,
|
lehen
langileak ekartzen zituen bera.
|
|
|
Trenaren hotsa entzun du orduan, industrialde ondotik igarotzean ateratzen duen trakateko ezaguna. Aldirietako trenak hasita daude jendea lantokietara eramaten, eta laster hasiko dira aluminio fabrikara ere goizeko
|
lehen
langileak iristen.
|
|
|
Azkar ibili beharra dauka kanpoaldetik egin behar duen azken ikuskaldian; denbora aurrera doa, eta oraindik bulegoko gauzak jasotzen hasteko dago. Deskuidatzen bada,
|
lehen
langilea iristen denean gauzak jasotzen harrapatuko du, eta ez luke azalpenak ematen hasi nahi. Tiraderetan dituen paper eta karpeta batzuk gorde nahi ditu, armairua hustu, eta bulegoa txukun utzi.
|
|
|
Sarrera nagusitik danbateko bat iritsi zaio, ate hots ozen bat. Ederki ezagutzen du hots hori, zazpiak laurden gutxi aldera hasten baitira iristen
|
lehen
langileak, lanean beste guztiak baino ordubete lehenago hasten direnak, haiek ere fabrikaren martxarekiko kezka balute bezala, berak duenaren antzekoa. Horretan gogaide sentitzen ditu langile goiztiar haiek, baina horretan bakarrik, gainontzean oso bestelako giza jeneroa baita goizeko freskuran ibilera bizi eta kementsuz iristen diren haiena.
|
|
|
Langile goiztiarrenen iritsierak, ordea, lantegian harrapatzen zuen ia beti. Goizeko
|
lehen
langile haien hotsak entzuten zituenean bulegotik ateratzen zen iritsi berriei egun on esatera. Ia beti berak izaten ziren agurtzen zituenak, baina adeitasunak baino gehiago bere lanarekiko ardurak eramaten zuen iritsi berriengana, goizeko lehen hots hura langile sartu berri batek ateari emandako danbatekoa besterik ez zela berretsi beharrak.
|
|
|
Bigarren ate hotsa entzun duenean, pentsatu du goizeroko
|
lehen
langile haietakoren batek agian zaintzailearen agurra faltan sumatuko zuela, eta zerbait gertatu delakoan beharbada norbait bazterrak miatzen hasiko ote den beldurra sentitu du. Baina ez da ezer gertatu; ez dirudi lehen langile haiek eta gero pixkanaka iristen hasi direnek ere ezeren faltarik sentitu dutenik.
|
|
|
Bigarren ate hotsa entzun duenean, pentsatu du goizeroko lehen langile haietakoren batek agian zaintzailearen agurra faltan sumatuko zuela, eta zerbait gertatu delakoan beharbada norbait bazterrak miatzen hasiko ote den beldurra sentitu du. Baina ez da ezer gertatu; ez dirudi
|
lehen
langile haiek eta gero pixkanaka iristen hasi direnek ere ezeren faltarik sentitu dutenik. Zaintzailearen bulegora behintzat ez da inor hurbildu, han ote dagoen begiratzera.
|
|
|
Amotze Zihoiko Martxel Arribillagak, 28 urte eginik herriko hautetsi gisa, bere agurra eskaini du oraiko kontseilu guziari eta bere lekua utzi du bertze Amoztar bati, Xabi Caminori. Mutil gazte hau aldiz, bere bizian ainitz esperientzia eramanik heldu zauku, hala nola gazte komiteko buru egon da, Togo Afrikako herrialdean lan eginik, Eusko Moneta elkarteko
|
lehen
langilea eta azkenik finantza kudeaketa alorreko formakuntza egin berri du. Martxelek, sei hauteskundetan parte hartu du, bortzetan hautetsi eta hiru denboraldiz auzapezaren axuanta.
|
|
|
I ENER ek bere
|
lehen
langilea badu
|
|
2017
|
|
|
Maiatzaren
|
Lehenak
langileen ondasun izateari utzi dio, gainera, eta irudi gogoangarriak erakutsi dizkigu: Front Nationalekoek urteroko festa egin dute Parisen, Jeanne D' Arci omenaldia eginez munduko langileriaren alde egindakoagatik txit ezaguna; eta Espainiako gobernuburuak Lanaren Domina jarri dio dauzkan euroak kontatu ere dituen kirolari bati hau ere bere ekarpen obreroagatik munduan ezaguna.
|
|
2018
|
|
|
Horren ondorioz, Donibanen, 1989an lortu zuten AEKko
|
lehen
langilea; geroztik 2 langile eta 5 erakasle bolondres dira, Getariako taldea iaz sortu baitzen.
|
|
|
Zestoako harrobian lan egiten zuen osaba batekin gogoratu nintzen. Behin abisu bat ematera joan behar izan nuen eta aurkitu nuen
|
lehen
langileari galdetu nion ea gure osaba non zebilen eta berak osaba zela erantzun zidan, hain baitzegoen hautsarekin mozorrotua, orain Monsieur Perrin zegoen antzera, bidean pasatu genuen auto bakoitzeko hauts mordo bat itsatsi baitzitzaigun gainean.
|
|
|
Liztor honen erreginak negua diapausan ematen du (zuhaitzen zirrikituetan ezkutatuta) eta otsaila inguruan behin behineko erlauntza bat eratzen du (tenis pelota baten tamainakoa). Maiatzerako
|
lehen
langileak jaio eta hauek kabi definitiboa eraikiko dute (zuhaitz zuntzez eraikia dago, 1m luze eta 0,8 diametro izaten ditu, sarbidea aldamen batetan izaten dute eta lurretik urrun egin ohi dituzte). Uda bukaeran eme gazte eta arrek ernalketa burutzen dute eta eme hauek izango dira kolonia berriak osatuko dituztenak (150 eme sortzen ditu erlauntza bakoitzetik eta horietatik 6 kolonia beri sortu ohi dira).
|
|
|
Jakina denez, Iruñeko
|
lehen
langile elkartea Seiurteko Iraultzailean osatu zen, 1872an zehazki. Lehen elkarte hura Lanaren Nazioarteko Elkartearen Iruñeko Federazioa izan zen, eta guztira, 333 kide izan zituen.
|
|
2019
|
|
|
Joxemi Zumalabek, Joxe Mari Ostolazak, Josu Landak, Pello Zubiriak, Iñaki Uriak eta Jon Barandiaranek paper berezia izan zuten enpresaren jabetza eredu berrian. Euskarazko prentsa normalizatua egitea zuten amets, euskaltzaletasuna, elkartasuna eta aurrezaletasuna teknologia berriak aukera gisa hartu zituzten
|
lehen
langileek oinarrian hartuta.
|
|
|
60ko hamarkadan Euskal Herria borborka zegoen,
|
lehen
langile greba gogorrek (Laminaciones de Bandas, Labe Garaiak, Bacbock Wilcox…), eta Maiatzaren Leheneko nahiz Aberri Eguneko legez kanpoko ospakizunek markatuta. Gainera, ETAk langile frontea osatu zuen eta indar armatu gero eta garrantzitsuagoa bihurtu zen.
|
|
2020
|
|
|
Aurreikusi zitekeena gertatu omen da: baliabide nahikorik ezean egoiliarrak eta langileak kutsatuta, 600dik gora egoiliar hil dira Hego Euskal Herrian eta Gasteizko Caser egoitzan
|
lehen
langilea zendu da.
|
|
|
Egun bertsuetan 163 dias. La huelga de Bandas pelikula dokumentala ikusi nuen, 1936ko gerra osteko
|
lehen
langile greba handiaz. Une batean," ikasketak" zituen jende politizatuak kontatzen du nola esan zioten euren buruei langile borrokan parte hartu nahi bazuten langileekin bizi behar zutela.
|
|
|
Zaldibarko luizira iritsi ziren
|
lehen
langileak inolako babes berezirik gabe aritu ziren bertan. Jaurlaritzak 2015az geroztik zekien bertan amiantoa ere pilatzen zela; hala ere, inork ez zituen ohartarazi bertaratu ziren ertzain, suhiltzaile eta osasun zerbitzuetako langileak, eta ohiko babes neurriekin jardun zuten.
|
|
|
Eguerdian egindako langile batzarrak ia aho batez onartu zuen mahai gainean zegoen proposamena, eta, ondorioz, greba bertan behera uztea deliberatu zuen. 22:00etan sartu zen beharrera greban egondako
|
lehen
langile talde bat; koronabirusak ezarritako normaltasunera itzuli ziren, maskarekin eta protokolo zorrotz baten menpe.
|
|
|
Gaur gaueko txandakoak izango dira beharrera itzuliko diren
|
lehen
langileak Asteasuko (Gipuzkoa) plantan. Kasik hilabetekoa izan den greba mugagabea amaitzea erabaki berri dute eguerdian egindako batzar batean.
|
|
2021
|
|
|
20:00etan abiatuko gara Rafa plazatik (Gaztetxearen ondoko plazatik). Maiatzaren
|
Lehena
langile klase osoaren egun gisa berreskura dezagun! Anima zaitez!
|
|
2022
|
|
|
|
Lehen
langilea, 49 urteko eraikuntza langile bat, herenegun hil zen Errenterian, aldamioko igogailuaren zulotik erorita. Bigarrena, 61 urteko garraiolari bat, errepide istripu batean hil zen Elgoibarren (Gipuzkoa).
|
|
|
Eta zertarako balio izan zidak?...
|
Lehen
langilea ninduan. Orain ere hala segitzen diat.
|
|
2023
|
|
|
Auñamendik erosi zuen lehen aterpea" Etxezaharria" izan bazen, bolondresek eman dirutzari esker sortu zen. Ondotik, herriko plazan den Menditarrena bere gain hartu zuen, 1983an
|
lehen
langilea hartua izan zen. 1994an aterpeetxeen arraberritzeko diru-laguntza kanpaina egin zen, horri esker obrak eginak izan ziren.
|
|
|
Kontratazio konpromisoa duten prestakuntza teoriko praktikoak dira, eta hautatutako pertsonak Sunsundeguiko produkzio prozesuan behar bezala integratzea ahalbidetuko dute. Nafarroako karrozeria enpresak lanbide prestakuntzako programa bukatu eta berehala egingo ditu laneratzeak, eta, beraz, curriculuma garila baino lehen bidali duten interesdunek
|
lehen
langile hautaketaren parte izanen dira.
|
|
|
Euskal mundua gomitatu genuen.
|
Lehen
langilea Luzien Etxezaharreta izan zen. Piarres Xarritonek ezagutzen zuen Parisetik, han ari baitzen irrati pirata batean, eta proposatu zion Euskal Herrira jitea Gure Irratian lan egitera.
|