|
2001
|
|
|
Izena eta omena beti izan duela esango nuke, nahiz ez den beti izen ona izan. Orain ere, horrelako zerbait badu,
|
lehen
ez bezalako arrazoiengatik agian8.
|
|
2004
|
|
|
Adibidez, esan nezake euskal kultura sekula baino sendoago dagoela: euskal liburugintza inoiz baino aberatsago dabilela, euskal idazleen nazioarteratzea
|
lehen
ez bezalakoa dela, musika panoraman estiloen eta belaunaldien aniztasun txalogarria ikusten dugula, teatroan publiko gero eta ohituagoa eta talde gero eta profesionalagoak dauzkagula, beren produkzioak gure mugetatik kanpo ere erakusten dituztenak; zineman ere zuzendari, aktore eta teknikari trebe mordoa, han eta hemen lanean...
|
|
2006
|
|
|
–eta Goiok ez zuen buruaz ezetz esateko lanik ere hartzen, garbi bai garbi baitzen galdera erretorikoa zela–, prestakuntza, prestakuntza, prestakuntza da beharrezkoa alternatiba bat eratzen dugun bitartean, eratuko dugun egunerako, kostako da baina, hori ez dago ukatzerik, errealitatea konplexua eta aldakorra delako, horrexegatik beragatik hain zuzen, eta gero fabrikako lankideen eta sekzioko sugegorrien komentarioak, begira urliaren semea, lau urte baizik ez ditik eta lehengoan, nagusi izatean zer izan nahi duen galdetu eta ez al zian erantzun, ba, Hipertrolako ingeniari aurrez jubilatua soldataren ehuneko laurogeita hamarrarekin, Hi per tro la ko in ge nia ri au rrez ju bi la tua sol da ta ren ehu ne-ko la ro ta ha ma rra re kin, dena braust, baina silabak ongi markatuz eta silaba bakar batean zalantzarik edo tostorrik egin gabe, hori ez duk galduko, bizi bizi zetorrek, edo sandiaren aita hil berriarena, aita ona izan zuan, eta norbaitek inozoki galdetu, zer, seme alabekin mintzatzen zuan, seme alaben edukazioaz arduratzen zuan, kariñosoa zuan, edo zer, eta erantzuna labana kolpe bat bezala, ez, motel, ez, azkar hil zuan eta diru pixka bat utzi zian, dena zetorren ondo egun kloniko horiek iragateko, katean tapizeria jarri berriari errepasoa egiten, jostura bat tokiz kanpo han eta olio orban bat hemen, jardunaldi bakoitzean horrenbeste kotxe eta azkar ibili beharra orain gaueko txandan zebilen taldeak ehuneko hamarra ateratzen zielako produkzioan, Goiok ez zuen ulertzen, zertarako hainbeste presa gero handik sei hilabetera, merkatuaren egoera zela-eta, produkzioa mantsotu behar bazen eta fabrika hainbeste egunetan ixten bazuten, fabrika itxita zegoeneko egun libreak egun poltsarako, martxa hartan jubilazio egunean bi lan urteko zorra edukiko zuen enpresarekin, Armani, esplikatuzak hau, bizitza guztia lanean eta orain hauek zatozek dirua zor diedala, potroak, gero, bai, bazakiat denbora aldakorrak direla, baina ez nian uste sekula hainbeste aldatuko zirenik, lan egiteagatik ordaindu beharra, gaur jan ditudan lentejak datorren hilean pagatuko ditiat, zorretan jan ditiat, potroak gero, eta egunak joan egunak etorri, denak igual igualak, elkarrengandik bereizezinak, lenteja platerkadako bi ale bezainbeste, sikiera produkzio bitartekoak aitzurra eta pala ez diat esango baina hondeamakina eta barrenoa balira, horiek egitate kontrolagarriak zituan, ukigarriak, hurbilak, fisikoak, nire kapazitateentzako dimentsio ulergarrikoak, humanoak, baina orain dena egon zagok, baina sekula egon gabe, deabru ikusezin batek mugitzen ditik hariak hiperespazioko tokiren batetik, nonbait, mutilak, izorratu gaitiztek, esan ohi zuen Goiok, gaur egun dena duk birtuala, nire buruko soila izan ezik, igual, ez zaitez horregatik kezkatu, esaten zuen Armanik, ilea ugaritzeko genea aurkitu ditek saguetan, eta produktu bat atera ditek, funtzionatzen omen dik, baina ez hadi kezkatu, orain serio esaten diat, eta batez ere, ez hadi kexatu, sekula ez gaituk gaur den egunean bezala bizi, begiratu hire inguruan, Goio, noiz eduki ditiztek langileek horrelako kotxeak, noiz bidali ditiztek seme alabak unibertsitatera, noiz eduki ditek bigarren etxebizitza, noiz jokatu burtsan, noiz inbertitu, Armanik hori esaten zuenean Goiori bihotza jausten zitzaion lurrera, iruditzen zitzaiolako bere semeak arrazoi zeukala, bere semeak ezertarako balio ez zuen zahar bat zela uste zuelako, izan ere, pentsatzen zuen Goiok, ez nauk aita ona izan, azkar hil, auskalo, baina dirurik utziko ez dudalakoa segurua duk, nik ez zakiat burtsan jokatzen, orduan irri egiten zioten, ez dakiala burtsan jokatzen?, hori erraza duk, motel, ea: ...Goio, mesedez, Goio, –hau Armani zen–, Goioren begietan irakurtzen zuen mesfidantzak asaldaturik, eta nork lortu zian KPI gehi bateko igoera, zer uste duk, gauza horiek traje eder bat eramateagatik lortzen direla?, ez horixe, gure indarraren kontziente direlako lortzen dituk, eta guk badakigulako nola tratatu jendilaje hori, nola erabili, nola kudeatu gure indarra, eta horrek, gaur egun,
|
lehen
ez bezalako gauzak eskatzen ditik, esaterako irudia, esaterako trajea, nire trajea hire buzoa duk, gauzak izugarri aldatu dituk, errealitatea bera aldakorra duk, lehen ere ez al genian horretaz hitz egin, trajea atrezzoaren parte duk, baina patronalaren aurrez aurrekoak gogorrak dituk, gogorrak gero, baita zera ere, esaten zioten orduan beste mihigaizto batzuek, baina ez al diok bibotea ikusi, Ar... badakik frontoian jokatzen?, ba, orduan burtsan jokatzen ere badakik, ez zakiat ba, defenditzen zen Goio, hik nahi duana esango duk baina nik frontoiarena garbiago ikusten diat, tira, orduan ez hadi gehiago kezkatu eta jokatu frontoian, eta uztak burtsa Armanirentzat, Armanirentzat?, Goio harrituta, ez duk izango, berriz irri egiten zioten, izango ez duk ba, nondik uste duk ateratzen duela bestela, horren traje bakoitzak hire pagaren erdia balio dik, Goio, mesedez, Goio, –hau Armani zen–, Goioren begietan irakurtzen zuen mesfidantzak asaldaturik, eta nork lortu zian KPI gehi bateko igoera, zer uste duk, gauza horiek traje eder bat eramateagatik lortzen direla?, ez horixe, gure indarraren kontziente direlako lortzen dituk, eta guk badakigulako nola tratatu jendilaje hori, nola erabili, nola kudeatu gure indarra, eta horrek, gaur egun, lehen ez bezalako gauzak eskatzen ditik, esaterako irudia, esaterako trajea, nire trajea hire buzoa duk, gauzak izugarri aldatu dituk, errealitatea bera aldakorra duk, lehen ere ez al genian horretaz hitz egin, trajea atrezzoaren parte duk, baina patronalaren aurrez aurrekoak gogorrak dituk, gogorrak gero, baita zera ere, esaten zioten orduan beste mihigaizto batzuek, baina ez al diok bibotea ikusi, Armaniren bibotea sarria zen, itxia, batek bertan edozer aurkitzea espero duen horietakoa, ez al diok bibotea ikusi, nik lehengoan bertatik langostino azal bat ateratzen ikusi nian, horiek babokeriak dituk, Goio, patronalaren amarru zaharrak, borrokan kontsekuenteenak direnak desprestigiatzeko, horretan ez zagok aldaketarik, hori betiko errealitatea duk, hik hain ongi ezagutzen duana, Goio, hori jokabide betierekoa duk, dena den ulertzen diat, Goio, hain zuzen lehengoan hitz egin nian horretaz beste hainbat konpañerorekin, konfiantzazkoekin, badakik gauza nola dagoen gaur egun, garai berriei egokitzeko ahalegindu beharra zagok, lehen pentsaezinak irudituko litzaizkigukeen soluzioak, ez duk afiliatuentzako plan bat, ezin zaiok horrela deitu, baina sindikatuak ez dik begi txarrez ikusten, urte luzeetako afiliazioa daramaten kideentzat duk, bakarrik, eta pentsatu diagu agian hik, bakoitzak hainbeste jarri behar dik, nahi duenak, noski, nahi ez duenak ez dik jarri behar eta ez duk deus gertatzen, gero sindikatuak eramango dik irabazien ehuneko hainbeste, gainerakoa norberarentzat, joño, Armani, esaten didazun hau, ez nuen sekula pentsatuko, ez al zaizu iruditzen pixka bat, nola esango nuke, gure estilotik, gure etikatik kanpo, etika, etika, erraz esaten duk etika, esadak, Goio, hogeita hamabost urte buzoarekin ibilita, hiru txandatan, eta uste al duk hiri kontu eske etortzeko eskubidea eduki dezakeenik inork, urlia, sandia eta berendia sartu dituk, guztiz legala duk, errealitate aldakor honetan zilegi duk kapitalaren tresnak klase ikuspegi batekin erabil ditzagun, zilegi eta logikoa, ezin gaitezkek atzean geratu, ez kezkatu etikagatik, etika arazo faltsuengatik, ez zakiat, zioen bere artean Goiok, niregatik igual ez nikek egingo, baina familiarengatik, andrea eta semearengatik, semeak uste dik bere aita tonto hutsa dela, ez duk diru asko baina bizi osoko aurrerakina duk, edo ia, ateratzen denarekin etxean obra egingo genikek eta semea bidaltzen genikek kanpora ingelesa ikastera, Armanik arrazoi dik, ez diat kezkatu behar horregatik, eta zer arraio, ez ditek esaten, ba, mihigaiztoek, Armanik ordu sindikalak aprobetxatzen dituela bere swing a edo dena delakoa hobetzeko, orduan, zergatik ez ni... ez diat kezkatu behar horregatik, baina ez, esaten zioten beste lankide maltzur samar batzuek, ez kezkatu horregatik, kezkatu beste honengatik, eta berripaper bat erakusten zioten, non esaten baitzen planta itxi eta beste norabait eramango zutela, gaur jan dituan lentejak zorretan jan dituk, bai horixe, baina kreditua bukatu zaik, ez zagok lenteja gehiagorik, garaiz baino lehen azken tanta arte zukututako limoia haiz, hik ez duk jada limoi urik ematen, kitto beraz, baina lentejak jaten segitu behar diat, hor konpon, hi, Goio, hori ez duk euren problema, jabeena, alegia, Armani, Armani, noizko alternatiba famatu hori, urteak dituk esaten duala ez dela biharko, baina ordutik bihar asko pasatu dituk, edozer baino lehen, ez gaitezen urduri jar, antola gaitezen, gainerako sindikatukook eta gainerako lankideok, orokorrean, bat datoz, egoera larria da, bai, baina guk ere indarra daukagu, manifestazio bat egingo dugu, hasteko, ezin gaituzte part botata utzi, konpromisoak dauzkate gurekin, ederki asko aberastu dira gure kontura, azken hamabost urteetan, borroka egingo dugu, negoziatu dute, negoziatzera behartuko ditugu, langileria berriro karrikaren jabe, beren ikur zaharrekin, jendea trumilka bildurik, Poliziaren karga bat edo beste, atxilotu batzuk, ez beste garai batean bezainbeste, hala ere, ez kargak eta ez atxilotuak, eta patronala eseri da sindikatuekin negoziatzera, ikusten, Goio, esaten zuen Armanik, ikusten, orain, albiste on horrekin batera badut beste bat txarra, urte on batzuen ondoren Elektrikak jaisten ari dituk, baina lanpostuei eutsi egingo zieagu, bai horixe, negoziazioak gogorrak izango dituk, negoziazioak gogorrak izaten ari dira, luzeak izaten ari dira, eta ez dirudi bide onetik doazenik, Elektrikak berriro behera, potroak, hi, negoziazio luzeak eta korapilatsuak eta halako desanimo orokorra zabaldu da fabrikan, aldez aurretik sentitutako derrota batena, kalean ere gero eta jende gutxiago, Poliziak ez du kargatzeko ez inor atxilotzeko beharrik ikusten, pintura planta hemen geratuko da, berrogeita hamazazpitik gorakoak aurrejubilatuko dituzte, eta gainerakoak kalera, hiru mila, bai, hiru mila baino beste lau milarena salbatu dugu, zer nahi duzue, ez dago besterik, baina nik berrogeita hamasei dauzkat, Armani, zorte txarra, Goio, zorte txarra, ahal izan den guztia egin dugu, baina ez dago besterik, azkenak argia amata dezala.
|
|
|
badakik frontoian jokatzen?, ba, orduan burtsan jokatzen ere badakik, ez zakiat ba, defenditzen zen Goio, hik nahi duana esango duk baina nik frontoiarena garbiago ikusten diat, tira, orduan ez hadi gehiago kezkatu eta jokatu frontoian, eta uztak burtsa Armanirentzat, Armanirentzat?, Goio harrituta, ez duk izango, berriz irri egiten zioten, izango ez duk ba, nondik uste duk ateratzen duela bestela, horren traje bakoitzak hire pagaren erdia balio dik, Goio, mesedez, Goio, –hau Armani zen–, Goioren begietan irakurtzen zuen mesfidantzak asaldaturik, eta nork lortu zian KPI gehi bateko igoera, zer uste duk, gauza horiek traje eder bat eramateagatik lortzen direla?, ez horixe, gure indarraren kontziente direlako lortzen dituk, eta guk badakigulako nola tratatu jendilaje hori, nola erabili, nola kudeatu gure indarra, eta horrek, gaur egun, lehen ez bezalako gauzak eskatzen ditik, esaterako irudia, esaterako trajea, nire trajea hire buzoa duk, gauzak izugarri aldatu dituk, errealitatea bera aldakorra duk, lehen ere ez al genian horretaz hitz egin, trajea atrezzoaren parte duk, baina patronalaren aurrez aurrekoak gogorrak dituk, gogorrak gero, baita zera ere, esaten zioten orduan beste mihigaizto batzuek, baina ez al diok bibotea ikusi, Armaniren bibotea sarria zen, itxia, batek bertan edozer aurkitzea espero duen horietakoa, ez al diok bibotea ikusi, nik lehengoan bertatik langostino azal bat ateratzen ikusi nian, horiek babokeriak dituk, Goio, patronalaren amarru zaharrak, borrokan kontsekuenteenak direnak desprestigiatzeko, horretan ez zagok aldaketarik, hori betiko errealitatea duk, hik hain ongi ezagutzen duana, Goio, hori jokabide betierekoa duk, dena den ulertzen diat, Goio, hain zuzen lehengoan hitz egin nian horretaz beste hainbat konpañerorekin, konfiantzazkoekin, badakik gauza nola dagoen gaur egun, garai berriei egokitzeko ahalegindu beharra zagok, lehen pentsaezinak irudituko litzaizkigukeen soluzioak, ez duk afiliatuentzako plan bat, ezin zaiok horrela deitu, baina sindikatuak ez dik begi txarrez ikusten, urte luzeetako afiliazioa daramaten kideentzat duk, bakarrik, eta pentsatu diagu agian hik, bakoitzak hainbeste jarri behar dik, nahi duenak, noski, nahi ez duenak ez dik jarri behar eta ez duk deus gertatzen, gero sindikatuak eramango dik irabazien ehuneko hainbeste, gainerakoa norberarentzat, joño, Armani, esaten didazun hau, ez nuen sekula pentsatuko, ez al zaizu iruditzen pixka bat, nola esango nuke, gure estilotik, gure etikatik kanpo, etika, etika, erraz esaten duk etika, esadak, Goio, hogeita hamabost urte buzoarekin ibilita, hiru txandatan, eta uste al duk hiri kontu eske etortzeko eskubidea eduki dezakeenik inork, urlia, sandia eta berendia sartu dituk, guztiz legala duk, errealitate aldakor honetan zilegi duk kapitalaren tresnak klase ikuspegi batekin erabil ditzagun, zilegi eta logikoa, ezin gaitezkek atzean geratu, ez kezkatu etikagatik, etika arazo faltsuengatik, ez zakiat, zioen bere artean Goiok, niregatik igual ez nikek egingo, baina familiarengatik, andrea eta semearengatik, semeak uste dik bere aita tonto hutsa dela, ez duk diru asko baina bizi osoko aurrerakina duk, edo ia, ateratzen denarekin etxean obra egingo genikek eta semea bidaltzen genikek kanpora ingelesa ikastera, Armanik arrazoi dik, ez diat kezkatu behar horregatik, eta zer arraio, ez ditek esaten, ba, mihigaiztoek, Armanik ordu sindikalak aprobetxatzen dituela bere swing a edo dena delakoa hobetzeko, orduan, zergatik ez ni... ez diat kezkatu behar horregatik, baina ez, esaten zioten beste lankide maltzur samar batzuek, ez kezkatu horregatik, kezkatu beste honengatik, eta berripaper bat erakusten zioten, non esaten baitzen planta itxi eta beste norabait eramango zutela, gaur jan dituan lentejak zorretan jan dituk, bai horixe, baina kreditua bukatu zaik, ez zagok lenteja gehiagorik, garaiz baino lehen azken tanta arte zukututako limoia haiz, hik ez duk jada limoi urik ematen, kitto beraz, baina lentejak ...Goio, mesedez, Goio, –hau Armani zen–, Goioren begietan irakurtzen zuen mesfidantzak asaldaturik, eta nork lortu zian KPI gehi bateko igoera, zer uste duk, gauza horiek traje eder bat eramateagatik lortzen direla?, ez horixe, gure indarraren kontziente direlako lortzen dituk, eta guk badakigulako nola tratatu jendilaje hori, nola erabili, nola kudeatu gure indarra, eta horrek, gaur egun,
|
lehen
ez bezalako gauzak eskatzen ditik, esaterako irudia, esaterako trajea, nire trajea hire buzoa duk, gauzak izugarri aldatu dituk, errealitatea bera aldakorra duk, lehen ere ez al genian horretaz hitz egin, trajea atrezzoaren parte duk, baina patronalaren aurrez aurrekoak gogorrak dituk, gogorrak gero, baita zera ere, esaten zioten orduan beste mihigaizto batzuek, baina ez al diok bibotea ikusi, Ar...
|
|
2009
|
|
|
Inbasioen ostean, IX. mendean, jaun berriei zegokienez (ideia bat egiteko: Homeroren gizarte garaikidea, gutxi gorabehera), hasten dira agertzen Apolori exvotoak, jatorrizko jainkosa femininoari ordez (idolotxo andrazkoen lekuan gizonezkoak), eta
|
lehen
ez bezalako inportantzia soziala nabaritzen zaio tokiari kultu zentro bezala. Indusketek, berton VII. mendean ja harrizko tenplu bat bazegoela frogatzen dute.
|
|
|
Errepaso arin hori aski da euskal kulturari eta idazle gazteen lanari laguntzeko sortu zen Igartza bekaren arrakasta berresteko, hiru arrazoitan oinarrituta. Lehenik, liburu on mordoxka gauzatu ahal izan da hari esker; bigarrenik, idazle berri askori lagundu dio letren plazan lehenengoz agertzen edo bere bidea sendotzen; hirugarrenik, Igartza ez da izan eragile bakarra baina bai inportantea, idazle gazteek gure gizartean
|
lehen
ez bezalako pisua eta estimazioa lortzeko: garai batean argitaletxe batzuek beldur handia izaten zuten idazle gazteen lanak kaleratzeko, bazterturik geldituko zirelakoan, eta gaur badirudi haiexen bila dihardutela; era berean, komunikabide guztiak dabiltza sinadura gazte horien atzetik, beren hedabideari kalitatea eta berritasuna ez ezik, lustrea eta erakargarritasuna ere erantsi nahian.
|
|
2010
|
|
|
Hiztunen ohituretan eragin bizia dute horiek:
|
lehen
ez bezalako ingurumenetan mugitzea eskatzen dute askotan, euskaraz ez dakiten edo erdaraz diharduten solaskideekin jardutea eta etxe giroan ikasitako kontsumo kulturala bestelakotzea. Erdarazko aisialdi edo turismo sareetan osatzen den jardunak esperientzia aberasgarri askotarako ateak zabaltzen ditu sarri.
|
|
|
273 Industria kulturalean ere
|
lehen
ez bezalako heldulekuak ditu orain euskalgintzak.
|
|
|
Ongi gogoan dut bai, arrunt liluraturik nola utzi ninduten Don Bixenteren paper eta argiprintza ilun haiek!... Eta handik aurrera, Trabukoren kanta aditu aldiro,
|
lehen
ez bezalako ikasmin ilun batek goibeldua uzten zidan bihotza, zinezko erroak non galduak edukiko ote zituen pentsatzen.
|
|
2011
|
|
|
diglosia tradizionalaren eskema basikoa betetzen duen euskaldungo osoa ez dator bat gaur egungo euskal herriaren batez besteko errealitatearekin. euskaldunok ez gara, oro har, diglosia giroan bizi. b) euskaldungo osoa hartu ordez erreferente moduan demagun, aldiz, arnasguneetako euskaldun jendea hartzen dugula aztergai. demagun posible dela hori kontzeptualki (hala uste dut, zeharo) eta demagun zehatz operatibizatzera iristen garela hiztun talde hori (ez da lan erosoa, baina eskuraezina ere ez). kasu honetan, arnasguneetako euskaldunen artean alegia, ezin esan liteke inolako diglosiarik ez dagoenik euskal jatortasun marka etnokulturalak eta speech behavior tradizionala ongien gorde dituen speech community edo hiztun talde konkretu horretan. hor badago, egon, behinolako euskal diglosiaren arrasto eta hondar ale ugari. ez eguren ek 1876an, gipuzkoa gehienaz ari zelarik, adierazten zuen hedadura mailako eta neurri graduko diglosia betea, baina bai hainbatekoa. ez dakigu noraino dirauen diglosia molde horrek indarrean, arnasguneetako gazte jendea ere hiritar gazteen elementu asko bereganatzen ari baita bere mintzajardunean: gurasoen (zer esanik ez aitona amonen) aldean harreman sare zabalak, herriz (eta, hainbatean, arnasguneesparruz) haraindikoak ditu gazte jende horrek, aski rol harreman fluido eta dibertsifikatuak, herrikoekin eta herriz kanpokoekin
|
lehen
ez bezalako" public familiarity" bat, bertako kontestu aski arruntetan
|
|
|
Mikel Zalbide – Hamar ondorio, gazi eta gozo kontuak dira horiek. orain ezin da horrelako moldaera soziolinguistikorik eratu, hala egin nahi izango bagenu ere. ezinezkoa da hori, bereziki, modernitateak ekarri digun gizarte moldaera berriak berekin dituen
|
lehen
ez bezalako baldintza ezaugarri sendoengatik. demagun hori dela gure (eta han hemengo) kritikagileen erreparo nagusia. zein dira baldintza ezaugarri sendo horiek, gaur biharretako diglosia ezinezkotzen dutenak eta, beraz, horretaz hitz egitea nostalgiasaio huts bihurtzen digutenak, zehaztasun erabatekorik ez dugu aurkitu ohargileen iritzi azalpenetan.
|
|
|
Iturri bitako urak elkartu dira, oker ez banago, baldintza ezaugarri horien formulazioan: batetik, gizarte modernoak ohiko konpartimentazio moldeak apurtzeko duen berezko joera eta
|
lehen
ez bezalako ahalmena; bestetik, diglosiazko gizarte egoera tradizionala hiztun elkarte modernoen etorkizun desiragarriarekin ezin uztartua. Ikus ditzagun biak, hurrenez hurren, eta saia gaitezen beren argi itzalak zehazten. a) Ohiko konpartimentazio moldeak apurtzeko joera eta lehen ez bezalako ahalmena du, berez, gizarte modernoak.
|
|
|
batetik, gizarte modernoak ohiko konpartimentazio moldeak apurtzeko duen berezko joera eta lehen ez bezalako ahalmena; bestetik, diglosiazko gizarte egoera tradizionala hiztun elkarte modernoen etorkizun desiragarriarekin ezin uztartua. Ikus ditzagun biak, hurrenez hurren, eta saia gaitezen beren argi itzalak zehazten. a) Ohiko konpartimentazio moldeak apurtzeko joera eta
|
lehen
ez bezalako ahalmena du, berez, gizarte modernoak. XIX. mendetik honanzko irudimen soziologikoak behin eta berriro azaleratu duen factum ukaezina daukagu, bistan da, esaldi horren oinarrian.
|
|
|
Ohiko konpartimentazio moldeak apurtzeko joera eta
|
lehen
ez bezalako ahalmena du, berez, gizarte modernoak. XIX. mendetik honanzko irudimen soziologikoak behin eta berriro azaleratu duen factum ukaezina daukagu.
|
|
|
Hamar ondorio, gazi eta gozo – Mikel Zalbide formulatu gabe a priori. hala eskatzen du zuhurtziak eta hori gomendatzen du, bereziki, gai horretaz dagoen bibliografia zientifiko landuenak (datu kontrastez hornituenak eta onarpen akademikoz ez ahulenak): gurea bezalako hiztun herri txiki modernizatuen garapen bideak (gainerako hiztun herri ahulduenak bezala) diglosia molderen bat ezinbestekoa duela dio, aldez edo moldez, bibliografia horrek (ikus azalpen txostena). egia da ohiko konpartimentazio moldeak apurtzeko joera eta
|
lehen
ez bezalako ahalmena duela gizarte modernoak. ez da egia, aldiz, ahalmen hori ahalguztiduna denik. ez da egia, horrela, ohiko sozializazio gune primarioak (etxea eta familia, auzoa eta kalea, lagunartea eta hurbileko bizimoldea) ezabatu egin dituenik zeharo gizarte modernoak. Lehen baino panorama inhospitoagoa ekarri du modernitateak sozializazio gune horietara:
|
|
|
Baiezko biribil gutxi entzun da hemen, zazpi ohargileen artean, puntu honi dagokionez29 Aitzitik ezezko erantzuna eman du zenbait ohargilek, argi eta zorrotz. halakoen ustean gure (eta beste askoren) ezaugarri argia izana da diglosia, baina joandako kontuak dira horiek. orain ezin da horrelako moldaera soziolinguistikorik eratu. ezinezkoa da hori, gizarte moldaera berriak berekin dituen
|
lehen
ez bezalako baldintza ezaugarriengatik. zalantza handiak ditu M. J. Azurmendik, horrela, hemendik aurrerako diglosia egonkorraz: " konpartimentazioa oraindik ere iraunkorra gerta daitekeela, eta gertatu beharrekoa dela ere menpeko hizkuntza mantendu ahal izateko,(...) nire ustez oso zalantzazkoa (da) hemen eta egun(...)".
|
|
2012
|
|
|
Gizarte molde berriak eragindako
|
lehen
ez bezalako bizimoduak eta, oro har, modernizazioak berekin dakartzan berrikuntzak B hizkuntzaren indargarri eta A hizkuntzaren galgarri gertatzea. (Zalbide, 2008:
|
|
2013
|
|
|
Euskal Herrian azken hamarkadetan gertatu diren aldaketa soziolinguistikoek, bestalde, erraztu ez eze exijitu ere egiten dute ETBren paradigma aldaketa bat. Euskal gizarteak esfortzu handia egin du eskola sistemaren bitartez populazioa euskalduntzeko, eta emaitzei egin ahal zaizkien kritikak kritika, ezin ukatu ahalegin horrek
|
lehen
ez bezalako testuinguru batean kokatu gaituenik. Horrela, gaur egun hizkuntz normalkuntzarako oztoporik handiena ez da ezagutza mailan kokatzen —oraindik erronka handia izan arren—, erabileran baizik; 2011ko Inkesta Soziolinguistikoaren zein Kale Neurketaren inguruan plazaratu diren kezkak dira horren lekuko (Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza eta Euskararen Erakunde Publikoa 2012, Soziolinguistika Klusterra 2012).
|
|
|
Xalenek igurtzi igurtzi egiten zion bizkarrean leunkiro, harramazkak ferekekin ordezkatzearren edo; orpoak izter atzeetan estutzera jaitsi ziren eta mutikoaren aurpegiak eta sudurrak emakumearen kalpar bustiaren tartean jarraitzen zuten, bertatik arnasaldi sakonak xurgatuz. Emakume usain hark, berriz,
|
lehen
ez bezalako lurrina ote zeukan iruditu zitzaion nerabeari; asegarriagoa eta patxadagokoa bezala.
|
|
2016
|
|
|
Mintzajardunaren egoera eta azken urteotako bilakaera. Aurrera begirako erronkak – Mikel Zalbide handiagoa familiatik kanpora osatzen da; sekularizazioa indar betean garatu da, eta
|
lehen
ez bezalako balio sistema ari da gailentzen. Aisialdi antolatuaren eta turismoaren zabalkundeak eragin bortitza izan du hiztunen bizimoduan, tartean" norekin zer hizkuntzatan hitz egin" definitzeko orduan; atzerria etxean dugu jadanik:
|
|
|
19 urtetik behera, ia %90ek dakite. «Euskaldun gehiago ditugu, baina
|
lehen
ez bezalako baldintzetan jaso dute euskara horietako askok. Lehen, ia euskaldun guztiek etxean jasotzen zuten euskara; azkenaldian asko dira eskolan ikasi dutenak.
|
|
2017
|
|
|
Handik aurrera, lehen on eta gozo zitzaizkizun atseginak eta plazerak ez zenituzke ikusi ere nahi eta ez aipatu. Zeren, orduan, halako moldez argi lekizuke zeure adimena eta alda lehengo gogoa, non gauza guztiek
|
lehen
ez bezalako kolore bat, irudi bat eta zapore bat har bailezakete.
|
|
2018
|
|
|
Egia erran, ez da sobera presatua izan behar, bi oren eta erdi segurik behar dira alabainan autoz edo autobusez harat heltzeko. Eta oraino gaurko egunean badirelarik
|
lehen
ez bezalako errextasunak. Bide guzia burutik buru egin ditake autobidez.
|
|
|
Beharrizan horien inguruan ikusgarritasuna lortze aldera, kaleko presentzia eta espazio publikoak konkistatzeak
|
lehen
ez bezalako tokia hartu du eta, egun ere, hartzen dihardu esperientzia gehienetan. Aztertutako kasuetan kaleetan egoteaz eta, besteak noiz etorriko zain egon barik, beste espazio eta kolektiboetara hurbiltzeaz hitz egiten da.
|
|
|
asko irteten gara herritik kanpora, kanpokoa herrira dakarkigu, eta gu joaten garen bezalaxe etortzen zaizkigu; Zumaia bizileku erakargarria da kanpotarrentzat: 2015ean, zumaiarren% 51,9 ziren Zumaian jaioak4; gaur egun, batzuetan apenas ezagutzen ditugun auzokideak, eta harremanak errazak eta sarriak bezain azalekoak dira, aurrez aurre zein sare sozialen bidez, eta
|
lehen
ez bezalako garrantzia hartu dute beste elkargune batzuek: lantokiak, jolas parkeak, kiroldegiak, guraso elkarteak...
|
|
|
Agian, hark begiratu ere ez zidalako egiten. Agian
|
lehen
ez bezalakoa zirudielako, axolagabeagoa, ilunagoa, eta era berean humanoagoa, bi asteko bajaren ostean itzuli zenean. Arbelari besterik ez zion erreparatzen.
|
|
2019
|
|
|
Aparteko eragina du eskolak, orain, arnasguneetan ere:
|
lehen
ez bezalakoa da, hainbatetan.
|
|
|
kontuak horrela izan balira, euskara aspaldi galdua zen erdara hutsezko eskoletara joan izan diren (garen) haur gazteon artean. aparteko eragina du eskolak, orain, arnasguneetan ere:
|
lehen
ez bezalakoa da, hainbatetan, bertako gazteen hitzezko jarduna (aldaera formal espositibo landua eta, maila batetik aurrera terminologikoki zabaldu aberastua). erdal inpaktu handiagokoa ere bada, barne osaeran. hitzezko jardun formal landu (ago) eta erdal erasanago horrek inpaktu argia du belaunaldi berrietan (eskolan dabiltzanetan edo ibili berrietan). hori ezin da ahaztu.... Inpaktu horrek ez du, ordea, gainerako guztia baztertzen eta ezabatzen. eskola garrantzitsua da.
|
|
|
familian ere ez.
|
Lehen
ez bezalako sarbidea du erdarak etxean, komunikabideak tarteko direla besteak beste. kezkatzeko datuak dira goiko beste hainbat ere, diotena diotelako eta zenbait irakurlek edo iritzi sektore interesatuk tremendismo joerari ateak zabalduko dizkiolako seguruenik. euskaltzale fin askotxoren desanimoa edo izu beldurra ere eragin dezake. egoera hain larria ez dela argi dio Iñakik, bestalde. datu itu... zinez eta benaz eskertuko genuke askok.
|
|
|
• III.4.4 kontzeptualki diferenteak diren gauzak zaku berean sartzeko arriskua. aurrez aurreko jardun arrunta (batez ere entzunerantzun interakzioan oinarritua) eta etxeko zenbait jarduera, tartean telebista ikus entzutekoa, ez dira gauza bera. ...rratiarekin) dugun mintza harreman gehiena. gauza bi dira, ez bat, aurrez aurreko interaction bizia eta telebista bidezko exposure delakoa. harreman biziko interakzio arauetan txertatuena eta, horrenbestez, mintzajardunaren belaunez belauneko transmisiorako eragingarriena, lehenengoa (aurrez aurreko harreman jarduera) da. egia da erdara hain nagusi deneko telebistak (ez irratiak24) eta internet ek
|
lehen
ez bezalako itzala eta sarbidea dutela orain. egia da gero eta ordu gutxiago egiten direla etxean, familia osoa elkarren ondoan eta aurrez aurre izanik, euskaraz, eta telebista irrati internet bidezko erdal orduak gero eta ugariago direla. Behera egin duen arren euskarazko
|
|
|
|
Lehen
ez bezalako eragina du idatziak hiztun elkarte osoaren jardueran: pertsona alfabetatuak lehen baino gehiago dira orain, europan eta beste leku askotan. euskaraz zer esanik ez:
|
|
|
Batzuetan, esan izan da emakume adinduak, hirugarren sexua? direla, eta, hain zuzen, ez dira arrak, baina emeak ere ez; eta, maiz, autonomia fisiologiko horrek
|
lehen
ez bezalako osasun, oreka eta indarra dakarkie.
|
|
|
Joera homosexualak agerian geratzen dira, emakume ia guztiek baitituzte, latente?. Askotan, subjektuak alabarengana bideratzen ditu joera horiek, baina
|
lehen
ez bezalako sentimenduak pizten zaizkio batzuetan emakumezko adiskide batenganako. Sex, Life and Faith lanean [Sexua, bizia eta fedea], Rom Landauk istorio hau jaso du, dagokion emakumeak berak kontatua:
|
|
2020
|
|
|
Sozializazioaren gero eta zati handiagoa familiatik kanpora osatzen da; sekularizazioa erabat zabaldu da eta
|
lehen
ez bezalako balio sistema ari da gailentzen; aisialdi antolatua eta turismoa eragile bortitz dira" norekin zer hizkuntzatan hitz egin" definitzeko orduan; atzerria etxean dugu jadanik (ingelesaren irrupzioaz). (Zalbide, 2017:
|
|
|
BIGARREN BISITA,
|
LEHENA
EZ BEZALAKOA
|
|
2022
|
|
|
Bi urtean gauzak asko alda daitezke politika instituzionalean, baina eguneroko politikaz ari bagara etxeetan, tabernetan edo sareetan gertatzen den horretaz, alegia Espainiako Estatuan zerbait aldatu dela pentsatzeko motibo asko dago. Nazionalismo espainiarrak
|
lehen
ez bezalako presentzia hartu du eztabaida publikoan.
|
|
|
«Munduko xake taula perbertsoan», Euskal Herriak
|
lehen
ez bezalako garrantzia du orain, Kubaren, Afganistanen, Libanoren eta Kurdistanen pare dagoelako Iruñea, injustizien sare erraldoi horretan katigatuta, eta Donostia ere bai, heroinaren helmuga politiko gisa.
|