|
2000
|
|
|
Baina oso argi izan behar dugu euskalkien aldeak ez direla berezkoak eta betikoak, bereizgarri asko eta asko" atzo goizekoak" baino ez direla. Niri, zeharo bidezkoa eta zeharo derrigorrezkoa begitantzen zait euskalkiak babestea eta baliatzea, baina, beti ere euskalkidun baino
|
lehen
euskaldun garela kontuan izanda.
|
|
2001
|
|
|
egin dituen
|
lehen
euskalduna eta mundu osoan seigarrena:
|
|
|
1985ean Cho Oyu (8.201 m.)(
|
lehen
euskalduna), 1987an Gasherbrun II (8.035 m.) (lehen euskalduna Atxorekin batera), 1992an Nanga Parbat (8.125 m.), 1993an Everest (8.848 m.), 1994an K2 (8.611 m.), 1995an Makalu (8.465 m.), 1995ean Lhotse (8.516 m.), 1995ean Broad Peak (8.047 m.), 1996an Kangchengjunga (8.586 m.), 1.997an Manaslu (8.163 m.), 1997an Hidden Peak (8.201 m.), 1998an Dhaulagiri (8.167 m.), 1998an Shisha Pangma (8.046 m...
|
|
|
1985ean Cho Oyu (8.201 m.) (lehen euskalduna), 1987an Gasherbrun II (8.035 m.)(
|
lehen
euskalduna Atxorekin batera), 1992an Nanga Parbat (8.125 m.), 1993an Everest (8.848 m.), 1994an K2 (8.611 m.), 1995an Makalu (8.465 m.), 1995ean Lhotse (8.516 m.), 1995ean Broad Peak (8.047 m.), 1996an Kangchengjunga (8.586 m.), 1.997an Manaslu (8.163 m.), 1997an Hidden Peak (8.201 m.), 1998an Dhaulagiri (8.167 m.), 1998an Shisha Pangma (8.046 m.), eta 1999an Annapurna (8.091 m.)....
|
|
|
inarrosten zuten aldaketa puntuak ukatzearren, euskaraederraren kontzeptu pean mintzaira fosilizatzera edo, biziz ahanztera? behartuzuten kulturaren giderrak atxikita zeuzkatenek, Lafittek, Zaldubik, Lartzabalek etaorobat
|
lehenik
Eskualduna eta gero Herria astekarian parte hartzen zutenek. Gaurarteko literatura guztia, euskara ederrean, kometitua?
|
|
2003
|
|
|
" Eta herri askoren kokapena ere eman dut, interesa duenak kontsulta zehatzagoa egin ahal izan dezan. Adibidez, Nabaskozeko ibarraren kasuan, Arrakas Goiti eta Arrakas Beiti (Ustaizeko auzoak) ere kokatu ditut, Bonapartaren garaian
|
lehena
euskalduna zelako".
|
|
|
–Euskararen ikasteko behar dik
|
lehenik
euskalduna izan. Eta hi potiko tzarpaila bat baizik ez haiz...
|
|
2005
|
|
|
Realityen uholdea iritsi baino
|
lehen
euskaldunon droga telebisiboa lasatarrak izan ziren. 1994ko hondarrean telebistako kronikak zera zioen:
|
|
2006
|
|
|
Manexek lurraren jabetza nork zuen, nork ez, eta zergatik nahi zuen ederki agertu zuen. Alabaina, erran zuen ere Euskal Herriko lurra saldu zuen
|
lehena
euskaldun izan zela. Ezin dugu gure historia osoki Parisen gain ezarri, herrian dugu ere hori horrela izatearen ardura.
|
|
|
Horrelako programa batean hori ateratzea iraingarria da. Hori espainolek egiten zuten
|
lehen
euskaldunokin, eta orain geuk egiten dugu geure buruari buruz, lotsagarria da.
|
|
|
hogeita sei istorio izenburuko liburuan kontatzen dituen gaiak erabat autonomoak dira. Besteak beste, nukleo atomikoen forma bitxiak; zakurraren jatorria eta bilakaera; Txinako momien enigma; Carlos Castaneda eta xamanismoa; Ramses II.a faraoia ea tuberkulosiak jota hil zen edo ez; mendikateen sorrera; arrainak oinez hasi ei zirenekoa; petrolioaz jakin behar dena; sukaldeko gatzaren sekretuak; hondar aleen portaeraren erradiografia; denboraren historia eta paradoxa; denbora
|
lehen
euskaldunen ilargi egutegian; maitasun errituak munduan zehar; erraldoien galtzada; Pazko uhartearen azken egunak; eta neurozientziako iraultza.
|
|
2007
|
|
|
Norris Pointen den hersturaren gibelean, Baya Ederra zabalduz doa,
|
lehen
Euskaldunek Granbaya zeritzaten San Laurendiko ur golko  handian sartu arte.
|
|
|
Euskaldunentzat, hizkuntzaren eta kulturaren ikuspegitik, orain datozen erdaldun saldoak orain hirurogei urte etorritakoen pareko izan daitezke. Erdaldun hauen integrazioaz izugarrizko indarrarekin mintzatzen da, orain, kasik,
|
lehen
euskaldunen asimilaziorako egindako indar berberaz. Sarri eztabaida honetan gurasoen iritziak eskatzen direnean, litekeenik eta ikuspegi arrazista eta klasistarena emateko izaten da...
|
|
2008
|
|
|
Pariseko Journal> de> L' Institut> Historique> delakoan 1835ean argitaratu zuen Altabizkarrako> Kantua> edo Chant> > edo akats eta guzti egileak idatzi zuen bezala Altabiçar29 Roland hilik gertatu zen Orreagako bataila famatuaz ari zen. Kanta aurkezten zuen artikuluan
|
lehenik
euskaldunez mintzo zen, hauen hizkuntzaz eta erabiltzen zituzten abestiez. Altabiçar> delako kantaren kopia Garat kontearen etxean aurkitu omen zuen, eta honek La
|
|
|
Dena dela, Azkuek katedra kontrolatu bazuen ere, plataforma horren babespean lor zitzakeen proiektuak mugatuak zirenez, oso laster saiatu zen katedrarekin batera beste plataforma osagarri batzuk eraikitzen bere proiektuak babesteko. Horien artean
|
lehena
Euskaldun Biltokia izan zen (1896an).
|
|
|
38 minuta aski izan ditu 12 kilometroen egiteko.
|
Lehen
euskalduna 3 postuan sailkatu da, Lionel Petriacq baionarra, 2 minututara. Bukaeran, azukrea, fruituak, ura eta garagarnoak eskaini dizkiete parte hartzaile guziei.
|
|
|
Orain 20.000 urteko
|
lehen
euskaldunak bizi izan ziren Ma, ariko kobazuloetan. Gehienak oraindino ikertu barik egon arren, egindako azterketek giza presentzia baieztatu dute.
|
|
|
Bai,
|
lehen
euskaldun eta vasco sinonimoak ziren; vascoa euskalduna zena zen. Hau tradizioan oso argi izan da beti.
|
|
|
Hala ere, ez zen 27' 54 minutuko errekorra hausterik lortu.
|
Lehen
euskalduna Imanol Cruz donostiarra izan zen eta lehen oñatiarra, berriz, Asier Osinaga. Ritxar Fernandez erretiratu egin zen egun osoko nekea eta kontzentrazio faltagatik.
|
|
|
Bigarrena Fatima Ayachi (35' 46) marokoarra izan zen. Helmugaratzen
|
lehen
euskalduna, berriz, Ainhoa Sanz (39' 16) izan zen eta Maria Jesus Velasco Arrasatearra seigarrena (44' 27). Helmugara iristen lehen euskalduna Imanol Cruz donostiarra izan zen (31' 30). Lehen oñatiarra, berriz, Asier Osinaga (34' 45).
|
|
|
Bigarrena Fatima Ayachi (35' 46) marokoarra izan zen. Helmugaratzen lehen euskalduna, berriz, Ainhoa Sanz (39' 16) izan zen eta Maria Jesus Velasco Arrasatearra seigarrena (44' 27). Helmugara iristen
|
lehen
euskalduna Imanol Cruz donostiarra izan zen (31' 30). Lehen oñatiarra, berriz, Asier Osinaga (34' 45).
|
|
|
|
Lehen
euskaldunak
|
|
|
M. Azkue:
|
lehen
euskaldun intelektuala?
|
|
2009
|
|
|
Nola esango dizut (irribarrez ari da)... pixka bat mistikoa da, edo metafisikoa. Nik sinesten dut barne indarra badugula egun batez benetan euskaldun izatera iristeko, erran nahi baitu ukaitea ente politiko sozial bat non ezagutua izango garen legalki euskaldun bezala, ez erdi frantses edo erdi espainol, ez eta ere europar lehenik, baizik eta
|
lehenik
euskaldun bezala. Barne indar hori bada.
|
|
|
Munduko sare sozial garrantzitsuenean, Facebook en, jarraitzaile gehien dituen pertsonaien artean,
|
lehen
euskalduna 183 orrian topatuko dugu; Xabi Alonso futbolaria da.
|
|
|
|
Lehen
euskalduna topatzeko, ordea, 183 orriraino joan behar dugu. Xabi Alonso Liverpooleko futbol jokalaria da eta 173.700 zale inguru ditu.
|
|
|
Gizonezkoetan, harrigarria izan arren eta lau etaparen ondoren, berdinketa egon da buruan, denbora bera egin dute bi bikote italiarrek.
|
Lehen
euskaldunak Joseba Ormazabal eta Joseba Tobar izan dira, 46 postuan.
|
|
|
Ingelesak gizonezkoetan eta italiarrak emakumezkoetan lortu zituzten garaipenak.
|
Lehen
euskaldunak Fernando Etxegarai eta Alizia Olazabal izan ziren.
|
|
|
Ingelesak gizonezkoetan eta italiarrak emakumezkoetan lortu zituzten Zegama Aizkorri mendi maratoiko garaipenak, mendi lasterketen munduko kopako bigarren proba honetan.
|
Lehen
euskaldunak Fernando Etxegarai eta Alizia Olazabal izan ziren.
|
|
|
Owen Wright zirkuituko buruan; Aranburu,
|
lehen
euskalduna
|
|
|
Euskaldunei dagokienez, Aritz Aranburuk Maldivatan egindakoaren ondoren, hogeita hamabosgarren posturaino igo da,
|
lehen
euskalduna bera delarik.
|
|
|
Hitzaurreon arabera, bataketabesteakhizkuntza duteberenidatziak moldiztegiraeramaterabultzatudituena.Etxeparekherri hizkuntzaidazketa reniragazitikiragazieta, argitaraemanda, bestehizkuntzenpareanjarrinahi du: herri hizkuntzatikhizkuntzalandurako jauziaegin; Oihenartek, bere aldetik, zuzena ezdenneurtitzetikneurtitzzuzenerakoa.Nahiz batak, nahiz besteak hizkuntzarabiltzen du arreta:
|
lehenak
euskalduna ondare idatziren batenjabeegiteanahidu, bigarrenak neurtitzzuzenak paratzekoereduaipini euskaldunarenesku. Biakbatdatozberenjardunariheltzeko daukatenzerga tiaitortzerakoana:
|
|
|
Andre Greipel taldekideari bideratzaile lanak egin zizkion norvegiarrak, baina, aurkariak oso atzean zeudela ikusita, Boassoni etapa irabazten utzi zion alemaniarrak. Greipelek berak jarraitzen du lider, eta Aitor Galdos (Euskaltel Euskadi) da
|
lehen
euskalduna, 25 postuan, Greipelengandik 16 segundora.
|
|
|
Dani Moreno (Caisse d' Epargne) dago sailkapen nagusian bigarren, denbora berarekin, eta Oscar Sevilla (Rock Racing) hirugarren, segundo batera.
|
Lehen
euskalduna, berriz, Be, at Intxausti da (Fuji Servetto), 10 postuan, 21 segundora. Agian, ez du itzulia irabaziko, edo agian bai irabazteko asmoz joan dela aitortu du.
|
|
2010
|
|
|
Enpresari mexikarrak aurrea hartu dio Bill Gatesi eta zerrendako lehen postua hartzen duen lehen latinoamerikarra da.
|
Lehen
euskalduna Jose Maria Aristrain goierritarrak izaten jarraitzen du.
|
|
|
Gizonezkoetan Fernando Etxegarai izan zen
|
lehen
euskalduna laugarren postua lortuz.
|
|
|
Podiuma osatu zuen Raul Garciak.
|
Lehen
euskalduna Fernando Etxegarai izan zen, laugarren postuan.
|
|
|
Hala ere, euren esperientziak bizirik dirau ehun urte geroago. Mende bat igaro da
|
lehen
euskaldunak Euskal Herria utzi eta bizimodu hobe baten bila Ameriketara abiatu zirenetik. AEBetako Notre Dame Unibertsitateko Jacob Griswold eta Javi Zubizarreta ikasleei esker, euskal artzainen ahotsa eta bizimodua entzun eta ikusi ahal izango da Artzainak:
|
|
|
Dena dela, Ugarteren lana eta borroka ez zen musika sakratuaren berrikuntzara mugatu. Ezer baino
|
lehen
euskalduna eta abertzalea zen eta euskal kulturaren eta folklorearen alde lan handia egin zuen. " Obra asko idatzi zituen euskaraz.
|
|
|
Baina asteazkeneko erlojupekoak aldaketak ekarri zituen, RadioShack taldeko Brajkovicek etapa irabazi eta lidergoa kendu baitzion Contadorri. Gorka Verdugo etxarriarrak etapa oso ona egin zuen 15.a izan zen, 2:39ra,
|
lehen
euskalduna eta lan horregatik sailkapen orokorrean bederatzigarren postuari eutsi zion. Atzotik hasita Alpeetan barna dabiltza txirrindulariak.
|
|
|
Atzoko etapa lehen mailako Risoul gainean despeditu zen eta ziurrenik mugimendua egongo zela, baina atzoko emaitzen faltan, atzo goizean sailkapen nagusian Verdugo 9.a zen, 2:49ra; Egoi Martinez 46.a, 5:20ra; Imanol Erbiti 74.a, 6:55era; eta Jorge Azanza 81.a, 7: 31ra. Gorka Verdugo
|
lehen
euskalduna da sailkapenean eta ea hurrengo eguneko etapa gogorretan, mendiz eta portuz jositakoetan, nola moldatzen den. Larunbateko etapa, esaterako, mitikoa izango da, Alpe D´Huez ezagunean despedituko baita.
|
|
|
Haietariko bi, Francesca eta Julio, Donostian izan dira erakusketa aurkezten. Aita
|
lehenik
euskalduna eta gero ingelesa zela dio Francesca alabak. Bere ezagutzak partekatzeko gogotsu izaten zen beti, alabak gogorarazi duenez, eta St.
|
|
2011
|
|
|
Izan ginan
|
lehen
euskaldunak artzain ziran mendi baten be, han urteak daroazan Beni Goitiandia harrijasotzaileen Ameriketako txapeldunagaz. Orain, euskaldun bat zan ardien ugazaba eta kolonbiarrak artzainak.
|
|
|
Beraz, batzuek aldarrikatu izan duten euskalduntasun soil eta nazional hori, jatorrizko izateari eta nortasunari atxikia, bere horretan aski eta bakar, nik ez dut inoiz sentitu eta bizitu. Eta hori, jakintzaren eta poiesis guneen zabalpen hori, neurri handi batean Lekuonatarrei zor diet. Funtsean eta sustraiez
|
lehenik
euskalduna izanik, kulturaren bitartez beste esparru zabalagoetara eraman nindutelako.
|
|
|
Azken batean, Mariek ere bazuen printzipiorik: emagaldua baino
|
lehen
euskaldun zintzoa baitzen.
|
|
2012
|
|
|
Altonagaren iduriko, «harrigarria» da Armand David() ezpeletarra Darwinen alde jarri izana. Hura izan zen
|
lehen
euskalduna Darwinen ideiak barneratzen. Ildo frantsesekoa heziketaz eta apaiza izanik, ez du ematen eboluzionismoaren aldeko izan behar zuenik, «baina bere datuak darwinismoaren alde agertzen zitzaizkion».
|
|
|
Tropel nagusi horretan helmugaratu zen Tony Martin liderra (Omega), eta baita Iban Belasko ere (Euskaltel Euskadi), Samuel Sanchez taldekidearekin batera. Belasko bera da
|
lehen
euskalduna sailkapen nagusian, 11 postuan, Martinengandik minutu batera. Euskaltel Euskadi saiatu zen etapa garaipena lortzen, baina bidean geratu zen helburua.
|
|
|
Hots, tentsio jarraitu eta erreduziezin bat dago Jimenez de Radarenhistoriografian, jatorrien diskurtsoaren eta unibertsaltasunaren diskurtso neogotikogaztelauaren artean,
|
lehenean
euskaldunak baitira jatorri eta subjektu, bainabigarrenean, euskaldunak bihurtzen dira barneratu, gainditu eta ezabatu beharrekosubjektu. Desfase historiko horren ondorioz bihurtzen dira euskaldunak bai subjektuzein ez subjektu, biak batera.
|
|
2013
|
|
|
Horrez gain, Andoni aitzindaria izan zen Euskal Herrian mendiko eskiko lasterketetan. Hura izan zen mendiko eskiko txapelketak probatu zituen
|
lehen
euskaldunetako bat; eta Pierra Menta (Areches Beaufort, Frantzia) munduko lasterketa nagusira joaten ere hura izan zen lehen euskaldunetako bat. Areizagak, baina, beti nahi zuen gehiago eta lasterketen harra Euskal Herrian sartzen saiatu zen buru belarri.
|
|
|
Horrez gain, Andoni aitzindaria izan zen Euskal Herrian mendiko eskiko lasterketetan. Hura izan zen mendiko eskiko txapelketak probatu zituen lehen euskaldunetako bat; eta Pierra Menta (Areches Beaufort, Frantzia) munduko lasterketa nagusira joaten ere hura izan zen
|
lehen
euskaldunetako bat. Areizagak, baina, beti nahi zuen gehiago eta lasterketen harra Euskal Herrian sartzen saiatu zen buru belarri.
|
|
|
Edukin analisia kualitatiboa erabili du Eneko Bidegainek, editorialak eta gerla berri-emaileen artikuluak arta berezi batez tratatuz. Bainan
|
lehenik
Eskualduna agerkaria nola sortu eta nola hedatu den azaltzen du. Indar handiko astekaria zen.
|
|
|
|
lehen
euskaldun ginean,
|
|
2014
|
|
|
Beste gauza bat aipatu nahi nuke, agian ez du zerikusirik kontatzen ari naizenarekin baina bai nire izaerarekin.
|
Lehen
euskalduna nintzen herri euskaldun batean hazitakoa nintzelako, hizkuntza ulertua izateko tresna zen, baina ez nituen gustuko bertsolariak edo Benito Lertxundiren kantaldiak, aspergarriak iruditzen zitzaizkidan. Aspergarria zitzaidan, oro har, euskal kulturarekin zerikusia zuen edozer gauza.
|
|
|
Iazko postua errepikatuz, Emanuel Bett (Kenya, 1985) sailkatu da bigarren postuan eta iazko irabazle Conseslus Kipruto sailkatu da hirugarren. Ayad Lamdassem espainiarra sartu da helmugan laugarren postuan eta Ivan Fernandez gasteiztarra izan da
|
lehen
euskalduna, bosgarren eginda. Lasterketa bikaina egin du Fernandezek eta lehen kilometroetan afrikarren erritmoari eusteko gai izan da.
|
|
|
Eta nola ez aipa zirtzil beltz horien artean kukutzen diren mitoak: Jutibal zigantea,, giristino zanpatzaile eta jale ez dea ipuin zaharreko Tartaro basa,
|
leheneko
euskaldunen auzo landderosa. Zirtzil bat ageri da bikez eta lumaz estalia orro itsusiak ateratzen.
|
|
2015
|
|
|
Eta hortxe dago arazoa, beldurra ematen digula esateak diferentea izateko balio duela euskarak, euskarak herritasuna ematen duela.
|
Lehen
euskaldunak izateko ikasten genuen euskara, gaur euskara jakiteko ikasten dugu".
|
|
|
Ikerketa honetan Atauneko bikotearen mespretxu kasuak izan dira nabarmenenak; bestela, erdaldunen jarrerak euskaldunekiko ezberdinak izan dira. Dena den, eta nahiz eta
|
lehen
euskaldunek erdaldunekin (eta alderantziz) harreman gutxi izan, batzera jo dute. Hori bai, garai batean euskaldunek arabarrengana jotzen zuten eta erdaldunak bere kasa ibiltzen ziren.
|
|
|
Pentsa liteke mundua kategorizatzen hasi zen
|
lehen
euskaldunarentzat muga izan zela eskua. [Eskua erakusten du, zabal zabalik, antzezleak].
|
|
|
XVII. mendeko Esteve Materra frantziskotarra ere aipatu du. Hau dugu gaur artino ezagutzen dugun
|
lehen
euskaldun berria, Lapurdin bizi izan zen euskal idazle aparta. Eta bururatu berri den Korrikaren lema dauku errepikatu:
|
|
|
Joanden larunbatean, Euskal Herritik pasatu da itzulia, etapa Gasteiztik abiaturik. Astelehen goizean, Mikel Nieve zazpigarren eta
|
lehen
euskalduna ginuen sailkapen orokorrean, Fabio Aru italiar liderretik 2’19’’tan; eta Romain Sicard hamabigarren 6’00’’tan (hamargarren ere izanik egun batzuk lehenago).
|
|
|
Bihotz zabalez eskaini daut eta onartu lekukotasun hori hemen ager dezadan. Araukania herrialdera errotzera etorri ziren
|
lehen
euskaldunetarik izan zen Aitatxi Miguel Montory Dithurbide, hiru mende iraun zuten Maputxe eta kolonizatzaileen arteko gerlak bururatu bezain laster. Araukaniara joan Lapurdiko euskaldun hauek nor izan ziren eta zer bizi eraman zuten aipatu baino lehen, aurkitu zituzten ingurumen eta zailtasunak ulergarri izan ditezen, zonbait argitasun historiko baitezpadakoak dira.
|
|
2016
|
|
|
Gorputzaldi ona badaukat, saiatuko naiz estutzen. Bi minutura daukat Mikel Landa,
|
lehen
euskalduna, eta ia ezinezkoa da harrapatzea. Baina saiatuko naiz lan ona egiten.
|
|
|
1 Ziurtatuz
|
lehenik
euskaldunari beti euskaraz egingo diogula, honek zernahi egiten digularik ere.
|
|
|
Lehen jardunaldian Euskal Herriko Mendi Eskiko Txapelketa ere jokoan izan zen eta Dominguez eta Irureta izan ziren helmuga marra gurutzatu zuten
|
lehen
euskaldunak. Eneko Aduriz elgoibartarra ere igo zen podiumera.
|
|
|
Direct Energie taldean Romain Sicard hazpandarra. Lehen biak morroitza lanetan arizan dira Froomen zerbitzuko, Nieve
|
lehen
euskalduna dugula sailkapen orokorrean, 17 tokian. Haimar Zubeldiak bere 15 Frantziako Itzulia zuen eta 24 tokian bururatu du.
|
|
2017
|
|
|
Emakumezkoetan, Maiora. Ez
|
lehen
euskalduna bakarrik, uste dut azken garaipenerako lehian ere izango dela.A.A.: Nik badut itxaropena bi podiumetan bi euskaldun izango ditugula.
|
|
|
Elisee Reclus norbait da, eta gainera oso munta handiko norbait, diziplina zientifikoaren mailaraino goratu baitzuen geografia. Orobat, dibulgatzaile trebea izan zen, eta, beharbada, horregatik ezagutu eta erabilizuen Janpierre Arbelbidek, eta horregatik aipatu zuen, nahiz eta Reclus anarkista agerikoa izan, eta nahiz eta 1858an Baionan Agustin Xahoren hileta agurra egin zuen, alegia, elizkizunik gabe ehortzitako
|
lehen
euskaldunaren hobiratzean nabarmendu zen arren. Elisee Reclusek Les Basques, un peuple qui s' en va artikulua argitaratu zuen 1867an, eta izenburuak berak dioskunez, progresoak desagertzera kondenatutako Euskal Herria aurkeztu zigun, pena handiz.
|
|
|
Euskal Argentina (5) Tandil aldean zauden
|
lehen
Euskaldunak
|
|
2018
|
|
|
Euskalkiak ez, euskalkiak betikoak dira. Ez agian Oteizaren
|
lehen
euskaldunak bezain zaharrak, laurogei amonaldi atzera neolitikoraino, ezta ere Barojak uste bezala erromatarren garaiko leinuetatik gaurdainokoak, ezta Larramendiren Babelgo Dorrean Jainkoak eman bezala gordetako hizkuntza zerutiarretik eratorriak ere. Erdi Aroan omen dute jatorria, hain zuzen ere, Nafarroako Erresumaren zatiketaren garaian.
|
|
|
Corachan hasieratik ibili da lehen bi postuen artean, baina Gustavo Rodriguezek korrikaldian gainditu ditu aurretik zituen lehiakideak. Helmugara heldu den
|
lehen
euskalduna, berriz, Jon Unanue zarauztarra izan da.
|
|
|
Hizkuntza nazionalaren lokarri misteriotsua, aldiz, aski izan zen, hasieratik, bien arteko konfiantza eta nabasitasuna sortzeko, aspaldiko ezagunak izan bagina bezala. Bere ezin eutsizko sinpatiek oldartzera eramaten zuten
|
lehen
euskaldun frantsesa nintzen. Parada ona zen nafar kaputxinoarendako.
|
|
|
Gure elkarrizketa orduan ezinago lagunarteko bilakatu zen. Frantses probintzietatik etortzen zaigun
|
lehen
euskalduna zara, erran zidan; ez da dudarik beste aldekoek anai arreba espainolak ahantzi dituztela.
|
|
2019
|
|
|
"
|
Lehen
euskaldun berri, orain euskaldun, zuekin lotsaz beti herri hobendun.
|
|
|
|
Lehen
euskaldun berri, orain euskaldun, hiri eta baserri, zuekin zordun.
|
|
|
|
Lehen
euskaldun berri, orain euskaldun, zuekin Euskal Herri piztu dezagun".
|
|
2020
|
|
|
1.700 metroko desnivel positiboa zuen ibilbideak. Azkenean, nahiz eta
|
lehen
euskalduna izan, beste lau eskiatzaile izan zituen aurretik helmugan. Lasterketa, Miguel Caballerok irabazi zuen.
|
|
|
Guztion akorduan eta gogoan dagoan gauzea da, zelan gure euskal erri errukarria iltzeko eta galtzeko trantze gogor eta arrisku andian dagoan.
|
Lehen
euskaldunak izan ziren lurraldeetan orain Gaztelako erderea entzuten da. Erriojako altuetan toki izen batzuk gelditzen dira bakarrik, lur orren euskalduntasun illaren proba bizia.
|
|
2021
|
|
|
" Gaitasun gehiago zegoen lehen hizkuntza aldetik. Ni bermeotarra naiz, orduan, ikusten dut
|
lehen
euskaldunagoak ginela, eta euskaldunagoak izanda, gehiago irakurtzen genuen euskaraz. Gaur egun erdaldunagoa da [herria] eta gazte gehiagok egiten dute erdaraz, eta eragina irakurzaleen artean erdarara doa.
|
|
|
Emakume santu baten bizitzak honako hau bezain luzea den bizitza batek, behinik behin ez du normalean, ez lehen eta are gutxiago orain, irakurle gehiegi hurbilarazten, ez eta irakurle gisa espero omen zituen XIX. mendearen amaierako baserritar piadosoak ere.
|
Lehen
euskaldun emakume santuaren bizitza izanda ere.
|
|
|
Euskaldun guztiontzako idatziko zuela erabaki zuen
|
lehen
euskaldunari literaturak eman ziona ia beldurgarria da. Konjuru egokiaren zain zeuden indarrak askatu ziren.
|
|
|
“Pinpilinpauxa”. Ez zarete hona etorri diren
|
lehen
euskaldunak.
|
|
2022
|
|
|
Xubel, Kanpa eta, noski, Gala?. Egun hauetan ezagutu dut Haritz izena duen
|
lehen
euskalduna, erregistroan Arich jarri zioten, 1969 urrun hartan, Nafarroako izen bat zelakoan. 1969tik, beraz, eta gutxienez, gabiltza kalaka ematen, ustezko gure esklusibotasunean.
|
|
|
Kabiliakoekin bi aukera desberdin izan litezke hurrengo pauso: sektore anitzeko haien delegazio bat Euskal Herrira gonbidatzea, eta kurduekin 2015ean egin genuen moduan, euskalgintzarekiko harreman programa intentsibo bat egitea hamar bat egunez, hortik elkarlan ildoak formulatzeko; edota
|
lehenik
euskaldunen delegazio bat joatea Kabiliako errealiate eta eragileak zuzenean ezagutzera. Bigarrenetik hasiko garela dirudi, hara gonbidatu nahi gaituzte kabiliarrek, eta Ameqranek ere hori nahi luke.
|
|
2023
|
|
|
Martxelo Otamendik erretreta hartuko du, hogeita hamar urtez zuzendari kargua bete ondoan,
|
lehenik
Euskaldunon Egunkarian, eta gero Berrian. Amagoia Mujika Tolaretxipiri pasatuko dio lekukoa.
|
|
|
Geroztik mapucheak badaude bai Txileko Araukanian, bai eta argentinar Cordillera eta Pampan. Lur haietara XIX. mendean emigratu ziren
|
lehen
euskaldunek ezagutu zuketen Calfucura deitzen zen araukano haien zuzendaria, 1853an Ezterenzubitik Pampara joan zen Domingo Aguerrek" El gran señor de la llanura" deitzen zuena.
|
|
|
Eneko Axpe Iza (Barakaldo, 1986) fisikari eta ikerlaria da NASAn, AEBetan, San Frantziskon.
|
Lehen
euskaldun fisikaria da NASAn. Musikaria ere bada, hainbat taldetan ibilia.
|
|
|
|
Lehen
euskalduna zara NASAn?
|
|
|
Hobe esanda,
|
lehen
euskaldun fisikaria naiz, aurrez ingeniari batzuk egon dira-eta. Esaterako, Leo Ehyhart Miarritzeko astronautak zabaldu zuen Columbus laborategia nazioarteko espazio estazioan.
|
|
|
Hirugarren da Simon Yates (Jayco), hura ere sei segundora.
|
Lehen
euskalduna Pello Bilbao izan da (Bahrain), bosgarren postuan. 10 kilometro falta zirela, bakarrik ihes egiten saiatu da gernikarra.
|
|
|
Eremu hertsi horretan Araba ere sartzen zen. Nicola Landucci italiarrak (1562) osatu zuen gaztelaniazko hitz zerrenda euskaraz betetzen ari zen
|
lehen
euskaldunak —ziurrenik gasteiztar ikasi elebidun batek— lehen bulkadan ayoa idatzi zuen, baina gero bere burua zuzendu eta baracaça ipini zuen, hau da, ziurrenik barakatza. Lazarragak ere a dun aldaera bera ezagutzen zuen.
|
|
|
Hala iradokitzen du Basques in California erakusketak.
|
Lehen
euskaldunak hara iristean idatzi ziren Kalifornia eta Euskal Herria batzen dituen istorioaren hasierako orriak, 1533an. Euskaldunek hainbat negozio abiarazi zituzten, beren egoera ekonomikoa hobetzeko asmoz.
|
|
|
Antonio Martinez Alacanteko (Espainia) korrikalaria izan da bigarren (2: 58.04), 56 segundora eta Frederic Tranchand frantziarra hirugarren (2.58.30) irabazlearekiko minutu bat eta 33 segundora.
|
Lehen
euskalduna Markel Urigoitia (3.08.28) izan da; otxandiarra (Bizkaia) zortzigarren izan da Santamariarekiko 11 minutu eta 20 segundora.
|
|
|
Bigarren argiztatzea maitemindu ninduen
|
lehen
euskaldunari gustatzen zatzaizkit esan nionean gertatu zitzaidan. Haren aurpegia ikusita ziplo ikasi nuen, larrutik ikasi ere, teorian gauza litekeenaren eta hiztunek gauzatu ohi dutenaren artean dagoen aldea, nahiz artean «Pragmatika» zer zen jakin ez.
|
|
|
Bere adineko lapurtar gehienek bezala.
|
Lehenik
euskaldunak gutxiesten hasi zen, hots, bere burua. Norbait izatea zen frantsesez mintzatzea, hiriko manerak hartzea, Parisko politikaz edo kulturaz solastatzea, Frantziaren handitasunaz harrotzea.
|