|
2000
|
|
|
Ipuin hauek batez ere gai jakin batzuen inguruan hezurmamiturik daude: bere
|
lehen
ipuin bildumaren ildotik jarraituz, etsipena, heriotza, ezinegona, inguruarekiko gatazka,... Fikziozko kontakizunak dira, aurreko bildumaren antzera, gehienetan amaierak ustekabeak izanik.
|
|
|
Bizitza pusketak (1996) bere
|
lehen
ipuin bilduman zortzi narrazio labur aurkeztu zizkigun Muguruzak. Honen izenburuak erakusten duen bezala, ipuin hauetan guztietan bizitzaren pusketak erakusten zaizkigu.
|
|
|
Amodioari buruzko hamaika ipuin eskaintzen zaizkigu Montoiaren
|
lehen
ipuin bilduma honetan:
|
|
|
Ondorengo lerroetan Linazasororen
|
lehen
ipuin bilduma izango dugu komentagai. 90eko hamarkadan idazle honen hiru ipuin bilduma eskuratu ahal izan ditugu.
|
|
|
Idazle laudiarraren
|
lehen
ipuin bilduman bere itsasoarekiko atxikimendua agerian geratzen da. Izan ere, Haize kontra ipuinbilduma osatzen duten bederatzi ipuinak autonomoak diren arren, bada hauek uztartzen dituen pertsonaia bat:
|
|
|
Bere
|
lehen
ipuin bilduma kaleratzean liburu arina zela aitortu izanagatik kritika dezente entzun behar izan zituen alegiarrak. Beraz, bere bigarren liburuaren argitarapena zela-eta, adierazpen honen bidez defendatu zuen eginiko aukera:
|
|
|
Jon Gaztelumendik argitaratzen duen
|
lehen
ipuin bilduma dugu honako hau. Hamaika ipuin hauek harikaltzen dituena islaturiko geografia bera da:
|
|
2011
|
|
|
Martin Ugalde izan omen zen ipuina literatur genero moderno gisa landu zuen lehen euskal idazlea. 1961era goaz, orduantxe argitaratu baitzuen Ugaldek, Venezuelan, bere euskarazko
|
lehen
ipuin bilduma: Iltzalleak (1985eko euskara batuko edizioaz geroztik, Hiltzaileak).
|
|
|
Iltzalleak (1985eko euskara batuko edizioaz geroztik, Hiltzaileak). 36ko gerran eta ondorengo erresistentzian giroturiko ipuinak dira euskarazko
|
lehen
ipuin bilduma modernoa izendatu dena osatzen dutenak. Ordura arte ipuina kontakizun erraz, folkloriko eta irrigarria izaten zen, eta Ugalderenek iskin egin zioten kostunbrismoaren eragin zuzenari.
|
|
2012
|
|
|
Haiek hasi ziren bilketa hori egiten, eta gerora sortu zen folklore hitza. Grimm anaiak izan ziren lehenetariko batzuk, eta 1812an kaleratu zuten
|
lehen
ipuin bilduma, orain 200 urte. Gerora, apurka apurka joan zen hedatzen bilketarako joera hori Europan.
|
|
|
Hain estrainioa ez dena, bidenabar: exilioan idatzi zuen bere euskarazko literaturaren zati inportante bat, batez ere antzerkia eta ipuina; besteak beste, euskarazko
|
lehen
ipuin bilduma moderno gisa hartu izan den Iltzalleak. Baina 1990ean, aspaldi Euskal Herrian, argitaratu zuen Ugaldek exilioarekin zuzen lotuta dagoen eleberri bat, exilioaren ifrentzu den itzulera gaitzat hartzen duena.
|
|
2016
|
|
|
Eta zentzu horretan adosago nago Felipe Juaristi kritikagileak adierazi zuenarekin: "
|
Lehen
ipuin bilduma izanik, liburuak ematen duenaz gain, bertan agertutakoen arabera espero izatekoak direnak ere kontutan hartu beharrekoak dira. Testu, gozagarri ugari damaizkigu, baina hau inportantea eta euskal literaturan ez-ohizkoa izanik ere, ez da garrantzi gutxiagokoa erakusten duen potentzialidadea".
|
|
2018
|
|
|
Aranbarrik ere, bere
|
lehen
ipuin bilduma: Munduko tokirik ederrena (Susa, 2018).
|
|
2020
|
|
|
Martin Ugalde izan omen zen ipuina literatur genero moderno gisa landu zuen lehen euskal idazlea. 1961era goaz, orduantxe argitaratu baitzuen Ugaldek, Venezuelan, bere euskarazko
|
lehen
ipuin bilduma: Iltzalleak (1985eko euskara batuko edizioaz geroztik, Hiltzaileak).
|
|
|
Iltzalleak (1985eko euskara batuko edizioaz geroztik, Hiltzaileak). 36ko gerran eta ondorengo erresistentzian giroturiko kontuak dira euskarazko
|
lehen
ipuin bilduma modernoa izendatu dena osatzen dutenak. Ordura arte ipuina kontakizun erraz, folkloriko eta irrigarria izaten zen, eta Ugalderenek iskin egin zioten kostunbrismoaren eragin zuzenari.
|
|
|
Hain estrainioa ez dena, bidenabar: exilioan idatzi zuen bere euskarazko literaturaren zati inportante bat, batez ere antzerkia eta ipuina; besteak beste, euskarazko
|
lehen
ipuin bilduma moderno gisa hartu izan den Iltzalleak. Baina 1990ean, aspaldi Euskal Herrian, argitaratu zuen Ugaldek exilioarekin zuzen lotuta dagoen eleberri bat, exilioaren ifrentzu den itzulera gaitzat hartzen duena.
|
|
|
Eta ikusten dugu eskuetan dugun Ilusioaren ordaina hau ere, 99koa, 83ko haren edizio zuzendu eta eguneratua dela. Baina Bai... baina ez harekin gertatzen zenaren kontrara lehen argitalpenak kritika zorrotzak jaso zituen, edizio berridatziak irakurketa berri eskuzabalagoak,
|
lehen
ipuin bildumaren bigarren edizio honek ez dakit orijinala hobetzen duen, baina ez du emaitza bete beterik uzten. Edo, beste modu batean esanda, Iñaki Kamino estimatuak agerkari honetantxe 84an jaulki zituen laudorioek ez dutela ia 30 urteko galga gainditu.
|
|
|
Eta zentzu horretan adosago nago Felipe Juaristi kritikagileak adierazi zuenarekin: "
|
Lehen
ipuin bilduma izanik, liburuak ematen duenaz gain, bertan agertutakoen arabera espero izatekoak direnak ere kontutan hartu beharrekoak dira. Testu gozagarri ugari damaizkigu, baina hau inportantea eta euskal literaturan ez-ohizkoa izanik ere, ez da garrantzi gutxiagokoa erakusten duen potentzialidadea".
|
|
2023
|
|
|
Esti Martinezen
|
lehen
ipuin bilduma honek leku hurbilak eta giro intimoak erakusten dizkigu, irakurleak erraz identifikatzeko modukoak baina aldi berean esanezinaren misterioa dutenak, inork irekitzen ez duen ate baten ostean gordetzen den horren antzera. Istorio eder eta sotilak, panpina etxe baten moduan erreal bezain ametsezkoak, soberako hitzik gabeko idazkera fin, soil eta arin batez idatziak.
|