|
2005
|
|
|
|
Lehen
bertsoak
|
|
|
hamalau aldiz, hamalau bertsoko olerkia baita, errepikatuko dena. Bainan lehenbiziko Gauden Eskualdun eko zazpigarren bertsoa
|
lehen
bertso gtsa agertzen da Azpeitian:
|
|
2021
|
|
|
Hain zuzen, Basarriri tokatu zitzaion txapelketako
|
lehen
bertso puntuagarria botatzea, eta lehen bertso horretatik bertatik markatu nahi izan zuen bere bidea: " Uso zuri bat inguratu zait/ goizean egun argitzez/ alaitasuna hartxek sortu dit/ jaun maiteak, bere hitzez/ eta ni orain zuen aurrean/ nauzute pozaren pozez/ lendabiziko, entzule onak,/ agur danon bihotzez".
|
|
|
Hain zuzen, Basarriri tokatu zitzaion txapelketako lehen bertso puntuagarria botatzea, eta
|
lehen
bertso horretatik bertatik markatu nahi izan zuen bere bidea: " Uso zuri bat inguratu zait/ goizean egun argitzez/ alaitasuna hartxek sortu dit/ jaun maiteak, bere hitzez/ eta ni orain zuen aurrean/ nauzute pozaren pozez/ lendabiziko, entzule onak,/ agur danon bihotzez".
|
|
|
Julen Urkizaren Aldizkari eta egunkarietako bertso eta olerkien bilduma bibliografikoaren arabera 19 izango ziren guztira Arielen 1845ean argitaratutako euskarazko bertso eta olerki sortak. Eta, bilduma horren arabera, horiexek dira prentsan argitaratutako
|
lehen
bertsoak.
|
|
|
96
|
Lehen
bertso kronika Manterolaren kronika hauek baino goiztiarragoa da: Julien Vinsonek Revue de Linguistique et de Phiilologie Comparée aldizkarian, ikerketa modura frantsesez argitaratua 1870ean.
|
|
|
Guztiak ere" Neguko arratsetan su ondoan kontu kontari" izenburu orokor berarekin eta sinadurarik gabe, Fernandorena izan ezik. Klaudio Otaegik sinatu zuen azken hori, euskarazko
|
lehen
bertso kronikaren egileak, eta, frogatzeko modurik ez dagoen arren, guztiak ere zenbaki berean eta izenburu nagusi berarekin agertzen direnez, izan liteke guztien egilea bera izatea.
|
|
|
Almengo
|
lehen
bertso eskola hartako arduradunek Ikastolen Elkartera nola jo zuten aipatu da, jada. Bide horretatik sortuko da fenomenoaren bigarren adarra, ikastoletan irakasgai edo ikastaro gisa txertaturik garatuko den bertsolaritzarena.
|
|
|
Eztabaidak gorabehera, bertso eskolek aurrera jarraitu zuten, ordea, eta bere fruituak ematen hasi ziren. Adibidez, 1986ko Euskal Herriko finalera iritsi zen 20 urte eskasekin Jon Sarasua, Almengo
|
lehen
bertso eskola hartako ume izandakoa:
|
|
|
Baina kazetari izan zen ofizioz eta afizioz. 1931ko azaroaren 11n Euzkadi egunkarian argitaratu zituen bere
|
lehen
bertsoak (‘Nere arrebatxubari’), eta egun berean Errijetatik sailean, Zarauzko kronika idatzi zuen. Azkena, berriz, 1992ko azaroaren 2koa da, El Diario Vascon ‘Kontu Kontari’ izenburuaz argitaratua.
|
|
|
Aurreko zikloetan ikusi da nola bertsolaritzari buruzko testuek pixkanaka kazetaritza generoak estreinatzen zituzten. Horrela,
|
lehen
bertso kronikak 1880ko hamarraldian agertu dira, Lore Jokoen zikloan, eta bertsolariei eginiko lehen elkarrizketak 1930eko hamarraldian, Euzko Pizkundearen baitan. Bada, Txapelketa Nagusiko finalei buruzko testuetan prozesu hori azken bururaino nola iritsi den ikus daiteke.
|
|
|
1974an sortu zen
|
lehen
bertso eskolatzat hartzen dena (Barandiaran, 2011: 41), ikastolen mugimendua loraldi betean zenean (Fernandez, 1994:
|
|
|
454). Baina
|
lehen
bertso eskola ikastolaren eskolaz kanpoko jarduera gisa antolatu zela azpimarratu behar da, eta lehen zabalkunde sistematikoa ikastolen sarearen bidez bideratu zela.
|
|
|
Aristi, P. (1998). Almen,
|
lehen
bertso eskola. Bertsolari, 30 zk., 1 or.
|
|
|
Gisa honetara osatutako
|
lehen
bertsoa ere, Mattinek sortua, badakar artikuluak:
|
|
|
Iritsi zen ernatzera, ordea, 1960ko eta 1970eko hamarraldietan ikastolen mugimendu indartsu bat loratu ondoren, hain justu. Historiako
|
lehen
bertso eskolatzat jotzen dena, Almengoa, 1974an sortu zen, eta Almen ikastolaren eskolaz kanpoko jarduera gisa egin zuen. Ikastolako irakasleak izan ziren bertso eskolarako ikasleak batuko zituztenak, eta ikastolaren inguruko jendea haurrei irakasten hasi zena.
|