|
2001
|
|
|
Hain zuzen ere," Artez" aldizkaria suertatu da honen irabazle. Horixe izan da," Artez" ek hil honetan sortu duen arte eszenikoen atarian aurkeztu den
|
lehen
albisteetako bat.
|
|
2002
|
|
|
Euskal Santutegi bat XX. mendean/ Un Santuario vasco en el siglo XX» liburu mardulak. 1501ekoa omen da fraide frantzizkotarrak Arantzazun kokaturik zeudela ziurtatzen duen
|
lehen
albistea, eta geroztik, han izan dira beti, halabeharrezko irtenaldiren batzuk salbu. Liburu honetan, besteak beste, Arantzazu Santutegiko anaiartea eta Euskal Herriaren arteko historia dago jasorik, haraino iritsitako erromesak ahaztu gabe.
|
|
|
Titularren bitartezko aurreiritziak. Asko eta asko dira egunkarietako titulu handiak baino irakurtzen ez dituzten kontsumitzaileak, albistegietako
|
lehen
albisteak ikus entzun ondoren jarlekutik jaiki eta beste zeregin batzuetara joaten direnak. Sentsazionalismoaren bidetik eramaten direnean, edo kontsumitzailearen arreta eurenganatzeko emozioaren indar hutsaz profitatzen diren heinean, tituluek distortsionatu egin dezakete erreala.
|
|
|
|
Lehen
albiste agentziek XIX. mendearen azken urteetan ikusi zuten argia:
|
|
|
Fiel ek Ozeano Atlantikoa zeharkatzen zuen lehen kablea hedatu zuen Europaren eta Amerikaren artean.
|
Lehen
albisteak 1866 urtean zeharkatu zuen itsasoa. 1876 urtean Alexander Grahan Bell-ek, inpultsu elektrikoak ez eze giza ahotsa bera garraiatu ahal izan zuen itsaspeko kableari esker.
|
|
|
aireratu zituzten munduaren lau bazterretara. Telegrafoaren laguntzaz indartu ziren
|
lehen
albiste agentziak honako hauek izan ziren: Havas (1832 urtea, Paris; beraren hedadura:
|
|
|
Igandea urraturik, udaletxe ondoko tabernetan gosaldu ohi duzu, bertatik bertara bizi baitzara. Han irakurtzen dituzu eguneko
|
lehen
albisteak. Dena egoten da eskura.
|
|
2003
|
|
|
Lehen ezberdina zen.
|
Lehen
albisteen zain zain egoten zen beti, eta, orain ez bezala, zer esana eragiten zioten albiste horiek, batik bat gaurkoa bezalakoak baziren.
|
|
2008
|
|
|
13 Egutegi honen
|
lehen
albisteak: E. Ortega jaunak eman zizkidan (BBKko Publizitatea,
|
|
|
1890etan abiatu zen egiazko hiztegi bat, hots, bere baitakoa, egiteko Azkueren lana. Julio Cejador en 1891ko gutun batean ageri da horren inguruko
|
lehen
albistea: «lleva V. la palma, con intentar su diccionario:
|
|
|
Prozesu luze eta korapilatsu baten ostean, TAS ek (Kirola Epaitzeko Auzitegiak) berretsi egin du Mayo txirrindulariak iazko Frantziako Tourrean EPOa hartu zuela, eta bi urteko zigorra ezarri dio. Gai honi buruzko
|
lehen
albisteak jakin bezain pronto, bere taldeak, Saunier Duvalek, baztertu eta soldatarik gabe utzi zuen txirrindularia, eta aurtengo denboraldian lasterketetan parte hartu gabe egon da. Zigorrarekin, beste urtebete egon du lasterketetan parte hartu gabe.
|
|
|
III. mendeko euskarazko inskripzioen inguruko
|
lehen
albisteak agertu zirenean Miren Azkarate Eusko Jaurlaritzako Kultura sailburua eszeptiko agertu zela gogorarazi ostean, ea hark ezeren susmorik ez al zuen izan galdetu zion Riverak Betolazari.
|
|
2009
|
|
|
Azkenik, 1936ko uztailaren 22tik aurrera ohikotasunez kaleratzeari ekin zion. Egun horretako
|
lehen
albisteak honela zioen: «Alava por España.El movienmiento sigue camino del triunfo» (De Pablo, 1990:
|
|
|
Gudan bertan, Madrilgo Legebiltzarrak Euskal Autonomia Estatutua onartuzuen. Horren ondorioz, Agirre lehendakaria izendatu eta Jaurlaritza eratu zen.Euzkadi egunkariak Agirreri
|
lehen
albistea eskaini zion 1936ko urriaren 18an.Diario de Navarrak, ordea, «Napoleonchu» esaten zion, besteak beste (Chueca, 1990: 293).
|
|
|
Maria Gonzalezek dioenez (2008: 14), «noizbehinka argitaratutako orriska batzuk» ziren, eta horrelako batean atera zen euskaraz emandako
|
lehen
albistea, 1766an:
|
|
|
Hona, beraz, euskarazko
|
lehen
albiste horren pasarte bat, kontuari traza har diezaiozun, irakurle (Gonzalezek aipatua in 2008: 14):
|
|
|
Euskarazko kazetaritza berandu hasi zela azaldu zuen atzo Maria Gonzalezek liburuaren aurkezpenean, baina Frantziako eta Espainiako agintariei komeni izan zitzaienean zenbait mezu euskaldunei ere helaraztea, euskaraz egin zuten: Esaterako, 1766 urtean Frantziako Errege Luis XVI. aitaren heriotzaren berri euskaraz eman zuten Ipar Euskal Herrian, circonstancia bidez. Hura izan bide da euskaraz argitara emaniko
|
lehen
albistea.
|
|
|
80ko hamarkadan MTVk lau haizeetara hedaturiko bideoek hauspoturiko ospeak 90eko hamarkadan goia jo orduko zabaldu ziren artistaren gainbehera eragin zuten
|
lehen
albisteak. Hamahiru urteko gaztetxo bati sexu erasoa egitea egotzi zioten, eta haren aurka abiaturiko auzibidea bertan behera uzteko, 20 milioi dolar ordaindu behar izan zizkien nerabearen gurasoei.
|
|
|
Denboraldi-aurrea ez da ona izan, Young Boys baino gutxiago izanda kanporatu zuen Suitzako taldea, Bartzelonaren aurka ezinean aritu zen eta Tromsoren aurkako joanekoa kalbarioa izan zen. Athleticek gaur du liga hasi aurretiko
|
lehen
albiste ona jasotzeko aukera. Aldiz, galduko balu, hotza eta urduritasuna areagotuko lituzke.
|
|
|
Haatik, urteetan bestelako komunikabide gertuagokoa bilatu izan duten hiritarrei doktrinamendu nazionalista espainola egiteko, badirudi PSOEk eta PPk EITB erabiltzeko aukera ez dutela galdu nahi: Estatua barkatu, orain Espainia beti
|
lehen
albistea, eta guztiaren testuingurua, musika eta kultura bera barne; EITB ez dela ezker abertzalearen bozgorailu mediatikoa izango beste alderdiena bai, beraz. Eguzkia atzamarrarekin ezkutatzen saiatzen jarraituko al dute?; tertuliak, bakarrizketa bihurtuta; albiste neutroak gailentzen, ondorioz neutralizatzaile bilakatzen ari dira.
|
|
2010
|
|
|
Langraizko espetxean, adibidez, ETAri uko egin dioten preso batzuk daude. Langraizen ez dago ETAko presorik, esan zuen Alfredo Perez Rubalcaba Barne ministroak duela egun batzuk.Kartzela politika honen
|
lehen
albistea 2008ko abenduaren 10ean publikatu zuten hedabideek. Orduan, Rubalcabak aitortu egin zuen hainbat preso gerturatu zituztela, baina beste asko urrundu egin zituztela gaineratu zuen.
|
|
|
Juan Martin Elexpuruk berak esan didanez, urtebete baino
|
lehen
albiste berriak izango ditugu gai honi buruz, eta orduan garbi geratuko omen da Iruña Veleian aurkitutakoen benetakotasuna. Beraz, itxaron dezagun apur bat, eta hitz egin beza denborak egiazki.
|
|
|
2005 urtean argitaratu zituen HGH taldeak bere ikerketa lanen
|
lehen
albistea (Basterretxea; Idoiaga; Zarandona; eta Ramírez de la Piscina, 2005). Bertan azaldu genuen ezen Euskal Herriko gazteak komunikazio teknologia berrienetako aparatu ugariren jabe direla, teknologia horiek eskura izateak ahalbidetzen diela gure gazteei lehenago ez bezalako kontsumo maila potentziala edukitzea kultura industrien produktuen artean.
|
|
|
Helburua horrekin egitea da orrialde pertsonalizatua, egunkari gisa.
|
Lehenik
albiste garrantzitsuenak argitaratzen dira, gainerakoak baino tipografia handiagoarekin. Estatistikak Kontu bat monitorizatzeko, Twittercounter tresna osoenetako bat da, bistaratu nahi bada jardueraren estatistikak Twitter en.
|
|
|
Vancouverko Olinpiar Jokoek hasi aurretik jaso dute
|
lehen
albiste lazgarria. Nudar Kumaritashvili 21 urteko luge buruz gorako lera gidari georgiarra atzo hil zen pista ofizialean entrenatzen ari zenean.
|
|
|
Fusilatutakoen
|
lehen
albistea medikuaren alabarengandik jaso nuela bururatu zitzaidan. Medikuaren alaba:
|
|
|
Pausoa ematean ere arrasto sakona uzten zuen osabak bideko lokatzean. " Hik ez al hekien ezer?" Ezetz esan nion, zaldi hilari buruzko
|
lehen
albistea nuela. " Lubisek ez al dik behin ere aipatu?" Ezetza berritu nuen.
|
|
|
Badira urte batzuk Iruña Veleiako auziak jakin mina piztu zidala; arreta handiz jarraitu ditut gertakizunak, prentsaren zein Interneteko foroen bitartez. Hasieran, ezohiko grafitoei buruzko
|
lehen
albisteak zabaldu zirenean, oso interesgarriak eta inportanteak iruditu zitzaizkidan aurkikuntza arkeologiko horiek, alderdi anitzetatik, gainera, eta kontu handiz aztertu beharrekoak zirela pentsatu nuen. Baina xehetasunei ez nien gehiegi erreparatu hasiera hartan, lanak, familiak eta beste eginkizun batzuek harrapatuta nindukatelako.
|
|
2011
|
|
|
Matxinada gorrian daude herrialde arabiarrak Tariq Ali Iruñera etorri den egunean. Tunisian eta Egipton gobernuak erori dira; Libia oraindik ez da informatiboetako
|
lehen
albiste bihurtu, baina giroa bero dago. Iruñeko Golem zineman Zabaldik antolatu duen hitzaldiaren aurretik hitz egin dugu Alirekin, La Hormiga Atomica liburu dendan.
|
|
|
urtean argitaratu zuen HGH taldeak bere ikerketa lanen
|
lehen
albistea. Bertan azaldu genuen ezen Euskal Herriko gazteak komunikazio teknologia berrienetako aparatu ugariren jabe direla, teknologia horiek eskura izateak ahalbidetzen diela gure gazteei lehenago ez bezalako kontsumo maila potentziala edukitzea kultura industrietako produktuen artean.
|
|
|
Baina, orain, Europa beste laguntza pakete aberats bat emateko prestatzen ari da.’ Greziak ordaintzen ez badu, bere arazoa Europako banku ugariri egozten die, besteak beste, espainiarrei. Greziako egoera ahulari buruzko
|
lehen
albisteak ezagutu zirenetik, merkatuak indarrez zigortu zituen, kutsatze moduan, espainiar, italiar, portugaldar eta irlandar bonoak. Espainiak eragin handia du Greziaren arazoarekin, herrialde multzo horretan txertatu delako eta antzekotasunak partekatzen dituelako, BPGren gaineko defizit handia delako eta handizkako merkatuetan finantzatzeko zailtasunak dituelako.
|
|
|
Nire iritziak adierazi nituen bakanetan, larrutik ikasi nuen zein zaila den konturik elementalenak defendatzea. Arratsalde batez, tortura kasu baten
|
lehen
albisteak iritsi zitzaizkigun teletipoz. Joxe Arregiren kasua izan liteke, baina agian deskuidatuta nago eta besteren batena da?. Egunkarian istilu handia izan genuen dena betikoen teatro bat zela esaten zutenen eta tortura kasu benetako baten aurrean geundela uste genuenon artean.
|
|
|
Azkenean alde egin dute guraso guztiek eta geu bakarrik geratu gara, klaseko kideak eta irakasleak. Berehalaxe eman dit Gomaxek
|
lehen
albistea.
|
|
2012
|
|
|
Emakumeen kirolak hedabideetan oso esparru txikia hartzen du. Eguneko
|
lehen
albistea izateko, emakumeen gorputza sexualizatu behar izan zuen egunkariak, eta, horrela, emakumeen jarduna barregarri bihurtu.
|
|
|
Alde batetik, AFP munduko
|
lehen
albiste agentzia izan zen, Charles Louis Havas ek 1832an sortua. Mundu osoan entzute handia lortu zuen eta gainerako herrietan sortzen ari ziren agentziekin hitzarmenak zituen.
|
|
|
Geroago, 1879an, Frantziako Errepublikak estatus publikoa eman zion. Bestetik, Espainiako
|
lehen
albiste agentzia (Fabra izenekoa) 1865ean sortu zen. Lau banketxek akzioetan parte hartu ondoren, 1926an Efe izena hartu zuen agentziak.
|
|
|
Euskadiko txapelketa irabazi ostean, Ford Mugarri Arrasatek Maiatzaren 4tik 6ra bitartean jokatuko du igoera fasea. Fase erabakigarri hori jokatu aurretik Arrasatekoek dagoeneko jaso dute
|
lehen
albiste txarra, kanporaketa horretan ligan lehenengo geratu direnak saritu beharrean –kanporaketa partidua beste liga bateko bigarren sailkatuaren kontra jarrita– multzoak arrazoi demografikoak kontutan hartuta egin dituztelako.
|
|
|
Lehen agian edukiak landuxeagoak ziren. Horrek ez du esan nahi orain ez direnik; baina,
|
lehen
albiste edo ohar txiki bat emateko asti gehiago hartzen bagenuen, orain ezin dugu halako albiste bat lantzeko lehen hartzen genuen denbora bera hartu, ez daukagulako.
|
|
2013
|
|
|
Irun Hondarribia, Astigarraga, Hernani, Urnieta, Zestoa Zumaia, Donostia… Hondakinak labe erraldoietan kiskaltzearen kalteen beldur ziren herritarrak, mediku eta sendalariek ohartarazita, errausketaren kontrako militanteek gogor jotzen zuten kanpaina. Lurrotaraino iritsiak ziren munduan zaborrentzako dauden bestelako alternatiben
|
lehen
albisteak.
|
|
|
–izan zen beste bien afera hizpidera ekartzeko itauna. Darcy pozarren zegoen haien konpromisoaz; lagunak berak emana zion horren gaineko
|
lehen
albistea.
|
|
|
Apirilaren 5ean irakurri nuen
|
lehen
albistea Reno Gazette Journalen. Timothy Smith izeneko sarjentua, South Lake Tahoe herrian jaiotako 26 urteko gaztea, eroria zen Iraken.
|
|
|
* Kaliforniako indigenei buruzko
|
lehen
albiste hauek kanpotarraren begiradak kutsatuta daude. Gogoan izan beharrekoa da, gainera, kanpotarraren ezagutza une batekoa izaten zela gehienetan.
|
|
|
Gizon ongi prestatuak, nabigazioaren artean esperientzia eta ezagutzak zituztenak. Michael E. Thurman historialariaren esanetan, sei ofizial haiek," Iparraldeko Misterioa" izandakoa argitzea lortu zutenak, itsaso, lur eta jende ezezagunen
|
lehen
albisteak emanez munduari, antzinako Kaliforniaren pertsonaia legendarioak bilakatu dira. Hona hemen izenabizenak:
|
|
2015
|
|
|
Egunkariak irakurtzen badituzue ederki oroituko zarete Hans Lauer lepotik zintzilik agertu zela kartzela barnean itota. Komunikabide eta hedabide guztietako
|
lehen
albistea izan zen gertakizun hura, eta Stern aldizkarikoek funtzionari bati erosi zioten ezkutuko argazki hari esker, betiko geratu zaigu itsatsita memorian gizon gazte, mardul eta kaskagorri haren gorpua, sokatik behera dilindan, harategiko arkumeen irudiz.
|
|
2016
|
|
|
Ez Dok Amairu. Klabea da izen hori ere Euskal Herriko historian, eta
|
lehen
albisteak ja izan dira haren inguruan. 1965ean egin zuten mugimendua abiatzeko lehen bilkura Mikel Laboak, Benito Lertxundik, Xabier Letek, Lourdes Iriondok, Jose Angel Irigaraik, Artze anaiek eta bestek, eta horregatik 2015ean ere izan da taldeari buruzko aipamenik.
|
|
2017
|
|
|
Agustin Kardaberatz jesuitarena da mendebaleko azpieuskalkien gaineko
|
lehen
albistea. Badirudi Matxitxakon, iparraldean, eta Otxandion, hegoaldean, ikusten zuela azpieuskalkien arteko muga.
|
|
2018
|
|
|
Heldu diezaiogun eguneko
|
lehen
albisteari:
|
|
|
Mezulariak ere bidali nituen zaldiz, erresuma alderik alde zeharkatu, eta izurritearen benetako hedadura ezagut zezaten; propioak bidali nituen inguruko erresumetako kantzilerietara, hango berri jakiteko.
|
Lehen
albisteak biltzen hasi ahala, izurriteak leotzetan bertan sortua behar zuela izan baietsi ahal izan nion neure buruari, hango bero eta hezetasuna sorburu eta ohantze ezin hobeak izaki izurriaren suerte bereko gaitzentzat.
|
|
|
sufrearen antzeko usain sarkorrak harritu ninduen. Egunak zeramatzan zeruak hustu gabe, izurritearen
|
lehen
albisteak izan genituenetik ia. Kometaren agerpenaz gogoratu nintzen.
|
|
2019
|
|
|
Piarres alboan izan banu, edabe beroak lagun, nire susmoak frogatu ahal izango nizkion: esango nion hegaldiaren datarekin gorabeherak izan zirela,
|
lehen
albisteetan martxoaren 14a eta 21a aipatzen zirela, eta globoa ere beste bat izatekoa zela, Neptuno omen" lurralde eteroetan hegalda  tzekoa zena". Alabaina, nahasmenduak batik bat globokideei eragiten zien:
|
|
|
Izan ez zen jazarraldiaren
|
lehen
albisteak. irratia. Egiaztatu egin da Sevillako altxamendua.
|
|
|
Argitalpen guztietan aipagarriena, zalantzarik gabe, Martin Joseph Radak 1754an kaleratutako C delakoa dugu, oso berandura arte inork ez baitzuen haren berririk izan.
|
Lehen
albistea 1960an iritsi zitzaigun, Pedro Diez de Ulzurrun medikuaren bitartez. Esku artean izan dugun alea ez bide dago edizio honen besterikharen aitonaren anaia Isidoro Diez de Ulzurrun txotiñodunak Zildotzeko Perutxena familia etxean utzitako liburuen artean aurkitu zen19.
|
|
2021
|
|
|
Batetik, bertsolaritzaren historiako lehen gertakari mediatikoa dugu gerrako granada bat bere etxeko leihotik sartu eta larri zauritu zuen Indalezio Bizkarrondo Bilintxen agonia. 1876ko urtarrilaren 21ean Diario de San Sebastiánek
|
lehen
albistea eman zuenetik uztailaren 23an Bilintxen heriotzaren berri eman bitartean, estatuko egunkari liberal guztietan eman zen bertsolariaren patuaren berri, egin zitzaion ebakuntza bakoitza eta lagunen bisitak kontatuz. Bestetik, Bilintx hil eta gutxira ia bi hamarkadaz desagertutzat zeukaten Jose Mari Iparragirreren berri iritsi zen Ameriketatik.
|
|
|
Euskadi Irratiak gertatutakoaren inguruan eman zuen
|
lehen
albistearekin hasten da dokumentalaren kontakizuna, eta' Berria' k hamar egun geroago —2020ko otsailaren 16an— argitaratu zuen garraiolari baten testigantzarekin amaitzen da, zabortegiaren funtzionamendua azaltzen duen audio argigarri batekin. Egun horietako bizipenak jasotzea izan da' Berria' ko multimedia mahaiko kideen helburua:
|
|
|
|
Lehen
albistea.
|
|
|
|
Lehen
albistea.
|
|
2022
|
|
|
Ez, nahastu egin haiz, albiste horrek baditik hilabete batzuk, ez duk berria... baina izan zitekean gaur goizekoa, zergatik ez. Ez lukek, baina, luzaz izango
|
lehen
albiste egunkarietan, urrutiko beren etxeetan baino ez baitituzte hildako horiek banan banan kontatzen gureetan saldoka kontatzen ditiagu, abelburuak bailiran, zenbakia izen eta jatorria abizen.
|
|
2023
|
|
|
Helburua da Pro Team mailan ahalik eta puntu gehiena biltzea aurrerantzean ere, UCI World Tour mailako lasterketetatik gonbidapenak jasotzeko. Alde horretatik, jaso dute denboraldi honetako
|
lehen
albiste ona. Izan ere, Arabiar Emirerri Batuetako itzulian egongo dira.
|
|
|
Denboraldiaurrean iritsi zen zorigaitzeko
|
lehen
albistea Miribillara. Andrew Doudelockek, taldeko izarrak, ezker belauneko tendoi errotuliarra hautsi zuen, eta haren ordezko baten bila merkatura jo behar izan zuen Bilbo Basketek.
|
|
|
Apurka apurka, gero eta andre gehiagok jo zuten auzitara. Hala ere, 2018 urteko lehen hilabeteetara joan behar da argazkilariaren kontrako salaketen inguruko
|
lehen
albisteak irakurtzeko. Ordura arte, isiltasun mediatikoa agerikoa izan zen; politikariek egindako adierazpenetan ere, ia erabatekoa izan zen mututasuna, eta biktimei babesa ematen dihardutenek maiz salatu dute hori.
|
|
|
Baina ez dirudi. Gipuzkoan salduen den egunkariak lehen orriko
|
lehen
albistetzat ekarri du...
|
|
|
" Nuquíko alkateak argazki batzuk bidali zizkidan mugikorrera. Hori izan nuen
|
lehen
albistea". Isilik geratu da.
|