|
2005
|
|
|
2003ko HondarribikoAlardeak estrategia horren beste adibide argigarri bat eskaintzen digu. El Pais etaGara egunkariek historian
|
lehen
aldiz emakumeek eskopetadun bezala zutela informatzen zuten bitartean, El Diario Vascok Ama Guadalupekoakonpainiari eskaintzen zion portadako argazkia, berriro ere protagonismoa tradizioaren osagai aldaezinei eskainiz.
|
|
2008
|
|
|
Hilabete honetan egingo den LABen VII. Biltzarraren ondoren Ainhoa Etxaidek hartuko du sindikatu abertzalearen zuzendaritza, Rafa Diezen ordez.
|
Lehen
aldiz emakume bat izango da sindikatu bateko buru, bai Euskal Herrian baita Espainiako eta Frantziako Estatuan ere.Maiatzaren 22 eta 23an egingo du LABek VII. Biltzarra, BECen (Barakaldon). Egun horretatik aurrera Ainhoa Etxaidek ordezkatuko du Rafa Diez sindikatu abertzaleko Idazkaritza Nagusian.
|
|
|
LABen VII. Biltzarrean Ainhoa Etxaide izendatu dute sindikatuko idazkari nagusi.
|
Lehen
aldiz emakumea izango da sindikatu bateko buru, bai Euskal Herrian baita Espainiar zein Frantziar Estatuetan ere. Asko ez izan arren, munduan badira beste erakunde batzuen buru diren emakumeak, baita estatuburu direnak ere.
|
|
|
Amelia Bloomerrek proposatu zuen
|
lehen
aldiz emakumeek galtzak janztea, XIX. mendean. Baina ehun urte baino gehiago igaro ziren galtzak modan jarri aurretik.
|
|
2009
|
|
|
Hurrengo urtean beste Arozenatar bat nagusitu zen, Estitxu.
|
Lehen
aldiz emakume baten buruan zegoen txapela. Belaunaldi berriaren abiapuntua ere bazen, gaur egunera arte zeresana ematen jarraitzen duen taldearena.
|
|
|
Mende laurdena igaro da Ameriketako Estatu Batuetako mediku talde batek
|
lehen
aldiz emakume baten umetokian sortutako umekia beste emakume baten umetokira aldatu zuenetik.
|
|
2010
|
|
|
Nahiz eta koreografia ariketa Stravinskirena baino errazagoa izan, entzuleriari intentsitate sutsuago bat zuzendu zitzaion pasarte bakoitzean. Fokineren burutazioetan gizonaren zentzutasuna goraipatzen da duda izpirik gabe, eta
|
lehen
aldiz emakumearen sostengu izatetik, berezko protagonismoa izatera eraldatzen du pertsonaia. Horretan, Oliveira anaiak esanguratsu agertu ziren, Coppieters anderea une oro inguratuz eta hanken jolasean ziurtasun handiko lekualdaketak eginez.
|
|
2012
|
|
|
Halere, legearen berrikuntza nagusia hauxe da:
|
lehen
aldiz emakumeen aldeko diskriminazio positiboa gauzatzeko aukera ematea (Bustos, 2007).
|
|
2013
|
|
|
Hanzhi Wangek irabazi du Arrasate Hiria Nazioarteko txapelketaren 21 edizioa.
|
Lehen
aldiz emakumea, lehen aldiz txinatarra. Hauspoz elkarteko presidente Aitor Furundarenak balorazio positiboa egin du eta, era berean, Arrasate Hiria Lehiaketaren" izen handia" ere ekarri du gogora:
|
|
|
Espainiako Estatuko errekortari onenak bilduko dira saio berezi honetan, errekortariren aurreko edizioetako irabazleekin lehiatzeko. Nabarmentzekoa da, halaber,
|
lehen
aldiz emakume batek hartuko duela parte: Carolina Delgadok.
|
|
2015
|
|
|
Aipatutako legea indarrean jarri aurretik, 36 emakumek bakarrik lortu zuten lizentziatura bat Espainian. Bestalde, 1932 urtean sartu zen
|
lehen
aldiz emakume bat Historiaren Errege Akademian; 1960an lortu zuen lehendabizikoz emakume batek unibertsitate katedra bat; eta 1982an lehenengoz emakume bat errektore izendatua izan zen. Gainera, 1988 urtera arte itxaron behar izan zen lehen emakume ikertzailea Zientzia Zehatzen Akademian sartzeko, eta 2003 urtera arte Ingeniaritzakoan sartzeko (CRUE, 2008; Vaquero et al., 2012).
|
|
2016
|
|
|
Adibide garbia daukagu Bilboko Arte Ederretako Museoaren ibilbidean: museo horrek aurten eskaini dio
|
lehen
aldiz emakume artista bati, Susana Talayerori, bakarkako erakusketa bat. Aintzat har dezagun 1924an zabaldu zituela museoak bere ateak.
|
|
|
Aurrekariak aurrekari, batez ere gerraurreari dagokionez, 1980 urtean irten zen
|
lehen
aldiz emakume mordoxka Donostiako danborradan, Kresala elkartearen babesarekin.
|
|
2017
|
|
|
tasek erakusten digute 2008 urtea arte emakumeen langabezi tasak altuagoak zirela gizonen tasekin alderatuta eta urte bitartean tasen arteko genero arrakala altua zela. Hala ere, 2008an arrakala hori jeisten doa eta 2013an gizonen langabezi tasak
|
lehen
aldiz emakumeena gainditzen du. Krisi ekonomikoak eragin zuzena dauka honetan, izan ere, krisiaren lehen urteetan lan merkatuaren sektorerik maskulinizatuenak kolpatuak izan ziren, eraikuntza sektorea kasu (Larrañaga eta Jubeto 2009).
|
|
|
Hamabost urteko ibilbidea du Gasteizko sindikoaren figurak, eta
|
lehen
aldiz emakume bat dago postuan. Nola hartu duzu?
|
|
2018
|
|
|
Poeta gisa lehen aldiz plazaratu zenean, gizon eta emakumeen arteko berdintasunaren utopiari leiho bat ireki zion,
|
lehen
aldiz emakume baten ahotsa, ahots kritikoa eta berria, agerrarazi zuelako euskal literaturan. Utopia existitzen ez den leku bati arnasa ematea bada, leiho horrek oraindik irekita dirauela dio, horixe dela gaur egun dugun erronka nagusietako bat.
|
|
2019
|
|
|
Emakume Cup antolatu zenean [Emakume Master Cupen aurrekaria] ez zidan grazia handirik egin. Ez ziren aritu pilotaririk onenak, eta gainera, hedabideek zioten
|
lehen
aldiz emakume federatuak eskuz ari zirela jokatzen, eta ez zen hala.
|
|
|
Begirada atzera botatzen badugu, Bizkaiko Txapelketaren zurrunbiloan badira behin eta berriz gogoratu eta sekula ahaztu behar ez genituzkeen datu batzuk. 1984an kantatu zuen
|
lehen
aldiz emakume bertsolari batek Bizkaiko Txapelketan. Kristina Mardaras iurretarrak ireki zizkien Txapelketaren ateak, Mungiako pilotelakuan kantatu zuenean, hurrengo urteetan etorriko ziren emakume bertsolariei.
|
|
|
8 Eleberri honek emakume protagonista duen narratibaren esparruan adituen arreta erakarri du,
|
lehen
aldiz emakumearen gorputzaren eta haren gaineko kontrolaren auziaz diharduelako. Europako gizarte aurreratuetan planteaturiko aldarrikapen feministen lehen oihartzun biziak aurki daitezke bertan, geroago Amaia Lasaren (1971) eta Arantxa Urretabizkaiaren (1972) idazlanetan mamiturikoak.
|
|
|
–Ez da guztiz egia gure artean emakumerik ez zegoela. Ez ahaztu 1951n, Azkue hil zen urtean,
|
lehen
aldiz emakume bat izendatu zela euskaltzain urgazle, Mari Paz Ziganda, eta hori baino lehen, Euskaltzaindiak antolatutako ekitaldi batzuetan emakume batzuek parte hartu zutela, Julia Fernández Zabaletak, Tene Mujikak, Katalina Eleizegik eta Jesusa Telletxeak, adibidez, 1923an, Donezteben, hitzaldiak emanez, aurrerago ikusiko dugunez. Argibide horiek emanik, ez dizut ukatuko gure garaiko akademian emakumeen presentzia oso urria zela, baina hori ezin da gaurko begiekin epaitu.
|
|
|
–Ez nago gaur egungo kontuez hitz egiteko programatuta, baina bi datu emango dizkizut: 1992an izendatu zuten
|
lehen
aldiz emakume bat euskaltzain oso, Miren Azkarate; gaur egun, bost euskaltzain emerituz gain, 24 euskaltzain oso daude Euskaltzaindian, eta horietatik sei dira emakumeak; euskaltzain urgazleen artean ere 57 emakume daude, eta azken izendapenetan gehiengoa izaten ari dira. Elizako ordezkaririk, berriz, ez dago bakar bat ere euskaltzain osoen artean eta urgazleen artean ere gutxi.
|
|
|
Bortz herri kirol modalitate bilduz,
|
lehen
aldiz emakumeen 5Kirol txapelketa jokatuko dute urriaren 19an, larunbatean 17:00etan hasita Iruñeko Takonera parkean, Eroskiren 50 Urteurreneko ekitaldien baitan. Iturengo Maika Ariztegi eta Iruñeko Virginia Finol nafarrak, Irati Astondoa eta Karmele Gisasola Zelai III.a bizkaitarren kontra ariko dira.
|
|
|
" Hamar urterekin bertso eskolan hasi nintzenean ume modura irakurtzen ninduten, eta garbi daukat noiz sentitu nuen
|
lehen
aldiz emakume modura irakurri nindutela. Bertso eskolako irakaslearen begietara sentitu nintzen lehen aldiz emakume.
|
|
|
" Hamar urterekin bertso eskolan hasi nintzenean ume modura irakurtzen ninduten, eta garbi daukat noiz sentitu nuen lehen aldiz emakume modura irakurri nindutela. Bertso eskolako irakaslearen begietara sentitu nintzen
|
lehen
aldiz emakume. 13 urte nituela ikasturte bukaerako jaialdia egin genuen Lasarteko Jalgi tabernan.
|
|
2020
|
|
|
{ 7} Eustat eko datuen arabera, 1985etik 1998ra emakumeen langabezia tasak gizonenak halako hiru ziren. Urte horretatik aurrera, emakumeen langabezia tasek behera egiteko joera erakutsiko dute eta 2007 urtean
|
lehen
aldiz emakumeen eta gizonen langabezia tasak berdindu ziren, krisi ekonomikoaren eragina zela eta, 2007an gizonen langabezia tasek gora egin baitzuten. Urte horretan, langabeziaren handitzea zela eta, kezka soziala nabaria izango da; aldiz, hogeita bi urtetan zehar ez da kezka sozialik egon emakumeen langabezia tasak ikaragarriak izan arren.
|
|
2021
|
|
|
Historian
|
lehen
aldiz emakume batek txapela irabazi zuen 2009an. Maialen Lujanbioren txapelak belaunaldi aldaketa garrantzitsua ere irudikatu zuen.
|
|
|
1996an hasi zen
|
lehen
aldiz emakume talde bat Hondarribiko alardean desfilatu nahian, eta, ordutik mende laurdena beteta, eta «elkarrizketaren alde» daudenek «zenbat oztopo» izan dituzten ikusita, Jaizkibel konpainia parekideak «hirugarren pausoa» ematea erabaki du: «Hondarribiko alardeak orain duen formatuan parte hartzeko prest gaude».
|
|
2022
|
|
|
Hala laburbildu du bertaratutako emakume batek. Izan ere, historian
|
lehen
aldiz emakume batek dantzatu du Lekeitioko kaxarranka, eta ikusleek pozik hartu dute mugarria. «Aupa, Ane!», entzun da hainbatetan, eta Maruri txaloekin eta irrintziekin lagundu dute askok, bai hasieran, baita ondorengo dantzetan ere.
|
|
|
Urtebeteko hauta prozesu patxadatsu eta konplexuaren ondoren, mugimenduko kooperatibetako buruak, errektoreak, aukeratu dituzte komunitateetako milaka ordezkarien artean. Hogei lagun inguru dira, eta
|
lehen
aldiz emakumea izango da kontseiluko lehendakaria. Karguak hartu aurretik, formazio prozesu luzea egiten ari dira, eta nire solasa trebakuntza horren barruan txertatu dute.
|
|
2023
|
|
|
Aurreko urtean egindako proposamena onarturik, Alemania, Austria, Danimarka eta Suitzan ospatu zen
|
lehen
aldiz Emakume Langilearen Nazioarteko Eguna. Martxoaren 19an izan zen orduan.
|
|
|
Gerraostean, mende erdi aldera
|
lehen
aldiz emakume bat antzerkia zuzentzen hasten da, Maria Dolores Agirre errezildarra. Beste hiru ere nabarmendu genituzke:
|